|
Kultivohej nė Lindjen e Mesme, por mė vonė
feniksit e shpėrndanė kultivimin e saj nė tė gjitha brigjet e Mesdheut, qė
nga Afrika e deri nė Evropėn e Jugut.
Me rritjen e prodhimit lindi edhe nevoja pėr ta
pėrpunuar ullirin. Romakėt arritėn tė ndėrtonin edhe mjetet e para pėr
shtypjen e ullinjve, duke perfeksionuar gjithmonė e mė shumė edhe teknikat e
konservimit tė vajit. Por, ndėrkohė qė kultivimi i ullirit po shtohej
gjithmonė e mė shumė, romakėt ndoqėn njė tjetėr teknikė. Ata provuan tė
kultivonin nė ēdo territor tė pushtuar ullirin, pemėn e shenjtė pėr ta.
Ndėr vite, vaji i ullirit ėshtė pėrdorur jo
vetėm pėr tė pasuruar ushqimet, por edhe nė kozmetikė. Druri dhe dega e
ullirit janė cituar edhe nė Bibėl, edhe nė Kuran, duke dėshmuar kėshtu
rėndėsinė historike tė kėtij fryti nė jetesėn dhe punėn e njerėzve.
Studimet kanė treguar se vaji i ullirit luan njė
rol tė rėndėsishėm nė mbrojtjen ndaj sėmundjeve, transmeton Top Channel.
Ndėr shekuj ėshtė protagonist i padiskutueshėm i dietave mesdhetare, duke
ndikuar nė uljen e vdekshmėrisė nga sėmundjet kardiovaskulare e duke ēuar nė
parandalimin e disa lloje tumoresh. Kėshtu, studiuesit nė Spanjė dhe nė SHBA
gjetėn se njė prej pėrbėrėsve tė vajit tė ullirit ul pothuajse me 30%
nivelin e substancave qė shkaktojnė kancerin e gjirit.
Qė nė lashtėsi popujt rreth brigjeve tė Mesdheut
e kanė pėrdorur vajin e ullirit si balsam pėr zbutjen dhe rritjen e
lagėshtisė sė lėkurės sė thatė, pėr shkėlqimin e flokėve, pėr masazh tė
muskujve, mbylljen e plagėve, parandalimin e rrudhave dhe pėr kurimin e
pagjumėsisė.
Vitet e fundit ėshtė zbuluar se vaji ullirit ka
shumė ndikim mbi aktivitetin metabolik tė organeleve tė qelizės. Prej kohėsh
ai pėrdoret jo vetėm si ushqim, por edhe si medikament me vlera tė larta pėr
kurimin e disa sėmundjeve tė ndryshme. Sipas specialistėve, vaji ullirit me
hudhėr ndihmon nė kurimin e astmės, arteriosklerozės dhe hipertensionit.
Vaj ulliri me borzilok ndihmon nė kurimin e
lodhjes intelektuale.
Vaj ulliri me koreandėr kuron vėshtirėsitė nė
tretje.
Vaj ulliri me dėllinjė ndihmon nė kurimin e
diabetit dhe ngėrēit.
Vaj ulliri me qepė ndihmon nė kurimin e
diabetit, sėmundjeve tė frymėmarrjes, arteriosklerozės, majisjeve gjenito-urinare.
Vaj ulliri me frutat e myshkut kuron asteninė
dhe gurin nė tėmth.
Vaj ulliri me lavandėr ndihmon nė kurimin e
enteritit dhe sėmundjeve infektive.
Ulliri njihet edhe pėr ndihmėn qė i jep
zhvillimit tė trurit dhe kockave si te fėmijėt, ashtu edhe tek tė rriturit,
duke ruajtur metabolizmin e tyre gjatė humbjes sė kalciumit.
Ndėrkohė janė tė shumta maskat e bukurisė qė e
kanė tė pazėvendėsueshėm vajin e ullirit si njė nga pėrbėrėsit kryesorė.
Me pak fjalė mund tė themi se ulliri ėshtė
ushqim, ėshtė kurativ dhe jep ndihmesėn e tij kryesore pėr tė na ushqyer,
pėr tė na kuruar dhe pėr tė na bėrė mė tė bukur.
|
