Njė ndėr krijimtaritė mė tė
lėvruara tė letėrsisė shqiptare, ėshtė edhe POEZIA. Gjini e letėrsisė ku
bota e brendshme, ndjenjat mė sublime, frymėzimi hyjnor... shprehen pėrmes
shkronjave tė cilat krijojnė vargje... vargjet, pastaj, shpalosin mendime,
mendimet krijojnė energji, energjia ndez dritat e dijės, rrezet e artė tė sė
cilės i japin ngrohtėsi zemrės, mendjes dhe shpirtit, e me kėtė, edhe kuptim
dhuratės mė tė shtrenjtė, vetė jetės.
Qė nga Lekė Matrėnga e
Pjetėr Budi, kjo energji nuk u ndalė asnjėherė sė hedhuri farėn e dijės,
duke e kultivuar atė me dashurinė mė tė ēiltėr nė shpirtin e pastėr e fisnik
tė popullit shqiptarė. Duke i mposhtur tė gjitha sfidat e kohės, kjo frymė e
shpirtit tė popullit, xixat e saja tė arta, si njė pishtar i shpresės, u
bartėn gojė mė gojė, mendje mė mendje, zemėr mė zemėr... brez pas brezi...
nga kokat mė tė ndritura tė kombit si: Naimi, Ēajupi, Mjeda, Asdreni,
Shiroka... pėr tė vazhduar tek Fishta, Konica, Noli, Migjeni... e deri nė
kohėn tonė, duke u kthyer ai pishtarė nė flakadan tė pėrhershėm qė tashmė
nuk ka forcė nė botė qė mund ta shuaj fuqinė e zjarrit tė tij...
Dua ta falėnderoj nga zemra
mikun tim dhe poetin e mirėnjohur,
ADEM ZAPLLUZHA, qė me pėrkushtim tė
jashtėzakonshėm, vizitorėve tė kėsaj faqeje, por edhe mė gjerė, do tua
prezantoj disa nga poetėt mė tė njohur tė kohės sonė, e me kėtė, do e
plotėsoj e pasuroj edhe mozaikun e mrekullueshėm tė letėrsisė shqiptare.
(www.sa-kra.ch)

Pėrgatiti:
Adem ZAPLLUZHA
ANTOLOGJI E POEZISĖ MODERNE SHQIPE
MEXHID
MEHMETI
Hyrje
Mexhid (Abedin) Mehmeti u lind mė 11 qershor tė vitit 1948 nė Zhunicė tė
Preshevės. Filloren dhe gjimnazin i kreu nė Preshevė, kurse Fakultetin
Filozofik, degėn e gjuhės dhe letėrsisė shqipe, nė Universitetin e Kosovės
nė Prishtinė.
Ishte profesor i gjuhės dhe letėrsisė shqipe nė Qendrėn
arsimore "Skėnderbeu" nė Preshevė. Punoi pėrkthyes e gazetar nė "Flaka e
vėllazėrimit" nė Shkup. Ndėrkaq, nga viti 1985 e deri nė pėrfundim tė
luftės sė fundit nė Kosovė, punoi gazetar dhe redaktor i kulturės nė
"Rilindja" - "Bujku".
Ėshtė prezantuar nė disa antologji poetike, nė mesin e tė
cilave edhe nė "Poets for world peace" tė Akademisė Botėrore tė Paqes
"Stefan Gil" tė Kanadės, pastaj nė disa tekste universitare, leksikone,
albume, botime kritike etj., nė shqip, anglisht, gjermanisht, rumunisht,
boshnjakisht, kinezisht, mongolisht e gjuhė tė tjera.
Nė dy mandate ishte anėtar i kryesisė sė Lidhjes sė Shkrimtarėve
tė Kosovės, ku ishte i angazhuar nė shumė aktivitete, pėrfshirė kėtu
edhe juritė, komisionet e shumta etj.
Ėshtė fitues i disa ēmimeve nė poezi, kurse mė 2006, pėr romanin
"Shtatė ditė pas vdekjes", mori ēmimin "Hivzi Sulejmani", tė cilin LSHK e
ndanė pėr veprėn mė tė mirė tė vitit tė botuar nė prozė.
Qė nga paslufta jeton dhe vepron nė Prishtinė, pėrkatėsisht nė
Fushė - Kosovė.
