Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Bhagwan Shree Rajneesh - OSHO

Shqipëroi: Hasan HAMËZBALAJ

NJERIU I RI

            Njeriu i ri do të ketë vizion krejtësisht tjetër për jetën. Ai do të jetojë në mënyrë dukshëm më të dashur, sepse për të dashuria është pasuria më e madhe. Ai ka për ta ditur se me para nuk do të mund ta blejë dashurinë apo kënaqësinë. Ai ka për ta ditur se paraja është vetëm çështje praktike; ajo nuk është qëllimi i jetës.

            Osho i dashur!

            Në qendrën hulumtuese Kenedi, në Florida, kemi parë zbulimin më të ri i cili do të mundësojë që shkencërisht të hulumtohet bota e jashtme, dhe të krijohet “njeriu më i mirë”, kurse në qendrën e Osho-s në Puna, Indi, bëhen përpjekje që të provohen hapësirat e brendshme dhe të krijohet “Njeriu i ri”. Së pari shpikja për shekullin e ri vjen nga ana e kombit më të pasur dhe më të fuqishëm në botë, kurse kjo e dyta që është fluturim kah vetëdija e re buron nga njëri prej kombeve më të varfra të botës. Njëra është materia, kurse tjetra është shpirti. Çfarë po ndodh?

            Ideja për njeriun më të mirë është një ide mjaft e vjetër, e vjetër sa edhe vetë njeriu. Secili e ka synuar njeriun më të mirë, se kjo nuk kushtëzon ndryshime radikale. Njeri më i mirë do të thotë se diçka të është shtuar: ti mbetesh i njëjti, ti edhe më tutje vazhdon; aty nuk ka kurrfarë diskontinuiteti, ndërprerjeje. Ti bëhesh më i begatë, më i mirë. Kjo ide e njeriut më të mirë është e themeluar në lakminë e madhe, në makutërinë  e tij; kështu që këtë të gjithë do ta përkrahin. Vendet e pasura këtë do ta përkrahin, edhe vendet e varfra, po ashtu, kanë për ta përkrahur. India tërësisht është në shenjë të Mahatma Gandit, pasi që ai ka synuar të vihet deri tek njeriu më i mirë. Ideja e më të mirit në esencë është vetëm reformatore, nuk është revolucionare. Mirëpo ideja e njeriut të ri është e rrezikshme, sepse kërkon guxim. Kërkesa e saj themelore është që e vjetra të vdesë për të lindur e reja – kjo është rilindje. Për këtë shkak jam kundërshtar i kësaj ideje. Kjo nuk do të thotë se unë vetëm nga ky pozicion jam kundërshtar dhe i prirur për kritikë, unë do të isha i këtillë kudo të isha; madje edhe në Florida po të isha, njësoj kishte për të ndodhur.

            Në të vërtetë, shumë më tepër mundësi që të flitet për këtë ka në vendet e begata e të fuqishme sesa në vendet e varfra e të pazhvilluara çfarë është, për shembull, India. Popujt e tyre nuk kanë interes as kohë për ide të tilla. Ky nuk është problem vital për ta, lindja e Njeriut të ri. Motivet e tyre jetësore janë si të ekzistojnë, kurse ti iu flet për lindjen e Njeriut të ri! Ata nuk janë të aftë as të mbijetojnë. Problemet e tyre janë krejtësisht tjetërfare. Ata janë të sëmurë, të uritur, fëmijët e tyre janë të paarsimuar, nuk janë të punësuar, nuk kanë tokë për ta punuar, nuk kanë ushqim, strehë – kurse ti iu flet për Njeriun e ri! Ata nuk janë për këtë të interesuar, kjo nuk është problem i tyre.

