SPAĒI
"Burgu, kjo greminė e pėruljes njerėzore..."
Xh.
London
Ēdo kalimtar qė shkel pėr herė tė parė nė Spaē
pushtohet vetvetiu prej njė apatie tė pėrgjithshme, tė ngjashme me atė qė
provon njeriu kur padashje bėhet dėshmitar i njė jete nė agoni. Edhe sikur
udhėtari nė fjalė tė mos jetė i vetėm, duke hyrė nė pusin e madh natyror qė
pėrbėn ky vend, ai do tė ndiej nevojėn e njė heshtjeje soditėse, pėr tu
thelluar nė botėn e ndjenjave tė tij tė befasuara.
Vendi ėshtė i rrethuar nga tė gjitha anėt prej
njė vargu kodrash tė larta. Po ti shikosh prej gropės sė Spaēit, ato tė
krijojnė pėrshtypjen e dy vargmaleve nė formė gjysmėrrethi vendosur pėrballė
njėri-tjetrit, ngaqė relievi ėshtė tepėr i thyer. Nė dy pikat simetrike tė
takimit tė tyre, nė juglindje e nė veriperėndim, shtrati i ngushtė e i
thellė i njė pėrroi hap dy dritare natyrore tė kėtij hauzi tė madh.
Shkurret qė mbulojnė pjesėrisht shpatet e
kodrave rrethuese i nėnshtrohen njė lufte tė rreptė me natyrėn, pėr tė
mbijetuar egėrsinė e asaj toke shterpė nė procesin e shpėrbėrjes. Rrėnjėt e
tyre gjysmė tė dala mbėrthehen fort, duke depėrtuar anash gurėve tė djegur
bojėkafe, ose nėpėr tė ēarat e pllakave tė shtresėzuara. Gjethet e tyre mund
tė shikohen tė shpalosura nė diell vetėm pėr pak orė, mbasi, sapo fillon tė
nxehtit, ato tkurren pėr tė ngadalėsuar avullimin e ujit tė siguruar me
shumė vėshtirėsi.
Nė pėrgjithėsi sipėrfaqja e tokės ėshtė ngjyrė
kafe nė tė murrme dhe del shtresa-shtresa nė formė pllakash tė thyeshme.
Acidi sulfurik, mjaft i pranishėm nė ujėrat rrjedhėse tė kėsaj zone, ėshtė
faktori kryesor i procesit tė shpėrbėrjes sė sipėrfaqes normale tė tokės.
Syri mund tė tė zėrė bar shumė rrallė, vetėm nė ndonjė vend tė rrafshėt qė
rastėsia e ka favorizuar pėr t'i shpėtuar pushtetit shkatėrrimtar tė acidit.
Edhe shtrati i thellė me anė tė thepisura i pėrroit, i cili gjatė verės
mbetet pothuajse i thatė, mban ngjyrėn e kriprave acide. Kėto dukuri tė
strukturės sė paqėndrueshme tė sipėrfaqes sė tokės bien edhe mė shumė nė sy,
pėr shkak tė pjerrėsisė sė theksuar tė shpateve rrethuese.
Mbasi ta ketė soditur njė copė herė tė mirė kėtė
tokė, viktimė tė reaksioneve kimike dhe agjentėve atmosferikė, udhėtari i
ardhur rishtas nė kėto anė, pėr tė kthjelluar disi vorbullėn e ndjenjave tė
tij tė trazuara, do ta shprehte befasimin sipas mėnyrės sė vet, zakonisht nė
pėrshtatje me profesionin qė ushtron.
Njė barķ do tė belbėzonte:
«Kėtu as dhėmbi i deles s'paska ku tė ngjisė njė
fije bari, pa le mė gjuha e lopės!»
Nė rast se do tė ishte murator, mbasi tė merrte
dy copa guri e t'i pėrplaste me njėra-tjetrėn, duke i parė sesi do tė binin
tė thėrrmuara tek kėmbėt e tij, ai do tė buzėqeshte me mosbesim duke
murmuritur:
«Dy gurė tė tillė nuk i vendoske dot mbi
njėri-tjetrin e asnjė lugė gėlqere nuk bėke dot me ta.»
Ndėrsa njė gjeolog do tė deklaronte entuziast:
«Aq sa a zymtė duket nė pamje kjo tokė, po aq e
praruar ėshtė nė brendėsi.»
Kėtė aludim ai do ta bėnte pėr bakrin e nėntokės
sė atjeshme, i cili pėrmban edhe njė pėrqindje tė ulėt ari.
Njė specialist i ēėshtjeve policore, sapo ta
shikonte kėtė gropė si tė pėrgatitur nga ekskavatorė gjigantė, pa u menduar
gjatė, do tė shprehej shkurt dhe qartė:
«Njė burg natyror.»
Bashkėrendimi i mendimeve tė dy specialiteteve
tė fundit nxori nė dritė vendimin e kobshėm qeveritar, pėr ngritjen nė kėtė
gropė tė zymtė tė njė kampi pune tė rėndė tė detyruar pėr tė burgosurit
politikė, nė pranverėn e vitit 1968.
Pasi toka kombėtare ishte nginjur sė thithuri
djersėn dhe gjakun e armatės sė kokėqethurve tė flijuar prej regjimit
komunist si armiq tė partisė, i erdhi radha nėntokės tė kėrkonte revanshin.
Vargut tė gjatė tė kampeve tė punės sė rėndė tė detyruar dhe tė burgjeve tė
deriatėhershėm iu shtuan adresa tė reja: miniera famėkeqe e Spaēit dhe
simotrat e saj tė mėvonshme. Tė gjitha kėto adresa jetėthithėse u furnizuan
me kontigjentet e tė dėnuarve politikė tė regjimit komunist. Me Spaēin
fillonte kėshtu era e re e shfrytėzimit nėntokėsor tė viktimave politike,
jetėn e tė cilėve Drejtoria e Kampe-Burgjeve e llogariste me shifra vagonash
me mineral.
Pjesė nga libri "
Odiseja e njė detektivi 1"
|