Botoi kėto vepra letrare:
Poezi
"Klithje e pėrmallim", 1977
"Frymėmarrje", 1984
"Peizazh i ngrirė", 1994
"Rikthim dhembjeje", 1998
"Pikė nė zemėr", 2005
"Pėrtej harrimit", 2008
Poema
"Presheva", 1998
"Pallati me yje", 2006
(poemė pėr fėmijė)
Tregime
"Lumja", 1982
"Puthja vrastare", 2003
Novela
"Hija e korbit", 2005
"Zgafella e hutinit", 2005
Romane
"Shtatė ditė pas vdekjes", 2006
"Furtuna", 2007
"Lėmė derrash", 2010
"Ishulli i vdekjes", 2012
"Tuna", 2012
"Kalvari", 2012
Romane pėr fėmijė
"Ēamarrokėt I",2015
"Ēamarrokėt II"2015
"Ēamarrokėt III"2015
Drama
"Zibardhėt", 1998
"Monstrumiada", 1998
"Ėndėrroj pėr njė ditė", 1998
"Vdekje e hijshme", 1998
Publicistikė
"Njeriu qė rrezonte mirėsi", 2010 (epabotuar)
Nė gjuhė tė tjera
"Poezi tė zgjedhura", kinezisht, 2010
"Gatanje" (Fall), boshnjakisht - anglisht, 2012
"Naopta lunga" (Natė e gjatė), rumanisht, 2012
"Anatomia del dolore" (Anatomia e dhembjes), italisht, 2013
Botimin e presin edhe 12 dorėshkrime tė gatshme pėr shtyp.
MBETĖRESHA IME MUZĖ
mbretėresha ime muzė
pati dėshirė tė marrė
tė mė shndėrrojė
nė luftėtar sozish e kafkash
mė donte tė tillė poet
nė tokėn kafkiane
kėtė mund ta kenė dėshiruar
shumėkush
por tashmė nuk gjendeshin
kafka tė tilla dashurish
mungonin gozhdėtarėt
tė kalėronin harbueshėm
qiellit me qerre dielli
tashmė
tė ardhurit po villnin
po seksonin pabesisht
veshur me kėmishė qashtėrore
po mė goditnin fort
me vetėtima sėpatash
tė ma fshinin nga kujtesa
mollėn e kuqe
mė rrihnin pamėshirshėm
t'mė shndėrronin nė moshtėr
qė kullot fushtirave tė mortit
ndaj pa asnjė hezitim
kėmbeva shpatėn me penė
dhe pėrjetova
ekstazė (ri)ngjalljeje
tashti
ngjallem pas ēdo fjale
pas ēdo vargu
pas ēdo rime besoj
tashti
me fyellin tim kangjelor
me pasionin e lulimtė
pas atij (ri)zgjimi biblik
shumėkujt do t'ia prishi
gjumin shekullor
nga sot e tutje
kėmisha e bardhė nė trupin tim
nuk do tė jetė e bardhė
as dita e zgjimit
nuk do tė jetė
dita e gjykimit
ndaj
mos mė fajsoni
kur t'mė groposni
atje ku "rrojnė" tė vdekurit
nė vendgjuetitė e pėrhershme
tė qetėsisė heshtake
o zot
do tė mė mungojė shumė
vetėm mbretėresha ime muzė
2012
VARGJET QĖ S'I SHKROVA
m'kanė zėnė ngushtė
vargjet qė s'i shkrova kurrė
m'akuzojnė (pa)drejtėsisht
pėrse (nuk) shkrova
(mė) shumė pėr dashurinė
pėr dashuritė
dashuriēkat
m'kanė zėnė ngushtė
vargjet qė nuk i shkrova
mė pyesin (jo)qėllimisht
ku ndodhen tash
ish tė dashurat e mia
m'kanė zėnė ngushtė
vargjet qė s'i shkrova kurrė
parakalojnė para meje
si nė rreth vallėzimi
e ma mbajnė gojėn mbyllur
t'mos e them pėrgjigjen
mė kanė zėnė ngushtė
vargjet qė s'arrita t'i shkruaj
duan tė shndėrrohen nė yje
ndoshta
pėr t'u parė mė mirė
kujtimeve tė brishta
m'kanė zėnė ngushtė vargjet
qė s'munda t'i shkruaj dot
m'akuzojnė (pa)drejtėsisht
nė kėtė moshė tė pa moshė
sepse e tepėrt ėshtė tash
letra e bardhė -
e kotė joshja e saj
m'kanė zėnė ngushtė
vjershat qė s'arrita t'i shkruaj
janė shndėrruar n'ofshamė
tė gjitha
tok me tė gjitha
ish tė dashurat e mia
tė cilave s'ka kush ua shkrinė
as me hukamė
lotin e gurėzuar n'qepallė
2013
NDJEHEM MBRET
kam vuajtur shumė
nga smundėri
e merakut tė pėrtejmė
ndonėse
me kėmbanė ringjalljeje
mė gufmoi ylli i fatit
anedon kam rrojtur
si vetmitar
i bregut tė nostalgjisė
kėtu nė kontinentin mėmėlindės
me mollėn e kuqe nė zemėr
edhe sot
si ngahera
rroj vetėm nė askundėri
tė botės imagjinare
pėrplot errėsirė
megjithėse jam ndjerė mbret
pėrherė
sepse
gjatė gjithė kohės
gjithjetėsia
si mister i tė lashtit gulm
dhe dashuria bukurillahtare
ma cungonin
mėmėdheun fatpadalė
duke ngujuar
legjendėn tragjike
tė tė zezės hijeshi
tė mortit
2012
TESTAMENT
nėse vdes nesėr
pėr mua
mos thuani asgjė
as mos i pėrlotni sytė
por heshtni
heshtni mė tepėr se njė minutė
sa isha gjallė
njė minutė heshtjet
mė patėn ardhur maje hunde
tash sė vdekuri
mė shfletoni faqe pėr faqe
ngadalė e qetė
gėzueshėm
a nuk ėshtė thėnė
sa e sa herė
jeta shkruan romane
vetėm kėtė herė
mė besoni nė fjalė dhe...
