Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Shkruan:Artë  DULAJ 

REVISTAPSIKA

PSIKOLOGJIA PAS ARTIT TË MANIPULIMIT

Në përgjithësi manipulimi jo gjithmonë ndodh me vetëdije, p.sh., ne manipulojmë çdo ditë me anë të stilit të veshjes, grimit apo edhe sjelljes. Megjithatë, Ni (2015) e konsideron të rëndësishme që individi të jetë i vetëdijshëm për situata manipuluese në rastet kur ato mund t’i shkelin interesat, të drejtat apo edhe të paraqesin rrezik për tjetrin.

"Mënyra më e mirë që ta manipulosh…, është ta bësh të mendojë se… po manipulon me ty."

John Smith

     Në momentin që përmendim fjalën manipulim, menjëherë në trurin tonë krijohet imazhi rreth një sjelljeje negative e cila e bën tjetrin t’u nënshtrohet dëshirave dhe kërkesave të manipuluesit dhe po ashtu të ndihet i pafuqishëm që ta rikthejë situatën në gjendje normale. Kur diskutohet manipulimi psikologjik nga ky këndvështrim, Ni (2015) e definon si “përdorim i një personi për përfitime të një tjetri.” Një situatë manipuluese është kur tjetri nxjerrë shumë informata nga ne, mirëpo e ka aftësinë që ta lërë përshtypjen se ne jemi ata të cilët kemi informata më të shumta për atë. Në përgjithësi manipulimi jo gjithmonë ndodh me vetëdije, p.sh., ne manipulojmë çdo ditë me anë të stilit të veshjes, grimit apo edhe sjelljes. Megjithatë, Ni (2015) e konsideron të rëndësishme që individi të jetë i vetëdijshëm për situata manipuluese në rastet kur ato mund t’i shkelin interesat, të drejtat apo edhe të paraqesin rrezik për tjetrin.

     Situatë manipuluese është edhe kur shfrytëzohen raportet e mira me të tjerët, ato mund të reflektojnë kërkesa me mirësjellje dhe respekt maksimal, por në realitet janë forma të manipulimit. Shembull i kësaj mund të jenë rastet kur neve na duhet të marrim pushim në punë, mirëpo është e domosdoshme të lëmë një person për zëvendësim. Zakonisht priremi të kërkojmë zëvendësim nga persona me të cilët kemi raporte më të afërta, dhe mënyra e paraqitjes së kërkesës bëhet me një mirësjellje maksimale, ku në mënyrë indirekte tjetrit i imponohet të përgjigjet pozitivisht, pavarësisht faktit që mund të jetë i ngarkuar me punë të tjera.

     A duket të jetë e thjeshtë për ta kuptuar se kur njerëzit manipulojnë me ne? Faktikisht vetëm mund të duket ashtu. Ekzistojnë forma të ndryshme të cilat ndikojnë në gjendjen psikologjike dhe emocionale të individit. Sipas Fon (2017), manipulimi psikologjik është një proces kompleks i mendimeve dhe ndjenjave, të cilin mund ta vërejmë duke u bazuar në katër shenja që shfaqin manipuluesit:

     - Ata provojnë t’ju bëjnë konfuz me “njohuritë eksperte” të tyre. Gjatë diskutimeve ata përdorin “fakte ose “statistika” që të manipulojnë dhe të na bëjnë të mendojmë se kanë njohuri të shumta.

     - Bëjnë presion kur duhet të merrni vendime. Nuk ju lënë hapësirë të mjaftueshme të mendoni qartë, ata kërkojnë nga ju që të merrni vendime nën presion.

     - Përdorin tipe të ndryshme të fajit që t’ju bëjnë të bëni gjëra për ta. Nëse jeni një person i ndjeshëm, kjo formë e manipulimit psikologjik është forma kur tjetri mund t’ju nxisë të bëni pothuajse gjithçka.

     - Shpërthejnë në zemërim. Në rastet kur dështojnë t’ju manipulojnë ose kur ju e shfaqni që nuk jeni të kënaqur me sjelljen e tyre, ata mund të shpërthejnë duke bërë sjellje të cilat shfaqin zemërim.

     Pas gjithë kësaj që u tha, nga kurioziteti, lind pyetja se a ekziston mundësia që manipunimi të përdoret në mënyrë pozitive? Përgjigja është: Po! Manipulimi mund të përdoret edhe me qëllim pozitiv ndaj të tjerëve. Sipas Behind psychology (2017),“Sa më të afërt e kemi personin aq më e lehtë është ta manipulojmë atë”. Manipulim pozitiv mund të jetë kur ne i mbështesim të tjerët ta luftojnë frikën që t’i arrijnë qëllimet e tyre, duke i bërë të mendojnë që ne besojmë në aftësitë e tyre se mund t’ia dalin. Një shembull është nëse ne nxisim një person i cili vuan nga ankthi social, të marrë pjesë në një ngjarje të rëndësishme, ku ka numër të madh të pjesëmarrësve me reputacion dhe nga vende të ndyshme. Ne e ndihmojmë atë t’i gjejë teknikat për uljen e ankthit dhe ia kujtojmë ndjesinë pozitive pas përfundimit të ngjarjes. Bazuar në artikullin e Kelsey (2016) , manipulimi përdoret si politikë zhvillimore edhe nga bizneset dhe organizatat të cilat kanë qëllime të caktuara.

     "Konsumo më shumë fruta"

     "Ndalo cigaren"

     Këto mund të jenë pjesë e reklamave, të cilat mund të shfaqen në shumë vende nga biznese të ndryshme. Nuk ka asgjë të keqe t’i inkurajosh njerëzit të jetojnë shëndetshëm. Prandaj, këto forma të manipulimit bëjnë pjesë në anën e manipulimit pozitiv.

     Sipas Chin (2016), manipulimi mund të jetë pozitiv ose negativ varësisht prej formës që merr:

     - Bindjaqë t’i bësh njerëzit t’i bëjnë gjërat që ata duan t’i bëjnë.

     - Shtrëngimi që t’i bësh njerëzit t’i bëjnë gjërat që nuk duan t’i bëjnë.

     Referencat:

     Behind Psychology (2017, Tetor 30). Psychology behind the art of manipulation. A Medium Corporation.

     Chinn, K. (2016). Can Manipulation Be Used in a Positive Way? Go1.

     Fon, R. (2017). 4 Signs Someone Is Trying To Use Psychological Manipulation Against You. I heart intelligence.

     Kelsey, M. (2016, Gusht 15). How To Manipulate People, but in a Good Way. Invisionapp.

     Ni, P. (2015, Tetor 11). 14 Signs of Psychological and Emotional Manipulation. Psychology Today.