Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

XHELAL ADEMI

          Një ndër krijimtaritë më të lëvruara të letërsisë shqiptare, është edhe POEZIA. Gjini e letërsisë ku bota e brendshme, ndjenjat më sublime, frymëzimi hyjnor...  shprehen përmes shkronjave të cilat krijojnë vargje... vargjet, pastaj, shpalosin mendime, mendimet krijojnë energji, energjia ndez dritat e dijës, rrezet e artë të së cilës i japin ngrohtësi zemrës, mendjes dhe shpirtit, e me këtë, edhe kuptim dhuratës më të shtrenjtë, vetë  jetës.

            Që nga Lekë Matrënga e Pjetër Budi, kjo energji nuk u ndalë asnjëherë së hedhuri farën e dijës, duke e kultivuar atë me dashurinë më të çiltër në shpirtin e pastër e fisnik të popullit shqiptarë. Duke i mposhtur të gjitha sfidat e kohës, kjo frymë e shpirtit të popullit, xixat e saja të arta, si një pishtar i shpresës, u bartën gojë më gojë, mendje më mendje, zemër më zemër... brez pas brezi... nga kokat më të ndritura të kombit si: Naimi, Çajupi, Mjeda, Asdreni, Shiroka... për të vazhduar tek Fishta, Konica, Noli, Migjeni... e deri në kohën tonë, duke u kthyer ai pishtarë në flakadan të përhershëm që tashmë nuk ka forcë në botë që mund ta shuaj fuqinë e zjarrit të tij...

            Dua ta falënderoj nga zemra mikun tim dhe poetin e mirënjohur, ADEM ZAPLLUZHA, që me përkushtim të jashtëzakonshëm, vizitorëve të kësaj faqeje, por edhe më gjerë, do t’ua prezantoj disa nga poetët më të njohur të kohës sonë, e me këtë, do e plotësoj e pasuroj edhe mozaikun e mrekullueshëm të letërsisë shqiptare.

(www.sa-kra.ch)

       Përgatiti: Adem ZAPLLUZHA

ANTOLOGJI E POEZISË MODERNE SHQIPE

XHELAL ADEMI

            Hyrje

            U lind më 1964 në fshatin Zajaz, Maqedoni…

            Ka kryer fakultetin e gjuhës dhe letërsisë shqipe…

            Shkruan prozë, poezi, publicistikë dhe kritikë letrare.

            Deri me tani ka botuar:

            - "Mëkat nate" - Poezi

            - "Ende kemi rrugë" - Poezi

            - "Diell në skëterrë" - Roman

            - "Rrugë dertesh" - Roman

            - "Ishull nën terr" - Poezi

TI MË NJEH

Ti më njeh më mirë se bota, dhe kur qeshem dhe kur qaj
Kur plot helm më mbushet gota, e pa shkak të nis e shaj 
Dhe sakaq të them, më fal, këtë e bëra pa dëshirë
Dhe kur ngutem dhe kur ndal, më shikon me ca mëshirë.

Ti më di sa jam hutuar, sa kjo botë më ngjan e çmendur
Di që armët s`kam në duar, ta përzë këtë re të dendur
Që na shfaqet përmbi koka, e tinëzisht tutje të merr
Kur greminë më hapet toka, kur parajsa ngjet në ferr.

Ti m`i njeh fjalët e trishta, vinë kur pritjet janë të gjata
Dhe kambanat sa të brishta, kur të lodhur më zë nata
Di që veten kam përmbysur, tek poetët s`jam në majë
Edhe vjeshta vetullngrysur, s`më pranon në shtrat të saj.

Ti më di në gjithë këtë jetë, sa pa frikë i qasem drojës
Por tashmë kam shkelur vetë, pelegrin në mes të Trojës
Kur flaknaja han qytetin, një strehim kërkoj këtu
Jo mbi varka të marr detin, por tek qiejt e syve të tu...

NË QYTET TË HUAJ

Acar e mjegull por ku po vete
Asgjë s`kuptoj as vetë,
Kërkoja t`gjeja një fije jete
Te ky qytet i shkretë.

Mbase hutimi më pati ndjekur
Tërthoras shpesh i rashë,
Teksa mendoja, bota ka vdekur
Sakaq në rrugë të pashë.

