Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Shkruan:  Sotir ATHANASI

ZONJA DELFIN DHE VAJZA ME NISHAN NË FAQE

      Vajzës portretin e saj e bënte edhe më të verdhë ndriçimi neon, ashtu siç ia theksonte edhe më tepër nishanin në faqe. Njerëzia duartrokiste dhe përgëzonte djalin. Ndërsa ky sqaronte se nuk e kishte shpëtuar ai dhe se: do  të na befasonte të gjithë, kur tha që: shpëtimtarja ishte... GRU. 

            Ky tregim është shkruar për t’u paraqitur në garën e radhës ku jepet çmimi simbol NJË BUQETË LULE

            E rrahu NËNA DJALIN,

            E lidhi te pema, 

            E lidhi nga krahu, 

            Që s’frynte era.

            (Vargje të stilit poetik HAJK)

            Atë buzëmbrëmjeje deti ishte mjaft i qetë. Mbase e kërkonte shplodhjen nga zhurmat e banjëzuesve, ndaj edhe sikur mezi priste të përfundonin dëfrimet disa të  rinj që, tek-tuk, s’ngopeshin ende në zbavitjet e tyre. Në breg, ca fëmijë kënaqësinë e kishin të ngacmonin kandilët e detit, të cilët, për çudi, me gjithë pastrimin, aty-këtu, syri të kapte sërish të tillë. 

            Një fshatar, pranë motorit në trotuar (se ai gji shplodhës e kishte edhe këtë favor), la dy kaçile të mbuluara me një cohë dhe si u zhvesh, u zhyt në det me ngutin e njeriut që jo gjithaq kërkon freskimin, sesa merakun për moshumbjen e ditës pa ia marrë dozën e kripës atij deti, si dhe avujt e jodit aq të dëshiruar nga kushdo. 

            Një zog i vogël kërceu nga ajo shportë prej xunkthi dhe për shkak të pjerrësisë së vendit, si u rrokullis goxha, ngeci në  rërë. Cicërima e tij tërhoqi vëmendjen e një vogëlushi i cili e kapi. Por s’arriti ta përkëdhelë se klloçka, me një lëvizje të rrufeshme, hoqi cohën e shportës dhe fluturimthi ndali krahët kërcënueshëm përpara fytyrës së djalit. Fëmija mbeti i çuditur se si ajo pulë i rrëmbeu nga dora zogun dhe, sa hap e mbyll sytë, me vocërrakun e saj në sqep, u fut sërish në kashtën e asaj shporte. 

            Kjo ngjalli ca diskutime dhe fshatari, që e kishte vëzhguar nga larg skenën, shpjegoi se klloçka duhet ta ketë kapur nga bishti të voglin e tij. 

            Ngjarja, midis gazmores, kuriozitetit, por edhe zararit, u mbyll këtu.

            Në breg binte në sy edhe një gjysmë hark metalik me tri këmbë, si të qe germa greke «Π»-i, me të cilën ecte një mesogrua. Ajo zbriste nga dhoma e saj e shoqëruar nga një i ri rreth të tridhjetave për të ardhur buzë detit dhe si e linte aty Π-inë, futej në ujë. Kurrkush nuk kishte kërshërinë të shihte se si dhe ku notonte. Se shfaqej vetëm në hyrjen dhe daljen nga uji. Invaliditeti tek ajo, ndonëse tejet i dukshëm, shpërfillej thuajse nga të gjithë. Veçse kjo ngjante e tillë javën e parë. Të dytën të gjithë e morën vesh se dëshira e saj qe të lahej e mënjanuar, madje në një cak tejet të largët (gjë që e respektonte me fanatizëm çdo ditë) dhe që patjetër lihej të nënkuptohej zbatimi i porosive të mjekut.

            Në rërë kishte plot çifte që shëtisnin, pjesa më e madhe me shapka. Ata lagnin këmbët ose luanin me dallgën si të donin t’i kthenin në shenjë falënderimi buzëqeshjen këtij deti bujar. Kaq. Më shumë do të mësonim më vonë. Se gjithçka fliste për një mbrëmje që po zbriste butë, ëmbël e ngazëllenjëse, po të përjashtojmë tingujt skajshëm, tejet të largët që një klarinetist luante në botën e vet, melodi të thekura në trishtim. 