            Por, sikur unë të flisja për Njeriun e ri në Amerikë, menjëherë ose do të më vrisnin ose do të më burgosnin (kjo edhe është realizuar – vërej. e përkth.). Askush atje nuk do të më toleronte sepse unë ashtu asgjësoj mënyrën amerikane të jetesës. E mënyra amerikane e të jetuarit varet nga ambicia, kurse Njeriu i Ri imi do të jetë krejtësisht joambicioz në atë kuptim të fjalës. E tërë qasja amerikane konsiston: gjërat duhet të jenë më mirë, çdo gjë duhet të jetë më mirë. Aty nuk ka rëndësi se çfarë duhet të arrihet me krejt këtë, por gjërat duhet të jenë më mirë e më mirë. Ata plotësisht janë të magjepsur me idenë e përmirësimit të gjërave. Ne duhet të kemi shpejtësi më të mëdha, makina më të mira, teknologji më të suksesshme, sheshe më të mira, hekurudha më të mira – e tëra duhet të jetë më e mirë! Dhe, natyrisht, në të njëjtën mënyrë ti mund ta kesh edhe njeriun më të mirë. Kjo përputhet në tërë stilin amerikan të jetesës. Është menduar se edhe njeriu duhet të jetë më me shumë hapësirë, më i gjerë. Në të vërtetë, siç ti dëshiron lopë më të mira, qen më të mirë, automobila, avionë, ti e do gjithashtu edhe njeriun më të mirë! Këtu nuk ka dallim: kjo është e njëjta logjikë.

            Unë flas për njeriun e ri. Njeriu i ri nuk është domosdoshmërisht edhe njeriu më i mirë. Ai do të jetë më i gjallërishëm, më i hareshëm, do të jetë dukshëm më i zgjuar; por kushedi se a do të jetë ai më i mirë apo jo? Kur fjala është për politikanët e këtushëm, ai nuk do të mund të jetë aspak më i mirë, sepse nuk do të mund të jetë ushtar më i mirë – ai nuk do të jetë i gatshëm fare të jetë ushtar. Ai fare nuk do të jetë konkurrent, e ashtu tëra ekonomitë konkurrente do të bien në krizë. Ai nuk do të jetë i interesuar për grumbullimin e plehut, kurse të gjitha ekonomitë zënë fill në këtë. Tëra agjencitë tuaja publike vetëm sa përpiqen që të ta imponojnë idenë e grumbullimit të sa më shumë plehrave të ndryshme. Njeriu i ri do të ketë vizion krejtësisht tjetër për jetën. Ai do të jetojë në mënyrë dukshëm më të dashur, sepse për të dashuria është pasuria më e madhe. Ai ka për ta ditur se me para nuk do të mund ta blejë dashurinë apo kënaqësinë. Ai ka për ta ditur se paraja është vetëm çështje praktike; ajo nuk është qëllimi i jetës.

            I tërë sistemi amerikan zë fill në idenë që të krijohet diçka më mirë. “Bëje atë më mirë!” Ajo çfarë bën nuk është me rëndësi. “Nëse vret, përpiqu që atë ta bësh në mënyrën më të mirë të mundshme!” Ti mund të shohësh se çfarë ka ndodhur në Hiroshimë dhe Nagasaki: Amerika e ka bërë atë në mënyrën më të mirë të mundshme. “Arrij deri në Hënë!” Askush as nuk pyet se përse duhet kjo? Nëse pyet pse, ti je i krisur; pyetje të tilla nuk parashtrohen. E vetmja pyetje e drejtë është: Si të arrihet deri në Hënë para të gjithëve, dhe në mënyrën më të mirë të mundshme? Ta mundim Rusinë. Do të jetë amerikan ai i cili i pari do të ecën nëpër Hënë.” E ç’ duhet e tërë kjo? Nuk është këtu çështja. Me sa di unë, këtu nuk shoh kurrfarë kuptimi. Amerikanët që qëndrojnë në sipërfaqen e Hënës duken aq qesharakë dhe të marrë! Por ajo është mënyra e tyre e të menduarit, filozofia e tyre. “Madje edhe nëse dukesh i marrë, duku i marrë në mënyrën më të mirë të mundshme. Ngadhënje mbi gjithë të tjerët!”

            Njeriu im i ri do të thotë fund i botës së vjetër. Kjo nuk do të thotë mospajtim imi dhe kundërvënie imja vetëm në Indi – unë kam për t’u kundërvënë dhe kritikuar kudo që të jem. Në të vërtetë, unë e kam zgjedhur Indinë nga arsye të caktuara: këtu njerëzit janë dukshëm më letargjikë. Madje edhe sikur do të dëshironin të më vrisnin, atyre do t’u duheshin njëzet apo tridhjetë vjet! Deri atëherë unë do ta kryeja punën time – unë do të bëja anarki. Kjo nuk është pa ndonjë arsye që e kam zgjedhur pikërisht Indinë – këtu janë njerëzit letargjikë.

