
NJĖ TAKIM I BUKUR, I PAZAKONTĖ-HYJNOR
Me kapelėn e kashtės, rrasur mbi fytyrė, e zuri
gjumi. Rrezet e diellit, atė pasdite, nuk ėshtė se kishin forcėn qė sjell
djegie nė trupat e zhveshur, por gjithsesi, nxehtėsia e tyre shkaktonte
vapė. Madje, djersitja deri nė kullim, ishte e pashmangshme, po tė
pėrballeshe. Gjė, qė kishte guxuar poeti. Ai kishte zėvendėsuar me njė gjumė
tė munguar freskinė nė det, qė bėnin tė gjithė, ēikė e fėt, si nė njė ritual
kulti. Se adhurohej dielli, teksa trupat e lakuriqtė i pėrkėdhelte uji i
kripur. Poeti flinte. Shkaku? E kishte tejlodhur nata e shkuar pėr tė
zbardhur pėrkthimin nga frėngjishtja me shėnimet e njė udhėtari tė dytė nė
gjurmėt e tė parit, ekspedita e tė cilit fatkeqėsisht kishte pėrfunduar nė
tragjedi, vite mė parė nė Antarktidė. Pas kėrkimeve, ishte me shans qė
kishte arritur tė gjente ditarin e fatkeqit. Nė to, njeriu i tragjedisė,
shėnonte: Tė pėrpiqesh, tė kėrkosh, tė gjesh e tė mos jesh nė gjendje tė
tregosh. Se koha smjafton.
Ky duhet tė qe, me gjasė, akti i fundit e mbase
edhe tabloja e mbrame. Se, si nė zgrip, pėrpara mbarimit, vdekja si
Perėndesha Hipotermi mė erdhi si e dashur. Kėshtu e mbyllte ditarin
udhėtari nė Antarktidė. Kėto kishte lexuar njė natė mė parė poeti dhe, tek
po flinte, iu shfaq nė gjumė ajo qė vite e vite e kishte ėndėrruar. Jo akujt
e kontinentit tė ftohtė, por ikona e njė femre, qė mishėronte aktin final nė
pėrvetėsimin e gjuhės sė huaj nė mėnyrė autodidakte, laurimin e tij.
Marrėdhėniet me frėngjishten ai i trajtonte me
kujdesin, vėmendjen dhe durimin e njeriut pėr tė pakapshmen e tejet tė
vėshtirėn, pėr tė rrokur idealen. Me sa dukej, ai kishte mbėrritur nė stadin
sipėror tė saj dhe Poeti nuk e kuptonte se ishte me shumė fat qė iu shfaq ky
vegim. Perėndesha ishte fotokopje. Po, e tillė ajo qe. Fotokopje e asaj
femre tė panjohur me tė cilėn vetėm pas njė grimė here do tė takohej. Po. Se
ai e kishte ėndėrruar dhe, siē edhe do ta shohim, kjo do tė ndodhte me tė
vėrtetė. Njė pėrmbushje e tillė ėndėrrore i tejkalonte tė gjitha fluturimet
pindarike pėr mbrėmjen e laurimit tė tij nė frėngjisht. Atė qė, sigurisht,
gjithmonė e kish parė tepėr tė paarritshme, tanimė se vinte nė dyshim aspak
njėmendėsinė e asaj. Mrekullia ishte duke ardhur. Madje-madje, nimfa kishte
zbritur nė Tokė pas gjashtėqind e pesėdhjetė vjetėsh, tejet solemnisht. Kjo
qe Perėndesha Hipertermi (dhe jo Hipotermi).
Ajo nuk foli vetė. Dikush (siē ndodh nė sallonet
mbretėrore, por edhe nė kopshtet e trėndafilave,) lajmėroi dukjen e saj.
Dhe, meqė poeti spa njeri tjetėr, duhet tė ketė qenė jehona qė kishte marrė
pėrsipėr kėtė rol. E shprehur nė kėtė mėnyrė bėhej mė domethėnėse
vėrtetėsia, si dhe mė tronditėse gjasa. Poetit, ato ēaste, jo vetėm i qe
tharė e rreshkur trupi nga uji i kripur, por mė pas kishte ndier rrėqethje e
tė dridhura pėr tu ri-djersitur deri nė aht. Veēse kėsaj here, pėr njė
shkak krejt tė kundėrt me fillestarin. Sepse do tė bulėzonin e, mė pas,
avullonin, palė tė tjera djerse. Se, brenda asaj ore qė ishte shtrirė si nė
pėrballje me diellin nė gjumė, shtati i tij sikur kishte udhėtuar nė tė
katėr stinėt e vitit i... zhveshur. Ja dhe tani Perėndesha. Kuptohet se pas
kėsaj, baraspesha mendore duhet tė qe disi e prishur.
