Sakras Art Gallery

Është plotësuar me 17 piktura aktuale të piktorit Sabir Krasniqi (shkurt 2025)

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

TV KLAN

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

NACIONALE

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.AL

KOSOVARJA

Shkruan: Hysen S. Dizdari

Studjues i Historisë dhe Filatelisë

 PËRSE ËSHTË HARRUAR MONUMENTI I SKËNDERBEUT I VLERËSUAR ME MEDALJE ARI NGA AKADEMIA E ARTEVE: ”RRJEPIN“ NË SHËN PETËRSBURG

JETA DHE VEPRA E SKULPTORIT ATDHETARË : THANAS PAPA

Thanas Papa u lind në vitin 1931, në fshatin Paftal të Beratit, në një familje me tradita patriotike dhe atdhetare.

Përfundoi shkollën unike në Berat, në vitet 1945-1947, pastaj fitoi një bursë shtetërore dhe erdhi në Tiranë, ku vazhdoj Liceun Artistik “Jordan Misja, të cilin e përfundoi me rezultate të larta.

Thanasi duke qenë nxënës i talentuar i Liceut, në degën e vizatimit, pikërisht mësuesi i tij, skulptori Dhimitër Çani, e orientoi që Thanasi të vazhdonte studimet e larta.

Në vitin 1951 Thanasi së bashku me piktorin shkodran Jakup Keraj, fituan nga një bursë shtetërore për të vazhduar studimet e larta studimet në Institutin e Arteve “Ilia Efimoviç Rjepin” në Leningrad (sot Shën Petërsburg) të ish-Bashkimit Sovjetik.

Në kujtimet e tij skulptori, Thanas Papa tregon se gjatë viteve që po studionte në akademinë e arteve, ai paralelisht vazhdonte dhe një institut tjetër: “Kur isha në vitin e dytë të fakultetit, me insistimin e një pedagogu rus, u regjistrova në Institutin e Mbrojtjes dhe Restaurimit të Monumenteve të Kulturës. Gjatë asaj kohe që studioja aty, më dhanë për të punuar disa punë në periferi të Leningradit, në një godinë aristokrate, të cilën e kishte marrë përsipër që ta restauronte Inspektorati Shtetëror për Mbrojtjen e Monumenteve të Kulturës së Leningradit”.

Gjatë shkollimit lartë në Shën Petërsburg ai ka restauruara 38 vepra të ndryshme artistike.

Thanas Papa, në qershor të vitit 1957, përfundoi me rezultate të shkëlqyera, Akademinë e Arteve: “Ilia Efimoviç Rjepin” në Leningrad (sot Shën Petërsburg) dhe punimi i tij në skulpturë, me monumentin e Heroit tonë Kombëtare: Gjergj Kastrioti Skënderbeu  u vlerësua me medalje të art.

Ky monument madhështorë i Skënderbeut, në vitin 1959 u soll nga Rusia në Shqipëri dhe sot ndodhet në “heshtje” në studion e skulptorit në qytetin e Tiranës.

Thanas Papa duke punuar projektin e diplomës

Në intervistën që pata me djalin e Thanas Papës, skulptorin e talentuar Besart Papa, me datën 09.07.2025, me tregojë me dhimbje peripecitë që e ndoqën babain e tij, skulptorin e madh shqiptarë Thanas Papa, gjatë regjimit komunist ku në 1966, ai u dërgua si punëtor në fonderinë e Uzinës “Dinamo” në Tiranë, ku punoi për pesë vjet, deri në vitin 1971.

Por saga e përndjekjes së skulptorit të madh, Thanas Papa, nuk i shpëtojë dhe monumentin i Gjergj Kastrioti Skënderbeu i cili edhe sot, mbas 66 viteve ku u vlerësua me medalje ari, qëndrine në “heshtje”, në studion e tij, m.gj.se duhet të ishte vendosur në disa sheshe të disa qyteteve të Shqipërisë të Kosovës e Maqedonisë të Veriut.

