Telepatia ose
biokmunikimi ėshtė njėri nga fenomenet shumė tė njohura tė lėmit tė
parapsikologjisė ose psikotronikės. Fjala
telepati rrjedh nga gjuha e vjetėr greke dhe do tė thotė: tele
- largėsi dhe pathe - ndjeshmėri. Si
themelues i saj njihet Fredrick
Meiers, qė ėshtė edhe njėri ndėr themeluesit e
Shoqatės britanike pėr kėrkime psikike, qysh nė vitin 1882.
 |
Ēėshtė nė tė
vėrtet telepatia? Telepatia mund tė definohet si njė manifestim
psikotronik, gjatė tė cilit vrojtohen
mendimet, fotografitė psikike, dėrgesa sensibėl
e njė personi, respektivisht e dėrguesit, nga ana e njė personi tjetėr,
qė nė kėtė rast ėshtė pranuesi. Kėto mendime, kjo dėrgesė
sensibėl, qė emitohet vetėdijshėm apo
pavetėdijshėm nga dėrguesi, ėshtė e shpėrndarė nė hapėsirė, ashtu qė me
pesė shqisat normale tė komunikimit, tė cilat ne si qenie njerėzore i
posedojmė, nuk ėshtė e mundur tė pranohen dhe me to tė komunikojmė. Pra,
mund tė thuhet se telepatia ėshtė komunikim valorė i dy qenieve pa kontakt
fizik, pa fjalė, por vetėm me anė tė mendimit, pavarėsisht largėsisė sė
tyre.
Aftėsi tė komunikimit telepatik kanė tė gjitha
qeniet e gjalla, por ato qė e kanė mė tė zhvilluar aftėsinė e emetimit tė
neuro-rrezeve, e kanė mė tė theksuar kėtė
dukuri. Vetė jeta ėshtė e mbushur plot me raste telepatike, tė cilat
paraqiten nė mėnyrė spontane, midis personave qė janė tė lidhur ngushtė
emocionalisht siē ėshtė rasti i nėnės dhe
fėmijės, motrės e vėllait, burrit e gruas etj.
Komunikimi telepatik, emetimi dhe pranimi i
rrezeve, paraqet fundamentin nė formimin e
marrėdhėnieve midis prindėrit dhe fėmijės. Dashuria nė mes nėnės dhe
fėmijės ėshtė e formuar kryesisht nė parimet telepatike. Komunikimet
telepatike ekzistojnė mė sė shpeshti nė vitin e parė tė jetės, kur fėmija
nuk mund tė flasė e dashuria nė mes tė nėnės dhe fėmijės nuk ėshtė e
vetėdijshme ose funksion i dėshiruar. Ky ėshtė njė fenomen, po e quaj jashtėshqisor,
i cili mund tė shpjegohet vetėm si lidhje telepatike. Pa kėso lidhjesh nuk
do tė ekzistonte as dashuria e vėrtetė.
Gjatė luftės sė dytė botėrore kemi rastin e nė
nėne tė njė luftėtari nė front, e cila papritur ndien dhembje nė gjoks dhe
bėrtet: Biro, tė vrau armiku! Lajmin pėr vdekjen e tė birit, tė cilin e
mori mė vonė, pėrputhej plotėsisht me atė ditė dhe atė moment kur edhe ju
kishte lajmėruar dhembja nė gjoks. Rasti i mėsipėrm ėshtė vetėm njė, nga
shumė raste tė ngjashėm qė na ndodhin nė pėrditshmėrinė tonė (siē i ka
ndodhur edhe Laura72), por qė ne i interpretojmė, varėsisht prej bindjeve
dhe kėndvėshtrimeve tona...
Gati nė tė gjitha vdekjet, tė afėrmit e
familjes, nė ēastin kur ndėrron jetė i dashuri i tyre, nė mėnyra tė
ndryshme e ndjejnė kėtė. Kėtė fenomene sqaron edhe psikologu i njohur K.
