|
Ėshtė naivitet tė pėrkufizosh lumturinė. Ju e dini se kur jeni tė lumtur
dhe, natyrisht, nuk ėshtė nevoja t'ju thotė kush kur jeni i dėshpėruar. Por
ē'ėshtė ajo qė e bėn njeriun tė lumtur? Plot gjėra mund ta bėjnė njeriun tė
lumtur. Muzika mė bėn tė lumtur, akullorja mė bėn tė lumtur ose ai ose ajo
mė bėn tė lumtur. Teze Mabel mė mėrzit etj.
Por ėshtė e rėndėsishme tė kuptohet se njė gjė qė mund tė mė bėjė
mua tė lumtur mund tė bėjė dikė tjetėr tė mėrzitur. Ose, njė gjė qė dikė e
bėn tė lumtur mund tė mė bėj mua tė mėrzitur. Njė motobarkė, tre metra e
gjatė, mund t'i lumturojė disa njerėz nė maksimum. Ajo motobarkė mund tė
ketė qėnė qėllimi final i jetės sė tyre. Pėr dikė qė priste njė jaht 10
metra tė gjatė, motobarka e mėsipėrme mund tė ishte burim zhgėnjimi ose
dėshpėrimi. Kurse ata qė nuk duan t'ja dinė fare pėr barkat do tė ishin fare
neutral. Ju mund tė lumturoni dikė duke i dhuruar njė kone tė vogėl kurse
njė tjetėr, qė nuk i honeps fare qentė, do tė pėrpiqej ta hiqte qafe atė
kone.
Pra, nuk mund tė pėrdorim tė pasurit tė diēkaje si kriter pėr
lumturinė. Sendet janė subjektive, sendet janė gjithmonė relative me
individin dhe me pikėpamjet e individit. Pėr kėtė ēėshtje, ne do tė pėrdorim
njė filozofi.
Kjo filozofi thotė se ju duhet t'i shijoni gjėrat qė pėlqeni,
duhet t'i evitoni ose t'i ndryshoni gjėrat qė nuk pėlqeni, tė pranoni atė qė
nuk e evitoni dot ose ta ndryshoni duke pėrdorur me mjeshtėri pikėpamjet
tuaja. Pėrdorimi i kėsaj filozofie, e pėrqendruar nė pesė rregulla, do t'ju
lejonte tė testonit shumė probleme nė jetėn tuaj dhe tė gjeni zgjidhje.
Rregulli numėr 1:
Nė qoftė se e pėlqeni njė gjė, shijojeni.
Kjo ėshtė fare e thjeshtė, por ju pa u menduar gjatė mund tė thoni, "Sa
qesharake! Kuptohet, qė po e pėlqeva njė gjė, do ta shijoj!" Por po tė
mendoheni pak, ndofta, do tė bini dakord se ka shumė gjėra nė jetė qė i
pėlqejmė, por nuk i shijojmė dot. Arsyet pse ne nuk mund tė shijojmė gjėra
qė ne i pėlqejmė janė: (a) ndjenja e fajit dhe (b) frika. Ju nuk e shijoni
dot diēka qė ju e pėlqeni nė qoftė se do tė ndjeheshit fajtor pasi ta kishit
bėrė atė gjė ose nė qoftė se keni frikė nga pasojat.
Rregulli numėr 2:
Nė qoftė se nuk e pėlqeni njė gjė, evitojeni.
Edhe ky rregull duket i thjeshtė, por mendohuni pak se sa njerėz bėjnė gjėra
ose janė pėrfshirė nė gjėra qė ata nuk i pėlqejnė fare - njė person, njė
punė, njė mjet, njė lloj ushqimi dhe mijėra gjėra tė tjera qė, pėr disa
arsye, ata nuk i evitojnė. "Nuk kam ē'tė bėj. Mė duhet tė punoj atje se kam
familjen pėr tė ushqyer." Ose, "Mė lidh puna me tė, ē'tė bėj? Se shmang
dot." Mund tė gjenden plot justifikime pėr mos shmangien e disa gjėrave qė
ju nuk doni t'i bėni.
