Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

SAZAN GOLIKU

          Një ndër krijimtaritë më të lëvruara të letërsisë shqiptare, është edhe POEZIA. Gjini e letërsisë ku bota e brendshme, ndjenjat më sublime, frymëzimi hyjnor...  shprehen përmes shkronjave të cilat krijojnë vargje... vargjet, pastaj, shpalosin mendime, mendimet krijojnë energji, energjia ndez dritat e dijës, rrezet e artë të së cilës i japin ngrohtësi zemrës, mendjes dhe shpirtit, e me këtë, edhe kuptim dhuratës më të shtrenjtë, vetë  jetës.

            Që nga Lekë Matrënga e Pjetër Budi, kjo energji nuk u ndalë asnjëherë së hedhuri farën e dijës, duke e kultivuar atë me dashurinë më të çiltër në shpirtin e pastër e fisnik të popullit shqiptarë. Duke i mposhtur të gjitha sfidat e kohës, kjo frymë e shpirtit të popullit, xixat e saja të arta, si një pishtar i shpresës, u bartën gojë më gojë, mendje më mendje, zemër më zemër... brez pas brezi... nga kokat më të ndritura të kombit si: Naimi, Çajupi, Mjeda, Asdreni, Shiroka... për të vazhduar tek Fishta, Konica, Noli, Migjeni... e deri në kohën tonë, duke u kthyer ai pishtarë në flakadan të përhershëm që tashmë nuk ka forcë në botë që mund ta shuaj fuqinë e zjarrit të tij...

            Dua ta falënderoj nga zemra mikun tim dhe poetin e mirënjohur, ADEM ZAPLLUZHA, që me përkushtim të jashtëzakonshëm, vizitorëve të kësaj faqeje, por edhe më gjerë, do t’ua prezantoj disa nga poetët më të njohur të kohës sonë, e me këtë, do e plotësoj e pasuroj edhe mozaikun e mrekullueshëm të letërsisë shqiptare.

(www.sa-kra.ch)

       Përgatiti: Adem ZAPLLUZHA

ANTOLOGJI E POEZISË MODERNE SHQIPE

SAZAN GOLIKU

            Hyrje

          Sazan Goliku (emri letrar i Pandeli Koçit) ka lindur në Vlorë më 1942.  Fakultetin Histori – Filologji e ka kryer në Tiranë dhe ka punuar mësues, punonjës kulture, gazetar, si dhe redaktor letrar në SHB “Naim Frashëri” e gjetkë.

            Që nga viti 1970 është marrë aktivisht me botimin e letërsisë shqiptare të botuar në Kosovë dhe ka qënë ligjërues i këtij krahu të letërsisë shqipe në Universitetin e Tiranës. Nga viti 1981 – 2002 ka punuar si drejtues në sektorin e shtypit të Kuvendit të Republikës.

            Ka shkruar poezi, prozë dhe letërsi për fëmijë, si dhe tekste këngësh. Është marrë me kritikë e studime letrare, recensione dhe ese. Ka botuar 13 libra për të rritur dhe 31 libra për fëmijë.

            Është fitues i disa çmimeve kombëtarë dhe vendorë.

            Është kryetar i Shoqatës Mbarëshqiptare të Shkrimtarëve për Fëmijë e të Rinj që nga viti 2008.

Disa libra të autorit:

-Pasqyra e thyer, 1972

-Lule drite, 1977

-Grusht, 1981

-Intimitet, 1987

-Aventurat e lirisë, 1995

-Epidemi kozmike 1996

-Endërr dashurie, 1996

-Komitet e Malit të Bardhë, 1999, 2011

-Petalet e rëna, 2001

-Trekëndëshi i qiellit të zi, 2006

-Turbull, 2007

-Shpirtdehje, 2011

-Unë jam unë, 2012

-Zjarr dhe zjarr, 2015

 ZEROJA MAGJIKE

Zero zero zero zero –

ia marr këngës e s’këndoj,

gojën hap e zë nuk nxjerr

flluskat çahen, dhimbje s’kam.

Në pasqyrë të së vërtetës

shohim njollat e të tjerëve.

Në pasqyrën e gënjeshtrës

nuk ia shohim hijet vetes.

Kur lëngon e kur rënkon

as nga vdekja nuk ke frikë,

nuk shqetësohesh për qetësinë,

jeta shndërrohet në një zero.

