Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

www.telegrafi.com

SHQISA E GJASHTË, ‘TEKNOLOGJIA E RE’ QË PO REALIZOHET (1)

            Disa dukuri të çuditshme, mendja jonë nuk mund t’i shpjegojë ende plotësisht. Konfuzioni nuk është ndjenja e vetme që ka njeriu kur para tij qëndron personi që posedon aftësi mbinatyrore, edhe pse nga kjo mund të startojmë në kërkim të shqisës së gjashtë.

            Përvoja anormale dhe Deja vu

            Ndoshta ju e keni jetuar këtë moment më parë. Ndoshta ju jeni duke parë veten në një distancë, si asnjëherë tjetër. Përvojat anormale janë reale dhe mund të ndryshojnë jetën. Po kjo nuk do të thotë se ato ekzistojnë edhe jashtë kokës tuaj.

            Ekzistojnë shanset, që në një moment në jetën tuaj, dikush ka kureshtje për ju. Ndoshta ju keni qenë në dyqan, duke ecur përgjatë trotuarit, ulur në një autobus… Dhe pa pritur, kur ktheni kokën për të parë, sytë e kureshtarit takohen me tuajit.

            Ju përjetuat një përvojë anormale.

            Jeta, ashtu si e përjetojmë atë, nuk është vetëm një seri e mendimeve dhe ngjarjeve të pakoordinuara, por është një rrëfim koherent i shpalosur në një univers të rregullt. Ndonjëherë ne kemi përvoja që nuk përshtaten me pritjet tona dhe madje mund të kundërshtojnë atë, që shkenca na ka mësuar se është e mundur. Në përpjekjet tona për të akomoduar fenomene të tilla të veçuara, ne shpesh tregojmë forca apo entitete të paprovuara. Ne fillojmë të besojmë në paranormalen.

            Përvoja anormale e kësaj varion, nga një ndjenjë e çuditshme, deri në një hapësirë të madhe me ndjenja jashtë trupit tuaj. Ne shpesh i shpjegojmë përvojat e tilla, duke përdorur konceptet që lidhen me shpirtrat, fatin, magjinë, kompetencat psikike, energjinë e jetës, ose më entitete tokësore (dhe jashtëtokësor). Shpjegime të tilla janë shpesh më shumë tërheqëse, ose të paktën më intuitive, se sa duke fajësuar një përvojë të çuditshme nga një mashtrim i mendjes.
            Një nga përvojat më të zakonshme anormale është ndjenja e të qenit të survejuar. Kur ju shihni dikë që ka ngulur vështrimin direkt tek ju, emocionet aktivizohen: mund të jetë eksituese, inkurajuese ose e mërzitshme dhe kjo mund t’ju ngarkojë duke dhënë përshtypjen se vështrimet transferojnë energji. Më tej, në qoftë se ju ndiheni të parehatshëm dhe kontrolloni për të parë nëse dikush është duke iu vështruar, lëvizja juaj mund të tërheqë vëmendjen, duke konfirmuar dyshimet tuaja.

            Një përvojë e zakonshme është Deja Vu, një fenomen që shfaqet në dy nga tre njerëz. Shumica prej nesh i kushtojnë pak vëmendje asaj, duke e konsideruar si një lemzë mendore. Në të vërtetë, hulumtuesit propozojë që kjo është një ndjenjë e familjaritetit të ngjarjeve pa kujtesë, sepse diçka është e njohur, ose ndoshta mund të jetë një çështje e kohës në tru , ku mendimet janë përjetuar dy herë për shkak të një vonese të vogël dhe shfaqja e dytë është një ndjesi e çuditshme e përsëritje. Por disa njerëz besojnë se kjo është një paraqitje e shkurtër e një jete të kaluar.

            Ndërsa përvojat anormale mund të shoqërohen me kushte të vështira, patologji personale, apo deficite konjitive (të njohjes), vetë përvojat, jo gjithmonë mund të jenë aq të këqija dhe në fakt mund të jenë shpikje të shëndetshme. Ato janë vetëm përpjekjet tona për të bërë të kuptueshme një situatë të pazakontë. Në fund të fundit, nuk ka asgjë më të mirë, se mendja që pëlqen një histori të mirë.

            Rastësitë kuptimplota

            Gati çdokush do të dridhet në situatat kur dëgjon të njëjtën frazë dy herë brenda një ore, duke u takuar me dikë që ka të njëjtën ditëlindje me ty dhe thua: “Epo, si ka mundësi!” Momente të tilla ndodhin kur ne ngacmojmë modele, një aftësi (dhe detyrim) i ndërtuar në tru nga fazat më të hershme të perceptimit.

            Gjetja e modelit është aq thelbësore për mbijetesën dhe suksesin, saqë ne shohim modele kudo, madje edhe në të dhëna të rastit, një fenomen i quajtur apofenia. Ne dallojmë fytyra nëpër re dhe dëgjojmë mesazhe të regjistruara që luhen më pas. Dhe, ndërsa ne presim një nivel të rregullit në botë, në rastin tonë, diktuesi i modelit ik prej nesh dhe bën një lidhje, që ne nuk e prisnim. Kur ndodh kjo, ne kërkojmë në mënyrë të pandërgjegjshme, një shpjegim.

            Një tipar kyç që parashikon një besim në teoritë e konspiracionit është paranoja. Kur jeni paranojak, jeni gjithmonë në vëzhgim për agjentë (përfshirë agjentët e fshehtë) që punojnë kundër jush. Një sasi e vogël e ankthit është pozitive, ajo ju mban me këmbë në tokë, por nëse është me doza të larta, mund ta gjeni veten duke jetuar në një kasolle në mes të pyllit.