Ah, u tmerrova, harresës vije
Si një kujtim i gjallë,
Që s`ishim parë, ti mirë e dije 
Por si duruam vallë.

Të grisja retë provova shumë 
Me to të t`fshija ballin,
Gërmova tokën e s`gjeja lumë 
T`na shuaj etjen, mallin.

Kanë shkuar muaj, koha ka ikur 
Sërish së toku ne,
Prej qelqi puthjen s`e kemi shpikur
Ajo ka qenë mbi dhe.

Për ty kam erdh, se s`munda më
Ta lë ndjesinë të vuaj,
Të ikim qiellit, puhizë pa zë
Nga ky qytet i huaj.

Kur t`bie shi çdo bësh me mua
Bëzan por jo më kot,
Përplasen yjet, ndërsa e thua
Qerpikëve zbret një lot.

Mu dhimbe fort por dot s`ta fshija
Atë pikël lot nën sy,
E si t`a bëja, kur mirë e dija
Që unë të vrava ty...

NJË NËNË NË QYTET

Mu përtej taverne përgjëroj një nënë
Duke shtypur tokën me hap të rënduar,
E ligshtë e brishtë, e zverdhur si hënë
Mes qepallash ruan veç dy qiej të shuar.

Ngutem t`i afrohem, t`i flas kot më kot
Por shikim prej nëne seç më pat goditur,
Ishte përkëdhelës, por s`i t`flisja dot
Shtangur si statuje, me buzë të nemitur.

Ajo si asgjëja, mezi hapte udhë
Veçse disa hapa, lodhej më pastaj,
E kotë të bëzaja, do gërvishtja rrudhë
Edhe një më tepër tek fytyrë e saj.

Ah, sërish u mata, sa doja t`i flas
Ku rrugon oj nënë, t`i them pa nxitim
Por ç`ti bëj trishtimit, zemrës që më plas
Sakaq një mijë copa përmes gjoksit tim.

Oh, gjithçka të flas, t`i përkulem dua
Nënëloke ç`më hape arkën me kujtime,
Jo më kot qyteti nis e shkel mbi mua
Heshtur ma ke sjellë ti sot nënën time.

Koha bëhet gurë, s`ka moment mizor
Kemi ndryrë shikimet, nuk e lë të shkojë
E mbaj përqafuar por se kam në dorë
Qindra fjalë i flas, pa lëvizur gojë.

Eh si m`vajti mendja, se kuptoj as vetë
T`ia fshi një çurg djerse nga i saji ballë,
Por i katandisur nëpër çast të shkretë
S`di si m`ra nga dora, si e humba vallë

Ndoshta sakaq hyri tek një pikël loti
Që ra mes kalldrëmi mbase s`pati fre,
Gjersa gjej vetveten, tek ec për së koti
Mbi kokë s`ishte dielli por e zeza re…

TI PRET E DASHUR

Ti pret e dashur, ti ndjen një zë
Si zemra fjalë të thotë,
Ta mbyllësh xhamin se s`pritet më
Kur keq noton kjo botë.

Por shpresa vjen, jeton e gjallë
Kanata mbetet hapur,
Tashmë që hëna pushon në ballë
Ti rrezet ia ke kapur.

Matanë një korb nëpër shikim
Gërvisht të zezën natë,
Ti pret e dashur, por s`ka takim
Një çast, një vit i gjatë.

Mërzitur del mbanë një lumi
Ai turret drejt në det,
Ka kohë që njerëzit i vrau gjumi
Po vdes dhe ky qytet.

Veç ti bën hapa përherë e endur
Me ca trazim në sy,
Ka rënë vjeshta tashmë e çmendur
Por s`ka të bëj me ty.

Se zgjohet agu e dritë hareje
Ka sjellë këtë agim,
Ka zbritur dielli përfund një reje
Po vjen me një vegim...

