Unė jam kėtu shkaku se askund tjetėr nuk mund tė jem. Jeta
kėshtu ka ndodhur. Ju jeni kėtu shkaku se askund tjetėr nuk mund tė jeni.
Dhe pėrsėri jeta kėshtu ju ka ndodhur.
Por, kjo ėshtė vėshtirė tė pranohet. Pse? Shkaku se atėherė
me kurrgjė nuk mund tė manipuloni, shkaku se atėherė jeta ėshtė diēka mbi
ju.
Po qe se unė ju them se ju jeni kėtu shkaku se jeni
hulumtues tė mėdhenj pėr tė vėrtetėn, ju keni pėr tu ndier kėndshėm. Nėse
jeni kėtu shkaku se jeni hulumtues jashtėserikė, egoja juaj do tė mbushet me
lumturi. Atėherė, nėse mund tė zgjedhni, mund tė shkoni. Nė atė rast jeni
zgjedhės dhe atėherė ndieni se jeta nuk ju kontrollon ju, por se ju e
kontrolloni atė.
Por, unė nuk them se ėshtė kėshtu. Unė vetėm pėrsėris se ju
jeni kėtu shkaku se kėshtu jeta ka ndodhur. Ju nuk keni mundur tė zgjidhni.
Kjo nuk ėshtė zgjedhja juaj. Nėse mbeteni kėtu, pėrsėri nuk ėshtė zgjedhja
juaj. Zgjedhja ėshtė e pamundur. Dhe bėhet e mundur vetėm nėse keni ego.
Kurdo qė nuk e ushqeni egon, kurdo qė ajo e ka pakėndshėm,
kurdo qė e ka papėrshtatshėm, kjo ndihet. Prandaj po ju them se ekzistojnė
dy rrugė: njėra ėshtė majmėria e egos, tjetra hedhja e egos. Por, mbajeni
nė mend, rruga e parė ėshtė e pėrkohshme, kalimtare. Sa mė tepėr ta ushqeni,
aq mė tepėr kjo lyp dhe kėrkon, e tėrė kėsaj nuk i shihet kund fundi.
Dhe mu pėr kėtė, ju them, se jeta kėshtu ka ndodhur unė
jam me ju, ju jeni me mua. Shumė herė kjo na ka ndodhur dhe shumė herė
njėsoj ka pėr tė na ndodhur.
Nėse mund ta kuptoni kėtė, shumė nga kjo do tju bėhet e
mundshme; do tė jeni mė tė hapur, mė receptivė. Nuk keni pėr tu frikėsuar.
Atėherė jeta butėsisht ka pėr tė kaluar nėpėr ju. Atėherė jeta ka pėr tu
bėrė puhi, kurse ju keni pėr tė qenė dhomė e zbrazėt: Jeta vjen dhe shkon...
kurse ju lejoni ēdo gjė. Lejimi ėshtė fshehtėsi, e fshehta e tė gjitha
fshehtėsive.
Dhe mu shkaku i kėsaj theksoj, insistoj, se ju nuk jeni kėtu
shkaku se ju kėtė e keni zgjedhur. As unė nuk jam kėtu shkaku se unė kėtė e
kam dėshiruar. Me sa shoh, zgjedhje nuk ka, sepse unė nuk jam. Ndoshta ju
jeni nė iluzionin se po zgjidhni, por kjo nuk ėshtė fakt.
Por, unė nuk jam kėtu pėr ta ushqyer egon tuaj, por pėr ta
shkatėrruar atė. Kjo ėshtė pėrpjkekja ime totale: si tju asgjėsoj shkaku
se jeni tė pakufishėm vetėm kur kufijtė ti keni tė thyer. Kjo mund tė ndodh
mu nė kėtė moment. Aty ska kufij, ai ėshtė vetėm kėrcim juaji.
Shumė njerėz vijnė tek unė me pyetjen: A kemi qenė me ty
edhe mė herėt? nėse unė them po, si jo, krejt ėshtė nė rregull. Nėse unė
them jo, nuk keni qenė, egoja juaj ndihet e hedhur, zemėrthyer. Pse? Thjesht
shkaku se njerėzit jetojnė nė botėra tė imagjinuara. Se me mua jeni kjo
nuk ėshtė shumė e rėndėsishme. Keni qenė me mua edhe nė jetėrat e kaluara
o kjo duket shumė e rėndėsishme! Ju e lėshoni kėtė ēast kur pėr tė parėn
herė, ndoshta, vėrtet mund tė jeni me mua sepse tė jesh me mua, kjo nuk
ėshtė fenomen fizik. Mund tė rrini pranė meje e qė fare tė mos jeni me mua.