nėse e takoni tė dashurėn time
i thuani se
nuk ėshtė bėrė kijameti
nė shkretėtirė
ende mbretėron
vapa pėrcėlluese
kurse nė polin e veriut
bukuria vrastare
e bardhė e ftohtė
t'i verbon sytė
n'damarė ta ngrinė gjakun
kur tė vdes
mos mė vishni
si babain tim
me kostum solemn
mos mė vėni kollare
si lak ekzekutimi n'qafė
as kėpucė tė reja
mos mė mbathni
atje ku do tė mė shpijeni
nuk ka kush t'mė thotė
i shkefsh me t'shėndoshė
nė varrimin tim
nuk dua askush tė mbajė fjalim
pėr tė fituar poen politik
nė varrimin tim
nuk dua as hoxhė
as pop
as prift
parajsėn duhet ta kem merituar
pa ndihmėn e tyre
ju tė mirėt
sypėrloturit e mi
mė shpjeni nė varr
tė nyndė
mbuluar me libra e fletore
vendet mė intime
ose mė mbėshtillni
me letrėn e shkruar me jetė
nuk mė duhen sarkofag
tabut a qefin
atje ku krimbat
do ta bėjnė punėn
pa e pyetur askė
nesėr nėse vdes
mė varrosni solemnisht.
me kėngė vaji nė buzė
nė pėrjetėsi mė pėrcillni
dhembshėm
ashtu siē e pėrcolla dikur
tek tjetri
tė dashurėn time
vdekur pėr sė gjalli
2013
SERIOZISHT
a tė kujtohet
si m'pate thėnė
ditėn e fundit
qė bėmė dashuri
seriozisht
m'pate thėnė
se jam tepėr skeptik
dhe tepėr egoist
kurse ty tė duhej
njė person normal
qė nuk rron
mes botėve imagjinare
je i sėmurė
tapė i dehur
ndoshta edhe i droguar
mė pate thėnė
me gjithė mend
seriozisht
m'pate thėnė
se nuk e pėlqeje
muzikėn qė dėgjoja
as vallet qė vallėzoja
as filmat qė shikoja
madje as librat qė lexoja
janė ngarkesė shpirtėrore
nuk kanė lidhje as me art
mė pate thėnė
dhe vazhdimisht
mė shaje
e mė kėrcėnoheshe
me fjalėt
idioti im
mos
mos ma prek prapanicėn
mos mė kafsho
mos i fut hundėt kudo
as gishtat
mos
mos
mos
sa herė
duhet ta pėrsėris kėtė
mė thoshe
teksa bėnim dashuri
si tė ēmendur
pėrsėri
e pėrsėri
e pėrsėri
2013
DITĖN QĖ MĖ LAGU SHIU
ditėn qė mė lagu shiu
librin tėnd
e kisha me vete
nė xhepin pranė zemrės
e ruaja me xhelozi
shiu nuk na kurseu
as mua as emrin tėnd
tė shėnuar nė kopertinė
isha ndjerė keq
jo pėr veten e qullur
sa pėr librin
qė e pėsoi
nga pakujdesia ime
njėjtė isha ndjerė
edhe kur i lexoja
poezitė tua
nė librin e lagur
isha tepėr i pikėlluar
gjatė tėrė kohės
sa tereshim me librin
pranė oxhakut
qė ma ndizte zemrėn flakė
drita magjike e zjarrit
pėrflaku ndjenjat
dhe dashurinė time
duke e praruar me ar
2014
NĖ TY SHOH TĖ GJITHA GRATĖ QĖ I DESHA
tė gjitha gratė
qė i pėlqeva dikur
tash i shoh nė ty
tė gjitha gratė
ama tė gjitha
edhe ato
qė nuk kam guxuar
t'ju flas
edhe ato
qė nuk kam guxuar
t'ju buzėqesh
sepse nė ty
gjendet krejt ajo
qė kam parashikuar -
jeta qė dikur e kam menduar
tash mė thuaj
si duhet tė veproj
ēfarė duhet tė bėj
qė t'mė besosh
pėr atė qė po ta them
ndoshta mjafton
tė tė shtrėngoj me duar
tė tė puth me buzė
tė tė shikoj me sy
apo vetėm tė t'i dėgjoj fjalėt
qė do tė m'i thuash
pas kaq kohėsh memecėrie
mė trego
ēka duhet tė tė them tjetėr
qė t'mė besosh
se nė ty gjenden
tė gjitha ish gratė e mia
tė gjitha gratė qė i desha -
dėshirova
sepse tash
je vetėm ti e dashur
e nė ty ato
tė gjitha
2013
|