            Mua, tek sodisja këtë peizazh, më dukej mbrapshtësi përhapja e atyre tingujve. Ngjasimi me kolonën zanore që  jemi mësuar të shoqërojë interpretimin e aktorëve në një film dramatik, e përforconte në një shkallë edhe më të epërme pesimizmin. Shtoji kësaj edhe besëtytninë time të përtejme mbi shenjat metafizike, që gjasa të pritet me patjetër. 

            Se atë o gërvimë, angullimë a ku di unë se çfarë tjetër (le të flasim, po të doni, nga cilido pozicion), s’kishe se si të mos i merrje si një uverturë, shenjë a provë se po përgatitej të vinte një klithmë. Mbase jo morti, por thirrje për kushtrim, ato jone drithëruese të nisura në fillim si rënkime e pastaj të kthyera në britma e ndihmë; patjetër, që duhet të kërkonin. Dhe, o Zot! S’e kisha shpënë ende në fund arsyetimin mbi këtë parandjenjë, kur nga deti erdhën vërtet thirrjet alarmante për shpëtim. 

            Qenë shumë zëra njëherësh që kërkonin secili në mënyrën dhe formën e tij, të njëjtën gjë: mobilizimin e asaj bashkësie pushuesish në mbështetje të një njeriu, të një jete që rrezikohej të humbiste. 

            - O Zot, - tha dikush pranë bregut, ndërkaq, sa hap e mbyll sytë, një djalë i ri me pantallona të shkurtra plazhi u turr me vrap drejt detit.

            - Ç’të ketë ngjarë, o Zot? - pyeti një i moshuar në breg.

            - E ç’duhet të ngjasë pas asaj kukuvajke luajtur me atë  klarinetën ndjellakeqe, - tha dikush tjetër, vërsnik i të parit.

            - Sigurisht që s’pritej gëzim, por mos e ço, o Zot, të keqen deri në mort! Boll pranë zgripit e ndolli fryma e atij klarinetisti. 

            - Nuk është mirë të bëjmë me faj lajmëtarin, - iu kundërvu butë një i tretë soditës i vjetër i atyre rërave. 

            - Lajmëtarin po, por jo ndjellësin e fatkeqësisë, - ia priti një grua  që sapo iu bashkua turmës së bërë tanimë. 

            - Drita e Hënës dhe sinjali i fatkeqësisë vijnë gjithmonë tinëz, - u dëgjua një zë anonim mes grumbullit që mbanin frymën nga deti. 

            - Prandaj janë edhe të pabesa si gratë, - e vulosi një rondokop, që njihej nga të gjithë frekuentuesit e kafeneve dhe tavernave të atij plazhi si rrëfyes tradhtish vetëm nga femrat. Kjo ngjalli ilaritet e shpërthim të qeshurash. Ndërkaq, deti u mbush me njerëz si të ishin ushtarë dhe t’i kishte thirrur në alarm borizani. Apeli për ndihmë kishte drithëruar të gjithë atë bregdet të vogël. Dendësia e njerëzve, në mos e bënte tërësisht të errët pamjen, miqtë e mi, e turbullonte keqas qartësinë e saj. Nga ana tjetër, jo gjithaq lëvizjet, sesa paniku i njerëzve, e shndërronin në moskuptuese ngjarjen dhe e vishnin me mister atë. Nuk është e panjohur prirja e pushuesve për t’i dhënë një rëndësi të pamerituar edhe një episodi fare të rëndomtë,  vetëm e vetëm që të mburren për praninë në dëshminë e saj. Por këtu flitej për diçka të pazakontë. Gjithsesi, ne që ishim në rërë dëgjonim të kthyerit e parë të konkludonin:

            - Ai trupmadhi nuk e ndihmoi edhe pse qe më afër asaj. 

            Ndërsa gruaja, si të ish delfin, u turr dhe ia hoqi fatkeqin nga krahët ... e shërbëtorit të HADID-IT. 

            - Nga thonjtë e vdekjes e ke fjalën? 

            - E, se duhet të vdesë njeriu, pastaj ta marrë në dorëzim Perëndia, - u tall një pushues nga Kreta. Por batuta e tij s’gjeti mbështetës. 

            - Shpatullat me zemrën nuk janë motra, - ndërroi temë shoku i tij me këtë gojore.

            - Pse s’janë të tilla, zemra e asaj gruaje ishte më e madhe se shpatullat e atij burri për të cilin bëtë fjalë aty më parë ju, zotni.