Mund tė vareni pėr mua me vite e qė tė mos jeni me mua as njė pjesė tė
sekondės. Pse? Sepse tė jesh me mua do tė thotė thjesht se nuk jeni mė.
Unė sjam, dhe nėse edhe ju sjeni vetėm pėr njė ēast, ka
pėr tė ndodhur takimi dy zbrazėsitė kanė pėr tu takuar. Mbajeni nė mend,
vetėm dy zbrazėsi mund tė takohen asnjė mundėsi tjetėr nuk ekziston.
Kurdo qė tė keni takim, ato janė nė tė vėrtetė vetėm dy zbrazėti qė shkrihen
nė njėra-tjetrėn.
Egon e keni tė rėndė ėshtė tejet substanciale pėr tu
tretur. Prandaj, me tė mund tė rriheni, tė kacafyteni, por jo edhe tė
takoheni. Ju mund tė mendoni se ndeshja e dy egove ėshtė njėfarė takimi. Po
edhe ėshtė, ėshtė njėfarė takimi. Ju jeni sė bashku, por jo deri nė fund.
Keni pėr tu takuar, por jo deri nė fund. Prekeni, por prekja juaj nuk
depėrton. Zbrazėtia juaj e brendshme mbetet truall i virgjėr pėr egon ai
ėshtė i paprekshėm.
Por, kur mungon egoja, kur nuk e ndieni edhe aq shumė Unin
tuaj, kur fare nuk mendoni pėr veten, kur mungon unėjam-i... kjo
ėshtė ajo qė Buda e quan anatta jounėjam-i. Buda ėshtė
kuptuar plotėsisht gabim.
Nė Indi gjithmonė ėshtė folur pėr Atman-in, unin suprem.
Secili ėshtė nė gjurmim tė vetvetes si tė bėhem njė me unin suprem. E
atėherė, pėrnjėherėsh, vjen Buda dhe flet nė kupė tė qiellit: Nuk ka unė tė
cilin duhet arriur; mė mirė bėhuni jo-unė. Mėsimi i tij thjesht nuk ka
mundur tė pėrvetėsohet. Mund tė thuhet lirisht se ka qenė i pėrjashtuar nga
vendi. Kurrkund nuk ka qenė i pranuar. Kudo qė ka shkuar me mėsimet e tij,
mirėseardhje nuk ka pasur, sepse aq shumė i ka lėnduar tė ashtuquajturit
gjurmues religjiozė, saqė ata fare nuk kanė mundur ta durojnė. Ai edhe pėr
vetveten thoshte se nuk ėshtė.
Kur tė jeni tė zbrazėt, kur vetėm zbrazėtia ekziston, takimi
ndodh. Secili qė ėshtė i aftė dhe i gatshėm tė jetė i zbrazėt, mund tė
takohet. Kurse kjo ėshtė mėnyra e vetme pėr tu bėrė njė me Ekzistencėn.
Mund ta quani kėtė dashuri, lutje, meditim apo si tė doni.
Jeni me mua sepse jeta kėshtu ju ka ndodhur. Edhe mua jeta
ngjashėm mė ka ndodhur, prandaj edhe unė jam me ju.
Kurse kjo mundėsi qė tė jeni me mua mund tė shfrytėzohet,
mund tė mbetet e pashfrytėzuar, e mund tė jetė edhe e huqur, e humbur. Nėse
e humbni, kjo ska pėr tė ndodhur pėr herė tė parė. Shumėherė keni qenė me
mua por kurrė bash plotėsisht me mua. Shumėherė keni qenė me Budėm, me
Mahavirin, me Jezuin, me Mojsiun, me Lao Cenė, siē jeni tash me mua. Edhe
Buda edhe Lao Ce janė zbrazėsi dhe si tė tillė nuk mund tė jenė tė definuar
nė mėnyrė tė veēantė. Kualiteti nuk ndėrron nga zbrzėsia nė zbrzėsi. Ndoshta
keni qenė me Lao Cenė, por unė them se megjithatė keni qenė me mua, sepse
aty nuk ka dhe ndonjė dallim tė veēantė. Lao Ce ėshtė njėra zbrazėsi. Dy
zbrazėsi janė plotėsisht tė njėta nuk mund tua gjeni dallimin. E
megjithatė, ju e huqni. E keni huqur mundėsinė e takimit shumėherė dhe
mbajeni nė mend kjo pėrsėri mund tė ju ndodhė.
