Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

VIKTORIA XHAKO

          Një ndër krijimtaritë më të lëvruara të letërsisë shqiptare, është edhe POEZIA. Gjini e letërsisë ku bota e brendshme, ndjenjat më sublime, frymëzimi hyjnor...  shprehen përmes shkronjave të cilat krijojnë vargje... vargjet, pastaj, shpalosin mendime, mendimet krijojnë energji, energjia ndez dritat e dijës, rrezet e artë të së cilës i japin ngrohtësi zemrës, mendjes dhe shpirtit, e me këtë, edhe kuptim dhuratës më të shtrenjtë, vetë  jetës.

            Që nga Lekë Matrënga e Pjetër Budi, kjo energji nuk u ndalë asnjëherë së hedhuri farën e dijës, duke e kultivuar atë me dashurinë më të çiltër në shpirtin e pastër e fisnik të popullit shqiptarë. Duke i mposhtur të gjitha sfidat e kohës, kjo frymë e shpirtit të popullit, xixat e saja të arta, si një pishtar i shpresës, u bartën gojë më gojë, mendje më mendje, zemër më zemër... brez pas brezi... nga kokat më të ndritura të kombit si: Naimi, Çajupi, Mjeda, Asdreni, Shiroka... për të vazhduar tek Fishta, Konica, Noli, Migjeni... e deri në kohën tonë, duke u kthyer ai pishtarë në flakadan të përhershëm që tashmë nuk ka forcë në botë që mund ta shuaj fuqinë e zjarrit të tij...

            Dua ta falënderoj nga zemra mikun tim dhe poetin e mirënjohur, ADEM ZAPLLUZHA, që me përkushtim të jashtëzakonshëm, vizitorëve të kësaj faqeje, por edhe më gjerë, do t’ua prezantoj disa nga poetët më të njohur të kohës sonë, e me këtë, do e plotësoj e pasuroj edhe mozaikun e mrekullueshëm të letërsisë shqiptare.

(www.sa-kra.ch)

       Përgatiti: Adem ZAPLLUZHA

ANTOLOGJI E POEZISË MODERNE SHQIPE

VIKTORIA XHAKO

            Hyrje

        Viktoria Xhako me pseudonimin letrar Zhorzh Sand si përzgjedhje e saj personale, është lindur në qytetin e Durrësit më 09.10.1950. Prindërit e saj: babai nëpunës, nga Leskoviku, nëna, rrobaqepëse, nga Durrësi, kanë qenë model në jetën e tyre familjare e shoqërore, me gjithë varfërinë e tejskajshme. 

            Dashurinë e parë Viktoria e ka pasur me librat dhe me poezinë. Mësimet e para i mori në vendlindje. Ka qenë nxënëse e mirë, e urtë, e qetë dhe disi e mbyllur. Fakultetin për letërsi dhe gjuhë shqipe e kreu në Universitetin e Tiranës. Ka punuar si  mësuese e letërsisë në gjimnaz derisa emigroi jashtë vendit. Për shkak të përkrahjes e inkurajimit të paktë, që kishte për talentin e saj, nuk mundi të hyjë në radhët e shkrimtarëve shqiptarë në vitet e rinisë. Por talenti nuk vdes. Vitet e fundit ka rinisur përpjekjet për të plotësuar atë dëshirë të vjetër të rinisë e të të gjithë jetës së saj, të shprehë së fundi në letër gjithë grumbullin e madh të pikëpamjeve, ideve, shqetësimeve dhe emocioneve të saj për jetën njerëzore, për dashurinë, për dhimbjet, për marrëdhëniet familjare dhe qëndrimin e saj personal për ngjarjet në vendlindje.

            Letërsia, ashtu si edhe artet e tjera, është një mënyrë fisnike për t’u treguar njerëzve se bota është më e bukur se aq sa shihet përditë, sikundër mund të jetë edhe më e keqe sesa mendohet.

            Viktoria Xhako deri tani ka botuar 7 (shtatë) libra në  poezi dhe prozë:

            1. ZEMËR E NGRIRË poezi, botuar në prill 2011,

            2. TAKOHEMI NË QIELL poezi, botuar në maj 2012,

            3. DORA E JETËS tregime, botuar në maj 2012,

            4. TESTAMENTI poezi, botuar në maj 2013,

            5. BUKË E HIDHUR poezi, botuar në maj 2014,

            6. MONOLOGU I ENIGMËS poezi e prozë, botuar në maj 2015,

            7. MOS M'I VRIT ARINJTË E BARDHË roman botuar në maj 2015.

            Nëse ka gjë interesante në jetën e saj mund të përmendet:

            Që pas 42 vjet heshtjeje, rifilloi të shkruajë poezi, pastaj kaloi edhe në prozë.

