Pas dimrit tė ftohtė qė bėnte
kėtė vit, era e kėndshme, qė paralajmėronte pranverėn e hershme, filloi tė
ndihej me tė madhe edhe nė qytetin tim. Sipas
disa pleqve tė lagjes, kėsi tė ftohti nuk mbahej mend nė kėto anė.
- Shyqyr Zotit e kaluam edhe
kėtė kijamet- ishin fjalėt mė tė shpeshta tė bashkėqytetarėve tė mi qė
vėrtetė i gėzoheshin motit tė mirė.
Edhe pas katėr vjetėsh nga mbarimi i luftės nė Kosovė, rryma
edhe mė tej mbetej sfidė e pazgjidhur. Administrata e Pėrkoshshme e Kombeve
tė Bashkuara UNMIK ende nuk dispononte me mekanizma pėrkatės tė zgjidhjes
adekuate tė kėtij problemi jetik pėr popullatėn e kėsaj ane. Andaj, u
dėshmuan plotėsisht tė sakta parashikimet e nėnės simi se nuk i dihet
dimrit biro!. Me insistimet permanente tė saja, unė me kohė kisha siguruar
drutė pėr dimėr, ashtu qė, edhe pėrpos redukimeve tė shpeshta dhe tė gjata,
komoditeti i ambientit tė ngrohtė shtėpiak dhe mundėsia e pergatitjes sė
ushqimit edhe pa rrymė, nuk ndjehej fare.
Unė edhe mė tej isha i punėsuar
tek Agroni, duke arritur njė pėrparim tė dukshėm nė kėtė profesion. Merresha
me referatin e shitjes sė trojeve qė agjencioni i blinte vetė nga ofertat mė
tė pėrshtatshme tė klientėve. Pėrveē rrogės sė mirė, provizioni, varėsisht
nga puna e kryer, mundėsonte njė pėrfitim tė konsiderueshėm tė tė ardhurave
mujore qė vėrtetė tejkalonin tė gjitha standardet e pagave nė bizneset
kosovare. Me pėrmirėsimin e kushteve materiale tė jetesės, hapi i parė qė
ndrmora i referohej nėnės. Asaj i urdhėrova qė menjėherė ti ndėrpresė
tėrsisht qėndisjet e dorės, qė dikur, vėrtetė pėr ne kanė qenė si burim i
vetėm material i eksistencės. E nėna, si nėnė! Nuk i rrihej rahat asaj pa
punuar diēka. Edhe pse rreptėsisht ia kisha ndaluar tė merrej me kėso kerefekesh,
e vėreja se ajo, pa gjilpėrat e saja, ndjente njė mungesė dhe zbrastėsirės
shpirtėrore. Njė ditė mu ankua:
- E di se ti e ke pėr tė mirėn
time, o bir, por nėna jote ėshtė mėsue me kėso punėsh. Sikur e vėren edhe
vetė, qėndisja mė asht ba si pjesė e pėrditshmėrisė sime. Nuk asht lehtė qė
katėrdhjetė vjet tė punosh njė zanat dhe menjėherė ta heqėsh nga dora!?
Mėnyra se si mu drejtua ishte
edhe lutje. Pasi u binda se ajo vėrtetė e bėnte kėtė me kėnaqėsi tė veēantė,
dhe se kjo shprehi I sillte asaj lumturi, nuk insistova mė. U zotova se
kurrė mė nuk do ti pėrzihem nė vullnetin e saj tė lirė.
Pėrmirėsimi i kushteve materiale
reflektonte dukshėm edhe nė segmentet tjera tė standardit tonė jetėsor.
Shtėpia, ku jetonim, na ishte vjetėruar mjaft. Qė moti nė tė duhej tė
bėheshin disa intervenime ndėrtimore . Fundi i vjeshtės dhe koha e mirė qė
vazhdonte tė mbretėronte mė ndihmuan ti pėrfundoj edhe kėto adaptime. Gjatė
renovimit, rėndėsi tė veēatė estetike i kam kushtuar dhomės sime tė punės,
skutės mė tė dashur pėr mua, ku e kaloja pjesėn mė tė madhe tė kohės. Me
orendi tė reja dhe vitrina pėrplotė libra, tani, ajo i gjasonte vėrtetė njė
ambienti tė kėndshėm intelektual, ku qėndimi i gjatė nė te ma shtonte edhe
mė tepėr elanin pėr punė.
Shumė gjėsende tė pajisjeve dhe
orendive shtėpiake, qė dikur nuk kishim mundėsi ti blenim, tani i jepnin
njė vlerė tė veēantė pamjes ambientale, veēanėrisht garnitura e re e
kuzhinės e porositur dhe e dedikuar nergut pėr nėnėn, ku ajo me kėnaqėsi e
kalonte pjesėn mė tė madhe tė kohės sė lirė. Edhe pse tė gjitha gjellėrat
dhe specialitetet tjera gastronomike, qė i pėrgatiste ajo, ishin kryesisht
orientale, nga rrethi i kushėrinjve dhe i tė afėrmve tanė, nėna ndjehej si
gatuese mė e mirė. Pitet e saja dhe pėrgatitjet tjera nga brumi, qė nė
shtėpinė tonė ishin meny e obligueshme javore pėr ēdo tė diel, tė bėnin
vėrtetė ti lėpish gishtat.