Rregulli numėr 3:
Nė qoftė se nuk e pėlqeni njė gjė dhe nuk e evitoni dot, ndryshojeni.
Pėrsėri pėrgjigja ėshtė e thjeshtė, ndryshojeni. Por ashtu si edhe te
evitimi, ne na duhet diēka pėr ta ndryshuar si para, kohė, siguri, garanci.
Diēka ju mban juve pas asaj gjėje tė veēantė nė qoftė se ju nuk e pėlqeni,
nuk mund ta evitoni dhe nuk mund ta ndryshoni.
Rregulli numėr 4:
Nė qoftė se nuk e pėlqeni njė gjė, nuk mund ta evitoni dhe nuk mundeni ose
nuk doni ta ndryshoni, atėherė pranojeni atė.
Si mund tė pranoni njė gjė qė nuk e pėlqeni? Ju mund tė keni njė teze qė e
doni shumė, por qė i kėrcasin protezat nė gojė. Ndonėse ju e urreni kėtė
gjė, ju e doni atė grua kėshtu qė ju nuk mund ta evitoni dhe ju keni provuar
ta ndryshoni atė duke i ofruar proteza tė reja qė ajo nuk i pranon se pėlqen
ato qė ka. Pra, ju nuk e ndryshoni dot.
E si mund ta pranoni diēka tė tillė? E si mund tė pranoni njė
situatė me tė cilėn nuk jeni i lumtur? E si mund tė pranoni njė person qė
nuk ju bėn tė lumtur? Ju nuk jeni i detyruar tė pranoni gjithēka dhe,
natyrisht, nuk do tė jeni i lumtur. Nė qoftė se nuk e pėlqeni njė gjė, ju
mund ta ndryshoni, ju nuk mund ta evitoni dhe nuk e pranoni dot, ju garantoj
qė nuk do tė jeni i lumtur. Kyēi i kėsaj qėndron nė rregullin 5.
Rregulli numėr 5:
Ju mund ta pranoni njė gjė duke ndryshuar pikėpamjen tuaj rreth asaj gjėje.
Ju jeni vet pikėpamja juaj. Ēdo gjė ėshtė relative pėr personin qė lidhet me
atė gjė. Nuk ka absolutizma - asgjė nuk ėshtė e mirė, asgjė nuk ėshtė e
keqe, me pėrjashtim tė asaj se si e shikoni ju. As jeta nuk ėshtė e mirė ose
e keqe. Jeta thjesht ekziston. Ju mund tė ndryshoni ato gjėra qė dėshironi
duke ndryshuar pikėpamjen tuaj lidhur me to. Se si bėhet kjo po ju japim njė
shembull.
Xhorxh S., anėtar i shoqėrisė sė dinamikės mendore, vendosi qė pėr
drekė tė shkonte nė njė restorant aty pranė. Vajti nė parking dhe pa se
veturėn e tij e kishin goditur nė parafangon e parė. Dikush e kishte goditur
dhe kishte ikur. Ai nuk e pėlqeu kėtė gjė, ai nuk mund ta evitonte kėtė gjė,
ajo ishte atje. Dhe ai as nuk mund ta ndryshonte. Pra, i mbetej tė ishte i
lumtur ose i palumtur lidhur me kėtė ngjarje. Xhorxhi zgjodhi qė tė ishte i
lumtur. Ai vendosi qė tė ndryshonte pikėpamjen e tij. Kur pa parafangon ai
nuk shihte llamarinėn e deformuar qė donte disa para pėr t'u riparuar, por
njė nxitje pėr tė bėrė diēka pozitive. Kėshtu qė ai vendosi tė bėnte diēka
qė do t'i jepte atij trefishin e parave qė do t'i duheshin pėr riparimin.
Dėmi bėnte 250 $ dhe ai i vuri detyrė vetes tė fitonte 750 $. Dhe e bėri.
Pasi pagoi 250 $ pėr riparimin e dėmit ai futi nė xhep 500 $. Ai ishte i
lumtur ndonėse i ndodhi diēka qė shumė njerėz do t'i dėshpėronte.
Nga libri i Vladimir Marku Bota drejt barbarizmit dhe Profetėt
|
