Tani hyjmė nė fushėn tjetėr mbi tė cilėn kam dėshirė tė
flas, e ajo ėshtė ēėshtja e pėrgjithshme mbi parajsėn dhe ferrin. Nga ajo sa
kuptoj, ferri nuk ekzistuaka!
Ferri ekziston, por ai nuk ėshtė ajo qė ju mendoni, dhe ju
nuk e sprovoni atė nga arsye tė cilat ju janė dhėnė.
Ēėshtė ferri?
Ai ėshtė pėrvoja e rezultatit mė tė keq tė mundshėm tė
zgjedhjeve, vendimeve, dhe veprimeve tė tua. Ai ėshtė pasojė natyrore i ēdo
mendimi i cili mė mohon Mua, apo i cili i thotė jo asaj se Kush Je Ti nė
raport me Mua.
Ai ėshtė dhembja tė cilėn e duroni nė rrugėn e mendimit tė
gabuar. Megjithatė, madje edhe shprehja mendim i gabuar ėshtė dhėnie e
emėrtimit tė gabuar, sepse nuk ekziston diēka e tillė siē ėshtė keqja qė e
imagjinojmė.
Ferri ėshtė e kundėrta e haresė. Ai ėshtė mos~pėrmbushje. Ai
ėshtė njohja se Kush dhe Ēfarė Je, dhe lėshimi nga dora qė kjo tė sprovohet.
Ai ėshtė tė jesh diē mė pak. Ky ėshtė ferri, dhe pėr shpirtin tėnd nuk
ekziston asgjė mė e madhe.
Por ferri nuk ekziston nė vendin ku e ke krijuar nė
imagjinatė, ku digjesh nė ndonjė farė zjarri tė amshuar, apo ku jeton nė
ndonjė lloj mundimi tė pėrhershėm. Ēkuptim do tė kishte kjo?
Madje edhe po tju kisha mbajtur nėn mendimin joZot
qė tė mos e meritonit parajsėn, pėrse do tė kisha nevojė tė kėrkoja ndonjė
hakmarrje apo ndėshkim pėr mos-suksesin tuaj? A nuk do tė ishte vallė mė
thjesht pėr mua qė thjesht tju hiqja qafe? Cila pjesė imja hakmarrėse do tė
kėrkonte qė tju nėnshtroja nė vuajtjet e pėrjetshme tė cilat mezi mund tė
pėrshkruhen?
Nėse pėrgjigjesh: Nevoja pėr drejtėsi, vallė mohimi i
thjeshtė i bashkimit me Mua nė qiell a nuk do tu shėrbente qėllimeve tė
drejtėsisė? Vallė, nevojitet edhe dhembja e pafund?
Tė them se nuk ekziston pėrvojė e tillė pas vdekjes siē ju e
keni trilluar nė teologjitė tuaja tė cilat tė themeluara janė mbi frikėn.
Megjithatė, ekziston njė pėrvojė shpirti aq e palumtur, aq e pa~pėrmbushur,
aq mė e vogėl nga e tėra, aq e ndarė nga gėzimi mė i madh i Zotit, saqė
ajo pėr shpirtin tuaj do tė ishte ferr. Por, po tė them se Unė nuk ju
dėrgoj atje, e as qė unė jua imponoj atė pėrvojė. Ju vetė e krijoni atė
pėrvojė ēdo herė kur e ndani unin tuaj nga mendimet tuaja mė tė larta mbi
Veten. Ju vetė e krijoni atė pėrvojė kur e mohoni unin tuaj; secilėn herė
kur e mohoni atė se Kush dhe Ēfarė Vėrtet Jeni. Por as kjo pėrvojė asnjėherė
nuk ėshtė e pėrjetshme. Nuk mund as tė jetė, sepse plani im nuk ėshtė qė ju
tė jini tė ndarė prej Meje pėrgjithmonė. Nė tė vėrtetė diēka e tillė as qė
ėshtė e mundur sepse pėr tu arritur njė rezultat i tillė jo vetėm se ju
do tė duhej ta kishit mohuar Kush Jeni por kėtė do tė duhej ta bėja edhe
Unė. E kėtė Unė kurrė nuk kam pėr ta bėrė. Dhe aq gjatė sa njėri prej nesh e
ruan tė vėrtetėn mbi ju, e vėrteta mbi ju nė fund ka pėr tė mbizotėruar.
Por, nėse ferr nuk ka, e do tė thotė kjo se unė mund tė
bėj ēfarė dėshiroj, tė sillem siē dėshiroj, tė bėj ēfarėdo qoftė pa frikė
nga dėnimi?
Vallė, frika ėshtė ajo qė tė duhet pėr tė qenė, pėr tė
bėrė dhe pėr tė pasur atė qė vėrtet ėshtė e saktė? A duhet vallė kėrcėnimi
qė tė jesh i mirė? Dhe ēfarė pėrgjithėsisht do tė thotė tė jesh i mirė?
Kush e ka fjalėn pėrfundimtare pėr kėtė? Kush i vendos shenjat? Kush i vė
rregullat?
