Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Shkruan: Dr Andrew STANWAY

Shqipëroi: Hasan HAMËZBALA

AKUPUNKTURA (2)

            Mjekësia e lashtë kineze po ashtu i lidh kushtet kohore dhe pesë elementet kryesore – drurin, ujin, zjarrin, metalin dhe tokën – me shëndetin dhe sëmundjen. Secili organ është i lidhur me këto pesë elemente, e po ashtu edhe me jin-in dhe jang-un, ashtu që, për shembull, me stimulimin e mëlçisë stimulohet edhe zemra (zjarri), derisa shpretka (toka) do të mbetet e qetë.

            SI VEPRON?

            Do të ishte e ndershme të thuhej se këtë askush s’e di – së paku jo që të mund të tregohet në mënyrën që ta kuptojmë edhe ne këtu në Perëndim. Por akupunktura padyshim e kryen punën e saj. Akupunktura me vite shpjegohet si një lloj hipnoze. Fakti se afër 20% e njerëzve nuk reagojnë në akupunkturë (më shumë në Perëndim sesa në Lindje) duket sikur e përforcon këtë hipotezë, por kur të merret parasysh fakti se në këtë mënyrë me sukses shërohen edhe shtazët, elementi hipnotik duket sikur bëhet i parëndësishëm. Akupunktura po ashtu vepron edhe në pacientët nën anestezi të plotë. Argumenti më bindës se akupunktura nuk është fenomen hipnotik, është fituar në hulumtimet ku kandidatë ishin njerëzit të cilët e dinin se çfarë rezultatesh mund të priten nga akupunktura. Ata kanë qenë në gjendje t’i tregojnë akupunkturologut se nuk e kanë vënë gjilpërën ku duhet, madje edhe kur ka qenë në pyetje vetëm një e dhjeta pjesë e inçit; kur terapeuti përsëri do ta vendoste gjilpërën, pacienti do ta konfirmonte rezultatin e dëshiruar. Vështirë do të mund të thuhej se kjo është hipnozë.

            Mjeku anglez Henri Hed (Head) zbuloi ne fillim të shekullit 19 se disa sëmundje të organeve të brendshme janë të lidhura me ndjeshmërinë e tepruar të vendeve të veçanta në lëkurë. Siç kemi sqaruar më parë, çdo zonë të trupit e mbulon një segment i palcës kurrizore i cili lidh grupin e caktuar të organeve të brendshme me zonat specifike në sipërfaqe të trupit.

            Një shembull fascinues tregon sesa është e komplikuar e tërë çështja. Japonezi, doktori Nagahama, i cili punon në një universitet të shquar japonez, ka shëruar pacientin e goditur nga rrufeja. Si pasojë e kësaj, lëkura e pacientit ka qenë jashtëzakonisht e ndjeshme ashtu që ka mundur të përshkruajë rrugëtimet (përndryshe: për të plotësisht të panjohura) nëpër trupin e tij, të cilat, siç duket, stimuloheshin kur doktori shponte me gjilpërë pikat akupunkturale. Rrugëtimet të cilat pacienti i përshkruante ishin meridianë akupunkturalë, dhe jo rrugë nervore. Doktor Nagahama shkoi më tej dhe zbuloi se shpejtësia që realizohej nëpër këta meridianë dallonte plotësisht nga shpejtësia që realizohet nëpër nerva (ishte nja 10 herë më e vogël), e po ashtu konfirmoi se meridianët në mes veti ishin të lidhur, ashtu siç kinezët me shekuj kanë pohuar.

            Doktori Xhorxh Krajl (Crile), themelues i klinikës së Klivlendit, më 1934 ka supozuar se çdo qelizë njerëzore krijon rrymën e vet elektrike dhe punon si një bateri e vogël, por, si shumë pionierë të vërtetë të shkencës, për të gjallë të vetin qe i përqeshur. Ne sot e dimë se ka pasur të drejtë dhe studimi i pikave akupunkturale tregon se ato kanë cilësi të jashtëzakonshme elektrike. Këto pika, në bazë të elektricitetit, mund të dallohen nga lëkura përreth e po ashtu në bazë të elektricitetit dallohen edhe njëra nga tjetra. Rusët kanë ndërtuar makinën elektrike të quajtur tobiskop e cila ndriçon sa herë që kalon mbi pikat akupunkturale. Thuhet se tufa me ndriçim plot dritë tregon pikën e shëndoshë akupunkturale, kurse tufa e zbetë e dritës sëmundjen potenciale apo atë ekzistuese.

