Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Shkruan: Don Nosh GJOLAJ

www.syri3.com

NGA VIJNË MAKTHET?

     Edhe ëndrra më e keqe është shpesh një ëndërr e mirë që na bën të kuptojmë më mirë veten dhe të nxisim ndryshime pozitive në mënyrën e të menduarit dhe vepruarit. Kjo vjen sepse ëndrrat tona janë personale dhe pavarësisht nga fakti nëse e duam apo jo ajo vetëm na mëson si të ndryshojmë.

            Ëndrrat janë zakonisht një bekim i madh që i kemi jo vetëm nga fëmijëria e hershme por bile edhe nga barku i nënës.

             Por fatkeqësisht njeriu i sotëm ëndrrat dhe porosit e saja i lënë pas dore, dhe këtë dhuratë aq e çmueshme nuk di ta shfrytëzojë për të mirën dhe për harmoninë e vetvetes si dhe të rrethit ku jeton.

            Truri i njeriut është mjaft i komplikuar edhe gjatë gjumit ai punon pa ndërpre shpeshherë pa ndonjë logjikë. Por truri na i dërgon shumë porosi duke na përkujtuar se çfarë po ndodh me neve!

            Pavetëdija e jonë është mjaft këmbëngulëse posaçërisht kur vuajmë nga ndonjë problem, konflikt, shqetësime e mëdha emocionale, brenga dhe të gjitha ato që na pengojnë rrugën tonë të zhvillimit mendor dhe shpirtëror.

            Në rastet e tilla aktivizohet pavetëdija dhe na i dërgon sinjalet dhe porosit nëpërmes ëndrrave të cilat zakonisht përsëriten disa herë gjatë natës apo zgjatë një jave por pak a shumë me të njëjtën përmbajte dhe janë të ngjashme njëra me tjetrën.

            Po qe se këto porosi nuk i kuptojmë ose nuk ja vëmë veshin ose prapë fare nuk i njohim, atëherë pas disa kohëve rishtas aktivizohet pavetëdija e jonë dhe këtë radhë ëndrrat do të jenë të frikshme, të rënda me një fjalë na kaplon makthet siç e përshkruat ju shumë bukur me tekniken bardh e zi.

            Ashtu na ndodh se zgjohemi nga gjumi duke bërtitur (piskat) në zë, jemi krejtësisht të djersitur, frymëmarrja e përshpejtuar, po ashtu rrahurit e zemrës është i përshpejtuar. Ëndrra që e kemi parë na duket si të ishte një realitet, ashtu nuk e dallojmë kufirin mes gjumit dhe fjetjes, jemi të vetëdijshëm siç e shkruat se ku gjendemi, në cilin shtrat, dhomë, nuk mund të lëvizim pjesët e trupit, na paraqitën pamjet e tmerrshme etj.

            Zakonisht njerëzit ëndërrta e tilla dëshirojnë sa më shpejt t’i harrojnë, kjo është mjaft gabim. Makthi i natës është si ajo nëna e mirë e cila na përkëdhelë flokët dhe na dëshiron një ditë të këndshme dhe të mirë, kurse baba dëshiron dhe na këshillon si dhe na ndihmon për t’i zgjedhur konfliktet, problemet, çrregullimet tjera emocionale, brengat e shtypura.

            Po sa shpejt i kemi zgjedhë problemet e shtypura, brengat, konfliktet etj, makthi i natës zbehet dhe zhduket vetvetiu.

            Po e përsëris se ëndrrat e frikshme dhe shqetësuese përçojnë mesazhe të ndryshme te njerëz të ndryshëm. Për disa prej nesh ato sinjalizojnë një mosveprim lidhur me ngjarjet e jetës së përditshme, për të tjerë ato sinjalizojnë një mbi veprim të tejmbushur me emocione. Nëse injorojmë eksperiencat e dhimbshme apo të vështira gjatë ditës, atëherë jam të destinuar t'i përjetojmë ato gjatë natës. Ëndrra të tilla na paraqesin sërish ndjesi të cilat nuk kemi dashur t'i marrin parasysh, në mënyrë që të bëjmë ndryshime në jetën e përditshme.

            Duke e parë situatën nga një këndvështrim krejt tjetër, shumë njerëz i kthejnë problemet e jetës së përditshme në një "ferr personal" duke u shqetësuar, duke u ankuar, duke u bërë me fiksime dhe duke imagjinuar situata më të këqija deri sa flejë.
          Makthet e tyre janë reflektim i problemeve të egzagjeruara dhe një jete të vështirë e të lodhshme. Ne duhet të kuptojmë se ç'po ndodh në jetën tonë të përditshme për të ditur nëse makthet po na japin sinjal mosveprimi apo teprimi.

