vaksiangripd

Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

Vegëza

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Shkencë - Vaksina, parandalimi dhe trajtimi i gript të derrave

Shkruan: Hamit MANXHOLLI

www.albanord.com

VAKSINA, PARANDALIMI DHE TRAJTIMI I GRIPIT TË DERRAVE

Shenjat (simptomat) e të sëmurit nga gripi i derrave janë: shfaqja e menjëhershme e etheve-temperaturës së ngritur, kollitja, teshtitja, shkumja e hundeve nganjëherë edhe e lotëve, barkëqitja dhe vjelljet (jo gjithherë), skuqja e syve ose pezmatimet e konjuktivave, plogështia, dhembjet e fytit si dhe edhe humbja e oreksit (apetitit) për të ngrenë.

Bartja e infeksionit ndodhë përmes pikave të pështymës ose sekreteve që shpërndan i infektuari gjatë kollitjeve apo teshtitjeve por edhe gjatë të folurit në hapësirën e afërt rreth tij. Edhe pikat mikroskopikisht të vogla janë të mjaftueshme për një kontaminim dhe infeksion. Për ketë arsye edhe preferohet që të infektuarit, apo të dyshuarit për infeksion, të bartin maske mbrojtëse për të ruajtur të tjerët nga infeksioni.

Është me rendësi të përmendet se virusi i gripit edhe jashtë trupit të njeriut mund të mbijetoj një kohe të caktuar, dhe në ketë mënyre një infeksion është i mundshëm edhe me prekje (si p.sh. shtrëngim duarsh gjatë përshëndetjes me të sëmurin i cili më herët mund të ketë kontaminuar duart me kollitje apo teshtitje) apo prekje të objekteve të kontaminuara nga i sëmuri (si p.sh. dorezës se derës apo objekteve përreth që mund t’i ketë kontaminuar i sëmuri me kollitje apo teshtitje etj.) dhe pas të tilla kontakteve, është mirë para se të prekni fytyrën ose mukozat tuaja me duar, si dezinfektoni apo pastroni duart.

Për të infektuarin, propozohet izolimi për të ruajtur të tjerët nga infeksioni, kurse edhe pas kalimit të simptomave të gripit dhe etheve, preferohet së paku edhe 24 orë shmangia e kontaktit me të tjerët, ndërsa është me rendësi të theksoj se në ekspertizat te të infektuarit në disa raste edhe 8 ditë pas kalimit të simptomatikes së gripit, te i sëmuri janë gjetur virus të gjalle, pra edhe 8 ditë pas “shërimit” në disa raste ekziston mundësia e infektimit të personave përreth.

Gjatë gripit organizmi i të sëmurit krijon imunitet ndaj gripit, krijon në gjak antitrupa ndaj gripit, por meqë viruset kanë aftësi për mutacione dhe ndryshojnë, ekziston edhe pas shërimit mundësia për një ri-infeksion nga një virus i ndryshuar, për këtë arsye edhe nga ata që kanë kaluar gripin, kërkohet respektimi i masave të domosdoshme higjienike mbrojtëse njësoj si ata që ende s’janë sëmure.

Diçka edhe për vaksinimin kundër gripit të derrave…

Ka shumë thashetheme dhe dilema për apo kundër vaksinimit. Vaksinimi s`është i obliguar dhe secili vet mund të vendose se a donë të vaksinohet a jo.

Duhet t’i keni parasysh disa pika nëse vendosni të vaksinoheni:

-Vaksinimi kundër gripit s’ju ofron siguri të 100% se s`do të infektoheni në të ardhmen nga gripi, në baze të përvojës siguria pas vaksinimit mezi arrin një përqindje 50-60 %;

-Duhen të vaksinoheni 2 here nëse doni të keni një siguri me të madhe sepse tek pas vaksinimit të dytë keni një shanse më të madhe për të pas një imunitet me të madh;

-Tek pas afër tre javësh vaksinimi tregon efikasitetin e vet dhe trupi juaj krijon një imunitet të kënaqshëm për mbrojtje nga gripi i derrave, d.m.th. trupit tuaj i duhen tre jave pas vaksinimit për të krijuar imunitetin e duhur;

-Edhe pas atyre që përmenda me lart, pra edhe pas dy vaksinimeve, keni një imunitet deri në njëfarë mase, por s’jeni 100% të siguruar se s`do të infektoheni sepse siç përmenda me lart viruset kanë aftësi të ndryshojnë (mutacione) dhe nga viruset e ndryshuar mund të infektoheni serish edhe pse jeni vaksinuar.

Unë personalisht, edhe pse si mjek jam vazhdimisht i rrezikuar nga një infeksion pasi që jam në kontakt me të infektuar që vijnë në trajtim, për shkak të arsyeve që përmenda me lart s`jam vaksinuar dhe se kam ndërmend të vaksinohem. Megjithatë unë të tjerëve ua preferoj vaksinimin. Ju mbetet vet të vendosni se a doni të vaksinoheni a jo.

Dhe në fund po mundohem shkurtimisht të përmend disa nga efektet e padëshiruara (efektet anësore të vaksinës) që mund të paraqiten tek të vaksinuarit:

-Personat që vuajnë prej alergjive të ndryshme para se të vendosin për vaksinim duhet të konsultohen me mjekun e shtëpisë para se të vendosin të vaksinohen për të shmangur reaksionet e padëshirueshme.

-Te ata që janë vaksinuar, shenjat e alergjisë shfaqen pas vaksinimit dhe në rast të shenjave si kruarje e menjëhershme e lëkurës në një pjesë apo në tërë trupin, ndjenja e ngushtimit të rrugëve të frymëmarrjes apo ajtjes se fytit dhe rrënjës se gjuhës apo edhe frymëzenies, duhet urgjentisht menjëherë të paraqitet te mjeku. Edhe një herë e them se para vaksinimit për t’i shmangur këto reaksione të padëshirueshme bisedoni me mjekun tuaj.

-Veçanërisht kujdes kërkohet para se të vendoset vaksinimi nga gratë shtatzëna apo nga ato me foshnje që ende ushqehen me qumështin e nënës si dhe ato që në muajt e pare pas vaksinimit kanë planifikuar të kenë fëmije, për arsye se edhe pse s’janë të studiuara komplikacionet eventuale, mund të llogaritet në dëmtim të fëmijës se porsalindur ose ende të palindur.
-Te të vaksinuarit pas vaksinimit nganjëherë mund të shfaqen efekte të padëshiruara si p.sh.: lodhje, plogështi, dhembje, skuqje ose ajtje në vendin e vaksinimit, kokëdhembje, djersitje, kurse shumë rrallë në 1 në 10 000 raste mund të pasojnë sidomos te fëmijët edhe dëmtime të veshkave, dëmtime dhe pezmatime të nervave në rastet e rënda edhe çrregullime serioze deri në forma paralize.

Dhe për FUND si këshillë shoqërore, kisha dëshiruar që kjo shkrese e imja të mos lëndoj dëshirën tuaj për tu vaksinuar. Prapë e them se unë ua preferoj vaksinimin, sepse një i vaksinuar ka më pak mundësi të sëmuret nga gripi i derrave sesa një i pavaksinuar, por siç thash është mirë që para vendimit tuaj të bisedoni me mjekun tuaj ose të respektoni pikat që përmenda me lart.