Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Shkruan: Mehmet BISLIMI

AZEM BEJTË GALICA

(1889- 1924)

 Librin e  autorit, Mehmet Bislimi “Shkrime publicistike”, mund ta shkarkoni falas në sektorin:

„Literaturë“

Autorizimin ekskluziv për editimin në internet të këtij libri nga autori e ka  faqja shqiptare www.sa-kra.ch dhe  www.syri3.com

(E falënderojmë përzemërsisht autorin)

            Lindur në Galicë të Drenicës, rrjedh nga një familje bujare me një traditë të trashëguar të atdhetarisë brez pas brezi. Azemi qysh i ri, duke dëgjuar nëpër odat tona për bëmat e trimave të kohës si: Ahmet Delisë, Hasan Prishtinës, Isa Boletinit, Bajram Currit e shumë të tjerëve, të cilët po përpiqeshin për një organizim të mirëfi lltë mbarëpopullor në luftën për çlirim dhe bashkim kombëtar, e kuptoi më se qartë fi llim e kësaj rruge, andaj pa hezitim e me përkushtim iu bashkua kësaj lëvizjeje. Ai, së bashku me shokë, së pari formoi çetat e kaçakëve, pra radhët e armatosura, e më pastaj kjo Lëvizje mori përmasat e kohës që veproi dhe u njoh tërë kohën si Lëvizja e Kaçakëve të Kosovës. "Kaçak"- në gjuhën turke do të thotë "ilegal". Kësaj Lëvizjeje në fi llim i priu Shaqir Smaka i Kastriotit të Drenicës e pas rënies së tij me pietet i priu për 12 vjet me radhë Azem Bejtë Galica. Ai me çetat e Drenicës, si të thuash, ishte bosht i kësaj Lëvizjeje dhe mbante lidhje të forta më krerët më përparimtarë të kohës, si: Hoxhë Kadrinë, Hasan Prishtinën, Bajram Currin e të tjerë.

            Lëvizja Kaçake atë kohë ishte bërë sinonim i lëvizjes së masave të gjëra popullore, ngase mbronte interesat dhe aspiratat tona të përgjithshme për liri e bashkim kombëtar. Nga vitet ’20 të shek. XX Lëvizja Kaçake e Kosovës kulmoi duke u bërë e vetmja forcë reale në tabanin kombëtar. Qeveria e Beogradit u shtrëngua që të mos kursejë forcat e veta të xhandarmërisë për të asgjësuar Azemin dhe bashkëluftëtarët e tij. Lëvizja e Kaçakëve të Kosovës kishte orientim demokratik, për këtë mëritën më të madhe pa dyshim se e kishte Komiteti i Maleve të Kosovës dhe personalitetet që drejtonin atë.

            Krahas luftërave të njëpasnjëshme që Azemi i bënte kundër pushtuesit serb, ai dënonte rëndë edhe hafi jet e spiunët, të cilët po i shërbenin pushtuesit. Këtë Azemi edhe e kishte zbatuar në disa raste, duke i dënuar bashkëpunëtorët e pushtuesit. Në një rast ai kishte dënuar një të tillë që ishte bashkëpunëtor i Kost Peçancit. Azemi kishte marrë të dhëna të sakta se më 29 janar të vitit 1919, Kostë Peçanci me një tog xhandarësh të regjimentit të 21-të të divizionit të Prishtinës do të shoqërohej nga një hafi je shqiptar, të cilët do të shkonin në drejtim të Pejës, duke kaluar nëpër Runik.

            Azemi Bejta me shokë i vunë pritë këtij divizioni, duke eliminuar hafi jen dhe duke lënë të vrarë po ashtu edhe 29 xhandarë serbë. Ky është vetëm një episod nga dhjetëra e dhjetëra luftëra e përleshje të Azem Bejtës kundër forcave të armatosura e pushtuese serbe.