Jungu nė teorinė e tij tė
sinkronicitetit, por edhe populli ynė i njeh shumė mirė kotė
shenja, qė zakonisht quhen isharete (arab,
isara - shenjė).
Kėrkimet e ndryshme pėr, pėr sqarimin e
telepatisė nė mėnyrė shkencore, kanė filluar qė nga koha e
Mesmerit, Pjer
Zhana-s, Sharl
Rishe-es e
vazhdojnė dhe nė ditėt tona. Tentativa e parė fillon me
Mesmerin. Edhe telepatinė, sikurse tė gjitha
fenomenet e parapsikologjisė, ai e shpjegon si dėrgim tė informacioneve
nėpėrmjet energjisė magnetike universale, e cila i lidhė tė gjitha qeniet
e gjalla. Telepatia e tėrhiqte vėmendjen e Mesmerit
sepse edhe ajo, si shumė dukuri jashtshqisore,
paraqitej shpesh gjatė gjendjes hipnotike. Mesmeri
edhe mendonte se telepatia paraqitet vetėm gjatė gjendjes hipnotike.
Mė vonė, Sharl
Rishe, shkencėtar francez, fitues i Ēmimit
Nobel pėr fiziologji, vėrtetoi nė mėnyrė
eksperimentale se telepatia ėshtė e ndarė nga hipnoza, por nė gjendje
hipnotike ajo ėshtė mė e theksuar dhe veprimi i saj ėshtė mė i suksesshėm.
Bashkėkohėsi i tij, O.
Zhana, gjatė eksperimenteve mjaftė interesante arriti qė tė
provokojė hipnozė nė largėsi, nėpėrmjet sinjaleve telepatike. Pėr fat tė
keq, Zhane nuk tentoi qė ti komentoj kėto
eksperimente,sepse frikėsohej se do tė rrezikonte autoritetin e
shkencėtarit serioz. Eksperimente tė ngjashme bėri edhe
Henri Didwick. I
hipnotizuari i vizualizonte numrat e zgjedhur
dyshifror dhe nė mėnyrė telepatike ia dėrgonte subjektit tjetėr. Deklarata
e tij pėr kėtė eksperiment
hyri nė histori tė parapsikologjisė si deklaratė e parė
shkencore e kėtij lloji.
 |
Upton
Sinkler |
 |
Libri i
Sinklerit Radioja mentale |
Eksperimente intensive nė fillim tė viteve
30-ta zhvilloi edhe shkrimtari, Upton
Sikler me tė shoqen, Meri
K. Sinkler. Uptoni
vizatonte figura tė ndryshme, ndėrsa e shoqja mundohej qė ti pranonte nė
mėnyrė telepatike dhe ti reprodukonte. Nė
serinė prej 290 provave, arriti nė 23% tė rasteve rezultate tė sakta; 53%
rezultate tė pjesėrishme dhe 24% tė gabuara.
Eksperimente e Sinkler-it bėheshin nė kontroll
tė plotė. Nė disa raste pėrputhja e vizatimeve ishte plotėsisht e saktė,
ashtu qė edhe gjeniu Albert
Ajnshtajn, qė ishte prezent nė disa
eksperimente, u magjeps aq shumė, sa qė ia shkroi edhe parathėnien e
librit tė Sinklerit, Radioja Mentale, nė tė
cilėn janė paraqitur tė gjitha rezultatet e eksperimenteve.
