Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Nga Ridvan BUNJAKAU

https://botimetrb.wordpress.com

MËSIMET E BUDËS: KATËR TË VËRTETAT FISNIKE DHE RRUGA E TETËFISHTË

 “Të folurit e duhur, sjellja e duhur dhe profesioni i duhur rrjedhin nga qëllimi i duhur. Ato nënkuptojnë të jetosh në harmoni me unitetin e jetës: të flasësh me mirësi, të veprosh me mirësi, të jetosh jo veç për veten, por për mirëqenien e të gjithëve.

         Në këtë fjalim e shohim Budën si mjek për botën, shëruesin e vendosur e të papërkulshëm që sheh qartë, dashuria e të cilit i përqafon të gjitha krijesat. Në Katër Të Vërtetat Fisnike, i jep vëzhgimet e tij klinike për gjendjen shëndetësore njerëzore, pastaj diagnozën e tij, pastaj prognozën dhe në fund trajtimin shërues.

“E Vërteta E Parë, vëllezër, është fakti i vuajtjes. Të gjithë e kanë merak lumturinë, sukha­-n: atë që është e mirë, e këndshme, e drejtë, e përhershme, e gëzueshme, harmonike, e kënaqshme, e qetë. E megjithatë, të gjithë e zbulojnë se jeta sjell duhkha, pikërisht të kundërtën: zhgënjim, pakënaqësi, paplotësi, vuajtje, pikëllim. Jeta është ndryshim dhe ndryshimi nuk mund ta kënaqë merakun kurrë. Prandaj gjithçka që ndryshon sjell vuajtje.

“E Vërteta E Dytë është shkaku i vuajtjes. Nuk është jeta ajo që sjell pikëllim, por kërkesat që ia bëjmë jetës. Shkaku i duhkha-s është meraku vetjak: trishna, etja ta kesh atë që e dëshiron dhe ta marrësh atë që e do përkundër merakeve e planeve të të tjerëve. Duke menduar se jeta mund t’i bëjë të lumtur duke e sjellë atë që e duan, njerëzit vrapojnë pas kënaqjes së merakeve të tyre. Por marrin veç pakënaqësi, sepse vetjakësia (egoizmi) mund të sjellë veç pikëllim.

“Nuk ka zjarr si meraku vetjak, vëllezër. As njëqind vjet përvojë nuk mund ta shuajnë, se sa më shumë që e ushqen, aq më shumë merr flakë. Ai e kërkon atë që përvoja nuk mund ta japë: kënaqësinë e përhershme të papërzier me asgjë të pakëndshme. Por nuk ka fund për meraket e tilla; kjo është natyra e mendjes. Të vuash sepse jeta nuk mund ta kënaqë merakun vetjak është si të vuash sepse një pemë e bananes nuk do të japë fruta të mangos.

“Është edhe E Vërteta E Tretë, vëllezër. Çdo sëmundje që mund të kuptohet mund të shërohet, dhe vuajtja që e ka një shkak e ka edhe një fund. Kur të jenë shuar zjarret e vetjakësisë (egoizmit), kur mendja të jetë e lirë nga meraku vetjak, ajo që mbetet është gjendja e të qenët zgjuar, e paqes, e gëzimit, e shëndetit të përsosur, e quajtur nirvana.

“E Vërteta E Katërt, vëllezër, është se vetjakësia mund të shuhet duke e ndjekur një rrugë të tetëfishtë: të kuptuarit e duhur, qëllimi (destinimi) i duhur, të folurit e duhur, sjellja e duhur, profesioni (puna, zanati) i duhur, përpjekja e duhur, vëmendja e duhur dhe meditimi i duhur. Nëse d’harma është rrotë, këto tetë janë spicat e saj.

“Të kuptuarit e duhur është ta shohësh jetën siç është. Në vlug të ndryshimit, ku ka vend për të qëndruar i patundur? Ku ka çkadoqoftë që mund ta kesh e ta mbash? Njohja se lumturia nuk mund të vijë nga asgjë përjashta, dhe se të gjitha gjërat që vijnë në qenie duhet të përfundojnë: kjo është të kuptuarit e drejtë, fillimi i urtisë.

