Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Shkruan: Doc. dr. sc. Nedžad Korajlic

METODIKA KRIMINALISTIKE SI SHKENCË

Librin  “Metodika kriminalistike”, mund ta shkarkoni falas në sektorin:

„Literaturë“

            Kriminaliteti është dukuri negative shumë komplekse dhe dinamike që u përshtatet ndryshimeve shoqërore. Prandaj, për luftimin me sukses dhe për parandalimin e kriminalitetit, përveç tjerash, është e domosdoshme njohja e fushave të caktuara shkencore, të cilat mundësojnë pasqyrim më të mirë të këtij fenomeni, në të gjitha format lloj-llojshme dhe komplekse të manifestimit të tij, si edhe veprimi i suksesshëm në kuptimin e parandalimit dhe shkatërrimit të tij.

            Për kriminalistikën si shkencë ka filluar të flitet më seriozisht në fund të shekullit 19, gjë që lidhet me emrin e Hans Gross-it. Shumë teoricientë dhe prakticistë edhe më tutje e konsiderojnë kriminalistikën, para së gjithash, si shkencë heuristike, ndërsa e nënvlerësojnë karakterin e saj silogjistik. Por, zanafilla e kriminalistikës vihet gabimisht në lidhjes me Hans Gross-in, sepse rregullat e kriminalistikës dhe zbatimi i tyre janë krijuar mijëra vite më herët. Marković, T. Shkruan: “Përcaktimi i identitetit dhe gjurmimit të kryesve të veprave penale në bazë të përshkrimit të personit është metodë shumë e vjetër.

            Përshkrimet e personit në fletarrest janë bërë qysh te egjyptasit e vjetër. Le të shërbejë si shembull përshkrimi personal në kohën e Ptolomeut (Shekulli XIV para erës sonë), të cilin e ka publikuar R. Heindl, në veprën e tij «Daktiloskopia» (1903): „Robi i ri i Aristogenit, biri i Krizapit, përfaqësuesit të Albandes, ka ikur në Aleksandri. Ai e ka emrin Herman, ndërsa nofkën Hejls. Është i lindur në Siri, në Bambikou. Është rreth 18 vjeçar, ka shtat mesatar, është qos, këmbët i ka të rregullta, në mjekër ka një hulli, në anën e majtë të hundës ka një lyth të rrumbullakët, në këndin e majtë të gojës ka një shenjë djegieje, në dorën e djathtë ka një tatuazh me shkronja barbare“. Hans Gross, në „Doracak për gjyqtarët hetues“ (Grac, 1893), i ka përfshirë këto rregulla në përmbajtjen e tërësisë. Ç' është e vërteta, ai ia ka shtuar këtij titulli fjalët „si përmbajtje e kriminalistikës“ në vitin 1899.

            Shkenca ka rol të jashtëzakonshëm në luftimin e kriminalitetit. Pa të nuk do të mund të arriheshin kurrfarë rezultatesh në luftimin e kriminalitetit të organizuar dhe kriminalëve të përgatitur e të pajisur mirë, të cilët i shfrytëzojnë të arriturat shkencore e teknike për kryerjen e veprave penale.

            Shfrytëzimi i arritjeve shkencore për luftimin e kriminalitetit sot është praktikë pothuaj në të gjitha vendet. Kushtet në të cilat veprojnë sot organet e zbulimit dhe ndjekjes kërkojnë, para së gjithash, kuadër me përgatitje të lartë profesionale dhe të pajisur mirë me mjete teknike. Ky kuadër, ndër të tjera, duhet të ketë njohuri për një gamë të gjerë të disiplinave shkencore e, para së gjithash, për shkencën e kriminalistikës.

            Kriminalistikë, si disiplinë e pavarur shkencore, ka rëndësi të veçantë për zbulimin e kriminalitetit. Kjo është shkencë që zbulon, perfeksionon dhe zbaton metodat dhe mjetet më të përshtatshme shkencore dhe të bazuara në përvojën profesionale për të zbuluar dhe shpjeguar veprat penale, për të zbuluar dhe për të kapur kryesit e tyre, për të siguruar dhe fiksuar dëshmitë dhe për të parandaluar kryerjen e veprave penale.

            Kriminalistika, si disiplinë shkencore e pavarur dhe e veçantë, ndahet në:

            Taktikën kriminalistikë, teknikën kriminalistike dhe metodikën kriminalistike.