            Kjo dytrajtësi e shtrimit të problemit fliste edhe për dyformësi të paraqitjes së tij dhe i vetmi intelektual në atë turn shquhej për të tilla. 

            Më në fund, u mor vesh se e rrezikuara ishte një e re, madje tepër e re. 

            Ajo së pari e kishte kërkuar vetë mbytjen (siç u përfol më vonë) dhe se më pas, kur kishte gëlltitur një gllënjkë, në të dytën qe penduar, si për t’i dhënë kohë gruas-delfin t’i jepte ndihmën dhe ta shpëtonte. Dhe kështu kishte ngjarë: Gruaja-delfin rrufeshëm i kishte shkuar pranë dhe e kishte ngritur mbi ujë. Ajo e shoqëroi deri te cektësia VAJZËN. Aty e mori para duarve një i ri. Brun, me farforita të mëdha dhe pak mustaqe mbi buzë. 

            Ky, me një vrapim atleti, punë sekondash, e vendosi në rërë. Nga mënyra e veprimeve, por më shumë nga ëmbëlsia dhe  shqetësimi me të cilat i kryente ato, linin të kuptohej se në mos qe i dashuri i saj, tejet i afërt duhet me patjetër të kishte qenë. Një nga gratë e shumta të grumbulluara në breg (siç doli më vonë, qe punonjëse e mjekësisë) u mor me vajzën dhe s’e pati të vështirë t’ia nxirrte ujin e gëlltitur dhe ta risillte në jetë. 

            Vajzës portretin e saj e bënte edhe më të verdhë ndriçimi neon, ashtu siç ia theksonte edhe më tepër nishanin në faqe. Njerëzia duartrokiste dhe përgëzonte djalin. Ndërsa ky sqaronte se nuk e kishte shpëtuar ai dhe se: do  të na befasonte të gjithë, kur tha që: shpëtimtarja ishte... GRU. 

            ...JO. ZONJA-DELFIN, të cilën e mbanin dy të rinj prej krahu derisa një i tretë të sillte harkun me tri këmbë, në formën e germës greke Π, që e kishte ngulur në rërë. Por ai hark tanimë vështirë se do t’i shërbente asaj.  ZONJA-DELFIN, pas kësaj, këmbët thuajse nuk i ndiente në ishin të sajat. Urdhërimin gjithashtu. Madje ajo mezi mbante drejtpeshimin. 

            Harkun metalik e mori një djalë dhe dy të tjerë ZONJËN përpara duarve të kryqëzuara si karrige, për ta shpënë tek ambulanca e urgjencës, e cila qëndronte në shërbim njëzet e katër orë në njëzet e katër. Harku metalik nën dritat neon ngjasonte me një brerore e mbase edhe me një . . .HARK TRIUMFI. Kurse portreti I ZONJËS-DELFIN shëmbëllente si të qe HYJNIA E DETIT.

            Çuditërisht klarinetisti i largët kishte marrë një melodi të gëzuar e optimiste për jetën. Dhe eja mos beso pastaj për besëtytni! Po ç’them edhe unë! Jeta është e bukur! Jetojeni atë, miqtë e mi!

            Në lajmet e orës së fundit televizioni kombëtar njoftonte se shpëtimtarja e së resë që u aksidentua paskësh qenë ish-kampionia e notit në rininë e vet. Ajo vuante nga një paralizë e pjesshme e gjymtyrëve të poshtme dhe pas kësaj mjekët thoshin se sforcimi i beftë e rrezikonte të mbetej plotësisht e paralizuar nga të dyja këmbët. 

            Veçse... Ngjan e pabesueshme për të qenë e vërtetë, por e tillë është përnjëmend:  Ajo grua shpëtoi një vajzë të re, të cilën, për shkak të largësisë dhe hijeve të ngrysjes, nuk e dinte që kishte qenë VAJZA e saj, fryma, shpirti dhe motivi i jetës së saj. 

            - Thirrja e të parëve, ajo e NËNËS, e ktheu atë në DELFIN, - tha i vetmi intelektual në klubin ku ishim mbledhur dhe ndiqnim programin në TV.