ËNDËRR

Ndjeva që ke parë ëndërr, të helmoi një korb i zi
Hape krahët të më merrje, por s`më gjeje për çudi, 
Sërish doje të rikthehesh, këmba-doras te kjo jetë
Por në gjak lëvrinte helmi, mënjanë ëndrra e ti vetë

Ah, helmuar përmbi shtrat, aty poshtë i zi një varr
Më bëzanë pas furtunës, me nguti të vi t`t marr,
Kur të pashë katandisur, seç mu njomën këto sy
Vajtën lotët me rrëmbim, u përplasën përmbi ty.

Oh ç`më ra rrëfe mizore, çka të bëja më kështu
Ishin ulur perëndimet, mbi qerpikë të syve tu,
Vjeshta rrotull fshikullonte, sa djallëzore lojë e saj
Si gjethnajat ishe zverdhur, si mos nisja e të qaj.

Ti ma ndjeve zërin mua, aq rebel siç qe më parë
Kur të tjerët të lëvdonin, shpesh ky zë të kishte sharë,
Donte rrugën të të hapte, të rigjetur e të humbur 
Kur mes bishash hileqare ecja t`bëhej e pa mundur.

Kisha ardhur të të merrja, jo buzë varrit të të shaj
Ngrite kokën e çuditur, grisëm natën më pastaj,
Dielli erdhi përtej xhamit, ëndrra iku për së koti, 
Nëpër krojet e Dodonës, pamë që ranë dy pika loti.

Ti mund të largohesh

Nëse mundesh të harrosh gjithçka tonën përmbi dhe
Gjithçka bëre e sodite, gjithçka preke gjithçka pe,
Madje hapit përmbas shpine nëse mundesh t`i vësh emër
E t`i ndrydhësh njëmijë heshtje që të ecin nëpër zemër.

Nëse mundesh t`i vësh fshesën gjithçka ishte jeta jote
T`hedhësh ndjenjën nëpër dete mes valnajës fuqiplote,
Nëse mundesh të rrëmbesh gjithçka tënden që më dhe 
Dhe t`pështysh nga ece dje për të hapur rrugë të re.

Nëse buzës i vë drynin që t`mos shkrifet nëpër vaj
Gjitha puthjet t`ia shkëpusësh mu aty tek cep i saj,
E t`i hedhësh përmban qiellit o t`i djegësh përmbi prush
Dhe e akullt t`i sodisësh me atë sy të zi si rrush.

Nëse plagët mund t`i mbyllësh t`arratisesh fare kot
Mbi karvanët e kujtesës mos ia beh ky qiell me lot,
Nëse mundesh t`mbyllësh sytë, nën qepalla kur të shkosh
Atëherë ndodh që të largohesh, duke bartur shpirtin bosh...

NJË VJERSHË PËR TY

Tek ndjenjat mia e muzgjet gri
Përhumba fare sot,
Një rruge nisa dhe ku ta di
Do ec, do ec, më kot.

Por sakaq hapur përpara meje
Shpërthen ndjesi e dendur,
Tek bregu vasha mënjanë një reje
Pushon mbi gurë e gjendur.

Përsipër qielli më dyshë u hap
Rrebesh u bë kjo botë,
Përtej është jeta dhe si ta kap
Ta pija tek një gotë.

Më vjen të qesh më vjen të qaj
Nuk di çka bëra vetë,
Ajo s`më vëren, tek sytë e saj
Jeton një det i qetë.

E njoha thash, më vjen e njohur
S`e di ku të kem parë,
Më zë rrëqethja, acar i ftohur
Në vjershë e paskësh vrarë.

Mbase nuk qenka siç e kam shkruar
Si kjo nuk ka të dytë,
Mos është zanë gërshetë praruar
Me një vegim te sytë.

Shekspiri s`vjen, ku është mbuluar
Ta hiqja nga ai varr,
Që t`më rrëfente çka duhet shkruar
Për buzët e saj zjarr.

Ku shkoi Khajami, më zuri halli
Sqarim për të më dhënë,
Ç`ndryshim ka vajza aty tek balli
Nëse e zbres atë hënë.

Ah, jo veç këta dinë t`i mbushin
Vargjet përplot rimime,
Do shkoj te varri të zgjoj Lasgushin
Poet të gjuhës sime.

E di, do qeshet, përse po ngutem 
Të zbresim hënë e tokë,
Një vjershë për vashëzën aman të lutem
T`ia vë kurorë në kokë...