Prolog
S`ishte rastėsi apo kėrkesė
ideja pėr tė shkruar pėr Zafir Berishėn, kėtė luftėtar tė dėshmuar kur e
deshti dhe do atėdheu. Ka qenė dėshirė e kahmotshme , qė nė kohėn e
ilegalitetit dhe gjatė luftės, por edhe pas saj, etapa nė tė cilat u dėshmua
karakteri i lartė i atdhedashurisė sė kėtij luftėtari tė paepur pėr lirinė
atėdheut. Pra, edhe si familje, por edhe si i ri, herėt e kishin dalluar tė
bardhėn nga e zeza, lirinė nga robėria, prandaj rruga e tre vėllezėrve tė
tij Shaniut, Sheradinit dhe Mujės, ishin frymėzim edhe pėr djaloshin e ri
pėr tu rreshtuar nė rreshtat e vizionarėve tė rrugės sė lirisė, tė cilėn e
kishin trashiguar edhe nga tė parėt e tyre.
Jo vetėm kaq, do tė kthehemi nė
vitet e 1912-ta, pasi qė Kosova ishte ripushtuar nga njė pushtues i ri qė
quhej Serbi, vetėm pasi kishte ikur Turqia me sundimin e saj pesėshekullor
nė tokat shqiptare. Pa u ndalur shumė nė ato vite, nga fshati Kushtrim
(dikur Billushė) u vranė dhe u masakruan nga ushtria serbe, mbi 60 banorė
civilė tė kėtij fshati dhe u dogjėn rreth 120 shtėpi, masakėr e njejtė ,
ndodhi edhe nė fshatin Dobrusht.
Ishte vjeshta e vitit 1912.
Kishin shpėtuar vetėm ata qė ishin gjetur tė strehuar, jashtė fshatit, nė
ara e vreshta dhe nėpėr male dhe trimat qė luftonin pėrkrah luftėtarit tė
shquar tė asaj kohe Selman Lika. Nė ēetat e kėtij trimi me armė nė dorė
luftuan edhe shumė burra nga lagjja e Berishėve, por berishėt nuk u shuan,
sepse nga gjaku i atyre qė u vranė, lindėn e u rritėn trimat qė do ti dalin
zot atdheut sa herė qė e kėrkonte nevoja.
Ngjarjet dhe luftėrat qė u
zhvilluan nėpėr trojet shqiptare, pa dyshim edhe Vėrrinin nuk e lanė anash,
por ne po ndalemi te Lufta e Dytė Botėrore dhe pikėrisht nė kėto vite pėr
ti dalė zot atdheut nga lagjja e Berishėve nė fshatin Kushtrim (Billushė),
pėrsėri doli tribuni i popullit Destan Berisha, udhėheqės i Ballit Kombėtarė
nė zonat e Vėrrinit, qė siē dihet nė kėto anė ai pati shumė luftėtarė, qė
luftonin pėr ēlirimin e trojeve etnike shqiptare, kundėr tė gjithė armiqėve
dhe pushtuesve, tė cilėt synonin tokat e atdheut tonė. Ishte tribuni Destan
Berisha- Billusha, i cili e pengoi edhe planin e qubrilloviqėve pėr
kolonizimin e tokave shqiptare nė Vėrri, pikėrisht mes fshatrave Hoqė e
Qytetit dhe Gurrė (Poslishtė) mė 1937-1941, kur kolonėt serbė nga regjioni i
Zhupės-Sreckė ishin vendosur nėpėr pronat shqiptare me ndihmėn e xhandarėve
tė mbretit tė Serbisė, gjatė Mbretėrisė Serbo-Kroate-Sllovene. Largėpamėsia
e kėtij tribuni, burrat trima tė Vėrrinit i rreshtoi drejt shėrbimit tė
atėdheut dhe tė ēėshtjes kombėtare.
Por, pas pėrfundimit tė luftės
dhe vendosjes sė komunizmit nė Kosovė, kjo zonė pėr rreth pesėdhjet vite u
injorua dhe u diskriminua nga pushteti dhe pushtetarėt. Vėrrinasit nuk
qėndruan duarkryq, as nuk i u nėnshtruan pushtetit, por, gjetėn forma e
metoda dhe mbijetuan duke ecur krahas tė gjitha zhvillimeve nė Kosovė pėr tė
mos qenė asnjėherė larg ēėshtjes sė atdheut dhe nė shėrbim tė saj. Ky ėshtė
fati dhe rruga e njėrės nga familjet, qė nė Vėrri ka shumė tė tilla.
Pushteti duke e ditur mirė kėtė, asnjėherė nuk e la tė qetė popullsinė e
kėsaj ane.
Pas shpėrthimit tė demostratave
nė Prishtinė, ndiqen edhe shumė tė rinjė vėrrinas, tė cilėt i pėrjetuan
kazamatet serbo-jugosllave si: nė Nish, Pozharevc, Krushevc, Beograd, Gospiq,
Goli Otok, e ku jo tjetėr.
