ritmiijetes

Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

Vegëza

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Psikologji 2 - Ritmi i jetës

Shkruan: David GUNSON

Përktheu: Vladimir MARKU

RITMI I JETËS

Zemra jonë ka një ritëm natyral dhe kjo reflektohet në ritmin tonë të brendshëm e të veçantë, ndonëse kjo nuk është fikse ose konstante. Ajo ndryshon me emocionet dhe eksperiencat. Eksitimi, zjarri (vrulli), zemërimi, frika dhe entuziazmi e rrisin ritmin e pulsit ndërsa kënaqësia, rehati, paqja (qetësia), çlodhja, pushimi dhe gjumi e ulin ritmin.

Ne nuk do të ekzistonim të lumtur pa influencën mirëdashëse të ritmit të jetës. Në jetën tonë çdo gjë ka ritmin e vet, ashtu si te të gjitha krijesat e tjera. Por ky ritëm te njerëzit shkon më thellë nga çmendojmë ne. Mendje serioze, kohët e fundit, i kanë kushtuar këtij subjekti mahnitës studime më të plota, duke marrë rezultate dhe duke arritur në përfundime nga të cilat të gjithë do të mund të përfitonim. Do t'i vinim këto dije në funksion të mënyrës se si e jetojmë jetën tonë të përditshme ne.

Natyrisht, e gjithë natyra i nënshtrohet një modeli të caktuar ritmi, këtu nuk ka asgjë të re. Këto modele ritmi mund të jenë komplekse si psh lindja dhe vdekja, rigjenerimi dhe shpërbërja, koha e hedhjes së farës dhe korrja, bashkimi dhe lidhja e frutit, vera dhe dimri etj. Ose mund të përmendim disa që kuptohen më lehtë si të ngrënit dhe urija, të pirit dhe etja, dita dhe nata, të nxehtit dhe të ftohtit, koha me diell dhe shiu, batica dhe zbatica, pulsi ynë dhe frymëmarrja etj. Asgjë nuk është statike dhe kaotike në universin në të cilin jetojmë.

Në studimin e tij zoologjik mbi kafshën njerëzore, 'Majmuni lakuriq', Dr. Desmond Morris arrin në shumë përfundime pas krahasimeve që ai ka bërë me mjeshtëri midis jetës fizike të njerëzve dhe asaj të majmunëve më të zhvilluar, prej të cilave jo të gjitha mund të pranohen menjëherë nga njeriu me mend.

Megjithatë, në kapitullin e tij mbi rritjen, Dr. Morris hedh idenë mjaft interesante se, qysh pa lindur, një qënie njerëzore stampohet padiskutim mendërisht me tingullin konstant ritmik të rrahjeve të zemrës së nënës që përplasen mbi mitër. Kjo, ndofta, stampohet mbi ndërgjegjen e foshnjës si një tingull përfundimtar dhe si një ndjenjë fizike ritmike.

Pas lindjes, kur fëmija lëshohet në botën e jashtme, të çuditshme, të frikshme dhe, në thelb, armiqësore, çdo rizbulim i ndjenjës së njohur të rrahjes ka një efekt qetësues. Fillimisht kjo vjen thjesht nga nëna që e mban foshnjën në gjirin e saj dhe studimet e fundit kanë treguar se 80 % e nënave e mbajnë foshnjën e tyre instiktivisht në krahun e tyre të majtë ku rrahjet e zemrës janë më të theksuara. Më vonë, modeli i ngjashëm ritmor mund të krijohet për fëmijën nga nëna duke e tundur në krahë, në rastet kur ai qan ose nuk është në formë. Një provë interesante në një maternitet tregoi se foshnjet e ushqyera normalisht, por që u ishin ekspozuar për periudha të konsiderueshme kohe rregjistrimeve të rrahjeve normale te zemrës së njeriut (72 rrahje në minutë) qanin shumë më pak dhe fitonin peshë më shpejt se sa foshnjet e tjera të ushqyera njëlloj, por të paekspozuara ndaj rrahjeve qetësuese të zemrës.

Në një provë tjetër me disa grupe fëmijësh, por më të rritur, doli që fëmijët që viheshin në gjumë me rregjistrime të rrahjeve të zemrës me 72 në minutë i zinte gjumi shumë herë më shpejtë se sa fëmijët që viheshin në gjumë me këngë "djepi" ose në qetësi të plotë. Kjo tregon qartë se tingulli i rrahjeve të zemrës është një faktor i fuqishëm qetësues në jetën e fëmijëve shumë të vegjël. Ndërsa rritemi, vazhdon pëlqimi i brendshëm për një ritëm të rregullt qetësues; pëlqim që zhvillohet drejt ritmesh të tjera, më pak të dallueshme. Ritmi i lehtë i punës së një ore në dhomën e gjumit është shumë qetësues për fëmijët dhe për të rriturit. Pothuaj çdo formë muzike është ndërtuar rreth një ritmi bazë të cilin ne e njohim, e këndojmë, e vallëzojmë, përplasim këmbët, reagojmë, shpesh pa ndërgjegje. Muzika pop, që ka rrëmbyer zemrën e të rinjëve në shumë vende të botës dallohet për ritmin e vet të fuqishëm e të përcaktuar mirë. E njëjta gjë mund të thuhet edhe për muzikën popullore të çdo vendi nga ato më të thjeshtat si tam-tamet e deri te më të ndërlikuarat.

