Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

XHEMIL BYTYÇI

          Një ndër krijimtaritë më të lëvruara të letërsisë shqiptare, është edhe POEZIA. Gjini e letërsisë ku bota e brendshme, ndjenjat më sublime, frymëzimi hyjnor...  shprehen përmes shkronjave të cilat krijojnë vargje... vargjet, pastaj, shpalosin mendime, mendimet krijojnë energji, energjia ndez dritat e dijës, rrezet e artë të së cilës i japin ngrohtësi zemrës, mendjes dhe shpirtit, e me këtë, edhe kuptim dhuratës më të shtrenjtë, vetë  jetës.

            Që nga Lekë Matrënga e Pjetër Budi, kjo energji nuk u ndalë asnjëherë së hedhuri farën e dijës, duke e kultivuar atë me dashurinë më të çiltër në shpirtin e pastër e fisnik të popullit shqiptarë. Duke i mposhtur të gjitha sfidat e kohës, kjo frymë e shpirtit të popullit, xixat e saja të arta, si një pishtar i shpresës, u bartën gojë më gojë, mendje më mendje, zemër më zemër... brez pas brezi... nga kokat më të ndritura të kombit si: Naimi, Çajupi, Mjeda, Asdreni, Shiroka... për të vazhduar tek Fishta, Konica, Noli, Migjeni... e deri në kohën tonë, duke u kthyer ai pishtarë në flakadan të përhershëm që tashmë nuk ka forcë në botë që mund ta shuaj fuqinë e zjarrit të tij...

            Dua ta falënderoj nga zemra mikun tim dhe poetin e mirënjohur, ADEM ZAPLLUZHA, që me përkushtim të jashtëzakonshëm, vizitorëve të kësaj faqeje, por edhe më gjerë, do t’ua prezantoj disa nga poetët më të njohur të kohës sonë, e me këtë, do e plotësoj e pasuroj edhe mozaikun e mrekullueshëm të letërsisë shqiptare.

(www.sa-kra.ch)

       Përgatiti: Adem ZAPLLUZHA

ANTOLOGJI E POEZISË MODERNE SHQIPE

XHEMIL BYTYÇI

            Hyrje

           U lind në Billushë të Prizrenit, më 5 janar të vitit 1941. Shkollimin fillor dhe të mesëm i kreu në Prizren, ndërsa Fakultetin e Mjekësisë e kreu në Universitetin e Beogradit në vitin 1968. Paralel me të absolvoi edhe në degën e stomatologjisë të po këtij universiteti. Xhemili ka filluar të merret me shkrime letrare kur ishte gjimnazist. Qysh atëherë kishte filluar të shkruante vjersha, tregime dhe drama. Gjatë studimeve ishte aktiv në grupin letrar dhe muzikor të Shoqatës së njohur të atëhershme të Studentëve Shqiptarë të Universitetit të Beogradit me emrin “Përpjekja”. Prof. dr. Xhemil Bytyçi ishte për shumë vjet pedagog i rregullt i Fakultetit të Mjekësisë të   Universitetit të Prishtinës me gradën më të lartë – profesor ordinar

            Nga krijimtaria letrare deri më tani i janë botuar përmbledhje me poezi dhe drama. Përmbledhja e parë “Dëgjoj shushurimën” i është botuar më 2007, “Zjarr i lënë në harresë” më 2008, “Fijet e fjalëve” më 2009, “Rreze yjesh” më 2010. Më 2011 boton dramën “Martesa”, të cilën e kishte shkruar më 1960. Në vitin 2012, me rastin e 100-vjetorit të Pavarësisë së Shqipërisë, në SHBA, në Shtëpinë botuese “Amazon” botohet përzgjedhja e 100 vjershave të tij në përmbledhjen me titull “Në brendinë e fjalës”. Më 2011 disa poezi të tij përkthehen dhe botohen në Varshavë në gjuhën polake. Në 2014 ka botuar përmbledhjen me poezi haiku të titulluar “777 haiku – shtigjeve të shpirtit”. Në vitin 2015 po ky libër me haiku i është botuar edhe në Shtëpinë botuese ”Amazon”.

            Xhemil Bytyçi po ashtu është prezantuar me një numër të konsiderueshëm të poezive  në gjuhën angleze në “Antologjinë e poezisë botrore” http://poetasdelmundo.com/detalle-poetas.php?id=8657. Më 2015 është botuar përmbledhja me tri drama “Gjurmët e shpirtit të heshtur”, “Kontejnerët e qytetit tim” dhe “Sokrati i vuajtur”.