Ndėr kėta djem ishin edhe
vėllezėrit e Zafir Berishės, qė ishin frymėzuesit e Zafirit tė ri, i cili
pėrveē vėlla, me ta do tė jetė edhe bashkėluftėtar i tyre nė shėrbim tė
ēėshtjes kombėtare. Burgosja e vėllezėrve(Shaniut, Sheradini dhe Mujadinit),
ishte frymėzimi se si duhet urryer armiku, si tė duhet atdheu, sa e shtrejtė
ėshtė liria, etj. Tani mė ideali i tij protestues dhe shpėrthyes nuk
ndrydhej dot vetėm nė shpirtin e tij tė pastėr si gurrat e Vėrrinit, por atė
ideal Zafiri me kėmbėngultėsi kėrkon ta shpėrndajė si rrezen e diellit tė
mėngjesit tek shokėt e tij dhe nė masat e gjėra popullore. Edhe pse shumė i
ri, me guximin e pashoq ai gjithmonė ishte shpėrthyes kundėr robėrisė sė
popullit shqiptar nė trojet e ish Jugosllavisė.
Nė ēdo takim, nė ēdo ndeje me
shokė e nė ēdo aheng, apo edhe nė aktivitet ilegal. Shpirtin liridashės e
kishte tė pathyeshėm edhe pėr kundėr sfidave tė kohės, ndjekjeve,
kėrcėnimeve dhe pabesive tė armikut. Si djalosh i njė familjeje me traditė
atdhetare, pushtuesi dhe armiqtė e dinin mirė nga u vinte rreziku, andaj e
kishin halė nė sy, por guximi drejt qėllimit fisnik, nė rrugėn e lirisė,
ishte mė i fortė.
Tabani kombėtar i Zafir
Berishės i kalitur dhe i trashėguar ndėr breza me fanatizėm nė shėrbim tė
atdheut, ėshtė rruga e idealizmės sė tij, pėr ēėshtjen kombėtare shqiptare
siē ėshtė kjo e jona e pazgjidhur, prandaj, atdheu i ruan me fanatizėm nė
gjirin e vet dhe i mbanė nė piedestalin mė tė lartė kėta flamurtarė tė
atdheut, sepse djem me njė sakrificė dhe vendosmėri tė tillė e meritojnė, me
ta jo vetėm qė ēahen errėsirat, shkėputen zingjirėt e robėrisė, por thyejnė
dhe shporrin armiqė, nė kėtė rast serbėt, janė vigjilentė nė mjegullnajat e
erėrave, qė e mbuluan atdheun kohėrave tė liga.
Rrėfimi i tij i rrjedhshėm pėr
aktivitetin nė ilegalitet, gjatė luftės, por edhe pas saj, ėshtė jeta e tij,
qė lidhet ngushtė me fatin e kombit e tė atdheut, ndėrsa pėr ardhmėrinė dhe
pjesėn tjetėr tė jetės, do tė parafrazoja njė fjalė tė Zafirit: Lufta s`ka
pėrfunduar, sepse ende nuk ėshtė zgjidhur ēėshtja e Kosovės.
Pėr shokėt e rėnė nėpėr vijat e
frontit tė luftės, siē ishin: Remziu, Xhevati, Salajdini, Bekimi, Agimi,
Besimi, Fatmiri, Hyseni , Bashkimi dhe tė gjithė dėshmorėt e tjerė, flet me
admirim dhe sa herė e fillon rrėfimin pėr ta, ofshama e tij mė bėhet si njė
gjėmė e jehonės sė krismave nėpėr bjeshkėt e Vėrrinit. Pra, i tillė ėshtė
Zafiri edhe sot, i qiltėr, me shpirt tė pastėr atdhetari, besnik i idealit
tė shokėve, protestues kundėr padrejtėsive dhe sfidave nė udhėtimin drejtė
ēėshtjes ende tė pazgjidhur kombėtare, vizionar i ardhmėrisė, i vendosur nė
luftė me padrejtėsitė e kohės, njeri qė dhembjen e ndrydhė nė shpirt pėr
tua falur buzėqeshjen dhe lumturinė tė tjerėve, i kujdesshėm dhe i
paharruar pėr shokėt e rėnė dėshmorė, pėr familjet e tyre, pėr invalidėt,
shokėt e luftės, i dashur dhe i respektuar ndėr shokė, njeri i shtresave tė
vuajtura tė Kosovės.
Respekti dhe sinqeriteti i tij,
reflektohet mė sė miri edhe gjatė bisedės, sepse ai mė me dėshirė flet pėr
shokėt dėshmorė, pėr luftėn dhe heroizmat e tyre nėpėr vijat e frontit, pėr
ata qė edhe sot i qėndrojnė pranė idealeve dhe vlerave tė luftės. Pikėrisht
djemtė si Zafir Berisha, qė bartėn mbi supet e veta barrėn e luftės dhe duke
qenė tė pathyeshėm karshi sfidave tė kohės, i duhen edhe mė tej Kosovės, nė
rrugėn deri nė pavarėsi dhe bashkim kombėtar.
Gėzim Ajgeraj
|