            Viktoria me disa poezi të saj është prezantuar në 4 (katër) Antologji.

TI, E PASHTERSHMJA GURRË!       

(Bijës sime në një natë pa gjumë)

Në muajin e bukur të luleve,

Në muajin e këngëve e dashurive,

Në mëngjes herët së bashku me vesën,

Ti, trëndafil i jetës, në krahë m’u ule.

Ngjyrat më të bukura ia more natyrës,

Të kaltrën, rozën, të artën,

Shpirtin tim e lidhe me fije dashurie,

Përdore të mora dhe ecëm në rrugën e bardhë.

Nuk pata nevojë të ta mësoj dashurinë,

Shpirti yt i njomë ishte plot i mbushur,

Bashkë ua dhamë ëndrrave të gjitha ngjyrat,

Edhe pse ylbertë për ne ishin zhdukur.

Nga krahu s’m’u ndave asnjë çast të jetës,

Zemra jote e vogël, është det dashurie,

Kokën ma merr sot në prehrin e ngrohtë,

Ledhatuar me zërin tënd, këngë lumturie.

Sa vuaj tani, e shtrenjta bija ime,

Që trëndafil nuk mbolla dot për ty,

Sa herë kemi qarë në kopshtin e zbrazur,

Po ti, gjithnjë m’i ke fshehur të bukurit sy.

Ti, rozë e bukur ke mbetur, si në fëmijëri,

Buzëqeshjen pranverë pa e hequr kurrë,

Me zërin tënd të ëmbël, këngësh pa pakënduar,

Më nanurit sot dhimbjen, Ti, e pashtershmja gurrë.

MË FAL, O BIR!

O bir!

Trungu im i vjetër, mbushur me milingona, pak nga pak po bëhet hi,

Dhe era hapësirave të hiçit do ta shpërndajë një ditë,

Duke fshirë nga kalendari i kohës ditët e mia të pluhurta.

Biri im!

Ti erdhe në jetë, kur ëndrrat e mia ishin akoma fëmijë,

Për t’i ndriçuar ato, si një rreze e pafajshme, por e shndritshme dhe e ngrohtë,

Për t’u dhënë atyre gjelbërimin e përhershëm dhe dorën për të ecur së bashku.

Mos harro, biri im!

Se si ne u rritëm të dy nën një hije të errët, që nuk dinte të buzëqeshte,

Që na trembi me të zezën brutale të saj, na zvogëloi e na ktheu sërish brenda mitrës,

Ku mbetëm dy embrione që mundimshëm do ta preknim diellin.

Më fal, o bir i shtrenjtë!

Që jetën tënde vetëm përgjysmë e mbusha me shkëndijëza dashurie zemre,

Që nuk ta tregova dot shtëpinë e bukur të përrallës së kaltër në mes të pyllit të jetës,

Që nuk të mësova të vërtetat e vërteta që sot na dhembin të dyve kaq shumë.

Që unë nuk arrita t’i mësoja për vete, e pastaj për ty!

Më fal, o bir!

PUSHOJI ATO KËMBANA

Të trishtuara mëngjese gri,

Mesdita diell sypërlotur,

Muzgje, që supeve më varen gjarpërinj. 

Ankthi mbrëmjen pret,

Të zbresë pret natën e ngrysur.

Ajo, si përherë.

Dhe kambanat bien, bien...

Do ta njohësh, më the,  trokitjen time,

Nëse gjumi letargjik qepallat s’t’i ka ngjitur,  

E do mund të dalësh në pragun e agimit.

Trokitjen ta ndiej, një herë, dy, tri, po nuk guxoj derën ta hap,

Më tremb, i dashur, lukunia e dyshimeve pas saj.

Ty nuk të shoh,

Më pengon mjegulla e lagësht që më ftoh flokët,

E kjo natë si buzë humnere, ku kam tmerrësisht frikë këmbën ta vendos,

Jo se mos rrokullisem, po ty mos të të humbas duke rënë.

Nuk dua me sytë e qiellit të të shoh, oh, jo, jo! Nuk dua!

Prandaj nga dëshpërimi i pritjes nuk dal, por pres, pres...

Me besimin se ti e di rrugën e vetme.

Shpejto, i dashur!

Oh, ato kambana!

Me blunë e syve të tu,

Pengoje ardhjen gri të këtij mëngjesi,     

Që nuk e heq dhe mbështjellë vjen me pallton e zezë të natës,

Si përherë.

Ti eja, faqeditëve t’u japësh ngjyrën e jetës,

Shpalose mbi ne të dy kaltërsinë  e dashurisë.

Dhe pushoji, më në fund, ato këmbana të zeza, të çakorduara, histerike.

Pushoji, më në fund!

Lërmë të qaj në supin tënd qetësisht!

