|
ZILIA NJEREZORE, ARMIKU ME I MADH I QYTETERIMIT!
Të gjithë pa përjashtim, flas për ne njerëzit,
sot shtrojmë problemin e ecjes përpara si shoqëri duke thënë shpesh “Po si
dreqin po shkon kjo punë kështu? Nuk merret vesh asgjë! Njerëzit janë kthyer
në kafshë!”… e të tjera si këto. Argumentin mbi kafshën-“njeri” që ka si
pikëmbërritje njeriun dhe mundohet t‘i ngjajë atij, kam tentuar ta paraqes
të detajuar në pjesën e titulluar “Qyteti xhungël ku mbretëron njeriu”.
Por problemi ngre kokë dhe ne luftojmë me këto
shprehje e ide sa herë që na preken interesa personale, sa herë që dëgjojmë
ose vërejmë fenomene që na dëmtojnë ne, ose të njohurit tanë. Bëhemi kështu
pjesë e padiskutueshme e observatorit shoqëror, i cili në mënyrë të
pakundërshtueshme konstaton se jo vetëm qytetërimi nuk po bën më ecje
përpara, por ai po pëson kthim mbrapa. Vlerat po bien kokëposhtë, me rënie
të lirë, siç vërtetohet më së miri në ligjet themelore të fizikës kur kurba
e energjisë mbërrin pikën e saj kulmore dhe më pas kthehet në nivelin prej
nga u nis.
Me këtë shqetësim ballafaqohemi ne shqiptarët e
prapambetur… por edhe mbarë bota e zhvilluar e njerëzve. Ka padiskutim një
kthim mbrapa në vlera, marrdhënie njerëzore dhe konceptimin mbi të ardhmen
sot tek pjesa dërrmuese e individëve. Qëniet, që nganjëherë vetquhen njerëz
e nganjëherë sforcohen të sillen si të tillë, nuk kanë më sy të kthjellët
për të parë botën, shtëpinë e tyre. Ata tashmë e shohin çdo gjë nëpërmjet
ekranit televiziv, reklamave publicitare dhe syzeve të diellit që janë bërë
kusht i domozdoshëm për status qytetarie. Ata nuk kanë më memorie. Kanë
harruar nga dhe si erdhën deri këtu në vitin 2006 pas Krishtit, në epokën e
mirqënies, komoditetit dhe teknologjisë së përparuar. Ata nuk po vlerësojnë
më objektivisht dobishmërinë e antibiotikëve, energjisë elektrike,
telefonisë, motorrit me djegie të brendshme dhe të mikroproçesorëve.
Individët sot e shohin të gjithë këtë arritje si një vitrinë mallrash për
t‘u blerë dhe për t‘u patur brenda sferës private të kontrollit të
gjithsekujt. Si një mall pra për t‘u vënë në dispozicion të kënaqësive dhe
kapriçove të secilit prej tyre që i pëlqen të vetquhet njeri, por që ndoshta
i tillë nuk është.
Jo të dashur individë, ose qënie me aspirata të
larta njerëzore! Si të doni po ju quaj. Nuk është kështu. Këto arritje të
mrekullueshme që përmenda, janë fryt i përpjekjeve dhe i mundimeve, i
luftrave dhe i sakrificave të njerëzimit në mijra vjet. Njerëzit janë
përballur gjithnjë me kafshët e pyllit e të malit. Janë përballur me gjithë
llojet e fatkeqësive natyrore. Kanë luftuar edhe me mënyrën e grupimit në
tufa që kanë si karakteristikë kafshët me fytyrë njeriu të cilat synojnë
pushtetin dhe e kanë bërë këtë për të mbojtur vlerat e qytetërimit dhe
meritokracinë. Janë përballur edhe me tradhtinë dhe xhelozitë brenda llojit
të vet, pa ia kanë arritur këtij stadi që gëzojnë sot…
Por që me naivitet, indiferencë e pa e kuptuar,
po e humbasin dalngadalë.
Pra, jam duke vënë theksin në fijen e hollë
konceptuale që ndan të mirën nga e keqja, zhvillimin nga regresi, harmoninë
midis njerëzve nga përçarja, dashamirësinë ndaj të ngjashmit ose urrejtjen e
pashpjegueshme ndaj tij. Dhe kjo gjendje e turbullt, ky sensacion djallëzor,
kjo humnerë e errët dhe e thellë në mendjet dhe në zemrat tona, është zilia.
Ne shqiptarët kemi gojdhënat tona me vëllezërit
ziliqarë, ku njëri prej tyre refuzonte të kishte të mira të bollshme, mjaft
që të shihte të skamur vëllain tjetër e për t‘ia arritur kësaj impenjohej e
lutej çdo ditë.
Edhe grupimet e tjera shoqërore, etnike,
kulturore, politike, kanë shembujt e tyre mbi këtë argument, ku zilia merr
supremaci ndaj dashamirësisë dhe bashkëpunimit.
Ne të gjithë po harrojmë të dashur miq, se
njerëzimi ka notuar në gjak me mijra vjet për të siguruar zjarrin për t‘u
ngrohur, veglat e punës, pak drithë, pak bukë, më pas rrotën për të lëvizur,
disa kështjella e në vazhdim disa qytete. Më vonë akoma erdhën shkollat,
barnat dhe spitalet. Për të mbërritur në shekullin e 20-të ku vetëm në
gjysmën e dytë të tij, zhvillimi pati një hov kaq të madh, sa mund të themi
se vetëm në 50 vjetët e fundit njeriut iu realizuan pjesa më e madhe e
aspiratave të tij. Ai mbërriti deri aty sa të fluturojë.
Përballja me të keqen, me sfidat dhe me
paditurinë, i shkaktoi humbje të mëdha njeriut në shekuj, por gjithsesi ai
triumfoi. Sot, kurba e zhvillimit ka mbetur në vend. Realisht po kthehet
mbrapa për gjithë motivet dhe shembujt që njohim, për ato që thamë më lart
dhe për ato që do rendisim më poshtë.
Tronditjet ndihen më të forta aty ku mirqënia ka
arritur maksimumin. Tragjedia që zilia prodhon, konsumohet më së shumti aty
ku nuk mungon asgjë. Vemë re shpesh herë se “metastaza” e zilisë avancon
pikërisht mes bollëkut; mes bankierëve, industrialistëve, pasanikëve,
njerëzve të famshëm. Ajo konsumohet aty ku asnjëri prej nesh nuk sheh më
brenda vetes, brenda shpirtit dhe brenda sferës së jetës tij personale.
Kështu njeriu po thërrmohet çdo ditë pa e kuptuar, thjesht nga ekzistenca e
tjetrit. Ai turbullohet edhe vetëm duke e parë tjetrin, thjesht duke dëgjuar
për të, pavarësisht se trashëgon ose thjesht gëzon të njëjtat kushte
shoqërore dhe ekonomike, të cilat shpeshherë janë optimale.
Pjesë nga libri: ""Un" dhe dashuria"
|
