Njė ndėr krijimtaritė mė tė
lėvruara tė letėrsisė shqiptare, ėshtė edhe POEZIA. Gjini e letėrsisė ku
bota e brendshme, ndjenjat mė sublime, frymėzimi hyjnor... shprehen
pėrmes shkronjave tė cilat krijojnė vargje... vargjet, pastaj, shpalosin
mendime, mendimet krijojnė energji, energjia ndez dritat e dijės, rrezet e
artė tė sė cilės i japin ngrohtėsi zemrės, mendjes dhe shpirtit, e me kėtė,
edhe kuptim dhuratės mė tė shtrenjtė, vetė jetės.
Qė nga Lekė Matrėnga e Pjetėr Budi, kjo energji nuk u ndalė asnjėherė sė
hedhuri farėn e dijės, duke e kultivuar atė me dashurinė mė tė ēiltėr nė
shpirtin e pastėr e fisnik tė popullit shqiptarė. Duke i mposhtur tė gjitha
sfidat e kohės, kjo frymė e shpirtit tė popullit, xixat e saja tė arta, si
njė pishtar i shpresės, u bartėn gojė mė gojė, mendje mė mendje, zemėr mė
zemėr... brez pas brezi... nga kokat mė tė ndritura tė kombit si: Naimi,
Ēajupi, Mjeda, Asdreni, Shiroka... pėr tė vazhduar tek Fishta, Konica, Noli,
Migjeni... e deri nė kohėn tonė, duke u kthyer ai pishtarė nė flakadan tė
pėrhershėm qė tashmė nuk ka forcė nė botė qė mund ta shuaj fuqinė e zjarrit
tė tij...
Dua ta falėnderoj nga zemra mikun tim dhe poetin e mirėnjohur,
ADEM ZAPLLUZHA,
qė me pėrkushtim tė jashtėzakonshėm, vizitorėve tė kėsaj faqeje, por edhe mė
gjerė, do tua prezantoj disa nga poetėt mė tė njohur tė kohės sonė, e me
kėtė, do e plotėsoj e pasuroj edhe mozaikun e mrekullueshėm tė letėrsisė
shqiptare.
(www.sa-kra.ch)
Pėrgatiti:
Adem ZAPLLUZHA
ANTOLOGJI E POEZISĖ MODERNE SHQIPE
RAMADAN
XHINOVCI
Hyrje
Ramadan Xhinovci, u lind me 15.03.1954, ne fshatin Makermal tė komunės sė
Skenderajt. Nė vitin 1961 pėr shkaqe ekonomike dhe kushte mė tė mira
shkollimi bashkė me familjen vendosėn nė Mitrovicė. Shkollėn fillore dhe atė
tė mesme Gjimnazin e ka krye nė Mitrovicė. Nė vitet 1976-1980 ka studiuar nė
Fakultetin Juridik tė Universitetit tė Prishtinės me sukses, ku ka
pėrfunduar drejtimin Juridik.
Me shkrimin e poezive ka filluar tė merret qė nga viti 1994.
Shkruan po ashtu nė prozė. Ka tė botuar deri mė tani njė libėr - Poemėn Njė
jetė nė pritje me gjithsejtė 525 Strofė, apo me 2200 vargje. Qė nga viti
1993 jeton dhe vepron nė Gjermani.
AMANETI I TRIMIT
Lajmi i zi i erdhi Lokes,
djali yt pėr Kosove ka ra,
njė kėngė trimėrie do tė kėndoj,
amanet pak pa vdekur ma la.
Behu e fortė nėnė e dashur,
pėr mua ti mos derdh lot,
unė u bėra krushk i lirisė
pėr Kosovė po vdes sot
Gjithė Evropės - Loke tregoi,
edhe tanė botės- anė e mbanė,
sė Shqiponjat nė kėta shkrepa,
lindin trima qė lanė nam
Ai ra pėr tė mos vdekur,
amanet duke na lanė, lanė,
token e Shqipes kėmba e shkaut,
mos me shkel kurrė me kamė.
Fjalėn e dhanė Lokja e mbajti,
kurrė njė lot asaj nė faqe s'iu pa,
pranė shtatores qė populli ia ngriti,
bashkimi kombėtarė aty u bė.
BOTA KA FAJ
Te gjithė njerėzit e kėsaj bote,
nga ēdo anė nė planetin tonė,
qė kur lindin e deri te vdesin,
nė liri ata duhet tė jetojnė.
Nė liri e nė paqe mė tė tjerėt,
te gjithė njerėzia duhet me jetua,
ska ma keq tjetrin me shkelė,
te drejtėn pėr jetė me ia mohu.
