Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

P. D. OUSPENSKY

Shqipëroi: Hasan HAMËZBALA

Ligjërata e tretë (3)

PSIKOLOGJIA E EVOLUCIONIT TË MUNDSHËM TË  NJERËZIMIT

( Hyrje në mësimet e Gurxhievit )

            E dimë se përherë kur diçka mësojmë në kujtesën tonë akumulojmë material të ri.  Po ç’është kujtesa jonë? Për ta kuptuar këtë, duhet të mësohemi që çdo qendër ta shohim si makinë të veçantë dhe të pavarur e cila përbëhet prej materies së ndjeshme, e ngjashme me masën me të cilën është i mbështjellë cilindri fonografik.      

Një nga parimet më të rëndësishme, që mësohet në këtë mënyrë, është ai se puna e vërtetë shkollore duhet njëkohësisht të zhvillohet në tri drejtime. Puna që rrjedh në një apo në dy drejtime nuk do të mund të quhet “punë e vërtetë” shkollore.

Cilat janë këto tri drejtime?

Në ligjëratën e parë kam thënë se këto ligjërata nuk e paraqesin shkollën. Tani do të mundem edhe të sqaroj se përse këto nuk janë shkolla.

Një here, në ligjërata, dikush më pati parashtruar pyetje: Njerëzit që e studiojnë këtë sistem, vallë, punojnë vetëm për veten e tyre apo edhe për njerëzit tjerë? Tani do të përgjigjem edhe në këtë pyetje.

Drejtimi i parë paraqet studimin e vetvetes dhe studimin e sistemit, gjegjësisht “gjuhën”. Puna në këtë drejtim është pa dyshim punë për veten.

Drejtimi i dytë paraqet punën me njerëzit tjerë në shkollë, dhe njeriu duke punuar me ta nuk punon vetëm me ta, porse edhe për ta. Kështu ai duke punuar në drejtimin tjetër mëson për të punuar me njerëzit dhe për njerëzit. Prandaj për disa njerëz drejtimi i dytë është jashtëzakonisht i vështirë.

Drejtimi i tretë është puna për shkollën. Në të punohet për shkollën. E për të punuar dikush për shkollën, më së pari duhet të kuptojë punën e shkollave konkrete, qëllimet e tyre dhe nevojat e tyre. Kurse për këtë nevojitet kohë, përveç nëse dikush është vërtet mirë i përgatitur. Disa njerëz madje mund të fillojnë edhe nga drejtimi i tretë, respektivisht shumë lehtë mund ta gjejnë atë.

Kur kam thënë se këto ligjërata nuk e paraqesin shkollën, kam menduar në atë se këto e mundësojnë punën vetëm në njërin drejtim, përkatësisht studimin e sistemit dhe vetëstudimin.

E vërteta është se njerëzit edhe kur mësojnë së bashku e mësojnë fillimin e punës në drejtimin e dytë, apo së paku mësojnë që ta durojnë njëri-tjetrin, e po qe se mendojnë mjaft gjerësisht dhe po qe se vërejnë mjaft shpejt, e mundur është që madje edhe të kuptojnë diçka mbi punën në drejtimin e dytë e të tretë. Megjithatë, nga vetë ligjëratat nuk mund të pritet shumë.

Me rastin e punës në drejtimin e dytë të organizimit komplet shkollor njerëzit duhet jo vetëm të bisedojnë, por edhe të punojnë së bashku, kurse ajo punë mund të jetë shumë e ndryshme. Ajo punë përherë duhet të jetë, në këtë apo në atë mënyrë, e dobishme për shkollën. Kjo do të thotë se njerëzit duke punuar në drejtimin e parë e studiojnë të dytin, kurse duke punuar në drejtimin e dytë e studiojnë të tretin. Më vonë keni për ta mësuar se përse janë të domosdoshme tri drejtimet dhe për ç’arsye vetëm puna në tri drejtimet mund të zhvillohet suksesshëm dhe të na dërgojë tek qëllimi i caktuar.

Madje edhe tani mund ta kuptoni arsyen kryesore se përse është e domosdoshme puna në tri drejtimet, po qe se e kuptoni se njeriu fle dhe se në secilën punë të cilën e fillon shumë shpejt e humb interesimin dhe atë e vazhdon mekanikisht. Puna në tri drejtimet është e domosdoshme para së gjithash sepse njëri drejtim e zgjon atë i cili ka fjetur në ndonjë tjetër. Nëse ndokush vërtet punon në tri drejtimet, atë kurrë më nuk mund ta zërë gjumi plotësisht; në çdo variant, nuk mund ta zërë më gjumi ashtu ëmbëlsisht si më parë; përherë ka për t’u zgjuar dhe ka për të vënë re se puna e tij është ndërprerë.

Mund t’jua tregojë edhe një dallim tejet karakteristik midis tri drejtimeve.

Duke punuar në drejtimin e parë njeriu në radhë të parë punon në studimin e sistemit dhe në vetëstudim e vetëvrojtim dhe duhet që në punën e vet të tregojë iniciativën e caktuar në raport me vetveten.