            Në këtë moment thjesht nuk mund të jemi të sigurt sesi polet elektrike (fuqia e jetës apo çi-ja e mjekësisë tradicionale kineze) të trupit funksionojnë, por mund të jemi të sigurt se ato ekzistojnë. Është interesant të vërejmë se ndjenjat po ashtu mund të ndryshojnë potencialin elektrik të pikave akupunkturale, si edhe qëndrimi mental i pacientit që mund të ndryshojë rezultatin e akupunkturës. Akupunkturologu nga Lindja e Largët më ka konfirmuar se arrin rezultate dukshëm më të dobëta në Perëndim sesa në Lindjen, dhe kjo është sigurisht pasojë e qëndrimit mental plotësisht të ndryshëm në Lindje. Hipnoza po ashtu mund të shkaktojë ndryshimin e potencialit elektrik në pikat akupunkturale, ashtu siç munden edhe autosugjestionet si dhe treningu autogjen, kështu që duket se qendrat e larta trunore dhe meridianët akupunkturalë në shkallë të caktuar mund të kontrollojnë organet e brendshme.

            Por, ta sqarosh mjekësinë tradicionale kineze në këtë mënyrë tipike redukcioniste perëndimore, do të thotë ta nënçmosh. Kinezët flasin për çi-në - apo energjinë trupore – e cila qarkullon nëpër meridianët tanë 25 herë gjatë ditës dhe 25 herë gjatë natës. Ata përshkruajnë ndërveprimin e jin-it dhe 0-ut, e cila për kinezët është forca e vërtetë e jetës përgjithësisht. Jin-i dhe jang-u janë shumë më tepër sesa koncepti ynë perëndimor i të kundërtave (mirë dhe keq; nxehtë dhe ftohtë etj.) dhe dominojnë në tërë universin. Organet trupore janë jin (plot) ose jang (zbrazët) dhe shëndeti i mirë është ekuilibri i jin-it dhe jang-ut në trup.

            Mjekësia e lashtë kineze po ashtu i lidh kushtet kohore dhe pesë elementet kryesore – drurin, ujin, zjarrin, metalin dhe tokën – me shëndetin dhe sëmundjen. Secili organ është i lidhur me këto pesë elemente, e po ashtu edhe me jin-in dhe jang-un, ashtu që, për shembull, me stimulimin e mëlçisë stimulohet edhe zemra (zjarri), derisa shpretka (toka) do të mbetet e qetë. Kontaktet e këtilla vargore, në shikim të parë të pakuptimta, sot mund të shpjegohen me anë të dijes bashkëkohore nga neurofiziologjia. E tërë kjo e vërteton atë që një numër i konsiderueshëm mjekësh të arsimuar perëndimorë kanë filluar ta kuptojnë – se nuk duhet shëruar asnjë organ në mënyrë të izoluar. Organet ndikojnë njëri në tjetrin, çka për ne me njohuri të kufizuara nga anatomia është vështirë ta sqarojmë, por kinezët e njohin atë aq mirë. Fatkeqësia qëndron në faktin se kur ndokush fillon të lidhë kushtet kohore a kozmosin me mënyrën e funksionimit të shpretkës sonë, rëndom e quajnë “të krisur”, gjithnjë derisa nuk vërtetohet e kundërta. Kinezët kanë përgjigje në shumë pyetje, por ka për të kaluar edhe shumë kohë para se të jemi në gjendje që sekretet e tyre t’i shpjegojmë me fjalë të cilat shkenca perëndimore mund t’i pranojë.

            Përcaktimi i diagnozës me ndihmën e pulsit është pjesë tjetër mahnitëse e mjekësisë kineze dhe pjesë integrale e akupunkturës. Në të vërtetë, kjo është bazë e diagnozës tradicionale kineze. Kjo është metodë diagnostikuese me ndjeshmëri të jashtëzakonshme e cila mund të ofrojë informacione shumë të sakta për sëmundjet e mëhershme, ashtu që mjeku është në gjendje që pacientin ta qerasë me historinë e sëmundjeve të tij. Diagnoza me anë të pulsit mundet madje që të tërheqë vërejtjen edhe për sëmundjet eventuale në të ardhmen.

            Atyre që s’mund të gjejnë diagnozën me anë të pulsit, gjetja e diagnozës në mënyrë të tillë ngjan në magji, mu ashtu siç edhe puna e transistorit – para se të ishte e sqaruar – ngjante në magji, ndaj mund të presim që një ditë edhe diagnoza me anë të pulsit të jetë e kuptuar.

            Akupunkturologu tradicional është i aftë që në bazë të pulsit radial arterial të pacientit në nyjë të dorës të vlerësojë gjendjen e energjisë nëpër meridianë. Në një arterie në secilën nyjë të dorës mund të ndjehen 14 lloje pulsesh të ndryshme, por shumë akupunkturologë mendojnë se në praktikë realisht mund të zbulojnë 5 apo 6 lloj pulsesh. Inxhinieri japonez i elektronikës ka ndërtuar aparatin për të cilin pohon se mund të dallojë 13 lloje pulsesh në nyjën e dorës. Ai në arterie mat parametrat vijues: plotësinë, fortësinë, qetësinë, aktivitetin e shtuar apo të zvogëluar. Praktikanti shumë i stërvitur me prekjen e pulsit  mund të diagnostikojë qindra gjendje të ndryshme. Mjeku i praktikës së përgjithshme në Perëndim po ashtu shërbehet me pulsin për qëllime diagnostikimi, por kryesisht në mënyrë shumë të kufizuar.

