Nga pikėpamja objektive, me miqėsi kuptohet njė
lloj lidhjeje shoqėrore e ndėrthurur me njė ndjenjė tė fortė dashurie dhe
reciproke mes dy ose mė shumė personave tė sė njėjtės ose jo gjini. Nga
pikėpamja subjektive, sė bashku me dashurinė, miqėsia ėshtė njė qėndrim ndaj
tė tjerėve qė karakterizohet nga njė emocion i fortė duke zbukuruar edhe mė
shumė jetėn sociale tė njė individi.
Pothuajse nė tė gjitha kulturat, miqėsia
kuptohet dhe perceptohet si njė marrėdhėnie e barabartė, e bazuar te
respekti, vlerėsimi dhe gatishmėria reciproke. Nė pėrgjithėsi dallohen
miqėsi tė ndryshme tė mėdha. Pėr shembull njė prej tyre ėshtė miqėsia e
rastėsishme qė lidhet me njė simpati: lind papritur nė njė rrethanė tė
caktuar. Njė miqėsi tjetėr ėshtė edhe ajo e ashtuquajtur e ngushtė, ose mė
saktė qė lidhet me njė marrėdhėnie tė vazhdueshme nė kohė, mes personave tė
cilėt arrijnė tė krijojnė njė shkallė mirėbesimi reciprok tė krahasueshėm me
atė tipik tė lidhjes nė ēift. Nė ēdo epokė, miqėsia ėshtė konsideruar njė
nga eksperiencat mė tė rėndėsishme njerėzore dhe ėshtė shenjtėruar nga tė
gjitha besimet.
Risia e fundit vjen nga Shtetet e Bashkuara,
iniciativė qė ka vėnė nė lėvizje sociologė dhe docentė, psikologė dhe shumė
familje. Qėllimi ėshtė: zbulimi i mitit tė mikut tė zemrės. Promovuar nga
New York Times dhe prezantuar nga site e bloge tė ndryshme, tema nė fjalė
ėshtė shumė mė tepėr se njė provokim: friendship coaches. Gjithēka ėshtė
organizuar pėr tė treguar dėmet qė shkaktojnė miqėsitė e ngushta. Studimi i
fundit ėshtė kryer nga Harris Interactive te tremijė amerikanė nga mosha
8-24 vjeē: 94 pėr qind e tė intervistuarve janė pėrgjigjur se kanė pasur njė
mik tė ngushtė, njė pėrqindje goxha e lartė krahasuar me emigracionin dhe
shqetėsimet e ndryshme. Duhet tė bėjmė gjithēka pėr tė mos i lejuar
miqėsitė e ngushta, thotė njė studiuese. Fėmijėt duhet tė nxiten qė tė
frekuentojnė grupe tė mėdha shoqėrore, nė mėnyrė qė tė mos zhvillojnė
ndjenja posesiviteti. Arsyeja? Sepse miqėsia mund tė jetė njė lidhje e
fortė dhe e gjatė deri nė vdekje, si nė romanin e momentit, bestsellerin
Beautiful Malice, i autores Rebeca James.
"Zbulimi i mikut mė tė mirė ėshtė njėsoj si tė
eksplorosh botėn, thotė njė mėsues amerikan i cili i mėson fėmijėt se si tė
bėhen miq me tė gjithė. Fėmijėt janė tė pėrfshirė nė shumė aktivitete
jashtėshkollore; ėshtė e pamundur tė rrethohesh vetėm nga personat qė njeh.
Asnjė i rritur nuk mund tė jetė njė mik i mirė,
nėse kur ka qenė i vogėl nuk ėshtė lejuar tė njihet me persona tė ndryshėm,
thotė njė neuropsikiatėr, autor i librit Fėmija prej ēokollate. Pjesa nė
tė cilėn njerėzit gabojnė ėshtė se nuk dinė ti ndajnė miqėsitė. Krijimi i
njė miqėsie tė ngushtė nuk ėshtė e kėshillueshme, sepse mund tė jetė vėrtet
njė limit; shoku i preferuar ju imponon tė bėni njė zgjedhje, qė mė vonė e
bėni spontanisht etj..