Ai i cili punon në drejtimin e dytë është i lidhur me punën e caktuar organizative dhe duhet të bëjë vetëm atë që i thuhet. Në punën në drejtimin e dytë nuk është e nevojshme dhe nuk është e lejuar kurrfarë iniciative, kurse gjënë kryesore në të e paraqet disiplina dhe të përmbajturit saktësisht sipas asaj që të është thënë, pa përfshirë kurrfarë idesh personale, madje edhe nëse ato duken më të mira sesa ato që ofrohen.

Me rastin e punës në drejtimin e tretë njeriu përsëri mund të shfaqë iniciativë, por gjithnjë duhet ta verifikojë vetveten dhe nuk guxon që vetvetes t’i lejojë të sjellë vendime të cilat bien ndesh me rregullat dhe parimet apo me atë që i është thënë.

Veçse kam thënë se puna fillon me studimin e gjuhës. Do të jetë shumë e dobishme nëse tani e kuptoni se veç e dini një numër të caktuar fjalësh të asaj gjuhe të re dhe nëse provoni që këto fjalë të reja t’i numëroni e t’i shënoni të gjitha. Duhet, ndërkaq, t’i shënoni pa komentim, domethënë pa interpretim – komentet dhe interpretimi, gjegjësisht sqarimet, duhet të jenë të përmbajtura në të kuptuarit tuaj. Nuk mund t’i qitni në letër. Po të ishte e mundur kjo, studimi i mësimeve të psikologjisë do të ishte tepër i thjeshtë. Do të kishte qenë mjaft të shtypej ndonjë lloj fjalori dhe njerëzit prej tij do të mësonin krejt çfarë duhet ditur. Kjo, sakaq, për fat apo fatkeqësi është e pamundur dhe secili duhet të mësojë e të punojë për veten.

Tani duhet përsëri t’u kthehemi qendrave dhe të shohim se për ç’arsye nuk jemi në gjendje që të zhvillohemi më shpejt, pa pasur nevojë për punë shkollore afatgjate.

E dimë se përherë kur diçka mësojmë në kujtesën tonë akumulojmë material të ri.  Po ç’është kujtesa jonë? Për ta kuptuar këtë, duhet të mësohemi që çdo qendër ta shohim si makinë të veçantë dhe të pavarur e cila përbëhet prej materies së ndjeshme, e ngjashme me masën me të cilën është i mbështjellë cilindri fonografik. Çdo gjë që na ndodh, çdo gjë që shohim, çdo gjë që ndjejmë, çdo gjë që dëgjojmë dhe çdo gjë që mësojmë regjistrohet nëpër këta cilindra. Kjo do të thotë se të gjitha ngjarjet e jashtme dhe të brendshme lënë, mbi cilindrat, “përshtypje” të caktuara. Fjala “përshtypje” është shumë e mirë, duke qenë se këtu vërtet kemi të bëjmë me përshtypjen (impresionin), domethënë me gjurmët. Përshtypja mund të jetë e thellë apo tejet sipërfaqësore, apo megjithatë mund të jetë vetëm vezullim i cili shumë shpejt zhduket dhe mbas vetes nuk lë kurrfarë gjurme. Por qofshin të thella apo sipërfaqësore, ato janë përshtypje. Kurse këto përshtypje mbi cilindrat janë e tëra që kemi, i tërë thesari ynë. E tëra që dimë, e tëra që kemi mësuar dhe e tëra që kemi përjetuar ndodhet në cilindrat tanë. Të gjitha proceset tona mendimtare, përllogaritjet, spekulimet, përbëhen gjithashtu vetëm nga krahasimi i shënimeve në cilindra, për atë se ata gjithnjë nga e para lexohen në tentimin që nëpërmjet lidhjes në mes tyre të kuptohen, e kështu me radhë. Nuk jemi në gjendje të mendojmë për asgjë të re, për asgjë që në cilindrat tanë nuk ndodhet. Nuk mundemi as të themi, as të bëjmë asnjë gjë që nuk i përgjigjet ndonjërit prej shënimeve në cilindrat tanë. Nuk mund të sajojmë mendim të ri, mu ashtu siç nuk jemi në gjendje të marrim me mend (përfytyrojmë) as shtazën e re, pasi që të gjitha idetë tona mbi shtazët kanë lindur duke i vështruar shtazët të cilat veçse ekzistojnë.

Shënimet, gjegjësisht mbresat në cilindra janë të lidhura midis tyre nëpërmjet asociacioneve. Asociacionet lidhin mbresat që janë pranuar njëkohësisht apo të cilat në ndonjë farë mënyre midis tyre janë të ngjashme.

Në ligjëratën time të parë kam thënë se kujtesa varet nga vetëdishmëria (të qenët i vetëdijshëm) dhe se i kujtojmë vërtet vetëm momentet në të cilat kemi pasur vezullime të vetëdijes. Është, prandaj, krejtësisht e qartë se mbresat e ndryshme të njëkohshme që midis tyre janë të lidhura në kujtesë do të ruhen më gjatë sesa mbresat e palidhura. Me rastin e vezullimit të vetëdijes për veten, apo madje vetëm po qemë afër këtyre vezullimeve, të gjitha mbresat e një çasti janë të lidhura dhe të tilla mbesin edhe në kujtesën tonë.

            Fund i ligjëratës së tretë

(1)     (2)