            Azemi bashkëpunonte ngushtë me shokët e tij që drejtonin masat popullore në krahinat e tjera të vendit, si: me Sadik Ramën e Gjurgjevikut, me Hasan Ferrin nga Plava, Isuf Mehanin e Sanxhakut, Idriz Seferin e Moravës së Gjilanit, Kalosh Danin e Kërçovës etj. Kështu ai i konsolidoi radhët e veta. Në maj të vitit 1919 Azem Bejta kishte pas vetes rreth 8.000 deri 10.000 luftëtarë e që në aksionet e para prenë lidhjet telefonike të Mitrovicës me rrethe të tjera. Më 12 maj Pashiqi ishte për vizitë në Francë dhe atje e alarmojnë nga Beogradi me anë të telegramit: "Popullata e Drenicës në krye me Azem Bejtën janë ngritur në kryengritje dhe  çdo hap për të ndërruar diçka është i kotë!"... Kryeministri Pashiq i kthen telegramin Qeverisë së tij, në të cilin thuhej: "Të merren të gjitha masat për ta shtypur popullin shqiptar të rebeluar!". Këtu shihet qartë se qeveria serbe me këtë dëshironte të godiste me të gjitha mjetet e veta luftarake kokën e lëvizjes çlirimtare të Kosovës në krye me Azem Bejtë Galicën. Hordhitë serbe e rrethuan atë disa herë për ta likuiduar, si në: Abri, Radishevë, Kotorr, Çiçavicë etj. Por ai gjithherë doli fi timtar. Veçojmë rrethimin që iu bë më 1920 në muajin shkurt në fshatin Gradicë. Në këtë rrethim të hekurt që nga mëngjesi i asaj dite u zhvillua një luftë e ashpër ndërmjet forcave të mëdha të xhandarmërisë serbe dhe luftëtarëve shqiptarë në krye me Azemin dhe dhjetëra shokë të tij, si: Mehmet Delinë e Radishevës, Fazli Beranin, Ajet Çaushin etj. që rezistuan tërë atë ditë të ftohtë shkurti, madje duke i lënë të vrarë armikut rreth 30 ushtarë. Azemi me shokë çau rrethimin, duke i mbetur një bashkëluftëtar i çlirimtares i vrarë dhe disa të tjerë të plagosur. Me veprime të matura e të vendosura Azemi arriti që palën serbe ta bindë se ka të bëjë me një forcë reale me të cilën duhet biseduar e dialoguar, pasi që me forcë nuk e shtypën dot. Si rezultat i tërë kësaj u njoh zona e lirë e Drenicës që nga populli atë kohë u quajt "Arbëria e Vogël".

            Kjo marrëveshje ndodhi në qershor të atij vit, madje kishte edhe një mori zonash të tjera të lira si ajo e Junikut, e Hasit etj. Si gjithmonë, edhe kësaj radhe, pushtuesi serb veproi me prapaskenë: kushtet e marrëveshjes mbi "zonat e lira" ishin që prijësit të merreshin me qetësimin e rendit, që të mos merreshin me aksione të armatosura, që të respektohej marrëveshja mbi "paqen e zonave të lira" etj. Autoritetet e Beogradit, si Neshiqi e Vujiçiqi, u munduan që me dredhi të bisedojnë edhe me udhëheqësit e tjerë të çetave: me Mehmet Delinë, Fazli Beranin etj., por pa sukses. Gjatë kësaj kohe Azem Bejta ngriti edhe kullën në Galicë dhe deri diku respektoi marrëveshjen mbi atë "paqe"... Edhe përkundër këtij pasiviteti të çastit Azemi gëzonte autoritet të gjerë tek masat, sepse gjatë gjithë atyre luftërave me okupatorin serb, ai kishte dalë gjithmonë fitimtar dhe ishte treguar strateg i mirë, kështu që doli edhe fj ala se Azem Bejta po fluturon me kalin e tij, se është i pakapshëm, se nuk e merr plumbi etj.