            Në vitin 2015 ,Xhemil Bytyçi, si përfaqësues i Kosovës me poezit e tij është përfshirë në antologjinë e poezive të poetëve botëror  të vitit 2015 , në librin “World Poetry “ Yearbook 2015 të editorit Zhang Zhi nga Kina .

            Përmbledhja  me poezi lirike e tipit japonez Tanka e titulluar ”Vallëzim yjesh” është libri i nëntë i botuar më 2016. Në vitin 2016 bëhet anëtar i Shoqatës së shkrimtarëve të Kosovës .Në vitin 2016 boton përmbledhjen me poezi Haiku të zhanrit japonez  me titull “Shkëndijat magjepse të shpirtit”

SHPRESAT E PRITJES

Kosovë, mrekulli e vërtetë në një guacë,

e kapluar ndër ankth  të pambarim

që sa herë re në kurth e në grackë

në vete kishe dashuri dhe amshim.

Jeton pezull midis përgjegjësisë,

po mos është kjo lojë mashtruese

e artit të thashë e thënave me pantomimë,

ku lëvrijnë kukullat me dëshpërim!?

Ti lëviz nën ritmin e intrigës së shtirë,

i kapërcen emocionet tua të shtrenjta,

me shpresa të pakursyera të rrugës së mirë

që prapështitë e shekujve t’i rrokullisë.

 Në Kosovë do të luhet një skenë teatri

për të provuar qëndrueshmërinë,

do të jetë gjykim i një Ahtisari

për të shpallë liri për ardhmërinë.

Në maskat në vete të dashuruar,

shpirtrat e zymtë krijojnë pejzazh të zgjedhur,

dëshirojnë Kosovës t’i japin pamje të trishtuar,

krijimin e një pavarësie të dredhur.

Djemtë e tu, Kosovë, krenari e rrallë,

mrekullitë e skajshme në këmbim,

shikimin e humbur ti do ta ringjallë

përjetshëm të kanë dhënë premtim.

HIJE  KOHE

Ishte  parakalim kohësh

Duke i ndjekur rrugëtimet tona,

Kërkonim shtigjet e humbura

Nga toka apo  nga qielli  ynë…

Detet dhe oqeanet i kishim harruar,

Nuk e dinim se prej nga  vijnë e shkojnë

dallgët e furishme përballë nesh  

përdredhshin  për tu marrë vesh .

Ne vetëm kishim dëgjuar

Për hijet e tyre ,që silleshin                                           

Si të dehur nga  valët e së kaluarës

Ndërsa ne  pyesnim nga kureshtja:

Ku jemi, ku po shkojmë.

Me  apo pa fat

Kishim zhdërvjellë spiralen e jetës

Që flakët të frynin me vrull para nesh 

Me frymë të ndjeshme, me shpresa të djegura

me këmbëngulje kërkonim

Rrugën e sagave  vendit tonë

Aty ku i kemi, ku rrinë mendimet e shtrira

Pandehnim se pushojmë mbi drunj ,mbi zjarr

Rrinim, por  duarkryq

Hapronim  me duar të lirë si promete të qetë

Ndërsa  shpirtrat   blozë  rrinin

Duke  kërkuar hijet e kohës  së harruar .

BALLADAT E KUJTIMIT

Molla të  kuqe  futnin në shtizë

Të gjallët  u bënë  molla sherri

dhembjet e shpirtit u morën  ndër këmbë

buzëqeshjet u ngrin kur luanin shtojzovalle.

Lëkurat  i lanë që koha  të i shtavitë

me frymë të dhembshurisë

lëkurat i bënë “tarçuk”

Për koka dhe trupa të thepisura  shkëmbor

Aty ku  frynte erë e tmerrshme

I tërbimit gjakësor,dhe u  takonin   

Mbeturinave  të  shpalosura

 mbetën mbi degë rrapesh të shtrira

Rrethet i shikonin  për së gjalli

Me sy qiklopi e zemër të përgjakur

shikonin  rrufet e stërmbytura nën zë

 mbi moçale gjaku ku pamëshirshëm

i shkelnin  nën zë të shterur,

shihnin trupa  zvarranikësh ,

dukeshin  sikur të lanin lesh e li

derdhnin  gjak damarët shekullor  

shqiptarët  shikonin lot nga sytë e tharë .

Nga foletë e  shkëmbinjve   zbritnin Shkabat  

Për ti bartur  eshtrat re shkelura në kohë të brishtë

Kthetrat i mbërthenin për të bartur shpirtrat të zinj

Frymë  merrnin me gurmaz të hapur

Me dritë i shikonin kufomat gjysmë të therura ndër fyt.

