Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

NACIONALE

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

HALUCINACIONET - PËRSHKRIMI DHE THELBI I SIMPTOMËS, SHKAQET, LLOJET (DËGJIMORE, VIZUALE, NUHATËSE, SHIJUESE, ETJ.), TRAJTIMI (1)

Shkelja e perceptimit të botës së jashtme në formën e ndjesive dhe imazheve që lindin pa një objekt real, por që kanë karakterin e realitetit objektiv për pacientin.

Ekzistojnë një sërë kushtesh njerëzore në të cilat ndërveprimi i tij me mjedisin është i shqetësuar dhe informacioni i perceptuar merr formën e halucinacioneve ose iluzioneve, të përbërë nga përfaqësime ose kujtime të ruajtura në kujtesën e pacientëve. E rëndësishme është që ato të mos i nënshtrohen vullnetit dhe dëshirave të pacientit, gjë që është dallimi i tyre nga fantazitë. Imazhet halucinative mund të shfaqen tek fëmijët, të rriturit, veçanërisht tek të moshuarit, duke e bërë jashtëzakonisht të rëndësishëm zbulimin dhe trajtimin e tyre në kohë, pasi ato komplikojnë jetën e njeriut, duke prishur përshtatjen në shoqëri. Për më tepër, imazhet halucinative që lindin në imagjinatën e pacientëve shoqërohen shpesh me dëliri, turbullim të vetëdijes, agjitacion psikomotor, që mund të çojë në aksidente.

Halucinacionet janë çrregullime perceptuese në të cilat një person sheh objekte që nuk ekzistojnë në realitet (për shembull, i duket se një dhomë bosh është plot me njerëz, gjë që në fakt nuk është kështu). Halucinacionet duhet të dallohen nga iluzionet. Me iluzione, një person sheh objekte ose fenomene që nuk ekzistojnë në realitet, por ato në dukje (për shembull, ai mund të marrë një njollë në një këmishë për një merimangë). Shpesh, për shkak të vështirësisë në marrjen e informacionit (kohë e errët dita, zhurma), ose një rritje e pritjes për ndonjë ngjarje (një mbledhës kërpudhash në pyll sheh kapakët e kërpudhave aty ku nuk janë), ka gabime të perceptimit që nuk janë patologji. Kur ndodhin halucinacione dhe iluzione (ndoshta halucinacione?), nuk ka pengesa për marrjen e informacionit të besueshëm. I rëndësishëm është fakti që pacienti nuk mund t'i përballojë ato me një përpjekje vullneti.

Është e mundur të veçoni më shumë simptoma të zakonshme halucinacione:

-ndjenjë e lëvizjes së diçkaje në lëkurë, lëvizje organet e brendshme;

-tingujt e muzikës, hapat, përplasjet e dritareve ose dyerve në mungesë të tyre;

-zëra që askush tjetër nuk i dëgjon dhe që dalin edhe në heshtje;

-dritë, modele, krijesa ose objekte që të tjerët nuk mund t'i shohin;

-erë që nuk i nuhat askush tjetër;

Në disa raste, shfaqja e halucinacioneve është pjesë e një përvoje të thellë emocionale dhe nuk konsiderohet si një gjendje patologjike (për shembull, dëgjimi i një zëri ose shikimi i një personi të dashur që ka vdekur së fundmi).

HALUCINACIONE TEK FËMIJËT

Identifikimi i simptomave të halucinacioneve tek një fëmijë është i nevojshëm për të vërejtur dhe dalluar ato nga iluzionet ose çrregullime emocionale të shkaktuara nga patologji të rënda.

Halucinacionet tek fëmijët parashkollorë

Duke pasur parasysh përgjithësinë e kushteve që predispozojnë zhvillimin e iluzioneve perceptuese, halucinacionet shpesh vërehen njëkohësisht me iluzione, por shfaqja e këtyre të fundit tek fëmijët përpara mosha shkollore (3-6 vjet) mund të jetë për shkak të veçorisë fiziologjike, e cila shoqërohet me një dallim të paqartë midis realitetit dhe imagjinatës, mbresëlënshmërisë, eksitueshmërisë (për shembull, një fëmije i duket se lodrat vijnë në jetë, një siluetë në cep të dhomës ngatërrohet me një person).