Ne, normalisht, marrim frymë rregullisht dhe ritmikisht. Zemra jonë normalisht rreth 72 herë në minutë. Ne shijojmë gjithçka që na lëkund në mënyrë të rregullt qoftë ajo një trampolinë, kal apo karrige lëkundëse. Kur jemi të mërzitur ose në një situatë të papëlqyeshme ne provojmë ritmet tona qetësuese duke përdredhur duart në mënyrë të rregullt, duke u lëkundur në këmbë ose duke dalë për një shëtitje të shkurtër.

Ritmi personal

Dr. Artur J. Brodbek, psikolog social amerikan, që specializohet në kërkimet në format e komunikimit njerëzor, e ka çuar këtë subjekt më tutje. Ai thekson se ne duhet të bëhemi të ndërgjegjshëm për ritmin tonë vetiak, megjithëse kjo është e vështirë sepse ritmi i jetës është i stampuar kaq thellë sa që ne jemi mjaft të pandërgjegjshëm për të.

Sipas Dr. Brodbek, ka të dhëna të forta shkencore që dëshmojnë se secili prej nesh jeton sipas një ritmi normal të preferuar që shpjegon faktin pse dy njerëz shpesh irritohen nga njëri tjetri në mënyrë të pashpjegueshme; sepse secili jeton duke u bazuar në 'rrahje' të ndryshme. Një person reagon, mendon, lëviz, flet madje edhe ha dhe lexon shumë ngadalë sipas mendimit të një personi tjetër i cili i bën të gjitha ato gjëra më shpejt. "Ndërprerja që i bëjnë njëri tjetrit dy njerëz që po bisedojnë mund të shpjegohet me ritmet e tyre të ndryshme", thotë ai. Ndryshime të tilla në modelet e ritmeve njerëzore mund të çojnë në antipati violente ose edhe në lodhje ose indiferencë kur dikush mendon, flet dhe gjestikulon sipas një modeli të brendshëm krejt asinkron me të tonin. Nga ana tjetër, takimi me dikë me model mjaft të ngjashëm ritmi që menjëherë përshtatet me tonin mund të shpjegojë lehtësinë me te cilën ne nganjëherë ingranohemi me biseda me njerëz të tjerë ose pse "na hahet muhabeti" me të tjerë qysh në takimin e parë. Ata kanë të njëjtin ritëm me tonin ose kanë një ritëm që i përshtatet tonit.

Ekziston mundësia që ne të kontrollojmë ritmin tonë vetiak; mundësi që lehtësohet në qoftë se që herët ne e kushtëzojmë atë me muzikë duke arritur atë që ne t'u përshtatemi më mirë ritmeve të të tjerëve. Dr. Brodbek deklaron se kjo mund të arrihet duke ia ekspozuar veten tonë një diapazoni të gjerë ritmesh muzikore. Ai mendon se kjo tolerancë ndaj ritmeve të njëri tjetrit është një faktor mjaft i lashtë në vullnetin e mirë njerëzor bazë: 'Pjesë e ndarjes së pandërgjegjshme në nivelin e ndjenjave'. Ai sugjeron gjithashtu se entuziazmi botëror për muzikën e gjallë ritmike i të rinjëve të sotëm në një sërë vendesh të ndryshme, mund të jetë një nga mënyrat e thjeshta me anën e të cilës rinia rreth e qark botës ka filluar të ndjejë njësimin (të afrohen me njëri tjetrin) dhe po bëhet gati për kulturën e re në zhvillim të botës.

Është e qartë se në rast se ne e njohim ritmin tonë vetiak ashtu siç është, e kuptojmë origjinën dhe qëllimin e tij dhe e kontrollojmë me sukses atë kur është e nevojshme për t'ju përshtatur miqësisht ritmeve të ndryshme rreth nesh, atëhere do të jemi duke dhënë një kontribut pozitiv mirëkuptimit njerëzor, dhe, në rast se shumë prej nesh e bëjnë këtë, do të kontribuohet për paqen botërore.

Ne, gjithashtu, mund të ndihmojmë të tjerët të shkojnë drejt llojit të ritmit që preferojmë ne dhe e anasjellta. Në secilin rast, ne nuk jemi thjesht duke përdorur ritmin e jetës që ndodhet te secili prej nesh, por ne po sjellim edhe harmoni.

Nga libri "Bota drejt barbarizmit dhe Profetët"