Mbaje mend: Ti i vendos rregullat e tua. Ti i vendos
shenjat. Dhe ti vendos se a ke bėtė mirė; se a punon mirė. Se, ti je ai i
cili ka vendosur Kush dhe Ēfarė Vėrtet Je dhe Kush Dėshiron tė Jesh. Kurse
ti je i vetmi qė mund ta vlerėsosh se po punon mirė.
Askush tjetėr kurrė nuk ka me tė gjykuar, se pėrse
dhe si Zoti do ta vlerėsonte veprėn e vet Hyjnore dhe ta quante atė
tė keqe? Po tė kisha dėshiruar unė qė ti tė jesh dhe tė bėsh ēdo gjė tė
pėrsosur, kisha me tė lėnė nė gjendjen e pėrsosmėrisė sė gjithmbarshme prej
nga ke ardhur. I tėrė kuptimi i procesit ka qenė nė atė qė ta zbulosh
vetveten, ta krijosh unin tėnd, ēfarė vėrtet je dhe ēfarė vėrtet dėshiron
tė jesh. Megjithatė, ti ai nuk do tė kishe mundur tė jesh sikur tė mos e
kishe pasur zgjedhjen tė jesh diēka tjetėr.
Vallė, thua se unė kisha me tė ndėshkuar shkaku i zgjedhjes
tė cilin unė vetė ta kam ofruar? Po tė mos kisha dėshiruar ta bėsh atė
zgjedhje, pse do ta kisha krijuar?
Kjo ėshtė pyetje tė cilėn ti vetes duhet tia bėsh para se
Mua tė ma ndash rolin e Zotit i cili gjykon.
Pėrgjigjja e drejtpėrdrejtė nė pyetjen tėnde ėshtė se mund
tė bėsh ēfarė dėshiron pa frikė nga dėnimi. Kjo mund tė tė shėrbejė,
ndėrkaq, qė tė jesh i vetėdijshėm pėr pasojat.
Pasojat janė rezultate. Pėrfundime logjike. Ato aspak nuk
janė njėsoj si dėnimet apo qortimet. Pėrfundimet janė thjeshtė ato qė janė.
Ato janė ajo ēfarė rezulton nga zbatimi natyror i ligjeve natyrore. Ato janė
ajo ēfarė ndodh, krejtėsisht e parashikueshme, si pasojė e asaj qė po ndodh.
E tėrė jeta fizike vepron nė harmoni me ligjet natyrore. Kur
njėherė i mban nė mend kėto ligje, dhe i zbaton, e ke zotėruar jetėn nė
nivelin fizik.
Ajo ēfarė ty tė duket si dėnim apo tė cilėn ti do ta quaje
tė keqe, apo fat i keq nuk ėshtė asgjė tjetėr pėrveēse ligj natyror i cili
argumentohet.
Sikur unė ti njihja tė gjitha ato ligje, dhe tu
pėrmbahesha, do tė thotė vallė kjo se nuk do tė kisha mė asnjė ēast mjerimi?
A ėshtė kjo ajo qė po ma thua?
Ti unin tėnd nuk do ta sprovoje kurrė nė gjendjen tė cilėn e
quan mjerim. Nuk do ta kuptoje asnjė situatė jetėsore si problem. Nuk do
tė ishe pėrballur me asnjė rrethanė me shqetėsim. Plotėsisht do tė kishe
pushuar sė qeni i brengosur. Do tė kishe pushuar plotėsisht tė brengoseshe,
tė dyshoje e tė frikėsoheshe. Kishe pėr tė jetuar ashtu siē e paramendon se
kanė jetuar Adami dhe Eva jo si shpirtra pa trup nė botėn e absolutit, por
si shpirtra tė trupzuar nė botėn e relatives. Megjithatė, do ta kishe gjithė
lirinė, gjithė gėzimin, tėrė qetėsinė, dhe tėrė urtinė e tė kuptuarit dhe
fuqinė e Shpirtit qė Je. Do tė ishe qenie plotėsisht e realizuar.
Ky ėshtė roli i shpirtit tuaj. Ky ėshtė qėllimi i tij qė
vetveten plotėsisht ta realizojė gjersa ėshtė nė trup; qė tė bėhet trupėzim
i ēdo gjėje qė ai nė tė vėrtetė ėshtė.
Ky ėshtė plani Im pėr ju. Ky ėshtė ideali Im: qė unė tė
realizohem pėrmes jush. Qė nė atė mėnyrė nocioni tė shndėrrohet nė pėrvojė,
qė Unė tė mund tė njoh Unin tim pėrvojisht.
Ligjet e Gjithėsisė janė ligje tė cilat i kam vėnė Unė. Ato
janė ligje tė pėrsosura, tė cilat krijojnė veprim tė pėrsosur tė fizikes.
A ke parė vallė diē mė tė pėrsosur sesa fjolla e borės?
