Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Shkruan: Hydajet BYTYÇI

SUGJESTIONI DHE - AUTOSUGJESTIONI  

       Sugjestioni nënkupton pranimin e një ideje të huaj; sakaq, autosugjestioni nënkupton pranimin e idesë personale, të cilën ti ia imponon vetvetes. Por,  nëse e marrim në një kontekst më të gjerë, çdo sugjestion së pari shndërrohet në autosugjestion, dhe vetëm atëherë zë të veprojë; pasi që të përvetësohet nga subjekti.

            Vjen nga shkolla, nëna të thotë, nga dashuria, natyrisht: ç' qenke zbehur, biri im?! Ti tash nuk mund të përmbahesh pa shkuar në banjë për t’u shikuar në pasqyrë. Ja, sugjestioni. Qesh dikush rreth nesh, ne e shikojmë, dhe as që jemi të kyçur në atë që është shkaktari i atij gazi, por, përkundër vullnetit tonë, na rrok gazi edhe ne. Ja, sugjestioni. I hapet goja dikujt, diku ndoshta mjaft larg nesh. Neve na shkojnë sytë befasisht, e shohim. Dhe tash, përkundër vullnetit tonë, instinktivisht, na hapet goja edhe neve. Ja, sugjestioni.

            Ose, edhe më mirë: Nëse para një grupi njerëzish hapim shishen me ujë të pastër, dhe themi: Ja, tash do të dëgjohet një aromë e fortë (mund ta lëmë sugjestionin përgjithësues ose ta themi një aromë ta caktuar) dhe, çfarë është për t’u habitur, shumica nga të pranishmit kanë për ta ndier atë aromë!

            Por, përpos që sugjestionet mund t’ua japim të tjerëve, mund t’ia japim edhe vetes. Kjo dukuri quhet autosugjestion.

            Shumë sëmundje shpirtërore, sëmundje okulte, shumë çrregullime të natyrës psikoemocionale, raste neurotike etj., janë pasoja të sugjestionit, respektivisht të autosugjestionit.

            Është një fakt i njohur se shumë njerëzve iu pushon dhembja e dhëmbit posa që i ofrohen ambulancës. Duke u frikuar nga intervenimi i stomatologut, njeriu i sugjeron vetes, pavetëdijshëm, se dhëmbi më nuk po i dhemb dhe dhimbja vërtet zhduket.

            Ta përkujtojmë të sëmurin, të cilit i ishte bërë ves se ishte i sëmurë nga bretkosa, gjegjësisht se “kishte bretkosën në bark”! Ai pas çdo seance mjekësore kthehej i dëshpëruar, meqë të gjithë i thoshin se nuk kishte bretkosë brenda, kurse ai ia kishte krijuar vetes bindjen se e kishte. Dhe një ditë, një mjek i urtë, u thotë të afërmve të tij t’ia sillnin një bretkosë të vogël, e futi në një shishe, dhe e mbante tinëz. Kur i erdhi pacienti, ai i dha gjëja se një bar të posaçëm, i cili gjithsesi do t’ia mbyste bretkosën. Pas pak i tha t’i fuste gishtërinjtë në gojë dhe ta villte. Ville, i tha, krejt çfarë ke në bark! Ndërkohë, gjersa ai i jepte zor të villte, dhe sytë i kishin dalë nga vendi duke vjellë, ky ia lëshoi bretkosën e vogël, tinës, në enën para tij dhe bërtiti: “Ja, e nxore!” Doli bretkosa... Dhe shpëtoi i sëmuri për jetë të jetës.

            Sot, mund të konstatojmë se me anë të sugjestionit mund të ndikohet në të gjitha aktivitetet e njeriut, në shumë shkathtësi, në shtimin e qëndrueshmërisë në punë a kudo qoftë gjetiu, në aktrim, në sporte etj. Përkrye sugjestionit është e mundur të ndikohet në përmirësimin e suksesit të një numri të madh nxënësish, pra në procesin e të mësuarit. Madje-madje, me anë të sugjestioneve mund të ndikohet edhe në punën e atyre organeve të trupit tonë, të cilat nuk janë fare nën kontrollin e vetëdijes sonë dhe as që janë të varura nga vullneti ynë, siç është: puna e zemrës, qarkullimi dhe shtypja e gjakut e tjera.

