|
Sfida e Zhvillimit
Personal
Gjatė lindjes, secilit
nga ne i janė dhėnė "dhurata tė lindjes" qė janė madhėshtore - talentet,
zotėsitė, inteligjencat, shanset - qė do tė mbeteshin kryesisht tė paēelura
pos pėrmes vendimit dhe pėrpjekjes sonė. Pėr shkak tė kėtyre dhuratave,
potenciali brenda njė individi ėshtė i pamasė, bile-bile i pafundmė. Sa mė
shumė qė i pėrdorim dhe i zmadhojmė talentet tona aktuale, aq mė shumė
talente na jepen dhe aq mė i madh bėhet kapaciteti ynė. Kėto tri dhurata mė
tė rėndėsishme janė:
1. Liria dhe fuqia
jonė qė tė zgjedhim.
2. Ligjet apo
principet natyrore, qė janė universale dhe nuk ndryshojnė kurrė
3. Katėr
inteligjencat/zotėsitė tona: fizike/ekonomike, emocionale/shoqėrore,
mendore, dhe shpirtėrore.
Dhurata jonė e parė e
lindjes: Liria pėr tė zgjedhur
Nė tėrė mėsimdhėnien
time qė e pėrfshin gjysmė shekulli, po tė mė pyesnit: cila ėshtė njė temė -
njė poentė - qė tė ėshtė dukur se e ka ndikimin mė tė madh te njerėzit,
pavarėsisht rrethanave - do tė pėrgjigjesha me bindjen mė tė thellė: qė jemi
tė lirė tė zgjedhim. Pas vetė jetės, fuqia pėr tė zgjedhur ėshtė dhurata
juaj mė e madhe. Kjo fuqi dhe liri qėndron plotėsisht nė kontrast me modelin
mendor tė viktimizmit dhe me kulturėn e fajėsimit kaq tė pėrhapur nė shoqėri
sot.
Rrėnjėsisht, ne jemi
produkt i zgjedhjes, jo i natyrės (gjenet) apo i kultivimit (edukimi,
ambienti). Natyrisht, gjenet dhe kultura mund tė ndikojnė shumė fuqishėm,
por ato nuk pėrcaktojnė. Esenca e tė qenit njeri ėshtė tė mund ta drejtosh
jetėn tėnde. Njerėzit veprojnė; kafshėt dhe "robotėt" njerėzorė reagojnė.
Njerėzit mund tė bėjnė zgjedhje nė bazė tė vlerave tė veta. Fuqia juaj qė ta
zgjedhni drejtimin e jetės suaj ju lejon qė ta rishpikni veten, ta ndryshoni
tė ardhmen tuaj, dhe tė ndikoni fuqishėm nė pjesėn e mbetur tė krijimit.
Ėshtė njė dhuratė e vetme qė e mundėson pėrdorimin e tė gjitha dhuratave
tjera; ėshtė njė dhuratė e vetme qė na e mundėson ta ngritim jetėn tonė nė
nivele gjithnjė e mė tė larta.
Dhurata jonė e dytė e
lindjes: Ligjet apo principet natyrore
Pėrdorimi i menēur i
lirisė sonė pėr tė zgjedhur thjesht domethėnė tė jetojmė sipas principeve
apo ligjeve natyrore nė vend se tė shkojmė me kulturėn e sotme tė "riparimit
tė shpejtė." Sapo e ka parė Ajnshtajni gjilpėrėn e kompasit kur ishte katėr
vjeē, ai gjithmonė e ka kuptuar se duhet tė ketė "diēka prapa gjėrave, diēka
tė fshehur thellė." Kjo ka tė bėjė edhe me ēdo fushė tjetėr tė jetės.
Principet janė universale - domethėnė, ato e tejshkojnė kulturėn dhe
gjeografinė. Ato janė edhe tė pėrhershme; ato nuk ndryshojnė kurrė -
principet siē ėshtė drejtėsia, mirėsia, respekti, ndershmėria, integriteti,
shėrbimi, kontributi. Kulturat e ndryshme mund t'i pėrkthejnė kėto principe
nė praktika tė ndryshme; dhe gjatė kohės, mund edhe t'i turbullojnė
krejtėsisht kėto principe pėrmes pėrdorimit tė gabueshėm tė lirisė.
Megjithatė, ato janė prezente. Sikur ligji i gravitetit, ato operojnė
vazhdimisht. Njė gjė tjetėr qė e kam zbuluar ėshtė se kėto principe janė tė
padiskutueshme. Domethėnė, ato janė tė vetėkuptueshme. Pėr shembull, kurrė
nuk mund tė kesh besim tė qėndrueshėm pa besueshmėri. Mendoni pėr kėtė; ky
ėshtė ligj natyror.
Pjesės nga
udhėrrėfyesi "Zhvillimi i katėr inteligjencave / zotėsive"
|
