Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Shkruan: Mehmet BISLIMI

MILLESH KOPILI – KOPILIQI
(1347 – 1389)

Ne, mitet i duam, dhe i kultivojmë po me aq fanatizëm, ani pse nuk kemi edhe gjithaq dokumente e kronika të shkruara të kohës. Bie fjala: Miti për Doruntinën, Rozafen, Arbërin, Urën e Shenjt e të tjera, që janë përcjellë besnikërisht nder brezni.

Kufiri mes mitologjisë dhe historisë, shumë herë, figura të caktuara i ka lënë mes mitit dhe realitetit. Këtë kufi, as sot, shkenca bashkëkohore nuk ka arritur ta zhbëjargumentueshëm, në mënyrë që figurat e caktuara mitik t’i vendosi në rrafshin e historisë dhe me këmbë në tokë. Koj dukuri, nuk është handikap vetëm tek ne shqiptarët, por edhe tek të gjithë popujt e botës, të cilët bëmat madhore të figurave të tyre mitike, nuk kanë mundur t’i  përcaktojnë qartë në kohë e hapësirë, përderisa mungojnë shënime, dokumente dhe kronik të kohës.

Këto bëma madhore, që popujt i kanë ruajtur në kujtesën e tyre, bartur me besnikëri nga brezi në brez, natyrisht herë- herë të hiperbolizuara dhe herë- herë të mjegulluara, kërkojnë një shtjellimi adekuat të epokave mitologjike, qasje shkencore kjo, që mungon edhe sot tek ne shqiptarët, me aq sa kemi lexuar për Gjergj Elez Aliun, Doruntinën, Rozafën, Urën e shenjët e tjera. Kjo mungesë faktesh shkencore për figurat mitike, nuk kursen as Persët, as Romakët, as Grekët, as Allamanët, as Azurët, as Galët, as Valetët, as Ilirët- përkatësisht pasuesit e këtyre etnive.

Bie fjala; tek Zviceranët, miti për Wilhelm Telin, ruhet edhe sot e kësaj dite në të dhënat e tyre historike si: “Die Alte Eidgenosenschaft”,  “ Gründungsmythen” etj. ku ishte bërë aleanca- lidhja- Bündnis, mes Kantoneve Uri, Schwyz dhe Unterwalden, për të kundërshtuar të plotfuqishmit e kohës së Habsburgve, që sundoni në kohën: Römisch- Deutschen Reich, Perandoria Romake- Gjermane. Marrëveshja mes këtyre tri Kantoneve për të kundërshtuar Habsburgët, ishte bërë me 1 gusht 1291, që shënohet edhe sot si dita kombëtare e Zvicrës.

Më pastaj, Mythos von “Rütlischwur”, ku sunduesit Habsburg, shfrytëzonin dhe nënshtronin fshatarët e atyre rretheve. Në vazhdim, Wilhelm Telli, nuk ishte përkulur dhe nuk kishte përshëndetur një kapelë-leckë të Habsburgve, duke e ruajtur kështu krenarinë e vet!

Der Herrscher Gessler- Sundimtari Gessler, njëri nga më gjakpirësit e Habsburgve, në shenjë hakmarrje, ia kishte vënë një mollë mbi kokë të birit të Wilhelm Tellit, dhe e kishte urdhëruar  që ta qëllonte me heshtë!… Nëse do të dështonte, do ta godiste të birin në kokë, nëse do të godiste mollën, do t’i falej jeta- kështu i kishte premtuar Herrscher Gessler, Wilhelm Tellit!

Wilhelm Tell, para kësaj sprove të madhe, në mënyrë precize, kishte goditur mollën mbi kokën e të birit të vet!,  por gjakpirësi, Gessler,  prapë së prapë, nuk ia kishte falur Tellin! Kjo ndodhi, që përplasjet e furishme mes realitetit dhe miteve edhe sot, në tërë Confederatën Helvetike- CH, ruhet me plot fanatizëm. Janë qindra rrugë, godina, sheshe, male, institucione, pije të ndryshme, burime uji, Kështjella, klube sportive etj, që emrin Wilhelm Tell e mbajnë me respekt e krenari.

Adhurimi ynë nëpër kohë që haset kudo:

Ne, mitet i duam, dhe i kultivojmë po me aq fanatizëm, ani pse nuk kemi edhe gjithaq dokumente e kronika të shkruara të kohës. Bie fjala: Miti për Doruntinën, Rozafen, Arbërin, Urën e Shenjt e të tjera, që janë përcjellë besnikërisht nder brezni. Këto mite i mbajmë dhe shënojmë me krenari, kemi me dhjetëra sheshe, Kala, klube, Shoqata, grupime kulturore gjithë hapësirës sonë shqiptare etj. që mbajnë emrin e tyre, dhe kjo është e mrekullueshme që pasuron kulturën shqiptare gjithandej.