Halucinacionet tek një fëmijë i moshës shkollore (7-11 vjeç) mund të jenë manifestimet fillestare: çrregullimi bipolar dhe skizofrenia. Prevalenca e çrregullimeve mendore tek fëmijët e moshës 5 deri në 18 vjeç është 0,4%. Skizofrenia është shumë e rrallë tek fëmijët e moshës parashkollore dhe fillore, por incidenca rritet ndjeshëm nga mosha 15 vjeç e lart.

Çrregullimi bipolar karakterizohet nga episode të manisë (humor anormalisht të lartë ose nervozizëm me dëmtim kognitiv dhe simptoma psikotike (imazhe halucinative, iluzione) për 7 ditë ose më shumë) ose hipomani (humor anormalisht të lartë ose nervozizëm për 4 ditë ose më shumë, në fakt - më shumë formë e lehtë mania). Episodet e manisë dhe hipomanisë alternohen me periudhat e humorit depresiv. Të dhënat mbi prevalencën e sëmundjes tek fëmijët dhe të rinjtë janë të kufizuara. Mosha më e zakonshme në të cilën diagnostikohet çrregullimi është 15-19 vjeç dhe është e rrallë tek fëmijët nën 12 vjeç. Shpesh, një periudhë e konsiderueshme kohore kalon midis fillimit të sëmundjes dhe vizitës së parë te një psikiatër. Çrregullimi bipolar shpesh mund të konsiderohet si skizofreni. Psikoza që përfaqësojnë çrregullime të rënda mendore ose një grup çrregullimesh që ndryshojnë perceptimin, mendimet, disponimin dhe sjelljen e një personi.

Çrregullimi bipolar, psikoza dhe skizofrenia zakonisht paraprihen nga një periudhë prodromale, në të cilën sjellja dhe përvojat e pacientëve ndryshojnë. Jo të gjithë fëmijët dhe të rinjtë me simptomat e hershme, çrregullimi bipolar, psikoza ose skizofrenia do të përparojnë. Perspektivat afatgjata për të rinjtë me psikozë dhe skizofreni është më keq kur shfaqen shenjat e para të sëmundjes në fëmijëri ose adoleshencë. Një vizitë e hershme te një psikiatër është shumë e rëndësishme, pasi mund të ndërmerren hapa për të përmirësuar gjendjen dhe për të krijuar perspektiva afatgjata.

Halucinacionet tek një fëmijë mund të shfaqen si manifestim i gjendjeve psikotike gjatë infeksioneve dhe intoksikimeve, në kulmin e reaksionit të temperaturës, gjë që tregon ashpërsinë e gjendjes së pacientit.

Ka raste kur fëmijët, duke menduar se si të shkaktojnë halucinacione dhe në këtë mënyrë të argëtohen, përdorin barna të cilat shpesh përfundonin me çrregullime të rënda disfunksionale në organizmin e tyre.

Nëse një fëmijë diagnostikohet me epilepsi, atëherë ajo mund të shoqërohet edhe me shfaqjen e halucinacioneve vizuale, dëgjimore ose të nuhatjes.

HALUCINACIONE TEK TË RRITURIT

Halucinacionet tek të rriturit vërehen në sfond Shëndeti mendor kur ekspozohen ndaj shkaktarëve të caktuar (droga, hipnozë, dehje), të cilat rrisin ndjeshmërinë e një personi ndaj shfaqjes së çrregullimeve të perceptimit dhe në sfondin e çrregullimeve psikotike që janë një manifestim i skizofrenisë; çrregullim bipolar, apo edhe çrregullime neurotike (epilepsi, në të cilën shfaqen halucinacione vizuale, dëgjimore ose nuhatjeje).

Gjithashtu, perceptimet mund të ndodhin në sfondin e shëndetit të plotë si rezultat i lodhjes së rëndë, ose kur një person vendoset në kushte jo karakteristike për të (për shembull, vendosja në një dhomë plotësisht të izoluar nga drita ku tingujt shkaktojnë shfaqjen e halucinacioneve vizuale dhe dëgjimore. në shumicën e lëndëve).

Tek meshkujt

Për popullatën mashkullore të moshës 18 deri në 29 vjeç, alkoolizmi është më i përhapur tek burrat sesa tek gratë. Zhvillimi i halucinacioneve tek personat që abuzojnë me alkoolin shoqërohet me zhvillimin e psikozave alkoolike, shkaqet e të cilave nuk kuptohen mirë. Psikozat alkoolike ndodhin, diku tek një e treta e pacientëve me alkoolizëm, ndërkohë që nuk ka varësi të drejtpërdrejtë nga frekuenca dhe sasia e alkoolit të konsumuar. Si rregull, për paraqitjen e psikozës alkoolike, duhet të kenë kaluar të paktën 2-3 vjet nga fillimi i abuzimit. Trajtimi i halucinacioneve në situata të tilla kërkon heqjen e varësisë.