Uejtili
Kerington, mik i afėrt i
Frojdit, pėrdori njė metodė tjetėr tė eksperimentimit. Ai merrej
vesh me disa pranues tė valėve, tė shpėrndarė nėpėr vende tė ndryshme tė
Britanisė sė Madhe, qė nė kohė tė caktuar ti pranojnė nė mėnyrė
telepatike mesazhet e tij. Nė kohėn e caktuar e hapte fjalorin dhe e
zgjedhte njė fjalė, e cila mund tė paraqitej
edhe nė mėnyrė figurative. E vizatonte nė njė letėr dhe pastaj me orvatje
shpirtėrore mundohej tua emetonte pranuesve. Rezultatet i vlerėsonte duke
i shikonte tė gjitha pėrgjigjet dhe secilės ia jepte vlerėn e vet. Nė
ēoftė se objekti i vizatuar ishte molla, atėherė dardha, si pėrgjigje,
kishte vlerė mė tė madhe se sa rrushi, ndėrsa rrushi vlerėn mė tė
madhe se sa ndonjė objekt statik etj.
Mungesė e eksperimentit tė tij ishte se
personi i njėjtė. D.m.th. vetė Keringtoni
ishte eksperimentuesi dhe vlerėsuesi i pėrgjigjeve, sepse subjektet shpesh
nuk kontaktonin nė kohėn e njėjtė dhe ai nuk mund ti kontrollonte.
Kėtė mungesė, si dhe shumė tė tjera, i
plotėsoi Rajni. Ai i mbante nėn kontroll tė
gjithė variabilėt e rėndėsishėm. Rajni i pari
i pėrdori me tė madhe tė ashtuquajturat letrat e
Zenerit. Ky ėshtė njė komplet i pėrbėrė nga 25 letra, tė cilat
ndahen nė 5 pjesė, dhe secila nga kėto pjesė pėrmban nga njė simbol
grafik. Nė qoftė se gjatė eksperimentimit subjekti i qėllon letrat, nė
bazė tė rastėsisė eventuale pa pjesėmarrje tė telepatisė, atėherė
probabiliteti do tė jetė 1:5 ose 20%. Secila e qėlluar tjetėr, mbi kėtė
mesatare, ėshtė e rėndėsishme.
Duke komentuar punėn dhe rezultatet e prof.
Rajnit dhe tė bashkėpunėtorėve tė tij, si dhe
tė Tajerit, tė Kringtonit e shumė tė tjerėve,
dr. Taules arriti nė pėrfundim de kėto
eksperimente kanė larguar ēdo dyshim mbi ekzistencėn e telepatisė dhe
kanė mundėsuar qė ajo tė paraqitet me metoda eksperimentale...
Rasti Mesing
Njė ndėr telepatėt
mė nė zė ishte Vulfu
Gligorevic Mesing (1899 - 1971). Aftėsitė e tij telepatike i zbuloi
rastėsisht, nė moshėn 11 vjeēare, kur pa dashje largohet nga prindėrit dhe
hipė nė trenin qė udhėtonte nė relacionin, Varshavė
- Berlin. Pasi nuk kishte biletė udhėtimi, futet nėn karrige, por
kontrollori e kap dhe i kėrkon biletėn. Mesingu i vogėl e sheh nė dysheme
njė copė letėr tė thjeshtė, e kap atė dhe ia jep kontrollorit, duke u
koncentruar nė atė letėr me bindje tė thellė se ajo ėshtė biletė.
Kontrollori e merr letrėn, e shikon dhe i thotė: Pse rri nėn karrige pasi
e ke biletėn?.
Nė Berlin, Mesingu bie nė kontakt me prof.
Abelin, psikiatėr i njohur i cili i vėren
aftėsitė e tij dhe sė bashku me kolegun e tij, prof.
Shmitin, e marrin nėn mbikėqyrje. Mė vonė, Mesingu
filon punė nė njė cirk tė quajtur BUSH dhe
kėshtu fillon turnet e tij nėpėr Evropė. Gjatė njė manifestimi nė Vjenė,
pėr Mesingun u interesua edhe Ajshtajni, tė
cilin e dėrgoi tek S, Frojdi. Te dy kėta
shkencėtarė punuan mjaft me tė. Me Frojdin
mesingu qėndroi disa vite nė shoqėri, i cili ia mėsoi metodat e
koncentrimit dhe
autohipnozėn. Ja, njė eksperiment interesant qė e bėnė
Frojdi dhe Ajnshtajni
me Mesingun: Frojdi e urdhėroi nė mėnyrė
telepatike: Shko nė banjė, merre pincetėn dhe
shkulja tri qime nga mustaqet Ajnshtajnit!.
