Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Bartur nga: Lidhja pellasge 

http://antonisraftis.wordpress.com

ILAÇET E LASHTA (3)

      Burimet e lashta dhe të reja, librat e mjekësisë dhe botanikës përmendin erëzat si ilaçe të rëndësishme për trajtimin e një sërë sëmundjesh. Përdoren për të prodhuar vajra, ilaçe,afrodisiak, por gjithashtu edhe në ritualet e ndryshme të të gjithë popujve. Romakët e lashtë vlerësuan si vetitë e tyre shëruese, ashtu dhe shijet e tyre të shkëlqyera.

            Arrëmyshku

            Arrëmyshku duket si një shegë e vogël dhe thelbi ka erë të mirë si muscari commutatum.

            Përmban vajra esenciale me veti terapeutike. Ai përdoret për dhimbjet reumatike dhe lehtësimin e dhimbjeve nga gurët e tëmthit dhe të veshkave. Mund të përdoret si trajtim urgjent për të zbutur dhimbjen e dhëmbit.

            Ai vepron si një antiseptik në zorrë dhe stimulon trurin e qarkullimin e gjakut, kundërindikohet në përgjithësi përdorimi i tij nga gratë shtatzëna. Ky është ilaç i sistemit tretës , për të vjellat, për nauzën, për diarren sidomos kur shkaku i helmimit vjen nga ushqimi. Studimet klinike kanë treguar rezultate pozitive të tij në trajtimin e sëmundjes së Crohn.

            Përdoret kryesisht në gastronomi për vetitë tretëse të tij, veçanërisht për yndyrnat dhe ushqimet me amilazë.

            Arrëmyshku është toksik në doza të mëdha,meqenëse ka veti narkotike. Thithja e një arre të tërë mund të shkaktojë dehje, delir dhe konvulsione.

            Romakët e përdorën atë si temjan.Kinezët e marrin për të ngrohur stomakun dhe për të rregulluar rrjedhjen e energjisë. Në Francë e japin me pika në mjaltë për crregullimet e tretjes së ushqimit dhe për keqerëmbajtjen e gojës.

            Qimnon

            Në mesjetë ishte një nga erëzat që qarkullonte vetëm në kuzhinat aristokrate. Ai kishte reputacionin e një tretësi të shkëlqyer, por e përdornin dhe si kompresë për lehtësim të orchitis dhe për ngrirjet (chilblains). Farat e tij janë gjetur në mumjet faraone. Lëngu i farave të barishtes është përdorur në larjet për problemet e nëndëgjimit.

            Qimnon është konsideruar si një pije që stimulon zemrën dhe ndihmon për të reduktuar mbirrahjet,ndërkohë vepron si tkurrjeclirues në dhimbjet e barkut. Rekomandohet për trajtimin e anoreksisë, keqtretjes, dhimbjeve të periudhës dhe therrjet në stomak. Ai është meze e shijshme që rrit sekretimin e qumështit gjatë mëkimit, vepron si një zorrëpastrues,urinënxitës, mujortrajtues, zemërtonues dhe antifërshëllyes i zemrës.

            Rregullon funksionin e zorrëve dhe është i mirë për gastritin, inflamacionin e zorrëve të holla, fryrjet, kapsllëkun. Ai vepron si një mjet pozitiv në sëmundjet biliare dhe të pankreasit.
            Vaji esencial përdoret si aromatizues për pije, akullore, ëmbëlsira dhe çamçakëz. Hollandezët e vënë atë në djathin gouda dhe gjermanët në sallam. Vaj esencial lehtëson nga gazrat e stomakut.

            Hudhra

            Babilonasit e përdornin 3000 par.K. si një antiseptik, diuretik dhe lehtësues i tretjes. Dioskuridis rekomandonte hudhrën si zgjidhje e të gjitha çrregullimeve të mushkërive dhe të zorrëve. Galeni e përdorte atë si një antidot për helmet. Në kulturat e lashta hudhra përdorej si një trajtim për infeksionet, lëndimet, plagët, tumoret, madje edhe kundër lodhjes. Në mesjetë së bashku me mjaltin është përdorur për azmën, turbekulozin, edemën pulmonare dhe bronkitin.
            Hudhra përmban alisinë, një agjent të fuqishëm antimikrobial, e cila në kombinim me vitaminën C që gjendet në hudhër, rrit aktivitetin antibakterial. Përmban gjithashtu proteina dhe minerale të kaliumit, fosforit dhe kalciumit.