            Taktika kriminalistike studion, përpunon dhe perfeksionon rregullat themelore dhe metodat vepruese të cilat janë tipike për zbulimin dhe sqarimin e të gjitha llojeve të veprave penale, si edhe për parandalimin e veprave penale në të ardhmen. Taktika kriminalistike përpunon dhe avancon edhe parimet themelore për zbulimin, gjetjen dhe kapjen e kryesve të veprave penale, si edhe për zbatimin e disa veprimeve hetimore.

            Teknika kriminalistike studion dhe zbaton metodat dhe mjetet më të përshtatshme nga fusha e shkencave natyrore e teknike. Me ndihmën e këtyre metodave dhe mjeteve gjenden, sigurohen, fiksohen dhe shpjegohen gjurmët dhe mjetet e veprave penale (dëshmitë materiale), në mënyrë që të shpjegohen rrethanat e rëndësishme për ndriçimin e veprave penale dhe për identifikimin e kryesve të tyre ose të personave tjerë (viktimave). Ajo studion gjithashtu metodat dhe mjetet teknike për parandalimin e kryerjes së veprave penale.

            Metodika kriminalistike, si pjesë e veçantë e taktikës kriminalistike, studion format dhe mënyrat e kryerjes së veprave penale (teknikën dhe taktikën e delikuecës) dhe përcakton mënyrat dhe metodat më gjithëpërfshirëse për zbulimin, sqarimin dhe parandalimin e kryerjes së disa veprave penale.

            Nga përvoja dihet se veprat penale kryhen në mënyra të ndryshme. Format e veprave penale dhe metodat e punës së kriminelëve ndryshojnë vazhdimisht, zbatohen mjetet dhe metoda të ndryshme, si për kryerjen e veprave penale ashtu edhe për fshehjen e tyre. Prandaj, çdo vepër penale, sado që të ngjasojë me ndonjë vepër tjetër penale, i ka edhe specifikat e saj. Kështu, për shembull, deliktet e gjakut, deliktet seksuale, deliktet e pronës, zjarrëvëniet dhe disa vepra penale të këtij grupi kanë një sërë specifikash, në kuptimin e mënyrës së kryerjes, gjurmëve që i shoqërojnë dhe masave operativo-taktike që duhet të ndërmerren me qëllim të shpjegimit të tyre dhe sigurimit të dëshmive adekuate. Për këtë arsye, në taktikën kriminalistike nuk ekzistojnë dhe mund të ekzistojnë kurrfarë skemash as rregullash të përhershme, të cilat do të mund të zbatoheshin në secilin rast individual dhe të cilat do të çonin patjetër te suksesi.

            Metodika kriminalistike është tërësi e të gjitha njohurive kriminalistikoteknike e taktike dhe zbatimi i tyre efektiv për zbulimin dhe sqarimin e disa veprave penale. Metodika është kriminalistikë e specializuar, për të cilën janë të rëndësishme dallimet, veçantitë dhe detajet. Ajo nuk merret me atë që është e përbashkët dhe e përgjithshme për vepra të ndryshme penale. Ajo është shumë më konkrete. Ajo bën lidhjen organike të mënyrave teknike dhe taktike të punës, gjen dhe përcakton mënyrat dhe metodat më të përshtatshme që duhet të zbatohen për të zbuluar veprën penale dhe kryesin e saj, për të mbledhur dhe siguruar dëshmitë adekuate dhe për të përcaktuar të vërtetën.

            Ajo përbën zbatimin e njohurive të përgjithshme kriminalistike. Për dallim nga “Taktika kriminalistike” (pjesa e përgjithshme), mësimi i së cilës ka tashmë forma të vendosura e të qëndrueshme, “Metodika kriminalistike” i nënshtrohet ndryshimeve të përhershme. Ajo zhvillohet dhe pasurohet vazhdimisht me njohuri të reja, të cilat e pasurojnë dhe detajojnë

kriminalistikën në tërësi.

            Pra, lëndë e metodikës kriminalistike është hulumtimi i formave dhe mënyrave të kryerjes së disa veprave penale (taktikës dhe teknikës së delikuencës), studimi i praktikës dhe përvojës për parandalimin dhe shkatërrimin e kriminalitetit dhe gjetja e metodave më të përshtatshme për parandalimin dhe shkatërrimin e disa veprave penale.

            Pjesë nga libri “Metoda kriminalistike”