U këput litari i zeros

u përdrodh e u shpërdrodh

u bë njësh e u bë nëntë

u këput e u bë shtatë

dhe u mblodh e doli tetë

mes për mes krisi, u ça

nëpër vorbullat e kohës

nëpër honet e hapësirës

dhe u gdhend tridhjetë e treshi

dhe tragjik dhe qesharak –

numri i fatit të pafat.

Rrotullohet rrotullohet

si një shtjellë e pa fund...

...u përdrodh u bë spirale...

Plaku Hegel manshetëngrirë

mendjepyll i gjelbëruar

mendjedet i gjerë i thellë,

po ta vërente që nga sipër

një spirale të pafund,

do ta shihte se ish zero

(rreth i mbyllur i pa jetë)

ky litar pa anë e skaj.

Vrimë e zezë përthith gjithësinë –

vorbull makthi e pafund -

është dhe s’është zero magjike,

përtej saj do gjendet Zoti?...

Në kërkim të një hyjnie

rashë e humba në humnerë.

PAS  GJAKUT  TË  DERDHUR

Dardania ilire

do të mbetet në udhëkryqin e pakohës apo

do të bëhet zemra e re e Evropës së rinuar?

Sot nuk është si dje,

nesër nuk do të jetë si sot.

Ora e fatit – kambanë që zgjoi orën e lirisë.

Dardania ilire

a do të varrosë kufomat e gjysmëhënës

atje ku pret e djeg me rreze lazer

metastazat e sllavortodoksisë?

A do ta kthejë në djersë gjakun e derdhur?

BALADË E DJERSITUR NË SHKRITOREN E DËSHIRAVE

Ata e ato nuk kanë për t’i lexuar kurrë këto fjalë.

Ata e ato tashmë janë plakur e rrudhur në atë shkritore

(që dyzet vjeç kishin bërë kontratë me plakjen),

disa i heqin zvarrë sëmundjet si një sferë plumbi

lidhur në këmbë nga spitali në spital,

disa kanë vdekur siç vdes çdo njeri.

Unë i kujtoj si në një film

të copëtuar, të turbullt pa ngjyra,

sepse kujtoj veten, atje mes flakëve,

mes tymit, blozës e pluhurit të zi

mes furrës së gizës e furrës së çelikut.

Nuk mbahej mend që kur i kishte zënë gjumi ventilatorët,

askush nuk ia dinte kuptimin fjalës mëkatare:  ekologji.

Ata që e dinin e mbanin nën gjuhën e ngrirë.

Ata e ato, si “kolegët” e tyre nëpër botë,

punonin e ishin të lumtur

kur tejkalonin normën dhe në fund të pesëmbëdhjetë ditëshit

merrnin ca lekë më shumë me ble diçka më tepër për vitin e ri

(Nuk bëhet fjalë për të ruajtur ca lekë për pesëmbëdhjetë ditëshin

e pushimeve të verës kur kishe pesë fëmijë ose

pesë gojë për t’i ushqyer mëngjes drekë darkë).

Ata e ato thoshin për mua me vete ose me njëri–tjetrin:

Ky është ose i fantaksur ose i rrjedhur –

ka lënë zyrën e ka ardhur këtu në këtë “parajsë” skëterrore!

Ata e ato nuk e dinin se për të mbajtur i sigurt për nesër karrigen

unë isha larguar nga zyra dhe merrja frymë

të pastër “në gjirin e klasës punëtore”.

Mbytesha në djersë si ata e ato

(natyrisht se gjatë tetorëshit pija dhjetë litra ujë);

isha më i disiplinuari e më i turpshmi në repart;

nuk thosha asnjë fjalë të ndyrë;

nuk më zinte gjumi në ndërresën e tretë;

qumështin si antidotë e pija me një frymë, kur të tjerët e të tjerat

e çonin në shtëpi për fëmijët.

Kur kthehesha i rraskapitur  në shtëpi, më zinte gjumi

në vaskën e vjetër të shtëpisë së vjetër.

Ato e ato nuk e dinin ose bënin sikur nuk e dinin

se unë duhej të bëhesha “njeriu i ri” –  ndryshe nga ç’isha,

pra, të shkelja mbi veten, të mohoja veten

për t’u bërë gjoja “komunist”.

