Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

SARË GJERGJI

          Një ndër krijimtaritë më të lëvruara të letërsisë shqiptare, është edhe POEZIA. Gjini e letërsisë ku bota e brendshme, ndjenjat më sublime, frymëzimi hyjnor...  shprehen përmes shkronjave të cilat krijojnë vargje... vargjet, pastaj, shpalosin mendime, mendimet krijojnë energji, energjia ndez dritat e dijës, rrezet e artë të së cilës i japin ngrohtësi zemrës, mendjes dhe shpirtit, e me këtë, edhe kuptim dhuratës më të shtrenjtë, vetë  jetës.

            Që nga Lekë Matrënga e Pjetër Budi, kjo energji nuk u ndalë asnjëherë së hedhuri farën e dijës, duke e kultivuar atë me dashurinë më të çiltër në shpirtin e pastër e fisnik të popullit shqiptarë. Duke i mposhtur të gjitha sfidat e kohës, kjo frymë e shpirtit të popullit, xixat e saja të arta, si një pishtar i shpresës, u bartën gojë më gojë, mendje më mendje, zemër më zemër... brez pas brezi... nga kokat më të ndritura të kombit si: Naimi, Çajupi, Mjeda, Asdreni, Shiroka... për të vazhduar tek Fishta, Konica, Noli, Migjeni... e deri në kohën tonë, duke u kthyer ai pishtarë në flakadan të përhershëm që tashmë nuk ka forcë në botë që mund ta shuaj fuqinë e zjarrit të tij...

            Dua ta falënderoj nga zemra mikun tim dhe poetin e mirënjohur, ADEM ZAPLLUZHA, që me përkushtim të jashtëzakonshëm, vizitorëve të kësaj faqeje, por edhe më gjerë, do t’ua prezantoj disa nga poetët më të njohur të kohës sonë, e me këtë, do e plotësoj e pasuroj edhe mozaikun e mrekullueshëm të letërsisë shqiptare.

(www.sa-kra.ch)

       Përgatiti: Adem ZAPLLUZHA

ANTOLOGJI E POEZISË MODERNE SHQIPE

SARË GJERGJI

            Hyrje

          Lindi më 15.12.1965, Stubëll e Epërme, Viti, Kosovë.

            Ndjek studimet e doktoratës  (semestri VI) për Letërsi në Universitetin “Shën Çirili e Metodi”, Shkup. Është në proces të hartimit të temës së disertacionit: Teksti biblik në letërsinë shqipe: prej letërsisë së vjetër tek realizmi.

            Është anëtar aktiv i Akademisë Evropiane të Arteve, Paris (Academie Europeenne des Artes), i Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës dhe i shumë asociacioneve kulturore.

            Botimet:

            1. Golgotë, Drita, Ferizaj, 1994 (poezi);

            2. Kontrast ngjyrash, Prometheus, Graz & Prishtinë, 1996 (poezi);

            3. Terapia e vdekjes – requiem për Kosovën?, Ura & Martin Segoni, Gjilan, 2000 (poezi);

            4. Peizazh toke, Eurorilindja, Tiranë, 2004 (poezi);

            5. Foc nestnis (Zjarr i pashuar, në gjuhën rumune), Bukuresht, 2007 (poezi);

            6. Dashuri e pambarim, T-Kom, Shkup, 2007 (financuar nga Ministria e Kulturës e Maqedonisë) (poezi);

            7. Vitia 2009, udhërrëfyes”, Zyra për Informim Publik e Komunës së Vitisë, 2009 (financuar nga Zyra e OSBE-së në Gjilan. E botuar në gjuhën shqipe, serbokroate dhe një pjesë në gjuhën angleze) (udhërrëfyes-guidë për komunën e Vitisë);

             8. Të tjerët për veprën letrare të Isak Ahmetit ose letërsia ndryshe e tij, (bashkautor me Zef Ahmetin),  Albanisches Institut, St.Gallen, Zvicër, 2011 (kritikë letrare);

            9. Legjenda e tërfilit, MediaPlusArt, Prishtinë, 2012 (poezi);

            10. Stublla me shkollën e parë shqipe, 1584-1905, Lidhja e Shkrimtarëve e Kosovës, qershor 2014 (monografi).

            Ka edhe disa libra në dorëshkrim.

            Ka botuar edhe shumë artikuj mbi: Karl Poperin, Ismail Kadarenë, Platonin, Horacin, De Radën, Konicën, Migjenin, Nolin e shumë autorë të tjerë; për praninë  e Biblës në letërsinë evropiane dhe atë shqipe, si dhe një numër të konsiderueshëm shkrimesh të tjera nga publicistika, arti e kultura (në libra, gazeta dhe revista të ndryshme, brenda dhe jashtë vendit).  

