Kushtuar 580-vjetorit tė ngritjes sė Flamurit Shqiptar nė
kalanė e Krujės nga Gjergj Kastrioti -Skėnderbeu:
28 Nėntor 1443 - 28 Nėntor 2023
Pjesė nga Libri: Gjergj Kastrioti-Skėnderbeu nė pullat shqiptare
1913-2017,
botuar nga autori i kėtij shkrimi nė vitin 2018, Vlerėsuar me 6 (gjashtė)
Ēmime (medalje) nė ekspozitat Ndėrkombėtare tė Librit filatelik nė vitet
2018-2022.
Pulla e parė shqiptare me figurėn e heroit tonė kombėtar, Gjergj
Kastriotit-Skėnderbeut, u emetua me datėn 1 Dhjetor 1913, nga Qeveria e
patriotit Ismail Qemali dhe ėshtė emisioni i gjashtė i pullės postare
shqiptare. Ky emision me pulla postare ėshtė i pėrbėrė nga 6 pulla, me vlera
tė ndryshme tė cilat kanė tė vendosur, portretin e Gjergj
Kastriotit-Skėnderbeut. Portreti i Skėnderbeut nė kėtė pullė sipas John
Fipps nė librin: Pullat dhe postat e Shqipėrisė dhe Epirit 1878-1945 i
cili thekson ne faqen -121: Schappach, thotė se modeli ėshtė bėrė prej njė
piktori nga Praga Hainez Kautcsh. Por J. Fipps nė librin e mėsipėrm
thekson, qė ky portret i Skėnderbeut ka mundėsi tė jetė porosi e Qeverisė
Shqiptare pėr medaljon, dhe me qenė se ishte i gatshėm, u vendos nė
emisionin e pullės tė emetuar me datėn 1 Dhjetor 1913. Portreti i
Skėnderbeut ngjason shumė me njė nga portretet tė Skėnderbeut i cili nga
disa autorė tė veprave mbi Skėnderbeun ėshtė cilėsuar si mė origjinali dhe
ėshtė vepėr e piktorit, Kristofano Altissimo. Ky portret sot ruhet nė
galerinė Uffici Firence, Itali.
Portreti i zgjedhur nė kėtė pullė ėshtė madhėshtor, tėrheqės, i bukur nga
ana artistike dhe pėrbėn njė nga portretet mė tė arrira tė heroit tonė
kombėtar, Gjergj Kastriotit-Skėnderbeut, prandaj ka tėrhequr vėmendjen dhe
interesin e artistėve tė arteve figurative shqiptare dhe tė huaj.
Nė dokumentet e kohės tė qeverise sė patriotit Ismail Qemalit e deri nė sot
nuk ėshtė zbuluar njė dokument i cili hedh drite se pėrse dhe kush vendosi
qė pikėrisht ky portret tė pėrzgjidhet pėr tė vendosur nė pullėn e parė
shqiptare me Skėnderbeun. Ky portret ka shumė mundėsi tė jetė zgjedhur nga
ministri i kohės i Postės-Telegraf -Telefonave, intelektuali dhe patrioti
nga Elbasani Lef Nosi. Por edhe informacioni qė jep, John Fipps nė librin e
mėsipėrm pėr emrin e autorit tė portretit tė Skėnderbeut nė kėtė pullė e ka
shkruar me gabime ortografike emrin e autorit Heinrich Kautsch (ai e ka
shkruar-Heinz Kautsch) dhe, siē thekson vetė J. Fipps, e ka marrė nga njė
tjetėr studiues i filatelisė Helmut Schappach nė libri Shqipėria vendi i
pullave tė mistershme-f.-27. Por emri i saktė i autorit tė pullės me
portretin e Skėnderbeut, tė emetuar me 1 dhjetor 1913 ėshtė: Heinrich
Kautsch (1859-1943), njė Skulptor dhe medalist i njohur lindur ne Pragė tė
Ēekisė nė vitin 1859, i cili jetoi dhe punoi nė Austri (vdiq nė vitin 1943).
Veēoria tjetėr e kėtij emisioni me pulla pėr Skėnderbeun ėshtė se sasia e
pėrgjithshme e pullave tė emetuara sipas John Fipps ėshtė 2.950.000 (sipas
disa studiuesve ėshtė 2.878.000 copė), njė nga sasitė mė tė mėdha tė botuara
mbi 110 vjet tė historisė sė pullės shqiptare. Por njė sasi prej 250.000
copė pulla tė kėsaj serie u pėrdoren pėr kartolina tė ndryshme. Por arritja
me madhja e emisionit te parė me pullėn postare me portretin e Skėnderbeut
ėshtė se data 1 dhjetor 1913 shėnon nė historinė e pullės shqiptare, datėn e
vendosjes tė sistemit tė ri monetar shqiptare, i cili filloi tė pėrdoret nė
vendosjen e vlerat monetare tė pullave postare shqiptare. Ky sistem i ri u
bazuar tek sistemi monetar Francez, ku 1 Frangė ishte i barabartė me 100
Qintar.
Kjo seri me pulla u shtyp nė Torino tė Italisė sipas standardit ndėrkombėtar
tė shtypjes sė pullave postare tė kohės. Pulla me portretin e Skėnderbeut,
tė emetuar me 1 dhjetor 1913 gjatė viteve 1914-1920, ėshtė mbishtypur disa
herė, dhe u pėrdorė pėr pulla postare dhe pėr pulla takse. Pulla postare tė
kėtij emisioni kanė vlera nominale si mė poshtė vijon: 2 Qint, 5 Qint, 10
Qint, 25 Qind, 50 Qint, 1 Fr. dhe janė njohur dhe pasqyruar nė katalogėt e
mėdhenj Evropian dhe botėrore me tė dhėnat e mėposhtme:
Data e
emetimit, 01.12.1913
-Katalogu Michel
AL 29-34
-Katalogu Yvert et Tellier
AL 25-30
-Katalogu Stanley Gibbons
AL 27-32
Pasqyrimi dhe pėrfshirja e kėtij emisioni tė rėndėsishėm mbi Heroin tonė
Kombėtare Gjergj Kastrioti-Skėnderbeu, nė katalogėt e mėdhenj tė nivelit
Evropian dhe botėrore tregon pėr vlerėn e madhe qė kanė pullat postare
shqiptare si gur kilometrik tė dokumentimit tė ngjarjeve historisė dhe si
ambasadorė, nė njohjen dhe pėrhapjen e vlerave tona kulturore, historike
nė tė gjitha kontinentet dhe shtetet e botės, nėpėrmjet udhėtimit tė letrave
tė kartolinave, dhe pullave postare, derė nė derė, nga qyteti nė qytet dhe
nga shteti nė shtet, nga kontinenti nė kontinent.
Tirane me, 28 Nėntor 2023
LIBRAT
CERTIFIKATAT
|