Ju jeni bash tė urtė, tė kthjellėt, gjithmonė diēka
kalkuloni. Madje edhe nėse huqni, ju keni pėr tė huqur nė mėnyrė shumė tė
zgjuar. Ju keni pėr ta racionalizuar tė tėrėn. Do tė thoni se keni huqur
shkaku se nuk kishte kurrgjė pėr tu arritur, qe pse. Apo keni pėr tė gjetur
argumente qė tė huqni, por qė huqja juaj tė mbetet e fshehtė.
Po qe se bėheni thellėsisht tė zgjuar nė raport me faktin se
mundėsia e huqjes ėshtė gjithnjė e pranishme befasisht takimi bėhet i
mundshėm. Dhe unė them befasisht pėrnjėherėsh nuk ka arsye qė ēkadoqoftė
tė shtyhet.
Kurse ėshtė shumė me rėndėsi se jeta ka ndodhur mu nė kėtė
mėnyrė. Miliona tė tjerėve iu ka ndodhur nė ndonjė mėnyrė krejt tjetėr. Ju
jeni tė lumtur pėr arsye se jeni kėtu, por mos krijoni nga lumturia juaj
ushqim pėr ego, se egoja me atė ushqehet dhe bėhet mė e fuqishme, keni pėr
ta huqur edhe atė qė jeni lumturuar. Ju jeni tė lumtur, por ajo lumturi
ėshtė vetėm njė mundėsi e hapur. Ju mund tė rriteni nėpėrmjet saj, po prej
tėrė asaj edhe mund tė bini. Por kjo ndodh rrallė rrallė pėr shumė arsye.
E para: ėshtė tepėr vėshtirė tė jesh i tėrhequr nga personi
qė ėshtė i zbrazėt shumė vėshtirė, shkaku se zbrazėtia nuk ėshtė ndonjė
magnet i veēantė. Ju jeni tė tėrhequr kryesisht kah ai person i cili diēka
ka arritur. Pse jemi tė tėrhequr nga personi i cili diēka ka arritur? Shkaku
se edhe vetė kemi dėshira. Ne po ashtu i dėshirojmė arritjet.
Tėrhiqemi pas politikanin tė fuqishėm vetėm shkaku se edhe
ne kėtė e dėshirojmė. Kushdo qė tė jetė ai bėhet idhull, hero. Tėrhiqemi
pas njeriut qė ėshtė pafundėsisht i pasur vetėm nga shkau se ne vetė jemi tė
varfėr, shkaku se ashtu tmerrėsisht e dėshirojmė pasurinė. Ēfarėdo tė jenė
ata bėhen ideal. E pse dikush do tė tėrhiqej pas njeriut i cili nuk
posedon asgjė?
Kjo ėshtė fat, vėrtet mundėsi e rrallė. Nganjėherė jeta
zhvillohet nė atė mėnyrė qė megjithatė tė tėrhiqemi pas personit qė asgjė
nuk ka, personit qė ėshtė i zbrazėt. Kurrgjė me kėtė nuk do tė fitojmė;
anasjelltas, me tė ēdo gjė do tė humbet.
Kjo ėshtė hazard i pastėr. Pra, ju jeni hazarderė prandaj
jeni kėtu.
Dhe gjithnjė derisa nuk keni pėr tė rrezikuar plotėsisht
keni pėr tė humbur. Hazardi nuk guxon tė jetė parcial pjesa nuk do tė jetė
e pranuar. Kjo ėshtė rregull e kėsaj loje. Prandaj, mos luani kujdesshėm, tė
rezervuar. Investoni nė lojė krejt ēka keni. Krejt kjo ėshtė e rrezikshme
dhe guximtare. Pėr kėtė unė edhe them se ėshtė rast i rrallė tė jesh i
tėrhequr pas Budės apo Jezuit. Vetėm njė pakicė tėrhiqen pas tyre.
