Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Shkruan: Ferid SELIMI

QEVERISJA VENDORE

- SHQYRTIME KRAHASIMTARE

Librin e  autorit, Ferid Selimi “Qeverisja vendore - shqyrtime krahasimtare”, mund ta shkarkoni falas në sektorin:

„Literaturë“

E falënderojmë autorin përzemërsisht për këtë vepër shkencor, të cilën ua lë në dispozicion, jo vetëm të interesuarve nga kjo fushë, por edhe opinion të gjerë.

HYRJE

Një sistem politik demokratik nuk do të mund të paramendohej pa ekzistimin e një shkalle të zhvilluar të Qeverisjes Vendore, ku qytetarët do të mund t’i realizonin të drejtat më elementare brenda për brenda saj. Duke pasur për bazë të drejtën elementare të jetës, ata pretendojnë: Të drejta dhe liri themelore për një jetë normale, të cilat do t’i përmbushnin nevojat më elementare jetësore; Udhëheqje më të drejtë dhe administrim të veprimtarive publike me karakter të interesit të përgjithshëm; dhe Vendosje të drejtpërdrejtë nëpër njësitë e Qeverisjes Vendore, që kanë të bëjnë me interesin e përgjithshëm të banorëve lokal. Janë mbase këto kërkesa elementare që kanë për tendencë të arrijnë drejt një demokracie dhe të ndërtimit të një shoqërie civile më të avancuar si në aspektin ekonomik ashtu edhe në atë social, juridik e politik. Meqë, të gjitha shtetet, Qeverisjen Vendore e konsiderojnë si një nga vlerat elementare të arritjeve demokratike dhe me rëndësi të veçantë e sistemit politik në përgjithësi, jam munduar që në këtë libër me titull: “Qeverisja Vendore – Shqyrtime krahasimtare[i], të vë në pah të përbashkëtat dhe dallimet e Qeverisjes Vendore të shteteve që me dekada kishin jetuar bashkë, në Jugosllavi. Maqedonia që nga fillimi i viteve 90-ta, është shtet më vete dhe ka të gjitha atributet e pavarësisë. Mali i Zi, në vitin 2006 shpalli pavarësinë. Ndërkaq Kosova, u pavarësua nga Serbia më 17 shkurt të vitit 2008. Presheva e Bujanoci gjenden në pjesën më jugore të Serbisë e në Lindje të Kosovës. Këto Komuna, me shumicë shqiptare, kanë mbetur ende nën kufijtë administrativ të Serbisë, por në vitin 1992 kanë organizuar Referendumin për Autonomi Politike Territoriale me të drejtë bashkimi me Kosovën e që mbi 90% e popullatës shqiptare të atjeshme i kanë thënë “po” pyetjes së parashtruar në atë Referendum. Që të dyja Komunat, qeverisen nga shqiptarët dhe meqë gjenden në pjesën lindore të Kosovës, ato i konsiderojmë si Komuna të Kosovës Lindore. Këto Komuna, Qeverisjen Vendore e udhëheqin dhe e administrojnë nëpërmjet Ligjit mbi Vetadministrimin Lokal të Serbisë, duke pasur për bazë interesin e përgjithshëm të banorëve lokal. Andaj, kujtoj që është arsye e fortë të shtjellohen të përbashkëtat dhe dallimet e këtyre katër vendeve që dikur jetonin nën një kulm të quajtur Jugosllavi, e që tani kanë pavarësinë e tyre. Kësisoj, nëpërmjet komentimeve të ligjeve në fuqi dhe dokumenteve të tjera ligjore që rregullojnë ose pretendojnë një Qeverisje më të avancuar Vendore, jam munduar t’i bëj një vështrim krahasimtar të gjitha segmenteve që e përbëjnë Qeverisjen Vendore në këto vende. Për të kuptuar më mirë çështjen që po parashtroj, të qartësoj nocionin Qeverisje Vendore.

1. Përkufizimi i nocionit “Qeverisja Vendore”

Fjalori i Oxfordit Qeverisjen Vendore e sheh si: “Institucion qeverisës që ushtron autoritetin në një zonë territorialisht të përcaktuar të vendit”. Sipas këtij përkufizimi, mund të konstatohet që Qeverisja Vendore ka të bëjë me një qeverisje të të gjitha çështjeve që kanë të bëjnë me interesin e përgjithshëm të banorëve lokal e që aktivitetin dhe pushtetin e vet e shtrinë në një hapësirë të ngushtë, të përcaktuar brenda një shteti. Kështu, me të drejtë mund të konstatohet që “qeverisja territoriale, përkatësisht qeverisja me njësitë territoriale, është një proces shumë i përbërë dhe mund të thuhet se përbëhet nga shumë funksione, përkatësisht veprimtari”. Andaj, ia vlen të merremi me këtë problem dhe sfidat me të cilat përballet ajo.

