Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

NAXHIJE DOÇI

          Një ndër krijimtaritë më të lëvruara të letërsisë shqiptare, është edhe POEZIA. Gjini e letërsisë ku bota e brendshme, ndjenjat më sublime, frymëzimi hyjnor...  shprehen përmes shkronjave të cilat krijojnë vargje... vargjet, pastaj, shpalosin mendime, mendimet krijojnë energji, energjia ndez dritat e dijës, rrezet e artë të së cilës i japin ngrohtësi zemrës, mendjes dhe shpirtit, e me këtë, edhe kuptim dhuratës më të shtrenjtë, vetë  jetës.

            Që nga Lekë Matrënga e Pjetër Budi, kjo energji nuk u ndalë asnjëherë së hedhuri farën e dijës, duke e kultivuar atë me dashurinë më të çiltër në shpirtin e pastër e fisnik të popullit shqiptarë. Duke i mposhtur të gjitha sfidat e kohës, kjo frymë e shpirtit të popullit, xixat e saja të arta, si një pishtar i shpresës, u bartën gojë më gojë, mendje më mendje, zemër më zemër... brez pas brezi... nga kokat më të ndritura të kombit si: Naimi, Çajupi, Mjeda, Asdreni, Shiroka... për të vazhduar tek Fishta, Konica, Noli, Migjeni... e deri në kohën tonë, duke u kthyer ai pishtarë në flakadan të përhershëm që tashmë nuk ka forcë në botë që mund ta shuaj fuqinë e zjarrit të tij...

            Dua ta falënderoj nga zemra mikun tim dhe poetin e mirënjohur, ADEM ZAPLLUZHA, që me përkushtim të jashtëzakonshëm, vizitorëve të kësaj faqeje, por edhe më gjerë, do t’ua prezantoj disa nga poetët më të njohur të kohës sonë, e me këtë, do e plotësoj e pasuroj edhe mozaikun e mrekullueshëm të letërsisë shqiptare.

(www.sa-kra.ch)

       Përgatiti: Adem ZAPLLUZHA

ANTOLOGJI E POEZISË MODERNE SHQIPE

NAXHIJE DOÇI

             Hyrje

            Naxhije Doçi është e lindur në Therandë (Suharekë) në Familjen Bajraktari të Therandës. Kjo familje më së dy shekuj ishte prijetare në luftërat për liri të tokave shqiptare, ndërsa në gjysmën e dytë të shekullit njëzet ishte e përndjekur dhe e burgosur pse vepronte me përkushtim për t’u çliruar nga pushtuesi serb në Kosovë. Babai i saj, Destan Bajraktari, profesor, ishte i anatemuar nga pushtuesi serb, i burgosur politik, folklorist dhe autor i 40 veprave poetike e folklorike.

            Naxhije Doçi shkollën fillore e kreu në vendlindje, të mesmen, Normalen në Prizren, Fakultetin Filologjik-Gjuhë e Letërsi Shqipe, në Prishtinë. Është e martuar dhe jeton në Prishtinë me bashkëshortin, prof. dr. Rexhep Doçi dhe ka tre djem me përgatitje të larta shkollore e shkencore. Mbi 30 vjet ka punuar profesoreshë në shkollat e Prishtinës, e nga viti 2000 Shefe në Drejtorinë për Arsim të Komunës së Prishtinës dhe zëv. drejtor.