Si me komshi, ashtu edhe me tjerėt,
gjithmonė mirė duhet me e qua,
nuk guxon kombi, gjuha e feja,
nė ketė drejtim ne me na pengua.
Por shumė njerėz kėtė e harrojnė,
sdinė pėr paqe, sjellje, mirėsi,
ata nė shekullin e kaluar jetojnė,
njeri me tjetrin nė armiqėsi.
Pėr Evropėn nė perėndim,
mund te flitet veē pėr te mirė,
atje gjithė njerėzit te lirė jetojnė,
tė gjitha problemet me kohe duke zgjidhė.
Kjo nuk vlen pėr Azinė e largėt,
pėr Afrikėn me zezak te zi,
as pėr Ballkanin e vjetėr plak,
ku njerėzit vriten si ėshtė mė zi.
Kjo qė tani nė Ballkan po ndodhė,
tanė bota pėr ketė faj tė madh ka,
ajo ia lejoi shtrigės kokėn me qua,
kokė e bisht ėshtė dashtė me i pre.
Shume padrejtėsi po bahen atje,
sikur te ishim na sot nė mesjetė,
mizorisht shumė njerėz po vriten,
jeta e njeriut atje nuk ka vlerė.
Se ēka po ndodhė atje nź Ballkan,
nuk ėshtė vėshtirė pėr me e kuptua,
Serbia plakė nė damė tė tjerėve,
kufijtė e saj ajo donė me i zgjėrua .
Na tanė botės duhet me i tregu,
ēhalle mundojnė ketė shtrigėn plakė,
njerėzit e shtypur shpejt duhet ndihmua,
sa s'ėshtė bėrė vonė, kjo duhet me u bė.
CENĖ KUSARI
Ishte Ceni i vogėl shumė,
ēdo ditė bėnte ai nga njė sherr,
njė ditė thyente pjatėn me lugė,
tė nesėrmen thyente gotėn e qelqtė.
Shpesh xhamin e fqiut tė vet,
me gurė e bėnte copė e grimė,
kalimtarėt qė andej kalonin,
gjithė e mbanin kokėn me duar.
As zogjtė nė degė tė pemėve,
nuk i lente tė rrinė rehat,
mė llastikėt qė ndorė i mbante,
i gjuante me ta sikurse me top.
Ishte ende Ceni i vogėl shumė,
vitin tjetėr nė shkollė me shkua,
kish mbet pa nėnė i vogėl,
nuk kishte kush pėr me e mėsua'.
Shokėt e tij ishin krejt tjerė,
punė tė kėqija nuk bėnin kurrė,
tė gjithė nė kopsht mirė mėsonin,
me Cenin sdonin fare tė luajnė.
Njė ditė Ceni kish marrė vendim,
punė tė kėqija kurrė mos me bė,
kishte vendos nė kopsht me shkua,
e vitin tjetėr nė shkollė po ashtu.
Ceni tė gjithė njerėzit i befasoi,
prej kusari - i mirė shumė u bė,
i madh e i vogėl luanin kokėn,
fshinin sytė sikur ėndėrr me pa.
Syve tė vet ata nuk ju besonin,
se ishin mėsuar prej tij me u ruajt,
edhe tash kur andej kalojnė,
ende e ruajnė kokėn me duar.
Ceni i vogėl fjalėn e mbajti,
nė kopsht shkon mė shumė dėshirė,
tė gjithė shokėt Cenin e duan,
pėr te flitet tani veē pėr tė mirė.
HER GOMAR HER DREQ
Njėri thotė kėshtu
-e tjetri diēka tjetėr,
sa e kanė me vend
-kurrė se pyesin veten?.
Njėri tė kritikon keq
-pą e shikuar veten,
tjetri kakaris si gjel
-ską thotė, me mua tjetėr.
Mos mu hyrė nė politikė
-mė ką thėnė njė i tret,
kėtu jam unė i parė
-populli mė ką zgjedh vetė .
Karrikėn ikėn qė kam zėnė
-nuk e lėshoi pėr sė gjalli,
edhe kiamet tė bahet
-prapė do tė jem i pari.
Un jam mą pasaniku
-me djersė e kamė fitua,
do e rrjep pėr sė gjalli
-kush ską me mė dėgjua.
Tjetri vjedh są mundet
-sikur baba tja kish lį,
fare si frikohet Zotit
-si ha palla pėr gjynah.
I varfėri me pakė zė
-me frikė ai lajmėrohet,
kėrkon bukė tė ketė
-pėr fėmijė nė Sofėr.
Mos tė ndihet zėri
-mjaft qė ti jč gjallė,
pėr ty smbet asgjė
-i thotė njė pushtetar.
Pasurinė qė kishim
-drejt e kemi ndarė,
sikur tė doje Zoti
-edhe ty tė kish dhį.