Numri i burrave dhe grave që përdorin drogë halucinative, nuk ndryshon shumë.

Gjithashtu, shfaqja e çrregullimeve të perceptimit te meshkujt e shoqëruar me manifestimin e skizofrenisë ndodh me të njëjtën frekuencë si tek femrat, por karakterizohet nga një fillim më i hershëm me mbizotërim të varianteve malinje të ecurisë së sëmundjes.

Në mesin e grave

Shfaqja e halucinacioneve tek femrat në rastet tipike (marrja e halucinogeneve, skizofrenia, epilepsia, dehja) nuk ka veçori në krahasim me meshkujt.

Sidoqoftë, gratë karakterizohen nga një gjendje e tillë si depresioni pas lindjes, i cili shfaqet 2-4 javë pas lindjes dhe karakterizohet nga shfaqja e lodhjes, dobësisë, pagjumësisë, ankthit, të zëvendësuara më pas nga shpirtrat e lartë dhe deklaratat e çuditshme (dyshoni nëse ky është ai fëmijë, frikë se njerëzit e tjerë do ta marrin atë). Një humor i ngazëllyer mund të zëvendësohet nga apatia, në avari. Nëse nuk trajtohet, gjendja mund të përkeqësohet, mund të shfaqen delirium dhe halucinacione.

Halucinacione tek të moshuarit

Shfaqja e halucinacioneve tek të moshuarit është një nga probleme madhore që përballen mjekët në klinikat psikiatrike.

Ka shumë kushte që çojnë në këtë simptomë. Ashpërsia dhe kohëzgjatja e halucinacioneve tek pacientët e moshuar, varet nga ashpërsia e sëmundjes themelore. Halucinacionet vizuale të izoluara, që zhvillohen në pleqëri, zakonisht nuk janë për shkak të një sëmundjejetë mëparshme mendore(edhe pse, natyrisht, nuk përjashtohet shfaqja e tyre si pjesë e depresionit të rëndë ose skizofrenisë afatgjatë), por si rezultat i ndryshimeve organike (okulare, vaskulare, atrofike).

Ndryshimet atrofike në tru që ndodhin pas moshës 65 vjeçare mund të çojnë në zhvillimin e dëliritsenil, i cili manifestohet në një sërë simptomash. Kjo përfshin: përqendrim i ulët vëmendje, ulje e të menduarit kritik, halucinacione vizuale, ankth, ankth. Gjatë natës, këta pacientë duken të shqetësuar, të shqetësuar dhe mund të ketë çorientim në hapësirë.

Karakterizohet nga shfaqja e një dridhjeje, një ulje e amplitudës së lëvizjeve. Në një variant të rëndë të rrjedhës së sëmundjes, disa të moshuar kryejnë veprimet e tyre të zakonshme: ata imitojnë aktivitete të përditshme ose profesionale (fshirja e dyshemesë, drejtimi i një makine, shkuarja diku), por në të njëjtën kohë nuk është e mundur të vendoset kontakti verbaleme ta, dhe kujtesa në këtë gjendje mund të jetë ose e pjesshme ose e munguar fare. Megjithatë, nuk duhet të harrojmë se dëliri mund të shkaktohet jo vetëm nga proceset neurodegjenerative në tru, por edhe nga ekspozimi ndaj faktorë të dëmshëm: ekspozimi ndaj alkoolit në doza toksike, keqfunksionime serioze të organeve të brendshme (onkologji), sëmundje të trashëguara mendore dhe infektive.

Halucinacionet tek të moshuarit kanë një karakter të gjatë dhe të qëndrueshëm në skizofreni, si dhe psikozat e shkaktuara nga sëmundja e Parkinsonit ose sëmundja e Alzheimerit.

Faktorët e mëposhtëm predispozojnë për shfaqjen e halucinacioneve te pacientët me Parkinsonizëm: mosha, nivel i ulët i edukimi, fillimi i vonë i sëmundjes, çrregullime të rënda motorike dhe njohëse, depresioni, çrregullime autonome dhe të larta etj. Shkaqet e halucinacioneve që zhvillohen në sëmundjen e Parkinsonit nuk janë shpjeguar ende.