2. Dokumentet ligjore mbi Qeverisjen Vendore

Dokumentet që bëjnë fjalë për Qeverisjen Vendore, si Kushtetutat; Ligjet mbi Vetadministrimin Lokal (Rregulloret në Kosovë të cilat u shfuqizuan me miratimin e Ligjit për Vetëqeverisje Lokale të Republikës së Kosovës, pas shpalljes së pavarësisë së Kosovës); Statutet e Komunave të ndryshme; Karta Evropiane e Autonomisë Lokale; Konventa Ndërkombëtare për të Drejtat dhe Liritë e Njeriut; si dhe Të drejtat mbi përdorimin e gjuhës; vënë në pah të gjitha obligimet, të drejtat, kompetencat e përgjegjësitë e Qeverisjes Vendore.

Duke shfletuar këto dokumente ligjore, si dhe literaturën ndihmëse të autorëve të ndryshëm që për temë kishin Qeverisjen Vendore, ose kishin përmendur këtë temë, u përpoqa të vë në shesh të përbashkëtat dhe dallimet e Qeverisjes Vendore, që kanë mes veti, këto shtete.

3. Disa fjalë për përmbajtjen e punimit

Duke marrë për bazë gjithnjë, dokumentet që përmenda më lart si dhe mendimet e ndryshme të teoricienëve modern, u përpoqa që:

- të paraqes realitetin ekzistues; dhe

- të bëj një krahasim të atij realiteti ekzistues;

I tërë materiali që përbën këtë punim është ndarë në tri pjesë. Pjesa e parë, ka të bëj me njoftime të përgjithshme mbi Qeverisjen Vendore dhe njësitë e saj. Në këtë pjesë është bërë fjalë për Funksionimin, Organizimin, dhe udhëheqjen e Qeverisjes Vendore në Kosovë, Kosovë Lindore, Maqedoni e Mal i Zi, sipas Kushtetutave, Ligjeve që rregullojnë Qeverisjen Vendore, Statuteve, përkatësisht Vendimeve Statutare. Aty në pika të përgjithësuara paraqitet ndarja e pushteteve në mes të organeve të Komunës, marrëdhënieve në mes saj dhe Pushtetit Qendror si dhe për veprimtaritë dhe obligimet që ka ndaj qytetarëve. Këtu, kam bërë fjalë edhe për njësitë e Qeverisjes Vendore, përkatësisht Komunat, duke filluar nga themelimi, territori, kufijtë, bashkëpunimi me organizatat e tjera, kompetencat, përgjegjësitë, mbikëqyrjen e ligjshmërisë, mbrojtjen e saj etj.

Në pjesën e dytë kam trajtuar udhëheqjen dhe administratën Komunale duke filluar nga organet e Komunës, njësitë e saj dhe veprimtaritë që ato kryejnë. Në këtë pjesë, jam munduar të paraqes çështjet që kanë të bëjnë me udhëheqjen, zgjedhjen e tyre, kompetencat, të drejtat, vendimmarrjen e deri te Komisionet a Komitetet që themelohen në kuadër të Komunës. Më pas kam shtjelluar Administratën Komunale. Aty kam bërë fjalë për organizimin e saj dhe ndarjen e detyrave si dhe shërbimeve publike.

Pjesa e tretë ka të bëj me të drejtat e qytetarëve dhe të pakicave kombëtare në Qeverisjen Vendore. Në këtë pjesë flitet për pjesëmarrjen e tyre direkte, iniciativat qytetare, tubimet, referendumet, debatet publike, informimi, vetëkontributi etj.

Sa i përket të drejtave të pakicave kombëtare, ato i kam shtjelluar duke filluar nga e drejta në përfaqësim, të drejtën e gjuhës, simboleve kombëtare etj.

Kësisoj, jam munduar t’i zbërthej problemet që kanë të bëjnë me Qeverisjen Vendore duke krahasuar në mes vete. Kjo nuk do të thotë e as pretendoj që ky trajtim imi, të jetë “fjala e fundit” por jam munduar së paku të jap një kontribut në zbardhjen e të drejtave, kompetencave, obligimeve, përgjegjësive, si dhe veprimtarive tjera të të Qeverisurit Vendor, në këto vende. Sa ia kam arritur, mbetet të vlerësohet.

            Pjesë nga libri “Qeverisja vendore - shqyrtime krahasimtare”