            Çmimet letrare (disa syresh):

            Çmimin vjetor për krijimtari, 1992 (nga Shoqata e Letrarëve të Rinj të Kosovës);

            “Agim Ramadani”,  2003, 2005; 

            “Flaka e Janarit”, 2003, 2007, 2009, 2015 etj.;

            ”Muza e Agimit”, 2012, 2014;

            “Esad Mekuli”, 2012 (LSHK);

            “Akil Koci”, 2007 (për vëllimin poetik Peizazh toke);

            ”Shën Jeronimi Ilir”, 2012;

            “Valët e Llapit”, 2013;

            “Takimet poetike të Karadakut”, 2010, 2012 (Kumanovë) etj.

            Poezia e Sarë Gjergjit, është e përfshirë në shumë antologji, ndër të tjera, në gjuhën shqipe (Fjala – Antologji e poezisë shqipe në Kosovë, Ballkan Free Press / Jalifat Publishing, 2013), rumune (Vullkani i durimit / Vulcanul rabdarii, Editura Do-Minor, Bukuresht, 2008) dhe gjermane (Ferdinand Laholli, Antohologie der modernen albanischen Lyrik, Doruntina Verlag, Buckeburg, 2003).

            Si krijues u përfshi edhe në Leksikoni i shkrimtarëve shqiptarë 1501-2001, të autorit Hasan Hasani, Prishtinë, 2003, në numrin jubilar të 50 vjetorit të botimit të revistës letrare për fëmijë “Pionieri”, nr.1, Prishtinë, 1998, në: Psherëtimë për tokën, panoramë letrare e krijuesve të Kosovës Juglindore (1939-2003) I, të autorit Hysen Këqiku, Kurora, Gjilan, 2004  etj.

            Ish kryeredaktor i revistës Identiteti (Prishtinë), i revistës Lajmëtari (Graz) dhe redaktor përgjegjës i revistës Kalendari letrar (Prishtinë). Aktualisht redaktor (për Kulturë, Letërsi, Arte) i revistës shkencore Fakti shkencor, që botohet në Prishtinë.

            Është ndër organizatorët e manifestimit letrar, kulturor e shkencor “Takimet e Dom Mikelit” si dhe botues i buletinit të manifestimit me të njëjtin emër.

            Ka kryer punë të ndryshme: në arsim, këshilltar në asamblenë komunale të Vitisë (10 vite), zyrtar për informim i kësaj komune, udhëheqës i Caritasit Çek në Gjilan, nënkryetar i Kolpingut për Kosovë etj.

            Sidomos në vitin 1989, ishte i angazhuar në organizimet e studentëve (protesta, greva) të UP-së, në Këshillin për Pajtimin e gjaqeve (për rajonin e Anamoravës), bashkë me veprimtarin e çështjes kombëtare, Halil Alidema, Prof. Hasan Mekuli, Prof.dr. Isak Shema etj.etj.

ARS POETICA

Varianti I. (Poezi)

1.

Mos hiq dorë prej meje

shpirti im për ty ka etje!

Për mëkatar mos më merr

mos më përbuz për herezi

kur pa dashje shpërfill kërkesat e tua!

Pa frymën tënde

ndihem varr i gjallë

Poezi.

2.

Mal metaforash është libri i poezisë

grackë simbolesh

ku gjallojnë herë-herë

spermë politikanësh e popuj në agoni

toka shtatzëna - të vranëta, hi e plojë

lavire të virgjëra e psalme shenjtorësh

stuhi vullkanesh, fantazma, urti e Solomonit.

Sa profeci fsheh brenda vetes

Poezia -

lufta për dinjitet!

Varianti II. (Poet)

Eja dhe shih të zverdhur në palcë

tokën e premtuar të artit në këmishë nate

dhëmbët e bardhë në copëra mishi kudo në horizont

lotin e botës në sytë e mi

në dhimbjen që fshihet në çdo qelizë të qenies

fytyrën reale të botës shih, fitimtare në asgjë.

Midis poezisë dhe poetit një univers ndan, Poet

këtu kemi harruar se në fillim ishte Fjala

të çorientuar në rrugët tona

sinorin mes hirit e artit ngatërrojmë

një dëshmi më shumë për fytyrën engjëllore të ligësisë.

Eja sërish, të lutem,

se poshtë ka rënë fjala këtu

tokës së tharë të mendjes sonë

muzën dhuroja!

Varianti III. (Revoltë e heshtur)

Hesht Shpirti im

kur velin gri mbi qytet pushtetarët shtrijnë

e turma shurdhmemece i këndon robërisë.

