Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Shkruan: Sabir KRASNIQI

            PROGRAMIMI NEUROLINGUISTIK

            Traumat dhe mundësit për vetë-shërim

          Qëllimi i kësaj metode është njeriu i traumatizuar, si pasoj e shkaqeve të ndryshme. Traumat e shkaktuara nga vërshimet, keqtrajtimet psikike e fizike, dhunës, shkatërrimit të ambientit nga mbeturinat e ndryshme kimike, nga përndjekjet, torturat, burgosjet, arratisjet etj. godasin dhe i tronditin njerëzit në rrafshe të ndryshme në të njëjtën kohë, si në rrafshin fizik, psikologjik, social, ekonomik etj. duke shkaktuar tek ata çrregullime të shkallëve të ndryshme të personalitetit e deri te psikoza të rënda.

            Dinamika e rrjedhave të proceseve jetësore e njeriut të sotëm është e ngarkuar dhe e stërngarkuar me barrën e presioneve nga më të ndryshmet, që nga ato më elementari e deri tek ato superiore, duke e kthyer atë në një automat të mekanizmave dirigjues, si imponim i vetë faktorit kohë dhe hapësirë.

            Këto presione permanente kanë ndikuar që në psiken e njerëzve t’i  atrofizojnë aftësitë e cilësitë krijuese dhe të krijojnë një gjendje enervacioni, duke provokuar destabilizimin e harmonisë shpirtërore, dhe fatkeqësisht, paraqitjen e simptomave të para të sëmundjeve psikike. Aq më tragjik bëhet fakti, kur këtij presioni ekzistencial i shtohet edhe barra e dhunës, shpërnguljes, terrorit, luftës etj., siç po ndodh në shumë vende të globit. Mjerisht, një katrahurë të tillë e përjetoi edhe populli ynë.

            Nga gjithë kjo amulli, mund të themi me plot gojën, se të pakët janë ata shqiptarë të cilët kanë mbetur, s’paku pa pësuar tronditje shpirtërore, pra TRAUMA, të cilat edhe mund t’i përcjellin gjatë gjithë jetës duke u shkaktuar situata të pakëndshme dhe me pasoja, herë-herë, të rënda për higjienën e tyre mentale, e që në instancën e fundit rezulton negativisht në psikologjinë kolektive të mbarë popullatës tonë...

            Duke ju falënderuar punës së palodhur të matematicientit Riçard Bandler dhe linguistit Dzhon Grajner, u arrit deri te një metodë e re psikologjike, që u quajt: “Programimi neurolunguistik”, e që vitet e fundit u bë hit i vërtet në lëmin e gjerë të psikiatrisë.

            Themeluesit e kësaj teorie, duke studiuar punën dhe veprimet e psikiatërve të njohur, si: Satri, Perlsi e Eriksoni (duke mos e pasur për qëllim zhvillimi e kësaj teorie në praktik terapeutike), të cilët përdornin  metoda të drejtimeve të ndryshme të shkollave psikologjike, si: teorinë geshtalt, teorinë e bihejviorizmit, terapinë familjare, metodat hipnotike etj., erdhën deri te ky sistem i ri dhe shumë i suksesshëm për lehtësimin, neutralizimin si dhe për shërimin e shumë problemeve psikike që si burimi kishin pasojat e traumave të ndryshme.

            Popullaritet dhe përdorim të gjerë kësaj metode të re i dha Gisela Perren - Klinger, psikologe dhe psikiatre e fëmijëve nga Bazeli i Zvicrës, e cila njëkohësisht është edhe anëtare e Këshillit të Evropës për të Drejtat e Njeriut, si dhe anëtare e shumë asociacioneve tjera ndërkombëtare.

            Kjo studiuese e palodhur, njohëse e shumë gjuhëve të huaja, këtë metodë të re arriti ta modifikoj dhe ta afirmojë, nga puna e saj praktike me njerëz të traumatizuar, e sidomos me të burgosurit politikë të Amerikës Latine, me vuajtje të gjata dënimi, si dhe nga erudicioni i saj i gjerë profesional. Këto njohuri, në bashkëpunim me autoren Francoise Zwissig, i komunikoi teoritikisht në librin shumë të njohur “Lernen mit alle Sinnen” (Mësojmë me të gjitha shqisat), si dhe nëpërmjet ligjëratave dhe kurseve të saj në shumë vende të botës. Këto suksese i dhanë edhe titullin “Maestro e programimit neurolinguistik”.