            Se çfarë është fuqia e sugjestionit, mjaft mirë mund të shihet edhe nga farmacisti i famshëm francez, EMIL KUE: Një miku i tij, pacient i përhershëm i cili vazhdimisht përdorte një ilaç të caktuar në formë lëngu, shkoi një ditë tek ai dhe ia kërkoi ilaçin, të cilin e përdorte përherë, e nga i cili si të thuash ishte bërë i varur. Kue nuk e pati atë bar, por, për të mos e thyer, ia dha shishen e vogël me ujë të destiluar, duke i thënë: “Ja, një zëvendësim edhe më i mirë, por, mos të ta shohë kush...” Vjen njeriu pas disa ditësh dhe i falënderohet për mirësinë. Kue konkludoi se s’e shëroi bari, por fuqia e sugjestionit.

            Prandaj ai deklaronte: Përkrye sugjestionit unë iu ndihmoj njerëzve të bëjnë atë që do të dëshironin ta bënin, por nuk kanë besim në vete se mund ta bëjnë... Unë nuk i shëroj, unë vetëm ndikoj në ta, ua cyt fuqinë, që fle në shpirtin e tyre, që ata të shërbehen me të.   

            Njerëzve nuk iu ndihmoj me fuqi mbinatyrore, tek ta zgjoj vetëm besimin në vetvete, besimin optimist. Iu ndihmoj me anë të sugjestioneve optimiste, pozitive. I mësoj sesi t’i harmonizojnë shpirtin dhe trupin, qenien e tyre fizike dhe psikike. Ua zgjoj ndërdijet e fjetura dhe ua kthej besimin e fjetur në aftësitë e veta.

            Njerëzve, mbi të gjitha, iu ndihmon mirëkuptimi.

            Ilaçi më i mirë është vetë shpirti ynë. Pa besimin tonë se do të shërohemi – asgjë, asnjë bar nuk do të na ndihmojë. Mundimi mund të jetë i rëndë dhe kot. Me anë të sugjestionit njerëzit mësohen që të arrijnë bashkëpunimin e lartë midis trupit dhe shpirtit, pastaj organizmi vetë i gjen barnat më të mira, nga të cilat shërohet çdo sëmundje. Këto fuqi të fshehura, fuqi të fjetura të vetë organizmit, vetëm duhet të zgjohen, të aktivizohen, të fuqizohen, të gjallërohen për të arritur imunitetin organik të lartë që zhduk çdo sëmundje.  

            Ja, formula sugjestive, të cilën Kue ua preferonte pacientëve të vet që ta pëshpëritnin njëzet apo tridhjetë herë në mbrëmje dhe njëzet apo tridhjetë herë në mëngjes: NGA DITA NË DITË, NË ÇDO ASPEKT, JAM MIRË E MË MIRË.

            Koha më e mirë për mbjelljen e sugjestioneve

            Siç pak a shumë është e njohur, sugjestionet është më së miri të thuhen në mbrëmje, gjegjësisht para se të flemë, dhe në mëngjes, posa të zgjohemi. Në këto periudha truri ndodhet në të ashtuquajturën gjendje alfa. Në këso gjendje, fjalët e pëshpëritura (sugjestionet) më së lehti hapin dyert e ndërdijes. Ndërdija mandej e bën punën e vet në mbarë organizmin. 

            Ç’është sugjestioni?

            Mendojmë se lexuesi pak a shumë e ka të njohur këtë nocion dhe deri diku e ka të qartë kuptimi i tij. Thënë thjesht, sugjestioni është pranimi i një ideje a mendimi të huaj, qoftë pa i bërë aspak rezistencë, duke ia bërë një rezistencë të caktuar apo, madje, edhe duke i bërë rezistencë të fuqishme atij mendimi.

         Sugjestioni zakonisht pranohet nga njerëzit autoritarë, nga ata tek të cilët ne kemi respekt, iu besojmë se dinë shumëçka, se janë kompetentë për laminë e caktuar apo se janë shumë të zotët dhe duhet të mbështetemi në mendimin e tyre. Ata rëndom janë impresivë, me fuqi të caktuar ndikuese dhe sugjestionet rëndom merren pa iu bërë ndonjë rezistencë të caktuar. I pranojmë, sepse besojmë se është pikërisht ashtu siç thotë ai apo ajo. Por, po kaq shpesh ndodh që sugjestionet të jepen, respektivisht të pranohen nga njerëzit – pa vullnetin e tyre. Madje, në fillim edhe duke iu kundërvënë atij sugjestioni, por më vonë duke iu shtruar forcës së atij mendimi të sugjeruar.

            Ç’është autosugjestioni?

