Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Nga Edi SHUKRIU  

https://www.facebook.com/edi.shukriu

THANA DHE BINDI

Shumë shpejt djaloshi pa se hyjnitë nuk kishin nevojë t’ia zgjasnin dorën e pajtimit njëri-tjetrit. Duke u zhdjergur malit teposhtë pa se si hapësira nisi të vishej me dru të gjelbëruar. Lepurushat ia lëshonin rrugën, ndërsa pranë burimeve ujëplotë pa se si shtazët e etura pritnin në rresht.

Kjo që po ju rrëfej ka ndodhur moti. Nuk do t’ju merrja kohën e lojës, me top apo me kompjuterë, sikur të mos ta shihja të nevojshme se duhet ta dini këtë që ka ngjarë me të vërtetë. Është e vërtetë, më besoni.

Dikur moti, në kohë shumë të lashta, këtu ku ne jetojmë sot, njerëzit banonin në kasolla prej gurësh e balte. Ata nuk kishin ujësjellës, si kemi ne sot. Të rriturit e fëmijët e kalonin gjithë kohën në natyrë. E punonin tokën sa për bereçet, zinin peshq e shkonin në gjueti nëpër pyjet e dendura.

Sa të pasura që i kishin lumenjtë! Sa të dendur ishin atëherë pyjet, ditën e bënin natë. Çka nuk kishte në ato pyje: arinj, kaproj, derra ujq, rinoçerë. Por, trimat nuk ia kishin frikën në atë kohë. Kishte edhe drenusha krenare e bambi këmbëgjatë, lepurusha, kitra lozonjare e shpendë të larmishëm.

Kur vetëtonte në ato pyje, e vetëtimat ishin të shpeshta në atë kohë, kështu së paku thotë legjenda, hakarritej i tërë pylli e u shtinte tmerrin edhe trimave e trimëreshave.

Njerëzit dikur mendonin se në të gjitha gjërat që u ndodhnin kishin gisht hyjnitë, andaj ua kishin frikën e u luteshin pareshtur.

Pyjet e bujshme ua kishte rritur hyjnesha Thana. Ajo kujdesej edhe për të gjitha shtazët e shpendët në të. Gjuetarët e nderonin shumë. Në shenjë falënderimi i dhuronin pjesët më të mira të presë së gjahut të ditës.

Çdo gjë nga legjenda do të përfundonte këtu, sikur një ditë të mos ndodhte diç e papritur. E papritura ngjau në mes të hyjnive, por pati pasoja të rënda edhe për banorët e këtyre anëve. Qe se ç’ ngjau:

Ato ditë bënte vapë e madhe. Ishin etur shtazët, drunjtë e shkurrat. Ishte etur edhe vetë hyjnesha Thana, andaj nxitoi të shkonte sa më shpjet te burimi më i madh, sepse të gjitha të voglat ishin shterë ndërkohë. Para se të arrinte në cak, pa se hyu Bind ishte nisur po te i njëjti burim. Bindi ishte hy i burimeve të kulluara dhe i të gjitha ujërave. Kur e pa, Thana nxitoi hapin. Bindi po ashtu. U takuan kokë për koke mu te ama e ujit.

Largohu Thanë! Jam i pari! i tha Bindi.

Largohu ti! Unë arrita e para! u përgjigj Thana.

Unë jam hy i burimeve, kam të drejtë të jem i pari! u hidhërua Bindi.

Pyjet e mija kanë nevojë për ujë, edhe shtazët, prandaj unë kam përparësi! iu gjegj Thana.

Kam përparësi unë, se pa mua nuk mund të jetoni! u krekos Bindi.

Ti nuk mund të jetosh pa pyjet e mia! u mllefos Thana.

Ha, ha! qeshi Bindi: Pa pyje nuk mund të jetoj? Merri me vete pyjet tua dhe do të shohësh si mund të jetoj!

Mos më hidhëro, o Bind! Vërtetë rrënjët e pyjeve të mia ta marrin ujin, por ta kthejnë përmes gjetheve. Do të bëhesh stërshterrë e i thatë pa mua!

Fjalë grash! Nuk të lë të parën dhe pikë! Unë jam hy i këtij burimi dhe i të gjitha burimeve të botës!