Mesingu u mendua pak, pastaj shkoi nė banjė, mori
pincetėn dhe iu afrua Ajnshtajnit duke
i thėnė: Mė falni, por duhet ta zbatoj urdhrin, ndėrsa te dy
shkencėtarėt ja plasėn tė qeshurit, duke admiruar aftėsitė e tij. Pastaj
pason urdhri tjetėr i Frojdit me mendime:
Merre violinėn dhe jepja Ajnshtajnit qė ti
bie. Edhe kėtė urdhėr Mesingu e zbatoi mė pėrpikėri. Kur po largohej nga
Berlini, Ajnshtajni i thotė: Nė qoftė se
gjendesh nė situata tė palakmueshme, mu
lajmėro lirisht.
 |
Njė libėr pėr Mesingun i
shkruar nga T. Kupers. |
Mė 1923, Mesingu takohet me M. Gandin. Edhe
Gandi mbetet i kėnaqur me detyrėn qė ia parashtroi: qė ta merrte fyellin
dhe tia jepte indianit qė gjendej aty afėr. Mesingu ia jep fyellin,pastaj
indiani fillon ti bjerė, ndėrsa nga njė gyp aty afėr fillon tė dalė njė
gjarpėr, i cili lėvizte sipas melodisė.
Njė nga eksperimentet mjaft interesante ėshtė
ai i vozitjes sė automobilit me sy mbyllur, por, afėr tij qėndronte njė
vozitės profesional, i cili e kishte pėr detyrė qė tia tregonte rrugėn me
anė tė mendimeve. E gjithė kjo u bė nėn kontroll tė caktuar. Mesingu
kishte vozitur pa problem, edhe pse vozitjen e njihte shumė pak.
Pas agresionit gjerman mbi Poloninė, Mesingu
kaloi nė Rusi. Atje qėndroi deri nė fund tė jetės. Njė ditė, me rastin e
njė manifestimi, Mesingun e marrin dy vetė dhe e dėrgojnė tek Stalini.
Disa herė takohet me Stalinin. Stalini eksperimentoi me aftėsitė e tij,
nėn kontroll tė policisė. Njėra ndėr detyrat ishte edhe plaēkitja e bankės
(100.000 rubla) pėrmes njė letre tė thjeshtė. Mesingu e merr njė copė
letre nga njė fletore e thjeshtė dhe i afrohet arkėtarit, duke u
koncentruar. Me mendimi i sugjeron se kjo letėr ėshtė ēek mė vlerė prej
100.000 rublash dhe ai duhet tia jepte. Kur u krye gjithė ceremonia, nė
prani tė dėshmitarėve, Mesingu kthehet tek arkėtari me tė hollat dhe i
shpjegon se ēfarė kishte ndodhur. Arkėtari e shikon me dyshim, por kur i
kontrollon ēeqet, shef se nė mes tyre gjendet me tė vėrtet njė copė letėr
e thjesht dhe kur sheh tė hollat e paluara nė
ēantėn e Mesingut, i bie tė fikėt.
Testi tjetėr ishte edhe mė i rėndė. Ai duhej
qė pa leje tė hynte nė vilėn e njė personaliteti tė lartė sovjetik, e
cila ishte e ruajtur nga rojet. Mesingu afrohet tek vila, koncentrohet
duke ju sugjeruar rojeve: Unė jam Berija, unė
jam Berija, mė lėshoni tė hyjė!(Berija
ishte udhėheqės nė zė i NKVD-sė). Dhe vėrtet, rojtarėt e lejojnė pa fjalė
qė tė hynte brenda nė vilė.
