Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

P. D. OUSPENSKY

Shqipëroi: Hasan HAMËZBALA

Ligjërata e katërt (2)

PSIKOLOGJIA E EVOLUCIONIT TË MUNDSHËM TË  NJERËZIMIT

( Hyrje në mësimet e Gurxhievit )

Mund të thuhet, pa dyshim, se pa ndjesitë e këndshme dhe të pakëndshme nuk është i mundur kurrfarë orientimi i vërtetë në jetë. Me to udhëhiqet e tërë bota e gjallë mbi tokë, dhe çdo çrregullim në to ka për pasojë rrezikun e përhershëm nga sëmundja dhe vdekja.

Natyrisht se për njeriun i cili për veten nuk ka menduar kurrë dhe i cili kurrë nuk ka provuar ta studiojë vetveten nuk ka asgjë të çuditshme as në këtë e as në asgjë tjetër. Porse nga pikëpamja e fiziologjisë së zakonshme këto dukuri duken vërtet të çuditshme.

Fiziologu e di sesa procese komplekse kryhen që prej çastit kur pihet rakia apo uji e gjersa nuk ndjehet efekti i tyre. Çdo substancë që në trup hyn përmes gojës duhet analizuar, ekzaminuar në disa mënyra të ndryshme dhe vetëm pas kësaj të pranohet apo të hidhet. Dhe e gjithë kjo ndodh për një sekondë apo edhe më pak se kjo. Kjo është çudi, kurse në të njëjtën kohë edhe nuk është. Në të vërtetë, nëse e dimë dallimin në shpejtësinë e punës së qendrave dhe nëse e kemi parasysh se qendra instiktive, e cila duhet ta kryejë këtë punë, ka 30 000 herë më shumë kohë sesa ajo intelektuale me të cilën e masim kohën tonë të zakonshme, do të mund ta kuptojmë sesi kjo është e mundur. Kjo do të thotë se qendra instiktive, për këtë punë, në dispozicion nuk e ka një sekondë, porse rreth tetë orë të kohës së vet, kurse ajo punë në çdo laborator të zakonshëm për tetë orë gjithsesi se mund të kryhet pa nxitimin e panevojshëm. Së këndejmi, përfytyrimi ynë mbi shpejtësinë e pazakonshme të kësaj pune thjesht është iluzion të cilin e kemi shkaku se mendojmë se koha jonë e rëndomtë, respektivisht koha e qendrës intelektuale, është e vetmja që ekziston.

Më vonë do të kthehemi tek studimi i dallimeve në shpejtësinë e punës së qendrave.

Tani duhet të provojmë të kuptojmë edhe një karakteristikë të qendrave, e cila më vonë ka për të na dhënë material shumë të mirë për vetëvrojtim dhe për punë me veten.

Konsiderohet se çdo qendër është e ndarë në dy pjesë, pozitive dhe negative.

Kjo ndarje është veçanërisht e qartë kur fjala është për qendrën intelektuale dhe instiktive.

Puna e gjithëmbarshme e qendrës intelektuale është e ndarë në dy pjesë: konfirmim dhe mohim, po dhe jo. Për çdo moment në mendjen tonë peshon njëra ose tjetra, apo megjithatë forcat e tyre ekuilibrohen në çastin e pavendosmërisë sonë.

Poli negativ i qendrës intelektuale është i dobishëm njësoj si ai pozitiv, dhe çdo zvogëlim i njërit në dobi të tjetrit për rezultat do të kishte kaosin mental.

Në punën e qendrës instiktive ndarja, gjithashtu, është krejtësisht e qartë dhe të dy pjesët, edhe pozitivja edhe negativja, do të thotë edhe e këndshmja edhe e pakëndshmja janë njësoj të nevojshme për orientimin e drejtë në jetë.

Ndjesitë e këndshme të shijes, aromës, prekjes, temperaturës, të freskisë, të puhisë, janë karakteristike për kushtet të cilat janë të favorshme për jetën; kurse ndjesitë e pakëndshme të kundërmimit (aromës së pakëndshme), të shijes së keqe, të prekjes së padëshirueshme, ndjesia e vapës së fortë dhe e acarit të madh tregojnë për kushtet të cilat për jetën mund të jenë të dëmshme.