Njė ditė nė internet
-nė njė ēat lexova,
fjalė qė sduhet fol
-e sduhet zėnė goja.
Nuk ishte veē njė zė
-sdo qoj peshė nė kandar,
ishin zėnė keq ndėr veti
-Shqiptar e Kosovar.
Pse kėshtu o tė mjerė
-nga njė bark kem dal,
nėpėr damar kemi
-vetėm gjak Shqiptar.
Kanė dal do tė menēur
-trumbetojnė me zė,
dėshirojnė Kosovarėt
-Komb tė ri me i bė.
Są herė u mundova
-ti kuptoi ata drejtė,
para sysh mė dilnin
-herė gomar, herė dreq.
Gomari veē pallte
-e dreqi tś zgėrdhi,
kot po mundoheni
-Shqiptarėt janė veē NJĖ.
MĖ PRITĖ VLORĖ
Vlorė, tė lutem, bėje edhe njė vend pėr mua...,
nė kėtė pėrvjetor, atje me erdh edhe unė dśa,
kėtė mall qė kamė, qė nė shpirt mė ėshtė tubśa,
vetėm nėse un vijė atje, nga ai kamė me u lirśa.
Ėshtė dėshira mą e madhe, qė e kamė nė jetė,
nė kėtė festė t100-tė vjetorit, atje me ju tė jam,
tė ndaj gėzimin qė nė shpirt, kamė mbajt gjatė,
sdua tė shkoi nga kjo botė, po sfestuam bashkė.
Qė kur se u bana, tė kuptoi unė nė kėtė jetė,
Vlora nė zemėr, qė atėherė ajo mė ką mbet,
nuk ėshtė vetėm Vlora, po janė Krujė e Tiranė,
Prekazi e tanė Kosova, tė fala shumė ju qojnė.
Tė fala ju qon Isė Boletini, me shokėt e tij,
Azem Bejta me Shotėn, spo mund dot tė vijnė,
do tė marr Fehmi Lladrovcin, me Xhevėn heroinė,
me kėtė Flamur qė Vlora ngriti, ata ną prunė lirinė.
Hasan Prishtina nga Drenica, njė letėr ai mą dhą,
njė fjalim pėr kėtė ditė tė madhe kishte shkrua nė tą,
dot ja japish Adem Jasharit, porosinė ai tią lexoi,
me grykė pushke e me zė prej trimi, mirė tu tregoi.
Ką erdh koha, e pėr kėtė kohė tanė kemi luftśa,
tė bashkojmė tė gjitha trojet, nga veriu deri nė jug,
nga lindja deri nė perėndim, Ēamėrinė pą e harrś,
edhe tokat qė ende nėnė serbi, janė duke lėngś.
100 vjet kemi pritė kėtė ditė, kėshtu tą festojmė,
100 vjet kishim mbetur tė ndarė, si jetim pą Nėnė,
100 vjet pėr festėn tėnde, bashkė ną jemi gėzśa,
100 vjet tė ndalur e kishim, kėtė ditė me festśa.
Sot kanė ardhur dņ ditė tjera, tė gjithė do festojmė,
nuk ną ndal mą askush tjetėr, edhe ną aty tė jem,
nė tė gjitha festat qė Ti pate, nė kėto njėqind vjet,
gjithė festuam si ditė tė madhe, lindjen tėnde shtet.
Nė kėtė festė qė do tė vijmė, ndryshe do tia bėjmė,
nuk do tė jetė veē festa jote, si gjithnjė ajo ka qenė,
tė gjitha tokat e Mėmė Shqipėrisė, aty do tė jenė,
nė kėtė Kuvend tė kėsaj dite tė madhe, bashkim do tė bėjmė.
Nė kėtė festė edhe un do jem, njė vend unė e dśa,
dua tė jem dėshmitar i kohės, nė histori me shkśa,
mą sdo shkelim nė premtime, e gjakun qė u derdh,
tė gjithė ata kur e dhanė jetėn, kanė shkua me sy qelė.
Dśa tė jem nė kėtė ditė tė madhe, tė bashkimit Kombėtar,
kėtė festė tė madhe t100-tė vjetorit, Kuvend do e bėjmė,
do e bėjmė Kuvend Kombėtar, edhe botėn tą njoftojmė,
tė gjithė tė bashkuar si ną ką hije, nė Evropė do tė shkojmė.
Edhe nė mos mundsha anė Vlorė, unė pėr me erdh,
do tė mallkoj fatin tim, pse nė gurbet kam erdh,
po sikur tė isha nė tokat e mija, atje afėr nė Kosovė,
edhe kėmbe do tė nisesha, pėr me erdh nė Vlorė
|