Kėto eksperimente nė Moskė Mesingut i sjellin
famė tė posaēme dhe qeveria i jep leje pėr manifestime tė lira nėpėr
gjithė territorin e Bashkimit Sovjetik.
Ky ishte vetėm njė ndėr rastet e shumta tė
kėsaj dukurie.
Disa shpjegime shtesė mbi telepatinė
Problemi teorik themelor ėshtė se si telepatia
mund tė funksionoj, ndonėse ka barriera hapėsinore e materiale, tė cilat
pengojnė format tjera tė komunikimit. Shumica e kėrkimeve sjellin si
pėrfundim se pėr telepatinė nuk ka pengesa! Kontaktet telepatike mund tė
vendosen me subjekt edhe nė nėndetėse, nė thellėsi deri nė 3000 metra, si
dhe nė largėsi nga dėrguesi disa mijėra kilometra.
Numri mė i madh i shkencėtarėve paraqesin
teorinė se esenca e telepatisė ėshtė nė bartjen e energjisė nga njėri
sistem nervor nė tjetrin, siē behet bartja nė mes dy radiostacioneve.
Duke pasur parasysh se kėrkimet
elektroencofalografike kanė treguar se masa e trurit emeton valė mė
frekuenca tė ndryshme, supozohet se mendimet e caktuara kanė valė tė
caktuara me karakteristika ende tė pazbuluara dhe qė mesazhet barten me
anė tė kėtyre valėve dhe nė trupi pranues deshifrohen.
Njė variant i kėsaj teorie ėshtė hipoteza e
Kozinskit, sipas sė cilės themelore nė
telepati ėshtė elektroinduksioni, nė tė cilin valėt elektromagnetike
indukojnė gjendjen e dėshiruar nė trurin
pranues.
Kėtė teori e demanton plotėsisht me
eksperimentet e tij Leonid
Vasiljev, mė 1963.
Vasiljev i hipnotizonte subjektet dhe i fuste nė kafazin e
Faradeit, i cili eliminon plotėsisht bartjen e
valėve elektromagnetike. Kjo situatė nuk ndikonte fare nė sugjestionet
telepatike, kėshtu qė sot teoria elektromagnetike mbi telepatinė
konsiderohet si e pavlerė.
Roli, mė 1966, nė veprėn e tij Perceptimet
jashtėshqisore dhe tė mbajturit mend jep
teorinė e fushės psikike. Sipas asaj teorie secili objekt dhe secila qenie
e gjallė e ka fushėn psikike, ngjashėm me gravitacionin (fusha
gravituese ndikon pa marrė parasysh pengesat
dhe izolimet). Ajo ēfarė ndodh nė njė fushė psikike, dyfishohet nė fushėn
tjetėr. Dobėsia e vetme e kėsaj teorie qėndron nė atė se njėra dukuri -
telepatia, shpjegohet me dukurinė tjetėr - gravitacionin, i cili edhe sot
e kėsaj dite nuk ėshtė i sqaruar plotėsisht.
Zbulimi i njė numri tė madh tė grimcave
elementare nė fizikėn atomike kishte rėndėsi edhe pėr
psikotronikėn. Kėshtu, Artur
Kestler nė veprėn, Rrėnjėt e koincidencės
solli mendimin e disa fizikanėve se ekziston grimca elementare e posaēme e
quajtur PSITRON, e cila ėshtė bartėse e informatave nė territorin e
perceptimeve jashtėshqisore. Me gjithė
arritjet e fizikės moderne atomike, kjo hipotezė nuk na afron drejt
sqarimit derisa tė mos zbulohet ajo grimcė.