            Në vitet e 80-ta në shkollën ku punonte, tani Shkolla e Mesm Teknike “28 Nëntori”, në Prishtinë, për shkak të reagimeve të shpeshta ndaj ndëshkimit të nxënëve shqiptarë, që dilnin në protesta kundër pushtimit dhe diskriminimit serb në Kosovë, bije në sy për të keq tek administrata e shkollës dhe më gjërë. Reagimet e saj do të vazhdojnë edhe në kohën e ndryshimit të amandamenteve kushtetuese në vitin 1989 në Kosovë, segregacionit në shkolla dhe helmimit të nxënësve shqiptarë nëpër shkollat e Kosovës, më 1990. Në klasën ku ishte kujdestare e klasës (kl. IV) i helmohen 23 nxënëse nga helmet toksike misterioze serbe dhe me ndihmën e nxënësve të paprekur nga helmimi i bartë me veturën e vet dhe si të mundet nxënëset e helmuara të klasës, as të gjallë e as të vdekura, për t’i dërguar deri në spital, si edhe nëpër shtëpitë e tyre. Angazhimet dhe veprimet e tilla do të kritikohen rrebtë nga administrata diktatoriale e kohës dhe për këtë do të ftohet disa herë në bisedat e ashtuquajtura informative në SUP-in e atëhershëm tmerrues serb, si edhe do të merret vendimi për përjashtim nga puna si profesoreshë. Në vitin 1991 një vendim i tillë makabër do të bastardhohet, se tani të gjithë nxënësit dhe mësimëdhënësit shqiptarë ishin të përjashtuar e të diskriminuar nga e drejta për shkollën shqipe. Edhe gjatë mbajtjes së mësimit nëpër Shtëpitë-Shkolla është torturuar fizikisht e psiqikisht prej policëve serbë, që hynin me barbari të paparë edhe në orët mësimore, në Shtëpinë-Shkollë.

            Nga viti 1989 Naxhije Doçi është marrë intenzivisht me aktivitete të organizuara arsimore e politike në të mirë të Kosovës. Ka punuar shumë për shkollimin dhe emancipimin e femrës shqiptare në Kosovë, si edhe për të drejtat e saj.

            Është themeluese e Degës së IV te Lidhjes Demokratike të Kosovës, në Prishtinë, ndërsa në vitet 1992-1997 zgjidhet edhe nënkryetare, si edhe kryetare e FGLDK për këtë Degë.

            Pas luftës zgjidhet sekretare gjenerale e FGLDK dhe kryetare e Degës së II të FG, në Prishtinë.  

            Nga viti 2010 dhe aktualisht është nënkryetare e Forumit të Gruas të LDK.

            Më 2004-2007 zgjidhet deputete në Kuvendin e Kosovës

            Më 2005 shpallet ambasadore e Paqës Universale në Botë.

            Në Kongresin Mbarkombëtarë të Gruas Shqiptare, mbajtur në Prishtinë më 2012 shpallet

 – Gruaja Shqiptare e Vitit-.

            Është anëtare e Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës (LSHK)

            Nënkryetare e PEGASI-KOSOVA dhe anëtare e LNPSHA “PEGASI”-ALBANIA

            Anëtare: Unioni i Shkrimtarëve dhe Kritikëve Shqiptar - Prishtinë.

            Anëtare e QKPSHA-Gjakova, në Gjakovë.

            Naxhije Doçi është shkrimtare dhe autore e këtyre librave:

            1.“Shpirti i dërmuar-Dhuna serbe ndaj femrës shqiptare në Kosovë 1997-1999”, Prishtinë 2001, (330 f).

            2. “Destan Bajraktari folklorist, letrar dhe atdhetar ”-Prishtinë -2009, (445 f.)

            3. “Krimi dhe përdhunimi serb kundër femrës shqiptare në Kosovë 1997-1999”, Prishtinë -2010, (441 f.).

            4.”The Serbian crime and rape against the Albanian Woman in Kosova 1997–1999”  Prishtinë – 2013, (465 f.)                                                                                                                                                       

            5.  Libri me poezi “Kohë flakadanësh të lirisë”, Prishtinë - 2012, (205 f.)

            6. “Times of flambeaus of fredoom” - Pristinë, 2012, (205)

            7.  Libri: “UDHA E KOMBIT-Ëndërr e dehur e rrënjës”-Poezi, Prishtinë -2015, (120 f.).

            Ka marrë pjesë në shumë tubime letrare e shkencore në Kosovë, Maqedoni e Shqipëri, ku edhe ka zënë vende dhe ka marrë shumë Mirënjohje, ndër të cilat edhe:

            Titulli “Krenaria e LNPSHA –PEGASI- ALBANIA”, Tiranë 2009.

            Titulli: “Publiciste e vitit 2013 për Kosovë”-“PEGASI”-Albania.

            Mirënjohje “Ulpiana Krenaria jonë”-Kuvendi Komunal-Prishtinë (Drejtoria për Kulturë) -2013

            Mirënjohje “Engjëlli i Prishtinës” - 2014

            Vendi i tretë–Konkursi Letrar - Therandë – 2014 dhe 2015

            Vendi i dytë – Konkursi Letrar –QKPSHA “Gjakova”- maj 2014 etj.