Djali i Thanas Papës, skulptori i talentuar Besart Papa

Ky është i vetmi monument i Skënderbeut i vlerësuar me medalje Ari në të gjithë botën dhe sot nuk është i vendosur në asnjë qytet shqiptarë.

            Sa dhimbje! Sa turp për ne shqiptarët!

Shtojë pyetjet:

Përse kjo heshtje? Përse ky nënvlerësim?

Përse harrohet e përbuzet ky monument madhështorë i Heroit tonë Kombëtarë Skënderbeut, i vlerësuar me medalje ari, nga një Akademia e Arteve me prestigjioze në botë?

Ku janë sot elita e intelektualëve shqiptarë?

Ku janë skulptorët, piktorët dhe shkrimtarët shqiptar?

Ku janë Profesorët dhe studentët e Universiteteve shqiptare?

Ku është shoqëria civile?

Përse nuk e kanë parë e vlerësuar monumentin madhorë të Heroit tonë Kombëtarë, Gjergj Kastrioti Skënderbeu, as Ministria e Kulturës në Shqipëri dhe Kosovë, që prej viti 1991?

Ku është rinia shqiptare?

Ku janë sot shqiptarët patriot dhe atdhetarë?

Përse ne shqiptarët po e humbin sot, edhe memorien tonë Kombëtarë?

Përse? Përse?... Vetëm heshtje dhe heshtje pa fund?

Medalja e Artë për monumentin e Heroit tonë Kombëtar: Gjergj Kastrioti Skënderbeu, e vlerësuar nga Akademia prestigjioze e Arteve: “Rrjepin” në Shën Petërsburg

Skulptori i Madh, Thanas Papa, ka ndërruar jetë në vitin 2022, por ai gjithë jetën e tij, gjithë artin e tij në skulpturë ja kushtoi, vendit të tij, atdheut tij, Shqipërisë pa parë interesat e veta materiale.

 Gjatë karrierës së tij artistike, ka realizuar mbi 250 punime, nga të cilat 140 janë të njohura dhe të regjistruara, në Sektorin e Studimeve në Galerinë Kombëtare të Arteve. Po kjo galeri në fondin e saj, ka 6 skulptura të skulptorit Thanas Papa, ndërsa 10 të tjera, janë të vendosura në muzeume të rretheve, kurse 38 vepra të tij, basoreliev dhe statuja, janë të vendosura në pjesë të ndryshme të vendit.

Thanasi Papa ka marrë pjesë me punimet e tij edhe në ekspozita ndërkombëtare, si: në Moskë, Bukuresht, Sofje, dhe Aleksandri, ku fitoi çmimin e 2-të ndërkombëtar me portretin në bronz të heroit të popullit “Kajo Karafili” dhe çmimin e 3-të ndërkombëtar me monumentin “Zgjimi i Afrikës”. Për këto vlerësime e çmime, shtypi ndërkombëtar e ngriti në majë për profesionalizmin e tij artistikë.

Për nder të jetës dhe veprës të skulptorit Thanas Papa, në vitin 2023, atelieja e punës ku ai zhvilloi aktivitetin krijues për më shumë se 66 vite sot është kthyer në muze me emrin “Art Museum Thanas Papa” dhe është cilësuar nga vlerësuesit dhe kritikët e artit si muzeu i parë i skulpturës në Shqipëri.

Sot është detyrë e shtetit shqiptarë, por edhe e ne të gjithë shqiptarëve kudo që jetojnë e punojnë, në Shqipëri, në Kosovë, në Maqedoninë e Veriut, në Mal të Zi dhe diasporë që të vlerësojmë veprën e trashëgiminë kulturore të skulptorit atdhetarë , Thanas Papa dhe veçanërisht monumentin i Heroit tonë Kombëtare: Gjergj Kastrioti Skënderbeu, i cili u vlerësua me medalje ari dhe sa më shpejtë duhet të vendoset në qendrat e disa qyteteve shqiptare si në Shqipëri dhe në Kosovë.