            Forcon sistemin imunitar, ndihmon kundër ftohjeve, disa baktereve të stomakut dhe parazitëve të zorrëve. Ajo mund të zvogëlojë rrezikun e sulmeve ndaj zemrës, uljen e kolesterolit të keq (LDL), triglycerideve dhe presionin e gjakut. Disa studime tregojnë se ngrënia e hudhrës zvogëlon rrezikun e paraqitjes së disa llojeve kanceresh, por dhe rritjen e mëtejshme të tumoreve.

            Si meze, ndihmon në tretje dhe kapsllëk. Në përdorim të jashtëm, lehtëson inflamacionin e kyceve dhe reumatizmën. Sipas studimeve hudhra lufton dhe Helikobakterin pylori, i cili është përgjegjës për ulcerën e stomakut.

            Trumza

            Legjendat e vjetra thotë se trumza jep kurajo dhe optimizëm,largon trishtimin dhe frikën. Luftëtarët, në ritualet e lashta,bënin banjë të zhytur në trumzë para betejës, për të fituar fuqi dhe guxim. Në kohët mesjetare zonjat qëndisnin një bletë në një degëz trumze në shamit e tyre, si një dhuratë ndaj fisnikëve.

            Në mjekimin tradicional të vjetërit e përdornin për kollën, bronkitin, dhimbjet e dhëmbit, dhe si deodorant, plagmbyllës, stimulues, tonik, përforcues. Hulumtimet bashkëkohore vërtetojnë se substancat aktive kanë një veprimtari të fortë antiseptike, antipiretike dhe tretëse. Ajo është gjithashtu gjallëruese e gingivave. Një traditë thotë se një degëz trumze nën jastëk eliminon pagjumësinë dhe siguron gjumë të qetë.

            Rekomandohet për problemet e stomakut dhe zorrëve, lehtësimin nga kollitjet, nga ftohjet me sekrecione, problemet e frymëmarrjes dhe gripit, për të stimuluar sistemin nervor dhe si një qetësues. Gjithashtu,në rastet e depresionit dhe ankthit , jep qartësi mendore dhe përforcon nervat.

            Disa pika vaj ulliri me trumëz ndihmon në pickimin e insekteve, ndërsa në një vaj bazë është e mirë për plagët sipërfaqësore, dhimbje koke, reumatizmën etj.

            Trumza është veçanërisht e dashur për bletët dhe mjalti është i cilësisë së shkëlqyer.

            Dafina

            Në kohët e lashta ishte e njohur për vetitë terapeutike. Bizantinët i dhanë veti shëruese dhe magjike. Ata besonin se largonte demonët dhe parandalonte sëmundjet, ndërsa djegia e saj lehtësonte profecitë e orakullit.

            Më parë përdornin vajdafine mbi lëkurën e kafshëve për të luftuar morrat dhe parazitët e tjerë. Mjekët e shekullit 19 e përdorën atë në formën e kompresave në faringjit e sinusit, dhe deri më sot, e zierë përdoret për gargarë dhe shpëlarje goje në infeksionet e gojës dhe fytit.

            Edhe sot bëjnë kompresa të ngrohta me dafinë të zier për absceset apo nevralgjit. Kontributi është shumë i rëndësishëm në luftën kundër gastritit dhe çrregullimet e tjera të stomakut. Nuk është e habitshme që shtohet si aromatike në thjerrëza apo fasulet. Gjethet përdoren si ruajtës në fruta të thata të paketuara si fiq dhe rrush të thatë.
Ndjell oreksin dhe nxit stomakët ‘‘dembel’’. Antiseptike, është e vlefshme për ftohjet dhe bronkitin. Vajdafina është i përshtatshëm për reumatizmat dhe artritin.

            Lëngu i shtypur nga kokrrat e dafinës i hedhur brenda veshit shëron “gumëzhitjen”, ndërsa çaji i gjetheve është për çrregullimet e zorrëve.

            Zierja e dafinës përdoret për të luftuar pagjumësin dhe tension. Gjethet e dafinës besohet të kenë veti regjëse, antidiarreike dhe diuretike. Për dhimbjet e fytit dhe infeksionet e gojës mund të bëjmë gargarë me çaj, ndërsa kompresat me gjethe të ziera zbutin absceset.

            Gjethet e dafinës janë kaq aromatike,saqë beduinët e përdorin ende në kafe, ndërkohë që zakonisht përdoret në paketim të frutave të thata si fiq dhe rrush të thatë.

            Ekstrakti dhe vaji esencial japin shije në vermut, akullore, pasta, karamele, çamçakëz, produkte buke dhe makarona.