Ju e dini se Jezui ka pasur dymbėdhjetė nxėnės. Dhe tė
gjithė kėta kanė qenė njerėz skajshmėrisht tė thjeshtė: peshkatarė,
zdrukthtarė, barinj nė asnjė kuptim nuk kanė qenė tė jashtėzakonshėm...
thjesht kanė qenė njerėz tė zakonshėm. Por pse pikėrisht njerėzit e
zakonshėm kanė qenė tė tėrhequr pas Jezuit apo Budės? Tė jesh i zakonshėm
ėshtė kualitet shumė i pazakonshėm, meqė ata qė nuk janė tė zakonshėm nė
ndonjė ego tė tyre pėr rropulli kanė: pasurinė, fuqinė, statusin. Bariu,
peshkatari dhe zdrukthtari tė parėndėsishėm, njerėz absolutisht tė
thjeshtė qė nuk janė tė interesuar pėr kurrfarė arritjesh vetėm ata kanė
qenė tė tėrhequr pas Jezuit.
Tė jesh i zakonshėm ėshtė gjė e rrallė; tė jesh absolutisht
i zakonshėm vėrtet ėshtė gjė e pazakosnhme. Mjeshtrit e zenit pandalim e
pėrsėrisnin: Bėhu sė pari i thjeshtė, e tek pastaj, pėrmes kėsaj, i
jashtėzakonshėm. Pėrse e thonė kėtė? Shkaku se ēdo qenie e zakonshme provon
tė jetė e pazakonshme, e kjo ėshtė gjė kaq e zakonshme. Lirisht jini tė
thjeshtė. Nėse jeni tė tillė, kjo vetėm do tė thotė se nuk vraponi pas
kurrfarė tė arriturash, nuk synoni ndonjė qėllim, se vetėm jetoni nga njė
ēast nė tjetrin, duke pluskuar, duke lundruar.
Qenia juaj ėshtė rrallė kėtu edhe pėr arsye tė tjera, shkaku
se mendja njerėzore pandalim i frikėsohet vdekjes. Ajo kapet pas jetės,
lakmia pėr jetė ndodhet nė tė. Madje edhe nėse jeton mjerueshėm, megjithatė
ngjitet pas jetės... dhe atė jo shkaku i jetės, por shkaku i frikės nga
vdekja. E kur njeriu veēse ka ardhur tek unė, ai ka ardhur vėrtet pėr tė
vdekur, ka ardhur pėr tu zhdukur.
Pėr njeriun e tillė unė do tė jem pafundėsi, ambis pa fund
nė tė cilin do tė bie e do tė bie dhe do tė arrijė diku...! Nėse vetėm mė
shikoni, keni pėr tė ndier marramendjen. Po soditėt nė sytė e mi, do tė
shihni pafundėsinė nė ta, dhe atėherė frika ka pėr tju prerė, dhe ka pėr tė
filluar rėnia, rėnie, rėnie...
Paramendojeni vetėm njė gjeth qė bie nė pafundėsi kurse
ambisi ėshtė i pafund dhe gjethi ska ku tė arrijė; ai vetėm mund tė zhduket
bie, bie, bie dhe zhduket...
Udhėtimi shpirtėror fillon por kurrė nuk pėrfundon. Vini tek
unė, bini nė mua, zhdukeni dhe nuk arrini kurrgjė. Por, pikėrisht ajo
zhdukje ėshtė ngazėllimi. Nuk ekziston ngazėllim mė i madh se ai
ngazėllimi i zhdukjes sė plotė! Mu sikur vesa zhduket nė diellin e mėngjesit
apo sikur nata zhduket para shkėlqimit tė flakės nė tė njėjtėn mėnyrė,
edhe ju keni pėr tu zhdukur.
Rast i rrallė ėshtė tė kėrkosh vetėvrasje: se kjo ėshtė
vetėvrasje vėrtet vetėvrasje! Gjithkund mund ta mbytni trupin, por
gjithkund nuk mund ta mbytni unėjam-in. Ju kėtu pėrgatiteni pėr
vetėvrasjen pėrfundimtare pėr vrasjen e unit tuaj.
Por, mos krijoni prej gjithė kėtyre gjėrave sqarime, ato nuk
janė kėto. Unė jam gjithmonė jo-i-sqarueshėm.
Po qe se e tėrė kjo ju bėn gjithnjė e mė tepėr misterioz, po
qe se e tėrė kjo ju bėn tė pasigurt sa mė shumė, aq mė mirė. Po qe se
mendja juaj hyn gjithnjė e mė thellė nė mjegull nė tė cilėn nuk dini se ēka
ėshtė ēka, ky ėshtė kushti mė i mirė.
Pjesė nga libri RRUGA IME, RRUGĖ E REVE TĖ BARDHA
(1)
|