            E kundërta e kësaj sa thamë më lart. Vetë emërtimi pak a shumë na bën ta kuptojmë domethënien e këtij nocioni. Autosugjestion: domethënë vetësugjestionim; respektivisht mendim të cilin njeriu ia imponon, ia mbjell vet-vetes. Edhe pse, në një kuptim, në çdo sugjestion ekziston edhe autosugjestioni gjithsesi. Sepse çdo sugjestion që i imponohet dikujt në njërën apo tjetrën mënyrë, ai së pari përvetësohet nga subjekti, bëhet pronë e sistemit të mendimit të tij, dhe tek pastaj ai fillon të veprojë.

            Domethënë, ai së pari shndërrohet në autosugjestion, dhe vetëm atëherë zë të ndodhë veprimi i tij.

            Pra, sugjestioni nënkupton pranimin e një ideje të huaj; sakaq, autosugjestioni nënkupton pranimin e idesë personale, të cilën ti ia imponon vetvetes. Por, siç e thamë më lart, nëse e marrim në një kontekst më të gjerë, çdo sugjestion së pari shndërrohet në autosugjestion, dhe vetëm atëherë zë të veprojë; pasi që të përvetësohet nga subjekti

            Fuqia e autosugjestionit mund të shihet më së miri tek hipohondria. Hipohondrit janë njerëz të cilët mendojnë se janë të sëmurë. Ndodh që realisht të mos jetë i sëmurë fare, por ai e ka mbjell bindjen se është i sëmurë, dhe autosugjestionin zakonisht ata e kultivojnë me fanatizëm, me vetëdije apo pa vetëdije. Ai mund të ndodh të mos jetë fare i sëmurë, por mendon se është i sëmurë, prandaj vuan.

            Dallimi midis një të sëmuri të zakonshëm dhe hipondrit është se po shkoi i sëmuri i zakonshëm tek mjeku, për të mjafton që mjeku t’i thotë fuqimisht: “s’ke gjë”, apo se ajo prej së cilës ai vuan “s’është diçka serioze”; dhe çdo gjë kalon siç është më së miri, ai shërohet. Kurse, po shkoi hipondri tek mjeku, fuqia e sugjestionit të mjekut nuk do të ketë forcë të ndikojë tek ta, sepse fuqia e autosugjestionit të tyre, se ata vërtet janë të sëmurë (sugjestion, të cilin ata kushedi se në çfarë kushtesh e rrethanash e kanë marrë dhe e kanë përvetësuar) është më e fuqishme sesa fuqia e sugjestionit që mund t’i jepet nga kushdo qoftë, madje edhe po qe se ai sugjestion i jepet nga një mjek me mjaft autoritet.

            Thjesht, ai e ka të mbjellë në ndërdije dhe të formuar e të kultivuar autosugjestionin për një kohë të gjatë. Autosugjestioni “i keq” tek ai është “i pjekur”, i formuar për një kohë të gjatë, i ushqyer dhe i majur. Prandaj, tek ta vetëm sugjestioni i ndonjë mjeku “të fortë” (sipas tyre), që tek ta ka lënë përshtypje të madhe ndonjëherë e në ndonjë farë mënyre, ndoshta përkohësisht do të mund të ndikonte, por secili jo, gjithsesi.

            Dy shembuj nga literatura mbi sugjestionin dhe  autosugjestionin

            Ja, sa i fuqishëm mund të jetë sugjestioni:

            Profesori ka marrë një numër shishesh të pastra dhe i ka renduar. Më pastaj iu ka thënë studentëve: “Shikoni, njëra prej këtyre shisheve e ka pasur këtë aromë (një aromë e caktuar), por nuk po mund ta dalloj, ju lutem nëse mund të më ndihmoni!”

            Çfarë ka ndodhur?

            Secili ka thënë për njërën apo shishen tjetër se ka aso farë arome!

            Ja, ç’fuqi ka sugjestioni!

            Po ashtu, edhe për autosugjestionin ka një shembull interesant nga literatura e këtij lëmi: Ta zëmë, është tejet karakteristik rasti i tregtarit M. Ai vuante një kohë të gjatë nga fobia se dikush kishte për t’i rënë në kokë përmbrapa. Dhe gjithnjë derisa nuk e zinte qoshen, apo nuk mbështetej dot për ndonjë muri, për t’u siguruar se askush s’do të mund t’i mëshonte, s’e ndiente veten mirë; frika dhe djersitja ishin përherë të pranishme. Këto frikësime joreale janë përherë shumë të çuditshme. Shkaktohen si pasojë të konflikteve të rënda komplekse, që sajohen në ndërdije dhe në jetë shfaqen në forma të ndryshme fantazmagorike.  

            Vazhdon...

    (2)