            Pluhuri nga gjethet e thata ndalon gjakhundrrjedhjet. Larja me ujin ku janë zier gjethet dhe frutat e dafinës forcon, errëson dhe shkëlqen flokët.

            Ginger ose Xhenxhefil

            Me origjinë nga Lindja “emigron” në Amerikë me spanjollet dhe që atëhere rritet në kontinentin Amerikan dhe Ishujt Karaibe. I njohur për vetitë e tij afrodisiake të përdorura që nga Antikiteti, nuk mungon nga kuzhina japoneze dhe kineze. Ende përdoret në Kinë për të reduktuar toksicitetin e disa bimëve.

            Në shekullin e 18 e shtonin në ilace për të ndryshuar veprimet e tyre e për të zvogëluar efektet irrituese në stomak dhe për funksionimin më të mirë të sistemit tretës. Erëzë, e cila është e njohur si Zintemel, si Xhinxhibira, Xhixherk ose ndryshe dhe xhenxhefil. Nuk prodhon fryte dhe shumëzohet nëpërmjet rrënjëve.

            I famshëm për antioksidantët e tij, antikanceroz dhe imunorregullator, ul kolesterolin, rregullon sheqerin në gjak dhe ka veprim shërues. Ai ndihmon në tretjen e mirë,i kundërvihet vjelljes, stimulon trupin, zbut shenjat e rrufës, dhimbjes së stomakut dhe dhimbjes së kokës.

            Ai ka veprim antipiretik dhe antibakterial. Shumë shkencëtarë besojnë se xhenxhefili ndihmon në zvogëlimin e shqetësimeve të kyceve.

            Ai stimulon qarkullimin, relakson enët periferike të gjakut dhe pengon paraqitjen e celulitit, është ilaç djersitës, gëlbazënxjerrës, parandalon të vjellat dhe është i panatyrshëm. Kompresat lokale rrisin rrjedhjen e gjakut në një zonë, zbutin inflamacionin në sipërfaqen e lëkurës.
            Rrënja e thatë është përdorur në Kinë për të ngrohur e stimuluar stomakun dhe mushkëritë, dhe është efektive në rivendosjen e Yang-ut.

            Në Turqi përdoret për aromë në salep,ndërkohë njihej nga Madame du Barry, e cila përdorte një përzierje të verdhës së vezës dhe xhenxhefilit, për të shkaktuar tek të dashurit e saj dhe tek Louis XV pasione të pakontrollueshme.

            Vaji i xhenxhefilit përdoret në Lindje dhe Perëndim për gati 400 vjet. Heq dhimbjen e muskujve dhe ënjtjet, qetëson sistemin nervor. Në Francë ofrohet në pika mbi kubat e sheqerit për fryrjet e barkut, ethet dhe për të hapur oreksin.

            Vanilja

            U zbulua nga spanjollët në Meksikë dhe është një fruterëzë me shije të pasur. Bima ka lule delikate dhe pllenimi bëhet nga një bletë e vogël që jeton vetëm në Meksikë. Aroma karakteristike është për shkak të vanilinës dhe që rezulton nga aktiviteti enzimatik gjatë përpunimit. Ajo është aroma e kujtimeve tona të fëmijërisë që përfshijnë akulloret, kremet dhe sapunët.
            Ajo ndihmon në tretje, por në sasi të mëdha mund të shkaktojë inflamacion. Kjo stimulon sistemin nervor. Konsiderohet tradicionalisht si tonik i muskujve dhe i mendjes,afrodisiak dhe ndihmon tretjen e ushqimit. Hulumtimi konfirmon disa prej vetive të saj. Burimet e kaluara mjekësore i referohen asaj si një nxitës dhe një antidot për ethet. Kjo është tonike, antiseptike, expectorant në kollë,i bronkitit kronik dhe kollës nga cigaria.

            Në eksperimentet e Saint George Hospital në Londër për humbjen e peshës,u vërtetua se, ata që kishin vënë një bandazh vaniljeje humbën tri herë në peshë krahasuar me ata që kishin vënë aromë limoni ose asnjë lloj arome. Vanilja rrit sekretimin e serotoninës, duke reduktuar oreksin për të ngrënë ëmbëlsira.

            Gjithashtu, aroma e vaniljes ka efekt qetësues, i cili u gjet dhe u përdor në pacientët që bënin rezonancë manjetike në qendrën antikanceroze të Nju Jorkut. Në shekullin e 19 u përdor si aromaterapi për trishtimin tek vajzat.

            Fund

 (1)    (2)