            Diagnoza me ndihmën e pulsit kërkon shkathtësi të jashtëzakonshme, shkaku se akupunkturologu, përpos asaj se duhet të dallojë të gjitha llojet e pulseve që mund të ndihen, po ashtu duhet edhe të interpretojë të gjitha mundësitë në një lloj pulsi. Për shembull, çrregullimi i pulsit të “mëlçisë” mund të shkaktojë së paku 20 vështirësi “mëlçiore”, duke filluar nga hemorroidet dhe sëmundjet e idhëzës e deri te migrenat dhe disa forma të astmës.

Meqë diagnoza është përcaktuar, qoftë në bazë të pulsit, qoftë nëpërmjet pikave akupunkturale, të shohim sesi akupunktura zbatohet.

            SI  PËRDORET?

            Akupunktura nënkupton vetëm një shkathtësi – të dish se në cilat vende duhet stimuluar lëkurën për të arritur rezultatet e dëshiruara.

            Pikat akupunkturale rëndom stimulohen me gjilpërë, por gjerësisht përdoren dhe metoda të tjera, ta zëmë: me majat e gishtërinjve, kurse akupunkturologët e vërtetë shërbehen me stimulime të llojllojshme, duke përfshirë masazhin, ngacmimet elektrike, vibratorët mekanikë, ngrohtësinë si dhe oscilatorët magnetikë. Shumica e akupunkturologëve pohon se rezultatet më të mira arrihen kur pikat akupunkturale stimulohen me gjilpëra.

            Gjilpërat rëndom ndërtohen nga argjendi jo shumë i pastër apo nga çeliku që nuk ndryshket. Kësisoj janë mjaft të forta, e gjithashtu të përshtatshme edhe për sterilizim dhe mprihen lehtë. Manualet tradicionale kineze përshkruajnë afër pesëdhjetë mënyra të nguljes së gjilpërave, por rëndom vetëm gjashtë gjëra janë kryesore që ngacmimin e bëjnë të  dobishëm kur gjilpëra të jetë në vendin e duhur:

            trashësia e gjilpërës (diametri);

            distancën e lëvizjes së saj;

            thellësia deri ku depërton;

            mprehtësia e gjilpërës;

            koha sa gjilpëra lihet në pikën e caktuar, dhe

            numri i tretmanëve (të përsëritura).

            Kur të gjendet vendi i pikës relevante akupunkturale, ngulet gjilpëra (apo gjilpërat) dhe lihet(n) aty prej disa sekondash deri në disa minuta. Disa terapeutë e sjellin gjilpërën në mes të majave të gishtërinjve që sa më fuqimisht ta stimulojnë pikën akupunkturale, derisa disa të tjerë thjesht e ngulin gjilpërën e pastaj e nxjerrin. Disa akupunkturologë pohojnë se arrijnë rezultate më të mira kur gjilpërën e vibrojnë nëpërmjet shtegut elektrik, por lidhur me këtë mund të diskutohet ende.

            Pacienti që i nënshtrohet shërimit me akupunkturë rëndom nuk ndien dhembje. Njerëzit rëndom janë të tmerruar nga mendimi se gjilpërat shpojnë fuqishëm dhe mjaft thellë, prandaj është krejt i natyrshëm hezitimi. Shumica e akupunkturologëve nuk shkaktojnë dhembje dhe gjilpërat jashtëzakonisht të holla e të mprehta i ngulin disa milimetra nën lëkurë. Stimulimi më i madh nuk nënkupton domosdoshmërisht se edhe ndikimi është më i madh, kështu që nuk ka dobi të madhe nëse akupunktura shkakton dhembje. Te sëmundjet kronike veprimi i shërimit rëndom zbatohet një ose dy herë në javë, kurse tek ato akute më shpesh.

            Disa njerëz ndjejnë lehtësi menjëherë, për disa sekonda, kurse disa gjatë disa ditëve. Disa pacientë kanë nevojë për 4 apo 5 tretmanë para se të ndiejnë çfarëdo lehtësimi; disa pas një tretmani pohojnë se ndjehen tepër lehtë dhe plot vrull, kurse të tjerët thonë se ndjehen shumë të relaksuar. Ngandonjëherë, para se të vijë deri tek përmirësimi, zgjohen reaksione të kundërta, që mund ta dekurajojnë pacientin nëse nuk është më parë i përgatitur.

            Vazhdon...

(1)                 (3)