            Por, edhe ëndrra më e keqe është shpesh një ëndërr e mirë që na bën të kuptojmë më mirë veten dhe të nxisim ndryshime pozitive në mënyrën e të menduarit dhe vepruarit. Kjo vjen sepse ëndrrat tona janë personale dhe pavarësisht nga fakti nëse e duam apo jo ajo vetëm na mëson si të ndryshojmë.

            Në disa raste ëndrrat e këqija bëhen ëndrrat që na mësojnë shumë gjëra; ne arrijmë të shpëtojmë nga një vështrim në jorealen e rrezikut; ne çlirohemi nga frika e rrëfimit. Në disa raste ne mund të kapërcejmë rrezikun në ëndërr dhe të zgjohemi me një ndjesi më të fuqishme dhe autosufiçente.

            Ëndrrat e frikshme janë mundësi për të tejkaluar frikën dhe dobësinë. Ne mund të mendojmë se ç’ndodhi në ëndërr dhe si vepruam dhe më pas të pyesim veten "si mund ta ndryshoj këtë ëndërr"?. Më pas mund të vëmë në zbatim mësimet e nxjerra nga ëndrra.

            Ne e quajmë një ëndërr "të keqe" pasi nuk na pëlqen ajo që ndodh në ëndërr. Por, në vend që ta bëjmë këtë duhet ta konsiderojmë atë si një ëndërr të vlefshme.

            Nëse mësojmë prej saj, nëse bëhemi më të fortë dhe më të zgjuar për shkak të saj, ne duhet të bindemi se ëndrra e keqe ishte një ëndërr e mirë. Në fakt, ajo ishte ëndrra e duhur dhe perfektë në atë moment të veçantë të jetës sonë.

            Ja disa dukuri të çrregullimit të gjumit:

            Parasomia

            Parasomia nuk është asgjë tjetër përveç çrregullimi i fjetjes që ndërlidhet me daljen e gjumit gjatë natës herë pas herët.

            Kjo dukuri tek fëmija moshës fëmijërore është e natyrshme përkatësisht normale, kurse tek mosha e rriturve është një çrregullim ose sëmundje që e ngarkon njeriun si të tilë që ankohet gjatë ditës në pagjumësi.

            Ecja në gjumë (somnambulizëm)

            Disa njerëz me çrregullimin e somnambulizmit gjatë gjumit ata bëjnë disa lëvizje motorike në mënyrë automatik. Disa të tjerët e lëshojeë shtratin e tyre dhe ecin nëpër dhomë. Disa të tjerët e lëshojeë shtëpinë. Kurse komunikimi me të është i pamundshëm. Zakonisht nga ky çrregullim vuajnë fëmijët dhe adoleshentët. Shkaku i këtij çrregullimit ende nuk dihet mirë.

            Ëndërrimet gjatë gjumit (pavor nocturnus)

            Ky lloj çrregullimit zakonisht lajmërohet te fëmija e vegjël – pas disa orë fjetjes fëmija papritur fillon të bërtasë, djersitet, frymëmarrja është e përshpejtuar po ashtu edhe rrahja e zemrës.

            Shumë vështirë zgjohet fëmija, por në mëngjes fare nuk di se çfarë ka ndodhur me të, çfarë ëndrrash ka pa, ose çfarë paraqitjeve ka përjetuar, ashtu nuk i kujtohen asgjë.

            Agresiviteti gjatë gjumit

            Ky çrregullim zakonisht lajmërohet tek meshkujt e moshës së mesme dhe tek pleqtë dhe shumë radhë tek femrat apo grupmoshat e tjera. Zakonisht lajmërohet tek njerëzit që vuajnë nga sëmundjet neurologjike.

            Dallimi në mes çrregullimit ecjes gjatë gjumin dhe agresivetiteti është se këta të fundit kur zgjohen nga gjumi ju kujtohen ngjarjet e natës, zakonisht flasim për ëndrrat e tmerrshme, frikshme.

            Mendohet shkaktari i këtij çrregullimit është sëmundja neurologjike që e çrregullon një pjesë të trurit, pikërisht atë pjesë nuk pengon për ta çliruar muskujt e trupit gjatë gjumit.
           Ky lloj çrregullimit zakonisht shërohet me medikamente ashtu të quajtura KLONAZEPAM.

            Përtypja e dhëmbëve gjatë gjumit (Bruksizëm)

            Bruksizizmi përkatësisht përtypja e dhëmbëve gjatë gjumit është mjaft i fortë saqë ndihen fërkimi i dhëmbëve në dhomën e fjetjes.

            Ky çrregullim është i pavetëdijshëm që lajmërohet nga mosha 17 ose 20 vjeçare dhe zgjatë deri pas moshës 40 vjeçare që zhduket në mënyrë spontane.

            Mendohet se shkaku është në renditjen e dhëmbëve dhe pozita e tyre jo natyrshme.
Së fundit kemi edhe biseda me zë gjatë gjumit etj.