Mund të thuhet, pa dyshim, se pa ndjesitë e këndshme dhe të pakëndshme nuk është i mundur kurrfarë orientimi i vërtetë në jetë. Me to udhëhiqet e tërë bota e gjallë mbi tokë, dhe çdo çrregullim në to ka për pasojë rrezikun e përhershëm nga sëmundja dhe vdekja.

Mendoni se sa shpejt njeriu do të helmohej po ta humbiste çdo ndjesi të shijes dhe aromës apo kur në ndonjë mënyrë të panatyrshme do të triumfonte në vetvete refuzimi i natyrshëm ndaj ndjesive të pakëndshme.

Në qendrën motorike ndarja në dy pjesë, pozitive dhe negative, ka vetëm kuptim logjik; lëvizja, në të vërtetë, është e kundërta e qetësisë. Kjo nuk ka kurrfarë domethënieje për vrojtimin praktik.

Ndarja në qendrën emocionale, në shikim të parë, është krejtësisht e thjeshtë dhe e dukshme. Nëse e marrim se ndjesitë e këndshme, siç është gëzimi, simpatia, dashuria, vetëbesimi etj. i përkasin pjesës pozitive, kurse ndjesitë negative si mërzia, hidhërimi, xhelozia, lakmia, frika e të ngjashme negatives, çdo gjë do të duket fare thjesht; në realitet, sakaq, e tëra është shumë më e komplikuar.

Fillimisht, në qendrën emocionale nuk ekziston pjesa natyrore negative. Ndjenjat negative në të shumtën janë artificiale. Ato në të vërtetë nuk i përkasin qendrës emocionale dhe bazohen në perceptimet instiktive që me to nuk kanë edhe bash shumë lidhje, por të cilat transformohen me ndihmën e fantazisë dhe identifikimit. Ky është edhe kuptimi i vërtetë i teorisë shumë të njohur për kohën e vet të Xhejmsit e Langut. Ata kanë insistuar në atë se të gjitha ndjenjat në të vërtetë paraqesin ndijime të ndryshimit në inde dhe në organet e brendshme, me ç’rast ato ndryshime lajmërohen para perceptimit dhe paraqesin shkaktarin e tyre të vërtetë. Kjo në të vërtetë jep për t’u kuptuar se ngjarjet e jashtme dhe shqyrtimet e brendshme nuk i shkaktojnë ndjenjat. Ato i shkaktojnë reflekset e brendshme të cilat prodhojnë perceptime; kurse këto, megjithatë, interprethen si ndjenja.

Njëkohësisht, ndjenjat pozitive, siç janë “dashuria”, “shpresa”, “besimi”, në atë kuptimin siç zakonisht kuptohen, përkatësisht si ndjenja të përhershme, nuk janë të mundshme për njeriun në gjendjen e zakonshme të vetëdijes. Ato kërkojnë gjendje më të larta të vetëdijes. Kërkojnë unitet të brendshëm, vetëdije për veten, “unin” e përhershëm dhe vullnetin.

Ndjenjat pozitive janë ndjenja që nuk mund të bëhen negative. Ndjenjat tona pozitive, si simpatia, gëzimi, dashuria dhe vetëbesimi munden në çdo moment të transformohen në hidhërim, mërzi, lakmi, frikë e të tjera. Dashuria mund të transformohet në xhelozi, apo në frikë se mos po humbet ajo që duhet, apo në urrejtje dhe tërbim; shpresa mund të transformohet në ëndërrim dhe në pritjen e gjërave të pamundura; kurse besimi mund të shndërrohet në besëtytni dhe dobësi që të pranohen marrëzirat ngushëlluese.

Madje edhe ndjenjat e pastra intelektuale – dëshira për dituri, apo estetika e ndjenjave, gjegjësisht ndjesia e harmonisë dhe bukurisë, nëse përzihen me identifikimin, tërthorazi mund të bashkohen me emocionet negative siç është krenaria, sqima, vetiaksia, kryelartësia etj.

