Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Shkruan: Gëzim TUSHI

www.tiranaobserver.al

PSE PO “ATOMIZOHET” SHOQËRIA SHQIPTARE?

      Paralelisht me tendencën e thellimit të individualizmit, shoqëria shqiptare është duke u përballur fuqishëm me pasojat e natyrshme kontroversale të saj, pasoja që po ndikojnë që shoqëria jonë në një farë mënyre të vuajë nga karakteri dhe ndikimet e prirjes atomizuese të jetës sociale.

            Nganjëherë në mënyrë të drejtë, por në shumë raste edhe në formë arkaike, në shoqërinë tonë nga që nuk kuptojmë si duhet determinantët e modernitetit, që janë indikatorë të rinj social, kemi filluar të ankohemi më shumë se duhet, për përballjen totale që kemi me dy tendenca të fuqishme sociale. Që në shoqërinë e sotme shqiptare jo vetëm janë të dukshme, por dhe që mbeten të domosdoshme për riekulibrimin e jetës dhe rregullimin e raporteve dialektike, thelbësisht të ndryshuara në marrëdhëniet e njeriut individualist me shoqërinë moderne. Në këtë kontekst këto dy tendenca integrale, në të vërtetë kanë të bëjnë me thelbin e jetës moderne dhe që tani doemos që përbëjnë substratin të modernitetit të pandryshuar të saj. Padyshim në se këto tendenca do t’i shikojmë me optika ideologjike holiste apo do t’i vlerësojmë me instrumente sociologjizante, ato me siguri që do të duken kontradiktore me njëra tjetrën.

            Kjo është arsyeja pse njerëzit tanë janë të tronditur dhe kjo situatë shpesh është e shoqëruar me shqetësime sociale jo të vogla. Në këtë kontekst është detyrë madhore që ndikojmë më mirë që të pranohen tendencat individuale dhe prirjet sociale, që padyshim janë shumë të domosdoshme të kuptohen. Sidomos në ekzistencën e tyre midis kontradiksionit individual dhe komplementaritetit social. Është fjala për një lidhje të dukshme dhe shqetësuese midis thellimit të prirjes individualiste të njerëzve tanë, e cila është e shoqëruar nga një proces i thellë i “atomizimit social”, i zbehjes së lidhjeve sociale që megjithatë në një nivel të caktuar ekzistence janë të natyrshme dhe të domosdoshme.

            Por në fund të fundit ky është rregulli social i formatimit të shoqërisë moderne dhe njëkohësisht dhe formula universale dhe unikale e ndërtimit të demokracisë, e cila kalon nëpër autostradën e reduktimit human të determinantëve social që kanë kufizuar lirinë, personalitetin dhe individualizmin e njeriut dhe që shoqërinë tonë e kishin katandisur në një “burg social” të vërtetë për ta.

            Prandaj, në qoftë se do të vëzhgojmë sociologjikisht realitetin tonë social, tipologjinë e ndërtimit të sjelljeve njerëzore me natyrë ngushtësisht individuale, së pari duhet që kjo punë të bëhet me kujdes, pa paragjykime sociologjizante, që sot më shumë se kurrë janë jo vetëm mënyra analize sociale të paparanueshme por edhe me konotacione të frikshme. Në këtë kontekst duhet të themi se në shoqërinë e sotme shqiptare, individualizmi si prirje sociale dhe tendencë individuale, është e lidhur me të ashtuquajturën shfaqje pa dimension të natyrës individualiste e njeriut të kohës sonë, Por në të njëjtën kohë duhet pohuar se edhe atomizimi i skajshëm social, është tendencë dominante, që krijon kushte të bollshme dhe e favorizon individualizmin që të lulëzojë gjithnjë e më shumë në Shqipëri.