Kompleksiteti i saj, dukja e saj, simetria e saj, harmonia e saj me vetveten
dhe veēantia nė raport me gjithė tė tjerat krejt kjo ėshtė fshehtėsi.
Habitesh me magjinė e asaj shfaqjeje tė frikshme tė natyrės. Por nėse Unė
kėtė mund ta bėj me njė tė vetmen fjollėz bore, mendo se ēmund tė bėj -
dhe ēfarė kam bėrė me Gjithėsinė.
Sikur ti ta shihje simetrinė e saj, pėrsosmėrinė e dukjes sė
saj nga trupat mė tė mėdhenj e gjer tek atomet mė tė imta nuk do tė
kishe mundur ta njihje tė vėrtetėn e saj nė realitetin e vet. Madje edhe
tash kur herė pas here shikon kah ajo, nuk mund ta paramendosh e as ta
kuptosh gjithė kuptimin e saj. Por, mund ta dini se ekzistojnė kuptimet
shumė mė komplekse dhe shumė mė tė jashtėzakonshme sesa qė niveli i tashėm
juaji i tė kuptuarit mund tė pėrfytyrojė. Shakespeare-i juaj kėtė bukur e ka
thėnė: Ekzistojnė aq shumė gjėra brenda qiellit e tokės, pėr tė cilat
urtia jote nuk mund as tė ėndėrrojė, Horaci im.
Si unė mund ti njoh ato ligje? Si mund ti mėsoj?
Nuk ėshtė kjo ēėshtje mėsimi, veēse kujtese.
Si atėherė mund ti kujtoj?
Fillo ashtu qė tė jesh i qetė. Qetėsoje botėn e jashtme,
ashtu qė e brendshmja tė ta sjellė ekspozimin. Ai ekspozim ėshtė ajo qė
kėrkon, por atė nuk mund ta kesh derisa je ashtu thellėsisht i preokupuar me
realitetin e jashtėm. Pėrpiqu, atėherė, tė hysh nė tė sa mė tepėr qė ėshtė e
mundur. E kur nuk hyn nė tė, eja nga brenda ashtu siē bėn me botėn e
jashtme. Mbaje nė mend kėtė teoremė:
Nėse nuk hyn nė, mbetesh pėrjashta.
Shndėrroje kėtė nė veten e parė dhe pėrsėrite, qė tė jetė mė
personale:
Nėse unė
nuk hyj nė
unė
mbetem pėrjashta
Tėrė jetėn mbetesh pėrjashta. Megjithatė, kjo nuk ėshtė
patjetėr tė ndodh, as kurrė nuk ka qenė.
Nuk ekziston asgjė qė ti nuk mund tė jesh, nuk ekziston
asgjė qė ti nuk mund tė bėsh. Nuk ekziston asgjė qė ti nuk mund tė kesh.
Kjo po mė tingėllon ngjashėm me premtimin mbi pėrrenjtė
me qumėsht e mjaltė.
Ēpremtim tjetėr do tė dėshiroje qė Zoti tė tė jap? A do tė
mė besoje po tė premtoja mė pak?
Me mijėra vite njerėzit nuk u kanė besuar premtimeve tė
Zotit nga arsyet mė tė ēuditshme; sepse kanė qenė sė tepėrmi tė mira pėr tė
qenė tė vėrteta. Ashtu keni zgjedhur mė pak premtime mė pak dashuri.
Sepse, premtimet mė tė larta tė Zotit rezultojnė nga dashuria mė e lartė.
Megjithatė, ju nuk mund ta njihni dashurinė e pėrsosur, prandaj ju ėshtė i
pakuptueshėm edhe premtimi i pėrsosur. Si edhe personi i pėrsosur. Kėshtu
nuk mund tė besoni as nė vetvete.
Pamundėsia pėr tė besuar nė ēfarėdo prej kėsaj, do tė thotė
pamundėsi tė besoni nė Zotin. Sepse, besimi nė Zot lind besimin nė mė tė
madhen dhuratė tė Zotit dashurinė e pakusht, dhe nė premtimin mė tė
madh tė Zotit mundėsinė e pakufizuar.
A mund tė tė ndėrpres kėtu? Mė vjen rėnd ta ndėrpres
Zotin kur ai flet..., por mė herėt veē i kam dėgjuar kėto fjalė mbi
mundėsitė e pakufizueshme, gjė qė nuk pėrputhet me pėrvojėn njerėzore. Harro
vėshtirėsitė nė tė cilat has personi mesatar po ēėshtė me sfidat e atyre
tė cilėt kanė lindur me kufizime mentale apo trupore? A janė vallė mundėsitė
e tyre tė pakufizuara?
Ju kėtė e keni shkruar nė Shkrimin e shenjtė tuajin nė
shumė mėnyra dhe nė shumė vende.
Sillma njė shembull.
Pa shih se ēkeni shkruar nė Gjenezė, nė librin e parė tė
Dhjatės sė Vjetėr, kapitullin 11, vargu 6, nė Biblėn tuaj.
Vazhdon...
(1)
(2)
(4) |