Gardner
Marfi, nė sqarimin e telepatisė, thekson
rėndėsinė e marrėdhėnieve personale mes dėrguesit dhe pranuesit tė valėve
telepatike. Gjendja e ndryshuar psikike zvogėlon vetėdijen dhe i afron
qeniet njerėzore njėrėn pranė tjetrės mė shumė se qė ėshtė e mundur gjatė
gjendjes sonė normale. Marfi posaēėrisht
thekson se dėrguesi dhe pranuesi, respektivisht vetė mundėsia e
manifestimit tė telepatisė, paraqet njė fazė mė tė thellė tė organizmit tė
pėrgjithshėm tė vetėdijeve tona si dhe nivelin e ndikimit intim nė
shtresat mė tė thella, nė tė cilat fenomenet paranormale ndodhin. Duke u
thelluar nė shtresat e thella, tė vetat, individi largohet nga e
vetėdijshmja, me ērastė shfaqen horizonte e
pėrmasa tė reja, tė mjaftueshme pėr arritjen e kontaktit me dukuri reale,
tė cilat e tejkalojnė kohėn dhe hapėsirėn.
 |
K. G.
Jung |
Sipas Teorisė sė
Sinkronicitetit, tė cilėn e formuloi C. G.
Jungu, pėrveē arsyes sė lidhjeve kauzale
nė mes tė paraqitjeve nė natyrė, ekzistojnė edhe lidhje sinkronike
akauzale, tė cilat i lidhin dy dukuri me
pėrmbajtje tė njėjtė tė kuptimit. Sipas Jungut,
i cili nė formulimin e kėsaj teorie u frymėzua nga sistemi i vjetėr kinez
JI-Xhing, gjithēka qė ndodh nė njė moment tė
caktuar, pėrmban karakteristikat e pandara tė atij momenti. Fenomene
sinkronike paraqiten nė gjendje tė ulėt tė vetėdijes dje janė tė ngarkuara
me emocione, siē janė: ėndrrat, gjendjet meditative, sėmundjet shpirtėrore
e tė ngjashme. Nė ato raste pėrmbajtja e vetėdijes sė emetuesit dha
pranuesit nė telepati janė tė njėjta pėr nga kuptimi, sepse pėrmbajtja e
njėjtė ose e ngjashme paraqitet nė momentin e njėjtė tek te dy. Teoria e
sinkronicitetit sqaron edhe shumė dukuri tjera
nga jeta, p.sh.: lindja e ideve njėkohėsisht te dy persona ose dukuria e
njohur kur dikush na merr fjalėn nga goja, etj. Edhe pse kjo teori nė
kėtė periudhė ėshtė njėra nga mė tė pranuarat nė kuadrin e teorive tjera,
prapėseprapė ėshtė larg sqarimit tė plotė tė fenomenit tė quajtur
telepati.
Si pėrfundim mund tė thuhet se shumica e
eksperimenteve tė psikotronikės, tregojnė se
perceptimet jashtėshqisore janė procese tė
komunikimit tė materieve tė gjalla e jo vetėm tė qenieve njerėzore. Kjo na
bie deri te supozimi se telepatia ėshtė proces themelorė i
interaksionit tonė me rrethin, eventualisht mė
i vjetėr se sa komunikimi verbal, pėrmes tė cilit komunikojmė ne sot. Kjo
dukuri gradualisht u zhduk me zhvillimin e funksioneve, tė cilat e
zėvendėsuan dhe e lanė tė shtyrė nė prapavijė, sepse organet shqisore dhe
funksioni i tė folurit janė mė tė pėrshtatshėm pėr komunikim dhe veprim nė
rreth. Megjithėkėtė, perceptimet jashtėshqisore
nuk u zhdukėn, por vetėm u mėnjanuan dhe, nė gjendje kur humbet kontrolli
i qendrave tė larat tė vetėdijes, siē janė rastet e rreziqeve pėr jetė,
tronditjet e thella shpirtėrore etj, kėto funksione dhe mekanizma
jashtėshqisore, tė lėnė anash, aktivizohen.