            Ndërkaq populli i thuri edhe këngë lavdie që ende janë në kujtesën tonë kombëtare, si: "Me dy trima që i ka Shqipnia, si ka mbreti as shtatë krajlia Azem Bejta e Mehmet Delija, me ta në sherr ka ra Serbia"...Gjatë tërë kësaj kohe Serbia bënte planet e veta për likuidimin e kryeparëve të çetave dhe për shtypjen e Lëvizjes Kaçake në përgjithësi, kështu që përfi toi në kohë e me armatimin më të rëndë më 14 korrik 1924 rrethoi Galicën, Lubavecin dhe Mikushnicën.

            Filloi një luftë e pabarabartë dhe e pamëshirshme. Pas një kohe, Azemi me disa shokë arriti ta çajë rrethimin, mirëpo në tërheqje e sipër, në afërsi të fshatit Mikushnicë, Azemi goditet rënde nga një plumb ogurzi, disa nga shokët e tij vriten e shumë të tjerë plagosen. Shokët Azemin e plagosur e marrin mbi supe e diku sigurojnë një qerre me qe dhe marrin rrugën në drejtim të Gjurgjevikut e më tej për të shkuar në drejtim të Shqipërisë së pavarur, ku sapo kishte triumfuar Revolucioni Demokratik i Qershorit. Këtë e kishte dëshiruar edhe Azem Bejta pasi që paraprakisht ishte njoftuar në detaje nga patriotët demokratë si Hasan Prishtina e Bajram Curri.

            Gjatë rrugës Azemi vdes, ndërsa shokët e tij me anë të disa litarëve e lëshuan në një shpellë të thellë rreth 30 metra dhe vdekjen e tij e mbajtën sekret para armikut. Në këtë mënyrë nën emrin e Azemit vazhdoi edhe për disa kohë rezistenca e Lëvizjes Kaçake. Ndërkaq bilanci i egërsisë serbe mbi Arbërinë e Vogël ishte me pasoja të rënda, me mbi 75 civilë shqiptarë të vrarë, qindra të plagosur, mbi 123 shtëpi të djegura e të bëra rrafsh me tokë, së bashku me to edhe Kulla

e Azemit, qindra bagëti të grabitura me gjithë pasuritë e tjera. Nami për Azemin jetoi gjatë edhe pas vdekjes së tij. Lëvizja kaçake vazhdoi rezistencën nën emrin e tij të prirë nga Mehmet Delia, që njihej me emrin Mehmeti i Vogël së bashku me Shotën duke dhënë kushtrimin: Oooo prite, prite Azem Galicën, ooo hej!...

            Kujtimi për të do të rrojë përherë. Azem Bejta me luftën dhe sakrificat e tij për çlirim kombëtar zuri vendin e nderit në faqet e historisë sonë të ndritur e të shkruar sa e sa herë me gjak. Ai ishte dhe mbeti simbol i rezistencës kundër armikut për liri kombëtare, ishte dhe mbeti prijësi i Lëvizjes Kaçake gjithëpopullore.

            P. S. Edhe sot e gjithë ditën (që mbi 15 vjet), prijësit e institucioneve të shtetit të Kosovës nuk u kujtuan që për hir të gjithë kësaj sakrifi ce, për hir të kësaj fi gure kaq markante, për hir të veprimtarisë së Lëvizjes Çlirimtare të burrave të dheut, ta përkujtojnë këtë fi gure kaq madhore me një akademi solemne - mund të jetë shkaku i mungesë së kohës, ngase këto institucione ishin të zëna me përkujtimin e Fadil Hoxhës, të Mahmut Bakallit etj. Është obligim i shtetit të Kosovës, që më pas të ringrihet Kulla e Tij - legjendë, që do të personifi konte vatrën çlirimtare nga kanë dalë shkëndijat e qëndresës së popullit tonë të zhuritur për liri! Mbase Qeveria ka punë e halle më të mëdha?!...

            Pjesë nga libri “Shkrime publicistike”