Shfaqja e halucinacioneve tek pacientët me sëmundjen Alzheimer tregon një ecuri të rëndë të sëmundjes themelore. Ekziston një lidhje midis zhvillimit të imazheve halucinative, vetmisë dhe izolimit social. Halucinacionet mund të përfaqësojnë një mekanizëm kompensues që synon të përmbushë nevojat e komunikimit te pacientët e vetmuar dhe të moshuar. Shfaqja e imazheve halucinante mund të shihet gjithashtu si një mënyrë për të shpëtuar nga mërzitja, zbrazëtia dhe ndjenjat e privimit të shkaktuara nga izolimi social.

Halucinacionet tek të moshuarit mund të shfaqen si rezultat i marrjes së medikamenteve, të cilat pacientët e moshuar shpesh i marrin në sasi dhe kombinime të ndryshme për sëmundjet shoqëruese. Për lehtësimin e dhimbjes së vërejtur në fazat terminale, tek sëmundjet onkologjike, përdoren analgjezikëtopioidë, të përfaqësuar nga barna që provokojnë halucinacione.

Shfaqja e halucinacioneve në sfondin e një rënie të konsiderueshme ose mungesë totale dëgjimi dhe shikimi, pa simptoma të tjera psikopatologjike te pacientët më të vjetër se 70 vjeç, janë karakteristikë për halucinozën e CharlesBonnet. Ekzistojnë variante vizuale dhe verbale të rrjedhës.

Varianti vizual i rrjedhës së kësaj sëmundjeje karakterizohet nga zhvillimi mbi moshën 80 vjeç. Në këtë rast, ka një rritje graduale të simptomave. Së pari shfaqen njolla të veçanta drite, të cilat, duke përparuar, gradualisht bëhen më komplekse, duke marrë vëllim, realizëm dhe karakter si skena (që përfaqësojnë një grup objektesh, për shembull, një vend të njohur në qytet, një zyrë në punë). Më shpesh, si pjesë e vizioneve, pacientët shohin njerëz, më shpesh të afërmit, kafshët, dukuritë natyrore. Është shumë e rëndësishme që pacientët të kenë kritika për atë që po ndodh, megjithatë ata nuk përmbahen dhe përfshihen në vizione, duke filluar të komunikojnë me njerëz që u duken. Karakterizohet nga shfaqja e dukurive afatshkurtra te aktiviteti motorik, që përkon në pamje me një rritje të forcës së halucinacioneve.

Varianti verbal i rrjedhës së halucinozës së Bonnet karakterizohet nga një shfaqje relativisht e hershme e halucinacioneve - në moshën 70 vjeçare. Gjithçka fillon me shfaqjen e iluzioneve dëgjimore (në vend të tingujve realë, perceptohen tinguj të krijuar nga imagjinata). Me kalimin e kohës shfaqen ndjesi të veçanta tingulli (pacienti i dëgjon ato pavarësisht nga stimujt e sfondit), të cilat marrin një karakter më kompleks. Kjo çon në shfaqjen e halucinacioneve dëgjimore me përmbajtje negative (kërcënime, akuza).

Intensiteti i halucinacioneve në halucinozën e Bonnet ndryshon shumë. Sa më e lartë të jetë frekuenca dhe forca e tyre, aq më i theksuar është ankthi, zgjimi dhe ulja e kritikës. Gradualisht, intensiteti dhe shpeshtësia e simptomave ulet, duke i lënë vendin çrregullimeve të kujtesës. Halucinoza e Bonnet nuk shërohet plotësisht, por manifestimet e saj bëhen shumë të rralla.

Deluzionet dhe halucinacionet janë manifestime të sindromaveparanojake, kur njerëzit fiksohen me idetë e grabitjes, persekutimit dhe ndonjëherë edhe helmimit. Pjesëmarrës në këto ide, sipas pacientëve, janë njerëzit që e rrethojnë pacientin. Pas ca kohësh bashkohen imazhet (zërat) verbale, duke thënë se kush e ka planifikuar saktësisht të keqen në raport me pacientin, sugjerojnë motive dhe mënyra për t'i zbatuar ato. Këto shqetësime të perceptimit që kanë lindur tek njerëzit fillojnë të marrin një karakter skizofrenik. Të menduarit gradualisht zbehet, gjë që shoqërohet me dëmtim të kujtesës.