Paradoksi tjetër, që haset po ashtu kudo nëpër kohë, të vë para përgjegjësisë:

Ne, nuk respektojmë në nivelin e prekshëm, figurat tona me peshë kyçe në kohërat më të rëndësishme, që i dhanë kahen e duhur historisë dhe etnisë sonë shqiptare në Ballkan. Figurat historike këto, siç është ajo e Millesh (Nikollë) Kopilit- Kopiliqit, e cila as gjëkundi në trevat shqiptare- gjithandej, nuk u përjetësua në nivelin e duhur?!

Millesh (Nikollë) Kopili- Kopiliqi, para së gjithash është figurë historike, me ëmë e at, me grua e fëmijë, me farë e fis e katund, ishte Kopiliqas, nipash i Likocit. Millesh Kopili, vdiq vetëm 16 vite para së të lindte Gjergj Kastrioti ynë i madh!, Milleshi, ishte bashkë-kohanik e bashkëluftëtar me Kastriotët, Arianitët, Dukagjinët etj. me të cilët edhe kishin mbajtur Kuvende burrash për t’u organizuar në mbrojtje të tokës, duke u betuar në fe, zot e atdhe! Milleshi, në Kopiliq, kishte shtëpi e katandi, kishte rend të organizuar. Pra kjo ishte figurë madhore reale dhe aspak mitike, a nuk meriton më shumë kjo figurë?, pyetje që duhet të shtrohet me sa zë kemi:

Çka është bërë deri me tani për figurën e Millesh (Nikollë) Kopilit-Kopilqit?

Sa shtatore janë ngritur për Milleshin në trevat shqiptare, sa rrugë, Institucione, sheshe, godina, shkolla apo Kazerma ushtarake, mulli, lumenj, burime uji, Muze, shoqata sportive, njësite ushtarake, shoqata kulturore, kuvende e të tjera, mbajnë emrin e Millesh Nikollë Kopiliqit sot!?… Duke u nisur nga fshati i tij i lindjes e deri tek komuna e tij- Skenderajn, më tej së kaç; drejt Prishtinës e Tiranës, nuk ka as edhe një obelisk, as nam e nishan për këtë figurë, që popujt të tjerë, shqyhen e zhgërryhen për ta përvetësuar ketë figurë kaq të madhe dhe të pakontestueshme historike!

Absurditeti dhe paradoksi shqiptar, që nuk kapërdihet me asgjë! Mjerim i pashpjegueshëm intelektual, politik, kulturorë, filozofik dhe kombëtar shqiptarë!

Po, megjithatë nuk duhet të mohojmë çdo gjë, sepse  ka disa shkrime të historianëve tanë tek tuk, të paraqitura në ndonjë tryezë, por pa ndonjë peshë të zhurmshme historike. Ka disa këngë të mbledhura. Këtu duhet cekur kontributin e veçantë shkencor, që ka bërë autori, Ahmet Qeriqi, me romanin e tij: “Guri i Betimit”, si dhe në punimet e mëhershme, kushtuar Millesh Nikollë Kopilit- Kopilqit, roman me peshë kronike- historike i zhanrit letrar. Në këtë roman, autori Qeriqi ka bërë shtjellimin e asaj periudhe epokale për shqiptarët, e ka bërë me guxim, me fakte e dëshmi të pakontestueshme, duke nxjerrë në sipërfaqe tërësinë e këtij rrafshi mbi gjashtë shekullor, duke e zbritur këtë mit në rrafshin historik.

Janë edhe disa studiues të tjerë, të cilët kanë spikatur rolin e Millesh Kopiliqit në Betejën e Kosovës të 15 qershorit të vitit 1389 dhe historisë së lavdishme shqiptare të asaj periudhe kohore e cila u përvetësua nga serbët në aspektin fetar, u manipulua në aspektin historik dhe versioni i deformuar u shpërnda në shtetet e Evropës e në disa shtete të botës, të cilat nuk kanë sa duhet të dhëna për versionin shqiptar të Betejës së Kosovës, edhe pse ka shumë fakte e dëshmi që mbështesin realitetin objektiv historik të kohës dhe që po pasqyrohen e po pasurohen nga studiuesit, sidomos në Kosovë.

Millesh Nikollë Kopiliqi, i ka marrë jetën Sulltan Muradit  të Parë në tokat shqiptare, ku ai me ushtrinë e tij të madhe kishte ardhur, nga Edreneja për të pushtuar këto troje, ndërsa shqiptarët, serbët dhe forcat aleate të krishtera kishin rezistuar me aq sa kishin mundur, por koalicioni ishte thyer edhe për shkak të tradhtisë së Vuk Brankoviqit e disa prijësve të tjerë.

Tani, nëse dikush e bëri një mur për Sulltan Muradin, dikur një tyrbe, pse ne  nuk e vumë nga një gurë për Millesh Kopiliqin, qoftë në vendin e fushëbetejës, qoftë në vendlindjen  e tij,  në Kopiliq, qoftë në komunën e tij Skenderaj, qoftë në Prishtinënë Tiranë e më tej, ku mund të gjunjëzohemi para gurit dhe emrit të madh të Millesh Nikollë Kopilit- Kopiliqit!…