            Një tipar i personalitetit i quajtur “i hapur ndaj përjetimeve” gjithashtu mundëson besimet paranojake, si kuriozitet dhe imagjinata fton ide të reja, duke përfshirë edhe ato që janë aq të parëndësishme. Njerëzit të cilët janë mosbesues dhe armiqësorë kanë gjithashtu të ngjarë të ngrenë dyshime për autoritetin. Ata me një pozicion të jashtëm kontrollues, të cilët minimizojnë ndikimin në jetën e tyre, kanë tendencë për të fajësuar grupet e tjera, duke përfshirë fatin apo komplotet sekrete.

            Një tjetër tipar që mund të jetë përgjegjës për besimet në komplote, fatin dhe një ndjenjë të gjashtë është tendenca për besim. Në një studim, subjektet intuitive tregojnë një mënyrë të menduari më referencial, i cili është besimi, se njerëzit janë duke folur për ju, ose që ngjarjet e përditshme të tilla si ndryshimet e lehta të trafikut janë të destinuara posaçërisht për ju.

            Aftësitë psikike

            Sipas një sondazhi të Gallup, dy në tre amerikanë besojnë, ose nuk janë të sigurt për ESP, një kategori e fenomeneve që përfshin parashikimin, duke e parë si të largët dhe telepati mendore. Shkencëtarët nuk mund të shpjegojë çdo rast të veçantë të supozuar si ESP, por ata kanë identifikuar forcat e gjera psikologjike që përfshihen. Njëra është vëmendja jonë selektive. Ju ndoshta mendoni për shokët tuaj shumë dhe ndoshta ata ju telefonojnë shpesh, por kur këto mendime dhe thirrje mbivendosen ne vërejmë një rastësi, duke injoruar të gjitha herët që ato nuk përputhen.

            Ne gjithashtu kemi memorie të pasigurt. Vetëm duke imagjinuar një përvojë të kaluar mund të krijojnë përshtypje të rreme, se me të vërtetë ka ndodhur, kështu që kujtimet e ëndrrave “parashikuese” mund të shtrembërohen e të përshtaten në rast se ato ishin gjoja parashikuese. Dhe për më tepër është edhe egocentrizmi ynë. Hulumtimet tregojnë se ne e gjejmë veten të përfshirë në rastësi shumë më tepër të surprizuar, sesa në rastësi identike, sepse ne mendojmë se jemi disi të veçantë. (Po, e di, ti je me të vërtetë i veçantë.)

            Një tjetër fenomen që mbështetet në rastësi, është ndjenja e psikokinesisë (PK), ose “mendja para çështjes”. Shitja e shpejtë e librit “Sekreti”, me “ligjin e tij të tërheqjes” ku pasqyrohet një tërheqje e jashtme për ju, demonstron urinë tonë për besim në PK. Rhonda Byrne, autore e “Sekreti”, raporton se ka shëruar shikimin e saj dhe humbi peshë vetëm përmes dëshirës. Një grup studiuesish udhëhequr nga psikologu Emily Pronin zbuloi një paragjykim për të besuar në shkakun mendor edhe mes studentëve të Ivy League. Ata ishin të bindur se do shkaktonin reagime edhe te një student tjetër, duke i qëndruar besnik një kukulle voodoo dhe se do të ndikuar në rezultatin e Super Bowl vetëm duke shikuar në televizor ndeshjen të fokusuar.

            Pronin argumenton, se rastësia e dukshme mendore mbështetet në të njëjtat rregulla të pranuara, që ne përdorim për të vlerësuar rastësinë kudo. Në mënyrë tipike, në qoftë se ngjarja A ndodh para ngjarjes B, nëse nuk ka shkaqe të tjera të dukshme të B dhe nëse A dhe B janë konceptualisht të ngjashme, A duket të ketë shkaktuar B. Kjo linjë e të menduarit zbatohet automatikisht, edhe nëse ngjarja A është thjesht e menduar.

            Si me shumicën e formave të besimit paranormal, njerëzit që nuk e kuptojnë se kanë kontrollin e jetës së tyre, kanë më shumë të ngjarë që të besojnë në parashikim, ndoshta për shkak se pranojnë parashikimet mendojnë se e ardhmja është e përcaktuar tashmë aty, pa kontributin tuaj.

            Peter Brugger, kreu i neuropsikologjisë në Spitalin Universitar Zyrih, ka zbuluar se njerëzit më së shumti besojnë dhe përjetojnë mendimet mbi çështje dhe parashikimit janë një model informatues. Ata kanë më shumë të ngjarë të shohin shkurtimisht vargjet e letrave si fjalët apo imazhet e shkartisura si fytyrat dhe janë të shpejtë për të dalë me një fjalë që formon një urë konceptuale mes dy fjalëve të tjera. Përvoja e ESP ose psikokinesës kërkon të shohim një lidhje mes një mendimi dhe një ngjarje.

            Njerëzit me ndjesi kërkimi të larta, ata që kërkojnë për risi dhe ngjarje emocionuese, janë edhe më stimulues në besimet dhe përvojat paranormale. Ata ndoshta tërhiqen nga ideja e një bote të banuar nga forcat misterioze. Pra, duke qenë një model për gjetjen e ndjesi-kërkuesit, tregon se kanë më shumë të ngjarë të përjetojnë rastësi të rastësishme së pari dhe pastaj ka shumë të ngjarë që të mendojnë shpjegime të pazakonta për to, transmeton Telegrafi.

            Vazhdon....

 (2)