Shpesh, pacientët e moshuar hezitojnë të flasin për imazhe imagjinare shqetësuese, ndaj është e nevojshme t'i pyesim në detaje se çfarë halucinacionesh i shqetësojnë.

Sipas shkallës së realizmit, halucinacionet janë:

Halucinacionet e vërteta

Halucinacionet e vërteta janë mashtrime të perceptimit, në të cilat imazhet dhe fenomenet që lindin në imagjinatën e njerëzve janë reale, të gjalla në natyrë dhe të pajisura me tipare të vëllimit, trupshmërisë, dendësisë. Është e vështirë për një person të njohë ose të dyshojë për një lloj mashtrimi në to. Një pacient që fillon të shohë halucinacione nuk beson se këto objekte "të gjalla", "të vërteta" nuk perceptohen nga njerëzit e tjerë. Në të njëjtën kohë, duhet theksuar se objektet halucinative nuk dallohen nga mjedisi dhe pacienti përpiqet të ndërveprojë me to, si me objektet e zakonshme, përpiqet t'i marrë,t'i largojë. Nëse këto janë qenie të gjalla, atëherë një person flet me ta.

Më shpesh, halucinacionet e vërteta ndodhin me psikoza të shkaktuara nga faktorë të jashtëm (dehje, infeksion, trauma, helmim nga kërpudha) dhe organikë (hipoksi). Shpesh ato shoqërohen me iluzione. Në të njëjtën kohë, kombinimi i iluzioneve pareidolike me halucinacione të vërteta, të ngjashme me skenën, është manifestimi kryesor i delirit. Në pacientët me skizofreni, ato rrallë kombinohen. Arsyeja kryesore e shfaqjes së tyre është veprimi i faktorëve shoqërues (zakonisht dehja).

Pseudo-halucinacione

Në shekullin e 19-të, kur u vu re se deluzionet perceptuese janë më të zakonshme, kur edhe pacientët, të cilët janë të sigurt në realitetin e asaj që po ndodh, fillojnë të vërejnë mungesën e disa veçorive në objektet e vizioneve të tyre - të pranishme në objekte reale. Pseudohalucinacionet shfaqen brenda vetëdijes së pacientit, prandaj, ndryshe nga halucinacionet e vërteta, ato shfaqen si imazhe të objekteve, tingujve dhe fenomeneve. Objektet janë pa masë dhe vëllim.Duket se pacienti i sheh ato me një "sy të brendshëm".Tingujt nuk kanë karakteristika të tilla si lartësia, timbri. Duket se ato i transmetohen pacientit nga një dimension tjetër. Pacientët e ndiejnë kësaj situate të pazakontë dhe besojnë se këto imazhe vendosen në kokën e tyre me ndihmën e pajisjeve speciale (radar, radiotransmetues, superkompjuterë) ose ndikime (valë magnetike, telepati, magji). Si rregull, tek pacientët me pseudohalucinacione nuk është gjithmonë e mundur të përcaktohet zëri që e dëgjojnë - mashkull apo femër, fëmijë apo i rritur. Këto tipare reflektohen në sjelljen e pacientit, pasi personi kupton që burimi i vizioneve të tij nuk është afër tij. Ai nuk përpiqet të shmanget ose ta kuptojë se kush është ndjekësi, megjithëse shpesh përpiqet të kufizojë ndikimin mbi veten me ndihmën e mbrojtjes (duke vënë një helmetë në kokë, duke izoluar dhomën me fletë metalike). Është e rëndësishme që pacientët të jenë të sigurt se vetëm ata janë në gjendje t'i shohin ose dëgjojnë këto imazhe ose zëra, pasi ato nuk janë të disponueshme për të tjerët.

Pseudohalucinacionet ndodhin më shpesh në psikozat kronike dhe janë rezistente ndaj terapisë. Ndryshe nga halucinacionet e vërteta, të cilat rriten në koha e mbrëmjes, ato nuk varen nga koha e ditës. Dhe, meqë pacientët e kuptojnë se objektet e vizioneve të tyre janë pa ndonjë veçori materiale ose jetësore, ata e perceptojnë atë sifenomenplotësisht normal. Pseudohalucinacionet janë karakteristike për skizofreninë paranojake dhe ndodhin në një sfond të vetëdijes së qartë, ato janë gjithashtu pjesë e sindromës së automatizmit mendor Kandinsky-Clerambault dhe janë shumë të rralla në sëmundjet organike.

Vazhdon...

(1)      (2)      (3)