            Ajo, para ca vitesh, mbajti një kurs edhe në Zvicër, të cilin e ndoqi edhe imunologu dr. Xh. Hasani. Falë përpjekjeve të tij dhe ndihmës së pakursyer të etnologes holandeze, Martine Vervey - ligjëruese shumëvjeçare në Universitetin e Cyrihut për etnologji medicinale dhe punonjëse e organizatës humanitare HEKS, u bë e mundur që ky projekt (sipas metodës së z. Perren), i dedikuar për të arratisurit nga vatrat e luftës në ish Jugosllavi, të realizohet edhe ndër bashkatdhetarët tanë në Zvicër (pjesëmarrës i të cilit ishte edhe autori i këtij shkrimi).

            Qëllimi i kësaj metode është njeriu i traumatizuar, si pasoj e shkaqeve të ndryshme. Traumat e shkaktuara nga natyra: vërshimet, tërmetet etj.; pastaj, nga njeriu: nëpërmjet keqtrajtimeve trupore e psikike si dhe keqpërdorimeve të ndryshme seksuale, dhunës etj.; nga shoqëria: nëpërmjet ndeshjeve (automobilistike), ndërhyrjeve mjekësore, shkatërrimit të ambientit nga mbeturinat e ndryshme kimike etj.; nga politika: nëpërmjet përndjekjeve, torturave, burgosjeve, arratisjeve etj.; godasin dhe i tronditin njerëzit në rrafshe të ndryshme në të njëjtën kohë, si në rrafshin fizik, psikologjik, social, ekonomik etj. duke shkaktuar tek ata çrregullime të shkallëve të ndryshme të personalitetit e deri te psikoza të rënda.

            Sistemi zhvillohet nëpër disa faza, duke filluar nga raporti terapeut - pacient, vrojtimit (kalibrimit), situatës së sigurisë, rregullimit të tensionit e deri te frymëmarrja për qetësim. Terapeuti, duke bërë një introspeksion tek i trumatizuari, nëpërmjet të ashtuquajturave spiranca pozitive, mundohet që tek ai të kthej harmonin, forcën, vullnetin, besimin në vetvete, pra shpresën për jetë. Nëpërmjet resurseve (rezervave) të tij (që posedon secili) të mënjanojë ose largojë plotësisht gjendjen melankolike, abioze... dhe gjatë periudhës konvaleshente, me ndihmën e tij (vet pacientit), nëpërmjet të folurit (psikologjisë së komunikimit) të arrijë deri te rehabilitimi i tij shpirtërorë, në suaza të mundësive që i lejohen.

            Gjithashtu, nëpërmjet kësaj metode u ndihmohet në masë të madhe edhe të huajve, tek të cilët, në mos për asgjë tjetër, ekziston elementi traumatizues i arratisjes nga atdheu, pra metodë që është e nevojshme edhe për njerëzit tanë, një numër mjaftë i madh i të cilëve gjenden në mërgim, posaçërisht të rinjtë që janë caku më i preferuar i sulmeve neuropatike, si pasojë e elementeve të ndryshëm traumatizues, por dhe sjelljeve, zakoneve e botëkuptimeve advente me të cilat ata duhet të përballen në shoqëritë e huaja ku jetojnë dhe veprojnë. Në këso rastesh, aplikimi i programit neurolinguistik mund të përdoret si metodë sedative dhe me shumë sukses në tejkalimin e këtyre pasojave trumatike.

            Kjo metodë nuk është vetëm një ndihmë mjekësore, e zbatuar me ndihmën e terapeutit, por në esencë është edhe një vetëndihmë mjekësore, të cilën i traumatizuari pas seancave (kontakteve) me terapeutin, mund ta aplikoj edhe vet, në cilëndo kohë, në çdo moment e në çdo vend për ta ndihmuar vetveten duke aktivizuar, siç thamë, resurset e fjetura.

            Libri, për këtë metodë shumë të suksesshme dhe shumë modeste për kohën tonë “Mësojmë me të gjitha shqisat”, me pëlqimin e autorëve, Gisela Perren - Klinger  dhe Francoise Zwissig, është përkthyer dhe botuar edhe në gjuhën shqipe (nga gjermanishtja) nga dr. Xhevat Hasani dhe Osman Osmani dhe, ekskluzivisht për web faqen www.sa-kra.ch, u ofrohet të interesuarve për shkarkim falas, për të cilën gjë i falënderojmë përzemërsisht z. dr. Hasani dhe z. Osmani.