Kështu, plasi shamata në mes hyjnive. Thana u hidhërua shumë dhe e gatiti shigjetën e artë që e mbante mbi krahun e majtë. Bindi zuri të qeshë, por ama u zhduk me të shpejtë së bashku me burimin. Thana e hidhëruari mos më keq e mori me vete pyllin dhe banorët e tij. Asnjeri dhe as tjetri nuk u dukën më gjëkundi.

Njerëzit ngelën të vetmuar. Nuk dinin ç’ kishte ndodhur. Thatësia mbretëronte kudo. Burimet s’kishin ujë. Pyjet e dikurshëm ishin zhdukur. Cicërimë e zogjve nuk dëgjohej më. Gjuetarët ngelnin duarthatë. As gruri më nuk mbinte. I luteshin Bindit ditë e natë, po s’kishin më çka t’i dhuronin për t’ia zbutur zemrën. I luteshin Thanës natë e ditë, po nuk gjenin gjë që t’i ofronin për dhunti.

Ishte bërë aq tmerr sa fëmijët e pleqtë shtriheshin përtokë. Kasollat nisën të rrënoheshin pa kujdesin e njerëzve të etur e të uritur. Vetëm disa të rritur endeshin poshtë e përpjetë me shpresa të humbura. Me fjalë të tjera, gjithçka dukej e shkretë si mos më keq.

Gati çdo gjë do të merrte fund, me to edhe ky rrëfim, sikur mos t’i kujtohej një djaloshi mendjehollë që t’i kërkonte hyjnitë e grindur. Bredhi fushave të thata e maleve pa dru deri sa nuk e takoi një plak të stërmoshuar në majën e majës së Sharrit. Plaku ishte shtrirë i molisur, me fytyrë nga qielli. Shihej sheshazi se i lotonte shpirti, por në sy nuk kishte një pikë loti, as për be.

Djaloshi iu afrua:

Ç’të gjet kështu, o plak?

Ujë, ujë! belbëzoi plaku.

Ujë nuk ka as për be. Askund! i tha djaloshi.

Ah, ajo e marra! belbëzoi përsëri plaku.

Po cili je ti, që rri kështu i vetmuar majë malit? e pyeti djaloshi.

Nuk më njeh? u habit plaku.

Si të njoh? Nuk më dukesh se je i këtyre anëve.

I këtij dheu jam, o bir! murmuriti plaku.

Po fol njëherë, si të thonë? sikur humbi durimin djaloshi.

Jam Bindi!

Mos more! Nuk e besoj.

Jam Bindi vetë!

Tallesh ti me mua? Ti plak i rraskapitur të jesh Bindi vetë?

Ajo e marrosura ma bëri këtë mynxyrë! shkrumoi plaku.

Për kë e ke fjalën? pyeti djaloshi.

Për hyjneshën tuaj, Thanën! foli me inat plaku.

Po ti ishe ai që i more burimet!

I mora burimet, po m ‘u shterën shpejt! Ajo i mori pyjet!

U pa puna Bind, na morët në qafë! E paske marrë edhe veten në qafë, ju përlafshin të këqijat! Duhet të pajtoheni patjetër, ndryshe nuk bënë!

T’i bij në gjunjë asaj lazdrajke, jo kurrë! Më parë vdes! Foli me inat plaku.

Por, pa të s’mund të jetosh! As ne pa të mirat që na i sillni ju të dy!

Mos jetofsha më, vetëm në gjunjë të mos i bij! ishte përgjigja e fundit e plakut.

Bëri se ç’bëri djaloshi, por e pa se plaku nuk bindej dot. E la majë malit dhe vazhdoi rrugën. Brodhi fushave të thata e maleve pa dru derisa nuk e takoi një plakë të stërmoshuar majë Bjeshkëve të Nemuna. Plaka mundohej kot të fshihej nga rrezet e diellit. As për be nuk i bënin hije fijet e gjata të flokëve të thinjura.

Ç’ të gjeti kështu, moj plakë? e pyeti djaloshi.

Hije, hije, pak hije! belbëzoi plaka.

Hije nuk ka as për be, askund! iu gjegj djaloshi.

Ah, ai i marri! belbëzoi plaka me gojë të shkrumuar.

Po cila je ti, që rri e vetmuar majë malit? e pyeti djaloshi.

Nuk më njeh? u habit plaka.

Si të njoh? Më duket se nuk je e këtyre anëve!

E këtij dheu jam, o bir! murmuriti plaka.

Po fol, njëherë, si të thonë?

Jam Thana. Thana vetë!