Rrodhën perla lotësh,i mblidhnin  nga martirët

 Me fije të frustruara fjalësh mbi koka qefinësh.

Biro atje  larg  dëgjohen  ulërima njerëzish

Të strukur në lëkurë kishin qitur

Katër këmbë të  fryra ,me këmbë ogiçi .

 sikur ujku t’i kishte therur.

Në sheshet e tmerrit dëgjoheshin  ceremoniale varresh

Nga gajdet kur hungëronin me fryma lodhjesh

Me gurmaze të therur, mbi pështymë

rridhnin  edhe pika lotësh

Por më të tmerrshme  dukeshim këmbë e duar

Të varur e tatëpjetë kthyer .

Fryma e tyre ndizte pikën e zjarrit .

dhe shkëlqente  rrjedha e  nuri nga  pikëllimi

U bënë sakrificë për orët e paqes

Që bota sot nuk i njeh e as nuk i pranon

Por ne që nga dikur na mbetën

Krismat e baladës , të na zbukuronin

Pamjet e imagjinuara  të të vdekurve e të zhdukurve

Që as gjurmët s’mund të u a gjenim .

Kufomat ndër netët e kujtimit ,

me foto ,nënat me këmbëngulje kërkonin ,

Më tej lëngonin me zëra dënesëse e frymë shurdhuese .

Mbi Kosovën kreshnike, para të vdekurve

 të gjallët gjallonin e falnin fjalë e mëkate ,

Duke thurur balade kujtimesh .

AMFORA E ZEZONËS

Thanë se bubullimat ishin turbulluar

Edhe lumenjtë kthjelltësinë e kishin humbur

Nga qielli binin gur për tu shkrirë

Mes gurëve meteor të përgjumur.

Sot njerëzit frymonin e  flinin 

Thua se mbi amforë si fijet e grykës së fytit

Ishin shkurtuar ,nga tkurrja e viteve

Filluan që mbi amforë fijet e zërit të zezonin.

Fjalët e therura mbi amforë  pipa kishin vendosur

Përmendnin vetëm fjalë të zezonës

Mbi grykën e ngushtë të amforës

Apo qafën e hollë  me gishta e grushte shtrënguar .

Nga brendia zëri i zymtë kishte bredhur

Nga fryma e erërave përtej amforës.

Zezona për njerëz mëritë i krijonte

Brenda amforës që fërshëllente  prej zezonës ….

PLATOJA E YLLËSISË

E dashur...

Ke mundësi

Të veshësh

Pëlhurë ylberi

Të ndizesh...

Të fluturosh

Me krah engjëlli

Lart atje

Në mbretërojnë yjet

Dashuri të promovojmë

BETOHU NË YLLIN E TIJ

Triumf Rizës

Trim mbi trima

Djalë të gjorë s’pate, Nëno

Në yllin e tij betohu

Në tokën e Arbërisë  

Sa hije i ka nuri

Sytë çelë i mban Ai

Kërkon lartësi

Sharr e Lybeten

Gjithandej shikon

S’është për ta qarë, Nëno

Për këngë lavdie është

Yjeve marshon Trimi

KUSHTRIMI

Në atë anë të Drinisë

Rrëzë kodrave të Vërrinit

Shtrihet fshati Kushtrim

Burra e trima patriotë

Në këmbë brofën për liri

Në anë të Vërrinit Kushtrimi

Rrëzë kodrave të Drinisë

Dëgjohen zëra, ndrit gjaku

Nuk ka pranga për këtë vend

RRËNJËT

Rrënjët

Asnjëherë

Nuk e gabuan rrugën...

Rikthehen prapë

Nisin rrugën

Aty ku mbetën

Në drejtim të origjinës

Oh, rrënjë stërgjyshore...

KOHË TË LIGA

Si ta ndërroj lëkurën time

Pas sa vitesh besnikërie

DRAMË E FTOHTË

Dramë e ftohtë

Me ethe lotësh

Mbi jetë gënjeshtrash

Dramë e ftohtë

E vërteta e pa përqafuar

Me heshtje dëshirash

Dramë e ftohtë

Me fytyrë kameleoni mbuluar

Me gjurmë e trumbetuar

Dramë e ftohtë njeriu

Me shqetësime, mallëngjime përmbushur

Fatit nuk i besohet në kohë të liga 

TE PORTA E MIRËSISË

Ngrohtësia ime

Dhe ëndrrat tua

Për një cope bukë

Unë e ti

Do të mbetemi

Te porta e mirësisë

Na mbulon rishtas

Hija e varfërisë

Jetojmë vetëm

Nga dashuria

Jetojmë…