Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Shkruan: Bujar PLLOSHTANI

TRAKTATI MBI ARSYEN E MENDIMIT

Librin e autorit Bujar Plloshtani, "Traktati mbi arsyen e mendimit"  mund ta shkarkoni falas në sektorin

„Literaturë“

(E falënderojmë përzemërsisht autorin)

            Skicë e vogël mbi filozofinë

            Filozofia si shkencë e hershme mbi mendimin kritik zhvilloi ecurinë progresive të njohjes së ligjeve të natyrës fizike, duke përmbledhur një sërë parimesh të unifikuara të njohjes, ku nëpërmjet arsyes i konsideron konceptet shoqërore dhe natyrore si ndryshim thelbësor drejt të mirës njerëzore. Filozofisë i përgjigjet arsyeja, pasiqë e vërteta mund të njihet vetëm përmes autoritetit të arsyes, pra racionalisht, ndërsa me anën e të menduarit racional, filozofia synon të hedh autoritetin e vet duke i shqyrtuar lëndët dhe lëvizjet e natyrës fizike nga shkaku te pasoja. Arsyeja në filozofi shkon aq larg, saqë me këmbëngulje kërkon të shqyrtojë dhe të njohë botën, e cila njëherësh është si provë e një krijimi shkencor. Të kesh bindje për të medituar, pastaj dhe ta udhëheqësh mendimin derisa arsyeja të kuptojë njohjen e botës duhet të jetë një privilegj i arsyes së pastër, pasiqë përmes saj mund të fitohen njohjet më të fshehta të botës. Ta njohësh botën kërkon mendje të shëndoshë, pra intuitë racionale, sepse krijimi i universit dhe lëndët që e përbëjnë natyrën janë një orientim absolut, që domosdoshmërisht bartin një arsye absolute, pasiqë gjithçka në natyrë lëviz me një kuptim të përkryer.

            Pa ndonjë bindje intelektuale apo arsye kritike, vështirë se do ta edukonim mendjen tonë për ta vrojtuar me ndërgjegje të logjikshme këtë hapësirë gjigante, e cila është një paramendim i përsosur në ditët në vazhdim. Mirëpo, filozofia duke i dhënë kaq përparësi arsyes të shqyrtojë lëndët dhe lëvizjet e botës, ajo njëkohësisht i përgjigjet zhvillimit të mendjes së njeriut duke i mundësuar më parë të përfitojë njohjen, dhe kryesisht, pastaj të preokupohet me krijimin e botës. Ambiciet drejt njohjes së botës, e bëjnë njeriun të zhvillojë arsyen drejt traktatit për intelekt. Shkenca e filozofisë merret me problemet e përgjithshme në lidhje me çështje të tilla si; njohja, ekzistenca, vullneti për të vërtetën, mendimet, bukurinë, vlefshmërinë, moralin, pasionet, gjuhën, ligjësitë e natyrës, substancën dhe drejtësinë. Krijimi i filozofisë është një akt i lartë mendor që lind nga domosdoshmëria e ndriçimit të shpirtit krijues, ku botën e shquan nëpërmjet kriterit të shqyrtimit të së vërtetës mbi sendet dhe substancën nga arsyeja dhe përvoja e shëndoshë. Filozofia shquan udhën prej ku adresohen pyetje të tilla si mistike nga ana e saj kritike, ku sistematikisht, dhe në mënyrë të përgjithshme priret në besimin për të arsyetuar argumentin e njohjes së natyrës deri në konkludimet e vërteta. Kryesisht, objekt hulumtimi ka shqyrtimin e ligjeve të natyrës, si e drejtë natyrore, të cilat çojnë deri te njohja e vërtetë e botës. Te njohja si kriter vlerësimi futet arsyeja dhe përvoja. Përvoja ndihmon në të vërejturit sistematik të lëvizjeve të natyrë duke i futur shqisat në vëmendjen e duhur për t’i njohur vetitë e botës nëpërmjet orientuesit të ideve, që është psikika mendore e ndërgjegjësuar nga arsyeja e pastër. Filozofia, si njohje përfitohet nga shqyrtimi i ligjeve të natyrës nëpërmjet zhvillimit inteligjent të vullnetit për të ditur në lidhje me marrëdhëniet e ideve të thjeshta dhe të përbëra, të cilët barten në sistemin e vëmendjes nga edukimi me shkencat. Ndër joshjet thelbësore të filozofisë, kryesisht hyn njohja e botës si një krijim i vetëdijshëm, e cila përmes arsyes tenton t’i shqyrtojë gjësendet dhe substancën në natyrë duke i zbërthyer joshjet e panjohura për nga shkaku te pasoja. Njohja e gjësendit dhe substancës në natyrë kërkon kushte, të cilat lidhen drejtpërdrejt me njohuritë e mjaftueshme të njeriut, për t’i vrojtuar me kuptimin e të vërtetës, besimit dhe argumentit. Mirëpo, me futjen e gjykimit kritik të arsyes në njohjen e vërtetë, çdo e metë dhe pasiguri e gjësendit dhe e substancës në natyrë do të kthjellohen në shprehjen e të vërtetës dhe argumentit, pa u ndikuar nga ligjet e botës absurde. Filozofia si shkencë e mendimit mbi principet themelore të botës synon të shqyrtojë përmes arsyes së pastër kuptimin e vërtetë të njohjes së botës nga shkaku te pasoja, e cila lidhet drejtpërdrejt me natyrën si e drejtë natyrore, me njeriun si vepër e pandryshueshme e Zotit, dhe universin si argument i përkryer për krijimin e ekzistencës së njeriut dhe natyrës.

            Pjesë nga libri " Traktati mbi arsyen e mendimit"