Tallesh ti me mua? Ti plakë e rraskapitur të jesh Thana? u habit djaloshi.

Ai i marri ma bëri këtë mynxyrë! tha plaka.

Cili i marrë? pyeti djaloshi.

Hyu juaj, Bindi! foli plaka plot inat.

Po ti ia more pyjet!

Ai i mori burimet, qoft i mallkuar. U mbyttë në ta, u mbyttë!

Nuk mbytet se burimet nuk i ka më! Vetëm nëse ti ia kthen pyjet ai do t’i ketë burimet. Duhet të pajtoheni se përndryshe të gjithëve na përlau e keqja! foli djaloshi me urti.

Ti bie në gjunjë atij lazdrani, jo kurrë! u inatos plaka.

Pa Bindin nuk mund të jetosh! u mundua ta bind djaloshi.

Mos jetofsha më, vetëm në gjunjë mos t’i bie!

Mendoi çmendoi djaloshi dhe pa se puna po vete keq e më keq. Diç duhej shpikur.

E pashë Bindin! i tha plakës.

Ku, të shkretin! pyeti plaka kinse e pa interesuar.

Të shkretë e pashë dhe e lashë majë Sharrit!

Mirë e ka gjetur! u kënaq plaka.

Veç lot që nuk kishte për të lotuar. Po ta shihje, do të të dhimbej edhe ty! u mundua ta pajtonte djaloshi.

Të vdekur e pafsha!

I vdekur ishte! T’u lut t’ia falësh gabimin! bëri hapin e provës djaloshi.

Atij budallai?

Po! foli i vendosur djaloshi.

Nuk e besoj!

Ishte i sinqertë. Kishte kuptuar se njeri pa tjetrin nuk kishit jetë, po as ne pa të mirat që na i sillni ju të dy. E di se ç’ tha? Si jetohet pa Thanën e bukur e mendjemprehtë? Jo, nuk jetohet pa Thanën jetëplotë, pa gumëzhimën e pyjeve të saja të gjelbëruara e përplot hije freskuese, pa banorët e pyjeve që lodrojnë hareshëm në mbretërinë e saj!

Ashtu të tha? nuk e besoi plaka.

Mu kështu si të thashë, edhe më bukur e tha! u gjegj djaloshi.

Thana rra në mendime. Djaloshi priste vendimin e saj dhe shpresonte. Ndonëse vonoi mjaft, plaka iu drejtua djaloshit:

Pasi më paska lutur aq shumë, mbase pajtohem!

Djaloshi deshi ta përqafonte, por plaka nuk e la. U nis turr e vrap drejt Sharrit. Plaku nuk kishte lëvizur vendit.

Ngrehu, o Bind! Ta sjell lajmin e pajtimit! i tha plot gëzim.

Nuk e besoj të pajtohet ajo kokëforte! lëvizi dorën mohueshëm plaku.

Jo vetëm që pajtohet, por thotë se vërtetë nuk mund të jetoni pa njëri-tjetrin.

Nuk e besoj!

Besoje se ç’ kë me të. Ajo më tha: “Si jetohet pa Bindin jetëplotë e mendjendritur? Pa Bindin që na sjell gurgullimën e burimeve të kulluara e freskinë e ujërave shtatpërdredhura? Si jetohet pa Bindin që përtërihet çdo ditë dhe sjell lëngun që është jeta vetë?”

Ashtu të tha? Nuk e besoi plaku.

Mu kështu si të thashë, edhe më bukur e tha! u gjegj djaloshi.

Bindi ra në mendime. Djaloshi priste vendimin e tij dhe kishte shpresë të madhe. Nuk vonoi shumë dhe plaku iu drejtua:

Pasi më paska lutur aq shumë, mbase pajtohem! Djaloshi deshi ta përqafonte, por plaku nuk e la.

Shumë shpejt djaloshi pa se hyjnitë nuk kishin nevojë t’ia zgjasnin dorën e pajtimit njëri-tjetrit. Duke u zhdjergur malit teposhtë pa se si hapësira nisi të vishej me dru të gjelbëruar. Lepurushat ia lëshonin rrugën, ndërsa pranë burimeve ujëplotë pa se si shtazët e etura pritnin në rresht. E gjeti dhe për vete një burim të vockël dhe u ngop ujë të freskët. Cicërima e zogjve e shoqëroi gjithë rrugës së kthimit.

(Edi Shukriu, 1983)