            Mu para disa ditësh një njeri e ka hedhur thikën në mua me qëllim që të më vrasë. Një thikë e tillë mund të gjendet akoma vetëm në Indi. Kur ajo ka fluturuar drejt meje, e kam pasur përshtypjen se ishte ndonjë gur. Unë akoma po shoh mirë, akoma nuk më duhen syzet: mund të shoh tepër qartë. Kam menduar se ajo ishte vetëm ndonjë gur – është dukur aq e përlyer! E kur e kam parë fotografinë e së njëjtës, ishte edhe më befasuese – ju nuk do të kishit mundur as perimet t’i prisnit me të. Këtu është bukuria e të qenit në Indi. Tash në Amerikë apo Gjermani këtë e bëjnë në mënyrë shumë të suksesshme. India është momentalisht vendi më i bukur në botë ku mund të veproj.

            E pse njeriut të ri i është ngritur zëri i zi? Atë gjithmonë e ka ndjekur zëri i zi. Isai është vrarë ngaqë ka folur për njeriun e ri, e jo për njeriun më të mirë. Mahaviri nuk është vrarë, Buda nuk është vrarë ngase ata kanë folur në mënyrën e tyre për njeriun e ri. Ti ke për ta vënë re dallimin në këtë. Isai i ka thënë Nikodimit: “Gjithnjë derisa nuk lindesh përsëri nuk do të mund të hysh në mbretërinë time hyjnore.” Tash ti nuk mund të gjesh asnjë ngjashmëri me Mahavirin, me Patanxhalin, me Musanë apo Muhamedin; jo, askund nuk do të gjesh paralele. Isai e ka kushtëzuar se së pari duhet të vdesësh me të kaluarën tënde. Vetëm atëherë mund të ngrihet vetëdija e re në ty. Ai u kryqëzua.

            Sokrati ka folur për njeriun e ri, kujtoje këtë. Këtu ekziston dallimi. Pse Sokrati është vrarë? Athina ka qenë një nga vendet më të kulturuara të botës në atë kohë; në të vërtetë, jo vetëm në atë kohë, as sot nuk ka vende që do të mund të krahasoheshin me Athinën. Njëzet e pesë shekuj kanë kaluar, por akoma asnjë vend në botë nuk e ka arritur atë kulturë – as Nju Jorku, as Londra, Parisi, Bombaji, Kalkuta, Pekingu apo Moska – asnjë qytet i botës nuk e ka mbërritur atë majë të zhvillimit e të civilizimit siç e pati Athina. Por pse ata njerëz aq të kulturuar ishin bërë aq animalë, barbarë të tillë sa ta vrisnin njeriun çfarë ka qenë Sokrati? Ai ka folur për njeriun e ri. Po të kishte folur për njeriun më të mirë, ai do të ishte nderuar, lavdëruar. Ata të cilët kanë folur për njeriun më të mirë kanë qenë gjithmonë të lavdëruar e të nderuar, sepse kanë thënë se e kaluara është e bukur, por se mund të jetë edhe më e bukur. Ata nuk janë kundër së kaluarës, nuk janë kundër konvencioneve, nuk janë as kundër traditave; ata janë për të gjitha këto. Tradita duhet të jetë themel, e në atë themel mund të ngrihet tempull edhe më i mirë, shtëpi më e mirë.

            Të flasësh për njeriun e ri, Kul Bhushan, është tepër rrezik. Njeriu i ri nënkupton ndërprerje të plotë të lidhjeve me të kaluarën, ndarje, çrrënjosje të së kaluarës, vdekje të së kaluarës dhe jetesë në të tashmen. E shprehitë e vjetra vdesin tepër vështirë. Ne gati jemi mësuar të dëgjojmë tregime për njeriun më të mirë; kjo gati është bërë pjesë e gjakut tonë. Secili shenjtor, secili mahatma flet për njeriun më të mirë; ajo është puna e tij, ne këtë e dimë mirë. E ç’ është me njeriun e ri? Në atë rast ne jemi të frikësuar. Ai sjell diçka krejtësisht të re; ai na dërgon në territor krejtësisht të panjohur, ai këmbëngul që të na çrrënjosë prej familjes. Kurse ne kështu kemi jetuar mijëra vite, të kushtëzuar jemi me atë mënyrë jetese, ne jemi bërë pjesë e saj. Vetëm disa njerëz të guximshëm mund t’ia lejojnë vetvetes daljen prej kësaj. Së këndejmi, porosia ime siç po duket iu kushtohet mu atyre të zgjedhurve.