E bindur thellėsisht pėr ditėt e
lumtura qė veē ishin nė rrjedhojė, me njė kėnaqėsi tė veēantė ajo dinte tė
thoshte shpeshherė:
- Nuk na ka dėnuar ne Zoti
pėrgjithmonė, jo! Vėrtetė kemi vuajtur njė kohė, por, nė kėtė mėnyrė Allahu
i Madh e provon itikatin e robėve tė vet, se sa pėrnjėmend ata jenė nė
rrugėn e tij tė drejtė.
Ose ai refren pėrplot hirėsi i
ėndrrės sė saj tė kahmotshme: Tė bėhet vjehėrr e mirė e rrethuar me nipa, e
qė kohėn e fundit, me tė marrė vesh pėr Zanėn, e kishte shpeshtuar edhe mė:
- Kur tė na vjen nusja do ti
ndajmė punėt. Kuzhinėn nuk e jap. Pergatitja e gjellėrave, larja e enėve
po, po edhe rritja e nipave do tė jenė detyrat e mia.
Nė ditėt qė rodhėn, unė vėrtetė
isha i dashuruar nė lumturinė
Edhe pse larg meje dhe ku ta di
ku, mixha Dilė dhe kujtimi pėr te nuk mė hiqeshin nga mendja. Pavarsisht se
ai kishte ikur dhe ishte zhdukur si nė vegim, si mund ta harroj kėtė njeri e
tė mos e kujtoj me pasion dhe mallėngjim? Kėtė skofiar, i cili nė momentin
vendimtar tė njė gjendjeje time tė errėt dhe tė llahtarshme shpirtėrore
shkrepi shkėndijėn, qė mė pas, si njė dritė flakėruese, gufoi nė mua, duke
ma shpalosur njė realitet tė ri.
Ishte ky njė realiteti
krejtėsisht tjetėr. Njė realitet qė mė bėri tė kuptoj se unė jam krijesa mė
e pėrsosur hyjnore nė Univers, si dhe pjesė e pandashme e vetė krijuesit tim
- Perėndisė. I udhėhequr gjithnjė me kėtė parim tė rrėnjosur nė vete si
bindje, ose, tė thuash, si njė mėnyrė e re e tė menduarit, jeta ime filloi
tė merrte kahje nė drejtimin pozitiv, duke u ndryshuar gradualisht nga njė
gjendje e ditėve tė irinosura pėrplot kaotizėm, nė njė pėrjetim tė
harmonisė, dashurisė dhe shpresės pėr njė tė ardhme tė lumtur.
Sa herė qė i gėzohesha tė
arriturave tė tanishme, patjetėr pėrkujtoja edhe tė kaluarėn. Kishte momente
kur, duke u vetėkėnaqur me tė mirat e sė tashmes, shpeshherė e mallkoja tė
kaluarėn, por, me kalimin e kohės, e doja atė histori sė cilės me ėndje i
rikthehesha nė kujtime. Gradualisht u vėrtetova se ēfarėdo qoftė ajo, e
kaluara ishte pjesė e pashlyeshme e njė realiteti tė pėrgjithshėm e cila
duhej tė ndodhte.Vėrtetė momenti hyjnor nė jetė ėshtė pėrherė e tashmja,
por, nėse e kaluara shikohet me njė qaseje dinjitoze, ajo tė shpaloset si
dėshmi e lėvizjes sė pėrhershme tė qenies sonė kah e pėrsosura nė avancim.
Dihet se njeriu si qenie e
gjallė githnjė mendon. Mendimet e tij janė nga mė tė ndryshmet. Por, nėse nė
mėnyrė neutrale i vėshtrojmė pėrmbajtjet e tyre, pa dyshim do tė vėrejmė se
ato, ose bredhin nė tė kaluarėn tonė, ose pėrmes tyre, me skepticizėm
shikohet e ardhmja e cila tek duhet tė vijė. Pra, gjithnjė mendohet pėr tė
kaluarėn ose pėr tė ardhmen. Nė shumicėn e mendimeve tona spontane, e
tashmja kurrė nuk ekziston si pėrjetim. Edhe pėrjetimet e tashme tė pjesėve
mė tė errta tė sė kaluarės janė realitete tė pashlyeshme tė asaj qė ėshtė
dashur patjetėr tė ndodhin, andaj, realisht, ato duhet marrė si begati e
asaj qė quhet vazhdimėsi.
Nga momenti i njohjes me mixhėn
Dilė dhe ndikimit tė vazhdueshėm tė mėsimeve tė tij nė ndryshimin e mėnyrės
sime tė tė menduarit, kurrė mė tė kaluarėn nuk e kam shikuar si tė hidhur,
sepse, qenjėsisht isha i bindur se nuk kam mė tė kaluar tė hidhur. Ēdo gjė
e ardhur nga realiteti im i jashtėm, u mėsova ta shikoja si indukim tė
bindjeve tė mia qė i rrikthehen burimit tė saj. Ose, shprehur nė komperacion,
si reflektim trodimensional nga pasqyra qė mė rikthehej si pėrjetim.
Pėrjetimet e realitetit tė jashtėm objektiv janė si projektime tė brendshme
tė mendimeve, ndjenjave dhe synimeve tė mia vetjake. Kurrė nuk mund ta
harroj njė porosi tė tij qė thoshte:
Ti je vetė ai qė jashtė
projekton mendime, tė cilat shprehin ndjenjat dhe synimet tua, e mė pas i
pranon gjoja si realiteti i jashtėm. Kur tė duket se dikush tė shikon,
besoje se nė fakt ti e shikon veten nga kėndvėshtrimi i projekcionit
vetjak
ti je projekcion i vetėvetes. Ti nė realitetin e jashtėm projekton
ato ēfarė mendon se je.
Vazhdon...
(2)
(3)
|