Gjithsesi nuk ishte aspak kundėrshtuese ajo qė
syri i kapi atje tutje, valėn qė kish mbartur nė gjirin e saj hyjninė. Por
ai u ndėrmend se ishte nė gjumė dhe njė gjendje e tillė sduhej tė merrej
pėr e vėrtetė. Pasi, jo rrallė, e rrejshmja e kishte zhgėnjyer. Prandaj
mėnjanėsia e tij ngrinte krye edhe kur ai jetonte diēka tėrheqėse dhe tė
mirėfilltė. Rasti i tanishėm kėtu grupohej. Por atij i duhej tė shihte farin
qė tė rrokte rrėmbimthi, se ndodhej nė rėrėn e plazhit tė Durrėsit dhe jo nė
njė breg ishulli tė panjohur pranė njė varke tė shkatėrruar dallgėsh. Dhe
nuk mund ti shkonte kurrė ndėr mend se kopja e kėsaj hyjneshe (a vegimi)
por tokėsore ishte nisur e do tė vinte njėmend pas ca ēasteve. Mėnjanė
shakatė. Ai do tė njihej me njė franceze moshatare me tė. Por, le tė mos ua
shuajmė miqtė e mi, kuriozitetin.
...Poeti dremiste si i nderur mbi varkė.
Por siē ngjet nė botėn e ėndrrave me ēudira,
barka u shndėrrua nė delfin. Se ky (e kush veē tij), e kish ndjellė e mė
pas, udhėhequr tė dilte nė sipėrfaqe tė ujit, tė dėrguarėn e Qiejve, qė...
Nga deti, si nimfė doli,/ Krifėn e saj,/ Si harpėn me gishtėrinjtė e lirės/
lėmonte.
I lindėn kėto vargje dhe sqe nė gjendje ta
pėrcaktonte kėtė krijesė: ishte hyjni, shtijni apo Hipertermi. Gjithsesi
kėnaqėsia e zbritjes sė saj, ndaj-afėrsia e njė lidhjeje shpirtėrore me tė,
por edhe sepse u kap nė befasi, e ēoi nė njė pyetje si tė fliste me dikė tė
kėsajbotshme:
-Si ishte uji... Perėndesha ime?
Kėshtu ndodh rėndom me tė rinjtė tokėsorė,
-mendoi Qiellzana dhe shtoi: Ata i befason bukuria. U mpin trurin e u merr
gojėn se e kanė tė zhvilluar ndjesinė e sedrės si njė ngarkesė vetėtimore.
Pėr ta shkarkuar disi atė tendosje, mbėshteten (dhe bėjnė mirė), tek ajo
tendė e gjerė me krahė, degė e gjethe, si dhe me njė shtrirje tė pamatė, me
emrin NATYRĖ.
Ajo buzėqeshi dhimbshėm. Por pėr njė arsye
gazmore sa edhe tronditėse. Njė shoqe e sėrės kishte zbritur pėr tė parė
gjendjen ekonomike nė kėtė skaj tė Adriatikut dhe ishte kthyer nė Olimp,
duke u shkrirė sė qeshuri. Kur e pyetėn pėr shkakun, me vėshtirėsi shpjegoi
se njerėzit nė ato brigje ngriheshin pėr qumėsht qė mė dy tė natės dhe se
fustanin e saj se kishin krahasuar me bardhėsinė e reve nė shtegtim, por me
bardhėsinė e qumėshtit tė paskremuar.
Perėndesha e poezisė kujtonte se gjashtė shekuj
e gjysmė mė parė, kishte prekur bregun e kundėrt tė Adriatikut. Se dihet, qė
dy brigje janė po aq larg e tė huaj me njėri-tjetrin, sa edhe zemra me
trurin, qė sbėhen kurrė, as motra e as shoqe. Se diktator ishte dhe Ēezari.
Por njerėzit e bregut tjetėr e vranė atė. Shprehja: Edhe ti, o Brut!
mbėrriti deri nė Olimp, kolege, - do ti thoshte ajo homologes sė saj, kur
dėgjoi krahasimin e fustanit me qumėshtin. Kurse njerėzit e bregut tė
kundėrt tė Adriatikut e mbushėn me lot detin pas vdekjes sė tij, nė vend qė
ta vrisnin atė e ta ēonin nė Ferr. Dy brigjet janė larg si zemra me trurin,
kolege.
Perėndesha e Poezisė, kėshtu i kujtonte, brigjet
e Italisė, kur zbriti atėherė. Ishte koha e Rilindjes Europiane. Qendra e
kish nisur me mision, pėr tė takuar pėrfaqėsuesin mė tipik tė kohės:
Franēesko Petrarkėn. Duhet tė linte tek ai porositė pėr shėrbimin qė kishte
marrė pėrsipėr tė kryente...
Pjesė nga romani "Polen Gruaje"
|