Tallje cinike, tallje hipokrite, tallje mizore

me egoizmin tim, me frikën time, me ëndrrat e mia.

Partia diktaturë 

 për gjysmë shekulli u tall me popullin e vet,

si me një tullumbace jashtë kohës e hapësirës,

për ta hedhur pastaj lakuriq mes bishave

(të uritura nga eksperimenti i gjatë tragjikomik)

në arenën me emrin “demokraci”.

Ata e ato mallkojnë të djeshmen

dhe shajnë të sotmen që nuk është si dje.

DERI KUR?

Copën e bukës varur në spango

na e tundnin lavjerës para syve

majtas – djadhtas - djadhtas – majtas...

Kur sytë e pangopur vështronin përtej

një copë mish,

befas hanim pas koke çekiçin

dhe mbeteshim dhe pa copën e bukës

dhe përplasnim duart

brenda rrjetës së merimangës

të lumtur që s'ishim të lumtur

dhe treteshim trutharë burgut të ndërgjegjes

dhe  mbetëm shpirtmykur kalasë së urrejtjes.

Majtas – djathtas – majtas – djathtas… deri kur?

REKUIEM PËR MINATORËT E BULQIZËS

Ai që nuk ka provuar të ftohtit e Bulqizës,  

nuk e di ç’do të thotë të vdesësh nga të ftohtit.

Ai që nuk është futur në galeritë e kalbura të Bulqizës

nuk e di ç’do të thotë vdekje në errësirë,

 ç’do të thotë të lësh në shtëpi

fëmijët zorrëtharë e barkëdërrasë

(që nuk dinë t’i luten as perëndisë)

 dhe të fluturosh në purgator për të pastruar

mëkatet e krimet

e pushtetarëve dhe të biznesmenëve kusarë legalë

që akuzojnë njëri-tjetrin për hajni.

Minatori si alkimist i mjerë nuk arrin

ta shndërrojë kromin në bukë.

Çdo javë TV-të njoftojnë shpërfillës vdekjen

e minatorit të radhës në thellësi të tokës që e lindi.

Unë nxitoj të ndërroj stacionin, por në ekran

më shfaqet një “lider” që thotë vetëm të vërtetën. 

Pastaj një stacion tjetër: Reklama verbuese  

të qeshin paturpësisht në fytyrë, pastaj parajsa

e zbritur në këtë mbitokë tragjikomike.. 

Dhe ti as qan as qesh dot.

PA PËRGJIGJE

Dikur prenë si koka dhensh e dhish  

ullinjtë krah kodrës së Kuzbabasë.

Tash u vunë flakën ullinjve

nga Pusi i Mezinit deri në Panaja.

Ullinjtë e stërmoçëm - këta miq të mirë të diellit, 

qanin e qeshnin me njerëzit e rinj,

nga lart pyesnin mes tymit e lotëve:

Po Vlora, Vlora ku është?

 DEKLARATË E PABOTUAR

Jo, nuk ishte bomba mbi Hiroshimë

ajo që shpërtheu në Gërdec!

Qenkish bomba e paplasur në kokat tona 

të plasura,

të krimbura  

nga virusi i pavdekshëm i parasë.

Shtëpitë do të ringrihen, ndoshta më të larta.

Po kush do t'ua ngjitë duart e këmbët të plagosurve?

Kush do t'i ringjallë të vrarët?

Me siguri ajo bukuroshja që po rrezitet

mbi një jaht milionerësh brigjeve të Kanarive.

DIALOG I PATURPSHËM

“Të lutem, o diell,

na jep një rreze drite, na vdiqe!” – iu luta  

perandorit të dritës që qesh e qan për të gjithë.

“Trus bythën! - më shfryu ai i zemëruar.  

- Me tepri ju kam dhënë

malet e detin, fushat e lumenjtë...

dhe ju këmbëzbathurit

hidhni pa pra  mbi vete mbi mua 

mjegulla të ndotura përtacie,

re sterile shterpe fanatizmi, 

plehra radioaktive të botës,

tullumbace me ngjyra që ju vënë

në gjumë hipnotik.”

Dhe dielli ra përtej detit

ashtu i përskuqur, tej në perëndim...

Nuk e di a do të kthehet mbi ne

nesër ...