            Atë mbrëmje e zonja e bujtinës, që ishte gjithashtu e pranishme, na shpjegoi se ngjarja nuk ishte, të themi, fare ashtu e shkëputur. Një grindje e rëndomtë dashurie me partnerin e saj, tanimë të penduar, e kishte shpënë drejt mbytjes, VAJZËN ME NISHAN. 

            - Djaloshi brun, me farforita të mëdha dhe pak mustaqe mbi buzë, mos ishte i dashuri? - pyeti dikush. 

            Hoteljerja pohoi me krye pa dashur të japë më shumë sqarim. Por edhe s’qe e domosdoshme. U mjaftua me shprehjen: - Pendimi ishte i dukshëm. 

            - Pendimi ia kalon për nga shpejtësia zararit, por nuk e pengon dot atë, - tha sërish një tjetër gojore shoku i pushuesit nga KRETA. 

            Ky nuk e vinte në dyshim që e ëma nuk e kishte njohur vajzën. Por edhe kjo nuk iu afrua kot asaj. 

            - Janë të pashmangshme grindjet: NËNË - BIJË, - e vulosi kretasi.

            Shoku i tij gjeti rastin të thoshte ca vargje tejet të qëlluara që unë do t’i grupoja në stilin HAJK të Poezisë.

            Le t’i dëgjojmë ato, prandaj i kemi vënë në krye të këtij rrëfimi: 

           E rrahu NËNA DJALIN, 

           E lidhi te pema, 

           E lidhi nga krahu,

           Që nuk frynte era.

            Kjo flet për pendimin dhe jo vetëm, miqtë e mi.

            - Ai nuk do të vlente në qoftë se e keqja do të kishte ngjarë. 

            Tani dashuria merr një hov të ri.

            - Kjo ka rëndësi, - tha i vetmi intelektual në atë bashkësi, - dhe jo ato çikë mustaqe mbi buzë të atij djali që të paktën nuk e pranoi të qe SHPËTIMTARI. Sepse, për mendimin tim, duhet të ishte SHKAKTARI, - I mëshoi Ai më fort zërit.

            Pas katër a pesë vitesh, ja ku jemi sërish në plazhin e parapëlqyer të LIVANATES. Të etur për t’u zhytur në ujin e detit që mëngjesin e parë, zbritëm nga hoteli dhe lamë peshqirët mbi tendë.

            Banjëzuesit meraklinj të mëngjesit po dilnin nga zhytja e parë. Në buzëdet, ngulur pranë valës sytë na zunë harkun metalik me tri këmbë, ose germën greke: Π-në. Aty pranë, një vogëlushe tri a katër vjeçe dhe e ëma e saj fare e re që, siç  ndodh rëndom, s’guxonte të lagte këmbët nga të rrëqethurat e ndryshimit të temperaturës. Ajo nxiste me siguri të bijën duke  i thënë: 

            - Helenë! Ja gjyshja po na e bën me shenjë! Është ajo që e mban për dore babi. Nuk e sheh? 

            Kur u afrua në breg, unë njoha ZONJËN-DELFIN, që tanimë qe bërë edhe gjyshe.         Nuk e kishim aspak të vështirë që së bashku me time shoqe të kuptonim se njeriu përkrah ishte dhëndri i saj. Djaloshi brun me farforita të mëdha dhe pak mustaqe mbi buzë. Në rërë e bija e ZONJËS-DELFIN qe VAJZA ME NISHAN NË FAQE me fëmijën e saj Helenë. Drama e asaj dite katër a pesë vjet më parë kishte rrezikuar mbase edhe ardhjen në jetë të kësaj vogëlusheje që si flutur u ngjit në gjoksin e gjyshes së saj, të asaj GRUAJE që shumëkush me ta dhe unë e kemi quajtur: ZONJA-DELFIN.

            Në mars, ditën e caktuar për nënat, këtë tregim do ta paraqes në tavolinën e shkrimtarëve me buqetën e luleve në mes. Shpresën të jem një nga mëtuesit të orkidesë e kam. Ta fitoj apo jo, kjo varet nga trapeza. Besoj që dy nga pjesëmarrësit të mos e vlerësojnë nga gradacioni i alkoolit! Përkundrazi. Të marrin në analizë: kapriçion e djaloshit me pak mustaqe në buzë; marrëzinë e VAJZËS ME NISHAN NË FAQE dhe sakrificën tashmë, të NËNËS së saj..., ZONJËS-DELFIN.

Athinë, 16 shkurt 2016