ZEMËR E KUQE

Zemër e kuqe jam, jam vetëm shpirt,

Ndryrë mbaj sekretin tim të florinjtë,

Apologjinë e ëndrrave, besimit.

Mos ma lëkund rripin e tokës, që vetëm unë e di!

Zemër e kuqe jam, jam vetëm paqe,

E shpërthej si lulet nga era e ngrohtë,

Petlat fluturojnë mbi gjokset e zbuluara.

Mos i shkatërro shtigjet që prekin dashuritë!

Nëse edhe ti, i dashur, je si unë,

Eja, ta puthim diellin,

Të rrezatojmë së bashku.

Pelinin me orkidenë ta shartojmë sot.

Ta vrasim çelësin,

T’i çlirojmë yjet,

Që klithin mbyllur në barkun e natës.

Të selitim, në zemrat e kuqe, kopshte jargavanësh

MË BËNI TË BUKUR

Ndihmomëni, ju lutem, ta vesh gëzimin tim...

Bëmëni, ju lutem, vetëm për një çast, të bukur...

Unë të pres mbështjellë me trishtimin e ftohtë,

Në skajin e harruar të botës mure verdhë,

Ku fjalë të përdala të një kohe të marrë,

Erë e çmendur m’i uturinte me kamxhikë në veshë.

Ti vjen tek unë dritë e viteve të ngrira,

Një copëz kaltërsi ma shtrin mbi mermer,   

Dy portokaj m’i lë në grushtet e mbyllura,

Dhe hënën, më të florinjtë, mbi sy ma zbret.

Si ta vesh fustanin tim të bardhë? Si ta vesh?

I ngushtë ky shtrat, më shtrëngon tek supet.

Ndihmomëni, ju lutem, ta vesh gëzimin tim,

Bëmëni për ty, i dashur, vetëm për një çast, të bukur.

SHËN VALENTINI IM

Në gurin e bardhë të kilometrit infinit,

Në kthesën e shtegut me hyrje pa dalje,

Kokën kërrusur mbi gjoks një murg,

Nga xhepi i trishtimit nxjerr lulen e bardhë.

Kam frikë t’i flas. E prek në sup.

Sytë përhumbur fshehur i mban,

Dy petla trëndafili ai ia fal erës.

Të hesht, tmerr. Guxoj një fjalë:

Kujt ia dhurove petlat e vyshkura,

Të degë kalburit, rrënjë shkulurit trëndafil?

Koka, e rëndë, i varet mbi zemër,

Pëshpërit: jam i yti i vetëm shën Valentin!!!

Mbi gurin e bardhë të kilometrit infinit,

Pikëllimin trëndafil e preka me kujdes.

Lutem, i dashur, që bashkë me cicërimat,

Dora jote ta marrë nesër në mëngjes.

Kapërdije distancën e akullt të ankthit,

Semaforët e kuq pingulë të vetvetes, janë veç vesë,                            

Mos zbrit nga krahu i brishtë i asaj ëndrre të kaltër,

Mbamë dhe mua, të lutem, mbamë, të mos zbres...

Unë pres... pres...

Të pres...

MË NDIHMO, I DASHUR!

Më ndihmo, i dashur, të kthehem në shtëpinë time,

Nga shtegtimi im i shkurtër,

Rrugë thyer e shtigje munguar.

Nuk më thanë se kalim për mua nuk do të ketë,

Se guralecët do të merrnin rrokullimën,

Do më tërhiqnin pas vetes,

Në këtë të tatëpjetë thikë, 

Për këmbët e mia të njoma numër vogël,

Në kërkim të lumturisë.

M’i ndotën këpucët e bardha,

Kopsat e fustanit m’i këputën,

Mes turmave të kuqe ma hodhën virgjërinë.

Të lutem, i dashur, qëndro para meje,

Mbulomë dashurisht me hijen tënde të madhe

Prej zezonit breshër që më derdhin hijenat,

Demonët e kohëve moderne.

Ndihmomë, i dashur, të kthehem në shtëpinë time.

Por, atë shamí ravijëzuar me buzët e mia,

Ruaje diku.

Atje ku një rreze drite do ta prekë njëherë,

E ajo do të të flasë me zërin tim.

Sytë e mi do të shohësh mbi të,

Të tharë nga erërat e tërbuara,

Që bukurinë e shpirtit qepin me pe të zi.

Paqe, i dashuri im!

Mjegulla mërí po largohet drejt veriut,

Vesa mbi petalin tonë, që po tretet dalngadalë,

Të thotë ta kujtosh puthjen e nxehtë

në ashensorin me mure drite.

Unë po shkoj tani,

Pa e tërhequr kanatin e fundit,

Të dritares së fundit,

Si e vdekura Julí.

Paqe për të gjithë,

Për ne,

Për ty,

D., i dashuri im.