Hesht se revoltën e poetit nuk e duan

as atë mal simbolesh që ngreh Ai

për hënën nusërore dhe madhështinë e zjarrit.

E ç’rëndësi ka në ishte Fjala në fillim

nëse vargu yt sfidohet

nga kuaj të harlisur a nepërka me syze.

Shpirti im,

për verbimin e diellit dhe gjithçka rreth teje,

hesht po munde!

Sërish do ketë një të Premte të Madhe...

ASGJË E PAZAKONT Ë

Varianti I. (Dëshirë)

1.

Nuk dua asgjë më shumë se sa të shoh

shkretëtirën të ngopur me ujë

të veshur nga drurë frutorë

të shoh

nëse lulet në ajër mbi Saharë

përqafojnë stinët që duan

2.

Buzët e prushta të Ajshes

doja t’i shihja

qoftë edhe për një çast të vetëm

mungesën e lotit nën perçen e zezë

që i mbështjell shpirtin prej qumështi.

Oh, sikur t’i dhuroja

një trëndafil për Shën Valentin

e të dëgjoja rrëfimin e saj për mollën e ndaluar!

Kush e di nga se u bë Deti i Vdekur...

3.

Nuk dua asgjë më shumë – më besoni

se sa të shoh

si përmbytet nata

e si lind dielli në Lindje.

Varianti II. (Mohimi i vetvetes)

Te pritja zunë rrënjë shpresat e kalbura

ne ëndrrën për një shtet ideal në kullë funebre e kthejmë

zhveshim shpirtin nga qenia dhe brohorasim fuqishëm:

Poshtë Identiteti!

Tash dhimbjet e lindjes së shkretëtirës ndjen

dhe lavde-broçkulla i thur vetes

se dritën e tokës së parë mëri e ke;

botën dhe shtratin ku linde mallkon

i katandisur në leshnajë.

Populli im,

për ku je nisur?!

Varianti III. (Njeriu dhe vdekja)

Tashmë krejt e zakonshme

një: Njeriu dhe Vdekja - të zverdhur në palcë

fiksim e kanë njëri-tjetrin dhe mungesën e dritës.

Gjumin e amshuar

dhe gjymtyrët e tensionuara

në heshtje ndrydhur i mbajnë,

kohë të qelqtë 

mbushin në të njëjtën shportë loti,

përshkojnë të njëjtën rrugë

dhe bashkë ngrehin dollinë për ligësinë.

Flasin e për çfarë nuk flasin

Njeriu dhe Vdekja

një - e njëjta jetë.

KËNGA E ZOÇKËS

Tejdrite më vjen

e virgjër

me dallgë detesh në sy.

Tempull që pushton qiej

është kënga jote, zoçkë

e çdokohëshme

në tokën e zemrës sime

ciu!

ciuu!

ciuuu!

Oh!, grishje dehëse për shpirtin tim

ç’rrjedhë ndryshe e kohës kjo me ty

zoçkëz,

zoçkëz diellore...

RASHELË

Ç’është rruga drejt Tersës, Rashelë, më thuaj?!

Agimi kur nis e zbardh

tek këpusim frutat diellorë

prej kopshtit të amshimit.

Kodrat prej rëre i mbush me tinguj ngashënjimi

ti nimfë epshndjellëse gjer në çmenduri

sa edhe Sa(ha)rë e bën të lindë ujë

nga uj’ i bekuar.

Rashelë...

askush s’e kuptoi buzagazin e fundbarkut tënd!

Legjenda e tërfilit në shtator

Të kam thënë e dashur

Sa u gëzohem gjetheve

të gjelbra në vjeshtë?

Si atë ditë,

kur ca filiza gëzimi

çelën një tërfil me katër fletë

dhe unë e këputa prej syrit tënd.

Naforë dhe verë shenjtërie

m’u bë zemra

Në kupë të saj 39 ditë

shkëndija ushqeu gjethja.

Të 40-n të preka shpirtin

si në legjendë

magjia e gjelbër

eliksirin derdhi

në gjakun tënd

në gjakun tim

në gjakun tonë.

Katër petale

një nga një shkulin sot

një lutje të madhe

me zë gjoksi:

Në emër të Atit                  (e para ra mbi sy)

Të Birit                               (mbi buzë e dyta)

Dhe Shpirtit të Shenjtë:     (e treta mbi zemër)

Jetomë!                               (Oh... mbi dëshirë e katërta!)

O gjethëz’ e fatit,

Je Eva me një copëz klorofili në dorë

në shtegun e gjelbër drejt parajsës

je diell

je dielli im

që më përndez trupin kur të shoh…