Debatit mbi miqėsinė e ngushtė vazhdon tė mbetet
i hapur. Tė rriturit nuk e ngatėrrojnė lehtė ndjenjėn e miqėsisė me tė
tjerat. Pėr shumė persona miqėsia ėshtė e pazėvendėsueshme, joformale, e
hapur, qė pėrshtatet me lehtėsi. Mė shumė se dashuria dhe familja, miqėsia
ėshtė lidhja mė e fortė dhe mė e sigurt e kohės.
Familja ėshtė gjėja mė e rėndėsishme nė jetė. E
njėjta gjė mund tė thuhet edhe pėr miqėsinė. Miku i zemrės ėshtė njėsoj si
njė i afėrm, qė e ke tė vėshtirė tė ndahesh prej tij. Me shokėt e shoqet
mund tė jesh vetvetja. Miqėsia moderne ėshtė pėrgjigjja e shumė ndryshimeve
sociale. Ajo sintetizon nevojėn e lidhjeve tė vėrteta. Familjet me origjinė
tė largėt, marrėdhėniet e paqėndrueshme nė ēift dhe pasiguria bėjnė qė
miqėsia tė jetė struktura mė e fortė e njė marrėdhėnieje. Miqėsia ėshtė
mbėshtetja mė e madhe, sidomos nė momentet mė tė vėshtira tė jetės: nė rast
divorci, zie, vėshtirėsish, thotė njė 35-vjeēare.
Pėr mua miqėsia ka qenė gjithmonė mė e
rėndėsishme se familja, shprehet aktorja Serra Yilmaz. Kam miq tė mirė tė
cilėt mė kanė zgjedhur pėr atė qė jam jo pėr atė ēka pėrfaqėsoj. Rri me ta
sepse mė pėlqen tė ndajmė ēdo gjė bashkė. Edhe pse janė shumė tė ndryshėm
nga unė, kanė disa gjėra misterioze qė na bashkojnė.
Cili ėshtė ndryshimi mes meshkujve dhe femrave?
Mos vallė femrat kanė rreth mė tė zgjeruar shoqėror sesa meshkujt?. Femrat
bėjnė dialogė mjaft tė rėndėsishėm; meshkujt e kanė tė vėshtirė tė flasin,
preferojnė tė bėjnė gjėra bashkė. Nuk mė pėlqejnė rrethet miqėsore vetėm
me homoseksualė: sekreti fshihet nė pėrzierjen e tė dyja gjinive. Kam pasur
lidhje dashurie me persona me tė cilėt fillimisht kemi qenė shokė. Nuk duhet
tė harroni kurrė qė dashuria mbaron, ndėrsa miqėsia mbetet pėrgjithmonė.
Miqėsia ėshtė mė e rėndėsishme se dashuria?
Ndonjėherė po, thotė njė studiuese nga Universiteti i Manēesterit.
Miqėsia infekton me joformalitetin e saj edhe vetė dashurinė. Kolonizon
lidhje tė tjera. I bėn tė njėjta me veten. Ngatėrruese, por jo totalizuese.
Miqėsia ėshtė mė e rėndėsishme se dashuria, pohon para psikologėve njė
29-vjeēare. Miqėsia ėshtė mė e nevojshme se dashuria, ndėrhyn njė
28-vjeēar. Nuk bazohet te seksi, por te njė afėrsi mė e rėndėsishme,
karakteri, shton njė tjetėr.
Dashuria tė krijon ankth, ėshtė
shumė e ngatėrruar. Miqėsia duket mė pak e ndėrlikuar. Nėse nuk je i kėnaqur
me diēka i hapesh menjėherė tjetrit. Miqtė janė burim ndihme, njė thesar i
vėrtetė.
|