            Naxhije Doçi është autore e shumë fejtoneve gazetareske për tmerret e luftës në Kosovë,

 vlerësimeve shkencore dhe e punimeve etnografike e gjuhësore.

            -Është recenzuese veprash letrare dhe autore tekstesh shkollore si:

            1. “Fletore pune e gjuhës shqipe”, për kl.e IV.

            2. “Fletore pune e gjuhës shqipe”, për kl. e V-të.

            3.  Libër leximi për kl. e III – “Mësojmë shqip”

URIME ME GJUHË ZEMRE

Tokë e idhujve të dritës

nuse shekujsh Kosovë

me mbi dhjetë vjet shtet me dekret

ngjyrash purpuri të Pavarësisë,

urime me gjuhë zemre

Vitit të Ri Shkollor-2012

me Abetaren kombëtare të diturisë,

unifikim i përmalluar thellësie.

Nëpër këndet tua të buzëqeshura

fillimshtatori i pikturimit sublim

parakalon me hove të guximshme

në dashuri shpirti për ta ndezur

derdhjen e lumit në gurgullimë.

Brerore me shpresa të etura si magji

për lirinë e shumëpritur

një shekull peng-plagomë

sot është festë e madhe

në pëllëmbën tënde të virgjër,

hapëkrah dyert e shkollave

tempujt koherentë të bardhësisë

për mijëra cicërima zogjsh

me tinguj përmasash të jetës,

për mijëra përtëritës të ardhmërisë.

Në universalen e vazhdimësisë

nuk dua ta shfletoj të shkuarën e trishtë

me pranvera të ngrira zymtësie

kur ngulmet i bënim fshehurazi

nëpër kthinat e harrimit

në sfidim tjetërsimi.

Muzgun e lamë mbrapa, në mbamendje të historisë

si kujtim i dëlirë urtësie

me jehun e disiplinuar natyrshëm.

VASHAT E KOHËS SIME

Vashat e kohës sime ëndërrimtare ishin

skuqeshin gjer te veshët kur me tjetrin flisnin

zemrën mbushur vrull sytë plotë zjarr i kishin,

në gonxhe trëndafili buzëqeshjet iu shndrisnin.

Punëtore ishin vashat e kohës sime

me veshje të bardha bartur në shtresime.

Lojërat fëmijërore pak kohë i gëzonin

nëpër vite rriteshin më shumë përjetime

e në pajë nusërie rininë e kalonin.

Idhuj ndër vegime vashat e kohës sime                

të heshtura përherë dhe me shpirt t’plagosur

në ankthe durimi flisnin me gëzime

për thyerje pengesash moteve në ndërrime

dhe komponim këngësh n’dashuri ngjyrosur

me vrulle shpresash brymosur.

Rreze purpuri vashat e kohës sime

në reflektim ngrohtësish

tok me kohën ngritur

me vepra të mëdha jetën e përtërinin

me tingëllima zemre deri te rruga e ndritur.

Vashat e kohës sime në krenari rrënjosur

për zbulim reliktesh shkrirë në pikturime

në ngritje themelesh shpirt e trup murosur

për lirinë e bardhë shekujve ngurosur.

MBI QYTETIN AKUAREL

Mbi qytetin akuarel

rrënjë-prush i ruajtur në shtresime

mbi Prishtinën me sy dielli

kodrash valëzore në përthekime

pranvera stinë e dehur

me buzëqeshje lulegjakesh të çelura.

Hapësirës së thelluar në ngjyresë shpirti

sheshet me emërtime krenarie:

“Gjergj Kastrioti-Skënderbe”,

“Ibrahim Rugova”,

“Nëna Tereze”,

“Zahir Pajaziti”,

jetë e tyre hirësi mbi dhe

për liri e njëjtësi shndëriti.

Me vrullin e dashurisë së përtrirë  

lagjet në skalitje kohësh, 

Ulpianë, Kodra e Diellit, Dardani,

Kodra e Trimave, Tauk Bahqe e Arbëri,

Qytet i Vjetër, Taslixhe e Kalabri

dhe gjithandej përreth nëpër mrekulli

prore me etje shpresash të thinjura

për agminë e harlisur në pikturim.