“Qëllimi i duhur rrjedh nga të kuptuarit e duhur. Ai domethënë dëshirim, merakim dhe të menduar që është në përputhje me jetën siç është. Siç e fshin nga dheu përmbytja një fshat të përgjumur, vdekja i fshin nga dheu ata që janë të papërgatitur. Duke e kujtuar këtë, rregulloje jetën rreth të mësuarit për të jetuar: ky është qëllimi i duhur.

“Të folurit e duhur, sjellja e duhur dhe profesioni i duhur rrjedhin nga qëllimi i duhur. Ato nënkuptojnë të jetosh në harmoni me unitetin e jetës: të flasësh me mirësi, të veprosh me mirësi, të jetosh jo veç për veten, por për mirëqenien e të gjithëve. Mos e fito jetesën tënde në kurriz të jetës dhe mos komploto me – as mos i përkrah – ata që u bëjnë dëm krijesave të tjera, si kasapët, ushtarët dhe prodhuesit e helmit e të armëve. Të gjitha krijesat e duan jetën; të gjitha krijesat i frikësohen dhembjes. Prandaj trajtoji të gjitha krijesat si veten, se d’harma e njeriut nuk është të dëmtojë por të ndihmojë.

“Tre hapat e fundit, vëllezër, merren me mendjen. Gjithçka varet nga mendja. Jeta jonë formësohet nga mendja jonë; ne bëhemi ajo që e mendojmë. Vuajtja e ndjek një mendim të keq siç e ndjekin rrotat e karrocës kaun që e tërheq atë. Gëzimi e ndjek një mendim të pastër si një hije që nuk largohet kurrë.

“Përpjekja e duhur është orvatja e vazhdueshme për ta stërvitur veten në mendime, fjalë dhe veprim. Siç e stërvit një gjimnast trupin, ata që e kanë merak nirvana-n duhet ta stërvisin mendjen. Vështirë është të arrihet nirvana, që është e paarritshme madje edhe për zotat. Veç përmes përpjekjes së pandërprerë mund ta arrish qëllimin. I zellshëm ndër përtacët, vigjilent ndër ata që dremisin, përparo si kalë i garës, duke u çliruar nga ata që e ndjekin rrugën e botës.

“Vëmendja e duhur rrjedh nga përpjekja e duhur. Ajo domethënë ta mbash mendjen aty ku duhet të jetë. Të urtët e stërvisin mendjen t’i kushtojë vëmendje të plotë veç një gjëje, këtu dhe tash. Ata që më ndjekin duhet të jenë gjithmonë të vëmendshëm, mendimet e tyre të përqendruara në d’harma ditë e natë. Çkado që është pozitive, që është e dobishme për të tjerët, që sjell mirësi apo paqe të mendjes, ato gjendje të mendjes çojnë në përparim; kushtojani vëmendjen e plotë. Çkado që është negative, çkado e vetë-qendërzuar (ego-centrike), që ushqen mendime keqdashëse apo e trazon mendjen, ato gjendje të mendjes e tërheqin njeriun teposhtë; largoje vëmendjen nga to.

“Vështirë është ta stërvitësh mendjen, e cila shkon ku të dojë dhe bën çka të dojë. Një mendje që është e vështirë të kontrollohet shkakton vuajtje me çkado që bën. Por një mendje e stërvitur mirë sjell shëndet e lumturi.

“Meditimi i duhur është mjeti për ta stërvitur mendjen. Siç depërton shiu nëpër një kasolle të mbuluar keq, pasioni vetjak do të depërtojë në një mendje të pastërvitur. Stërvite mendjen përmes meditimit. Pasionet vetjake nuk do të hyjnë dhe mendja do të të bëhet e qetë dhe plot mirësi.

“Kjo, vëllezër, është rruga që e kam ndjekur vetë. Asnjë rrugë tjetër nuk e pastron mendjen kështu. Ndiqeni këtë rrugë dhe mposhteni Mara-n; fundi i tij është fundi i pikëllimit. Por të gjitha përpjekjet duhet të bëhen nga ju. Budat (të zgjuarit) veç e tregojnë rrugën.”

(Burimi: Eknath Easwaran: The Dhammapada (Classics of Indian Spirituality) – Nilgiri Press, 2009)