            Kjo do të thotë se paralelisht me tendencën e thellimit të individualizmit, shoqëria shqiptare është duke u përballur fuqishëm me pasojat e natyrshme kontroversale të saj, pasoja që po ndikojnë që shoqëria jonë në një farë mënyre të vuajë nga karakteri dhe ndikimet e prirjes atomizuese të jetës sociale.

            Fenomeni i individualizmit dhe prirja e atomizimit të shoqërisë tonë, duhet parë dhe vlerësuar me kujdes, në të gjithë aspektet komplekse me të cilat ato përballen në kohën tonë. Së pari duhet të jemi të prirur që të vlerësojmë realitetet e reja të ndryshimeve të thella që ka pësuar natyra e njeriut dhe karakteri i shoqërisë. Kjo mund të bëhet duke vlerësuar anën e mirë të ndikimit të tyre në modernizimin e njeriut, të ndryshimit thelbësor të sjelljes sociale, të cilat janë thelbësore në ndryshimet adekuate që po pëson realiteti ynë. Bashkë me të edhe të vlerave sociale shoqëruese, që janë konsistencë me vlerë e ndikuar prej ndikimeve të individualizmit.

            Kjo është arsyeja pse individualizmi realisht duhet mbështetur. Por nga ana tjetër dhe në të njëjtën kohë, duhet të ecim duke parë edhe anën e “kundërt” të medalje, që është e lidhur me prirjen e diskutueshme të thellimit të bujshëm të tendencës atomizuese të shoqërisë shqiptare si tërësi.

            Ne jetojmë në kohë të vështira, kur prurjet ontologjike të shoqërisë moderne shqiptare me natyrë asociale, janë bërë të shumta dhe në disa aspekte ato janë të papërballueshme. Për pasojë është e vërtetë që ato kanë dëmtuar rëndë humanizmin dhe deformuar thellë solidaritetin në shoqërinë tonë. Vlera këto dominante për shoqërinë tradicionale. Por që në një farë mase edhe pse të ridimensinuara në frymën e kohës modern, janë të nevojshme, të dobishme, tërësisht utilitare në rindërtimin modern të jetës. Por realisht nga mënyra si shfaqen dhe autoriteti social që kanë si “vlera të përgjithshme”, duket se humanizmi, solidariteti kanë ndryshuar esencialisht nga ndikimet që ka koha moderne, e cila në shoqërinë shqiptare po shfaq tendenca të kundërta. Që natyrshëm kanë sjellë ruptura të dukshme, që ndikojnë në dobësimin e organizimeve bazë të jetës sociale. Duke filluar nga familja e deri tek format tradicionale dhe moderne të organizimit komunitar.

            Në të vërtetë këto dukuri nuk janë unikale për shoqërinë tonë. Nuk është dukuri që po ndeshet vetëm tek ne. Individualizimi i shoqërisë, dobësimi i strukturave që krijojnë “bariera sociale” për sjelljen e njerëzve dhe qëndrimin e individit në shoqërinë moderne, është fenomen global, është shqetësim social nga që është bërë prirje sociale universale. Ky qëndrim dhe kjo sjellje morale shoqërisë moderne shqiptare nuk i erdhi nga jashtë, as nuk ju imponua nga ndokush.

            Në kushtet e një shoqërie demokratike që gjithnjë e më tepër ecën në rrugën e “liberalizimit” të marrëdhënieve të saj me individin, dhe që përparon duke zgjeruar pa ndërprerë hapësirat e tij për “privaci”, vendimmarrje të lirë e të pakondicionuar, është arsye e mjaftueshme që tregon se gjithnjë e më shumë njeriu në shoqërinë tonë do të bëhet i pavarur nga “determinizmi i hekurt” social i ndikimeve të modeleve super socializuese të shoqërive totalitare. Kjo është arsyeja pse njerëzit tanë gjithnjë e më tepër do të ecin në rrugën e hapur të qëndrimit, sjelljes dhe vendimit të pavarur nga shoqëria dhe ndikimet deformuese të “determinantëve” të vjetër socialë .