Së këndejmi, pa frikë se do të gabojmë, mund të themi se nuk jemi në gjendje të kemi ndjenja pozitive. Njëkohësisht, ndërkaq, nuk kemi në të vërtetë as ndjenja negative të cilat do të ekzistonin pa identifikimin dhe fantazinë tonë. Natyrisht se nuk mund të mohohet se krahas shumë vuajtjeve të ndryshme fizike, të cilat i takojnë qendrës instiktive, njeriu ka shumë vuajtje shpirtërore të cilat i takojnë qendrës emocional. Ai ka shumë vuajtje, dhembje, frikësime, drojë etj. të cilave nuk mund t’iu shmanget dhe të cilat me jetën e tij janë të lidhura po aq afërsisht si edhe sëmundja, dhembja dhe vdekja. Këto vuajtje shpirtërore ndërkaq dallojnë shumë prej ndjenjave negative të cilat zënë fill në fantazi dhe në identifikim.

Këto ndjenja janë dukuri të tmerrshme. Ato zënë vend kolosal në jetën tonë. Për shumë njerëz mund të thuhet se jetën ua rregullojnë dhe ua kontrollojnë, e në fund edhe ua shkatërrojnë, ndjenjat negative.

Sakaq, ndjenjat negative nuk luajnë kurrfarë roli të dobishëm në jetën tonë. Nuk na ndihmojnë të orientohemi, nuk na ofrojnë kurrfarë diturie, nuk na udhëzojnë në kurrfarë mënyre të arsyeshme. Ato, përkundrazi, na i prishin të gjitha kënaqësitë, na e shndërrojnë jetën në barrë dhe në mënyrë shumë efikase e pengojnë zhvillimin tonë të mundshëm, duke qenë se në jetën tonë nuk ka asgjë që do të ishte më mekanike sesa ndjenjat negative.

Ndjenjat negative kurrë nuk mund të vihen nën kontrollin tonë. Njerëzit të cilët mendojnë se ndjenjat negative mund t’i kontrollojnë dhe t’i shfaqin vetëm atëherë kur këtë e dëshirojnë, thjesht mashtrohen. Ndjenjat negative varen nga identifikimi. Po qe se identifikimi në ndonjë rast konkret eliminohet, ato do të zhduken vetvetiu. Fakti më i çuditshëm dhe më fantastik lidhur me ndjenjat negative është ai se njerëzit në të vërtetë ato i adhurojnë. Mendoj se për njeriun e zakonshëm, mekanik, gjënë më të rëndë për t’u kuptuar e paraqet ajo që ta kuptojë se ndjenjat negative të tijat personale dhe të huaja nuk kanë kurrfarë vlere dhe se në to nuk ka asgjë fisnike, asgjë të bukur dhe asgjë të fuqishme.

Emocionet negative, në të vërtetë, në vetvete nuk fshehin asgjë përpos dobësisë, e shumë shpesh edhe fillimin e histerisë, të sëmundjes apo të krimit. E vetmja gjë e bukur lidhur me to është ajo se, meqë janë plotësisht të padobishme dhe artificialisht të krijuara me ndihmën e imagjinatës e të identifikimit tonë, mund të jenë të asgjësuara pa kurrfarë humbjeje. Dhe kjo është shansi i vetëm për shpëtim të cilën njeriu e disponon.

Sikur ndjenjat negative të mos i shërbenin asgjëje, madje as qëllimit më të vogël, e të mos paraqisnin funksionin vetëm të një pjese të qendrës emocionale që vërtet ekziston, njeriu nuk do të kishte kurrfarë shansi, pasi që gjithnjë derisa i mban ndjenjat e veta negative kurrfarë zhvillimi i brendshëm nuk është i mundur.

Në gjuhën e shkollave lidhur me luftën kundër ndjenjave negative thuhet:

Njeriu duhet ta flijojë vuajtjen e vet.

   Vazhdon...

(1)             (3)