            Mbaje në mend, shprehitë e vjetra vdesin tepër vështirë – e religjionet tona, filozofitë tona janë tejet të vjetra, sistemi ynë i të jetuarit është tejet i vjetër. Kurse unë jam krejtësisht për diçka të re. Ne mendojmë se e vjetra është e artë – kurse unë them se ari është vetëm një pleh i zakonshëm! Unë pajtohem me Henri Fordin se historia është llomotitje. Tëra ato janë marrëzira! Ne duhet ta lirojmë njeriun prej krejt asaj që ka qenë më parë, duhet që këtë njeri ta lirojmë krejtësisht, plotësisht, kategorikisht.

“Nënë, pse je martuar me babanë?”

“Ah!” – u përgjigj nëna. “Edhe ti po çuditesh me këtë!”

“A të kam takuar në Teksas?”

“Unë nuk kam banuar kurrë në Teksas.”

“As unë. Duhet të kenë qenë dy njerëz tjerë.”

            Kësofarë njerëzish të dehur, kësofarë njerëzish të pavetëdijshëm kanë dominuar mbi tërë njerëzimin.

            Ka qenë ditë me shi. Dy të krisur kanë qenë në autobus. Kur autobusi është ndalur në semafor, njëri prej tyre ka shikuar për dritare dhe ka thënë: “Hej, Çarli, shikoje atë ujë! Dola unë për t’u larë!” Ai pastaj e ka hapur dritaren dhe ka kërcyer jashtë. Disa çaste më vonë miku i tij e ka dëgjuar klithmën: “Noto pak më tutje, Çarli, uji këtu është mjaft i cekët!”

            Të marrët janë të dehur – ata kanë qenë faktori ynë vendimtar në të kaluarën. Ne nuk i kemi dëgjuar kurrë fjalët e të përndriturve. Njerëzit e përndritur nuk mund të flasin për njeriun më të mirë. Kjo do të ishte njësoj si t’i thoshe të sëmurit se do t’ ia japësh barin i cili do t’ia përmirësonte sëmundjen e tij. I sëmuri nuk dëshiron ta përmirësojë gjendjen, ai dëshiron të lirohet prej asaj sëmundjeje, ai dëshiron të jetë i shëndoshë.

            Ka qenë e shtunë mbrëma; cirku është bërë gati për tërheqje. Pronari i cirkut është ndalur në binë dhe i është drejtuar masës së tubuar të njerëzve.

            “Cirku ‘vëllezërit Dingling’ ia ofron pesë mijë dollarë atij që do t’i përmbushë këto kushte: ta detyrojë elefantin Zorba që të ulet; t’ia krehë jelen luanit Lea; dhe të bëjë dashuri me damën plakë.”

            Nga prapavija e turmës ofrohet një bredharak, një tip i shkapërderdhur pijaneci duke thënë: “Unë e bëj këtë!”

            Ata pastaj e kanë hapur derën e kafazit dhe pijaneci ka hyrë brenda. I është ofruar elefantit dhe e ka goditur fuqishëm në vete. Elefanti është ulur duke u dridhur. Të pranishmit kanë brohoritur. Pastaj, ai ka hyrë në kafaz me luanin dhe ka lindur luftë e rreptë, kacafytje, palavitje; luani ka ulëritur, pijaneci ka klithur... kaos i vërtetë.

            Pas tridhjetë minutash ai ka dalë nga kafazi tërësisht i gërvishtur dhe i shkoqur. Luani ka mbetur përbrenda i shtrirë, duke marrë frymë me vështirësi. Pijaneci është ndalur pastaj përmbi udhëheqësit e programit dhe ka pyetur: “Mirë, e ku është ajo dama plakë të cilën duhet krehur?”

OSHO

Theologia mystica, 1980

            Nga libri "Lajmëtari i Njeriut të Ri për Botën e Re"