Nëpër damarët e shpërthimit të blertë

trasetë përplotë drunjë me fletë

në flakërim bujshmërie,

epilog i përkryer.

Ndezur përmallimesh prush

vargu në gufim të virgjër frymëzimi

në gjurmim ninullash të ruajtura

përkundur në djepin e lashtësisë

liqenit të përgjumur,

peizazheve të shirta të Gërmisë.

Jehut kumbues të lirës

e djeshmja kronikë e paharruar kujtimi

nëpër dhembjet e mbetura,

e sotmja ylber i harkuar përmasash

me dalldisje të pëlcitura guximi

në mundje të heshtinës që mundon,

as tundjen e tepruar s’e pranon

në buzetjen e magjepsur!

DHJETË VJET KUJTIM KRENARIE

 (Babait tim atdhetar e letrar)

Ishte fundshkurt 2005 në përshëndetje

tash plotë dhjetë vjet

gjithkah nëpër shtigje të shtrira

acar i ngrirë në pushtim

kallkan i ndezur

ku edhe hukama kristalizohej

mbi buzët e përvajshme nga përmallimi

për orën e ndaluar.

Dhjetëvjetësh i këputur në cep të endrrës

në kujtim krenarie me drithërimë 

për poetin atdhetar fjalë-artë

vargjesh të panumërta në vjershërim

motivesh të ndryshme,

për të rritur e për fëmijë,

folkloristin euridit.

Fjalët e urta në renditje shkrimi

mbi 65 mijë njësi mençurie

dëshmi e papërsëritur në rrjedha kohe

mbledhur me përkushtim frymëzimi

udhëtimit maraton të pandalur

nëpër gjurmët e ruajtura me dashuri zemre

rrënjës së lashtë të fisit arbëror, 

plisit sfond i derdhur bardhësie.

Rini e burrëri në kornizë historie

me jehun e derdhur sublim,

sfidues koherent i robërisë së zezë

mbi pëllëmbën e trashëguar

larë me rrëke gjaku gurgullimë.

Të fundmen luftë i moshuar e përjetoi

gjithçka shkrumb e hi në vitin 1999

mbi nënqiellin purpur të Kosovës

nga dorë e pushtuesit serb-barbar.

Në pragun e shtëpisë zemërzjarrtë qëndroi,

askund nuk shkoi në rehatinë për vete

me besimin e plotë shkrirë në shenjtëri

për dritësirë mbi mjegullnajë

nga trimëritë e gufuara në bjeshkë e në vërri.

Nuk e linin as përkushtimet e djegura

renditur në palëzime motesh

nëpër çelitë e errëta pa numër

sizif përkues në Fortesë të Ifit.

E fundit qoftë lufta për jetë e mot

për popullin tim rrënjë-dëlirë

denbabaden në tokë të vet

ishin fjalët uruese të tij.

BUZË DETIT NË DURRËS

Dyrrachiumit të lashtë

Durrësit të sotëm të ri

valëzimet e detit qetë-qetë,

e herë me suvalë-stërkala

në përmbysje kohësh ekliptike

që etjet nëpër thonj m’i shteruan,

madhështitë hirësuese të gjyshërve

renditur nëpër palëzime motesh

me ironi të gurëzuar m’i kafshuan.

Nëpër ujin si kaltërsia e qiellit,

apologjia e zgjimit tim krenar

ndrydh ngecjet e akullta

të vetëdijësimit tonë të drobitur

në përthekim dashurish të këputura

nga gjenezë e vetë e frymimit.

Më përqafime të dehura agmie

qetëson ndjeshmërinë e trishtë

të shekullit njëzet që shkoi

me diell të zënë në pusi

kur jeta dremitej me dhembje e vragë

vetëm nëse përmendej emri Shqipëri.

Vrullet përflakje të dehura hirësie

në komponim melodish të ylberta

me domosdonë e urtësisë së hapur

në mendje e në zemër,

trokëllimë provokuese në ndërgjegje

për kronikën e përbashkimit 

të tokave shqiptare,

nëpër mote trishti padrejtësishtë të ndara,

në një emër.