Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Bhagwan Shree Rajneesh - OSHO

 Shqipëroi: Valdet FETAHU

SOKRATI EDHE PAS 25 SHEKUJSH PRAPË DO TË HELMOHEJ (2)

Ligjërimi është mbajtur në Greqi prej datës 19/02/86 deri më 15/04/86

            Në Indi, ata së pari kanë tentuar të ma marrin pasaportën kështu që nuk kam mundur të shkoj askund jashtë Indisë. Ata i kanë informuar të gjitha ambasadat e Indisë në tërë botën të mos i japin askujt vizë kushdo që dëshiron të më vizitoj; as mediave nuk iu është lejuar të më afrohen, kështu që kam qenë plotësisht i izoluar, i ndarë nga njerëzit. Por politikanët, gjithmonë kam këtë mendim: i përkasin klasës më të retarduar të inteligjencës. Ata nuk kanë pasur idenë se unë mund të shkojë në Nepal ku nuk ka nevojë për pasaportë, as viza nuk është e nevojshme.

            Unë i kam sfiduar të gjitha qeveritë e botës, kështu nëse ndonjë qeveri ka guxim dhe trimëri dhe pak krenari atëherë unë jam i gatshëm të bëhem banor i atij vendi – ma jepni pasaportën. Dhe pesë qeveri janë përgjigjur se janë të gatshme; pavarësisht prej pasojave ata më dëshirojnë të jem qytetar i tyre. Tash unë mund të zgjedhë në mes pesë shteteve.

            Ata nuk mund të më ndalojnë: unë do të shkoj nëpër botë. Unë do t’i the sanjasëve të mi në Gjermani të luftojnë kundër qeverisë me mjete paqësore, të shkojnë në gjyq, sepse absolutisht është e kundërligjshme të ndalohet personi të hy në shtet i cili nuk ka bërë kurrfarë të keqe në shtet, i cili kurrë s’ka qenë në atë shtet. Kjo është e pashembullt.

            Unë me të vërtetë besoj se ju do ta fitoni rastin – dhe kjo do të jetë një goditje  e mirë në fytyrë që i bëhet politikanëve gjerman. Unë do të vij në Gjermani; por së pari ju rregullojeni me qeverinë tuaj. Mandej ata do të kthejnë në shans të mirë, sepse para se unë të vij atje do të jetë një publicitet i madh, e tërë Gjermani do të jetë e involvuar në këtë.

            Përse duhet qeveria të bëjë ligj i cili kurrë s’është bërë në asnjë shtet tjetër, ndonjëherë?  Kështu lufta paqësore me qeverinë, shkon në gjyq. Ligji ju shkon në favor, edhe simpatia e publikut do t’ju shkoj në favor. Përdorni këtë si themele të mirë për ardhjen time. Dhe atë ditë ju do të jeni fitimtar, unë do të hy në Gjermani. Me mijëra njerëz të cilën ndoshta nuk kanë mundur të më kontaktojnë….qeveria do t’i detyrojë të vijnë në kontakt me mua.

            Ky është totalisht lloj tjetër udhëtimi. Për pesë vjet shumë sanjas të mi nuk i kam parë: Amerika ka qenë shumë e shtrenjtë për ta të vijnë tek unë. Dhe ky ka qenë pikëllim në zemrën time, dhe atë vetëm për para – kjo s’do të thotë asgjë – njerëzit nuk mund të vijnë në kontakt të drejtpërdrejtë me mua. Kështu vendosa nëse ata nuk mund të vijnë tek unë, nëse i eturi nuk mund të shkoj tek pusi…

            Këtë e thotë edhe Muhamedi: pusi nuk mund të shkojë tek i eturi – por kjo ka qenë para karëmbëdhjetëmijë vjetësh. Sot mund t’i çoni gypat në çdo shtëpi! Kështu i eturi nuk ka nevojë të shkoj tek pusi; pusi mund të shkojë në thellësinë më të madhe të zemrës e të eturit – vetëm gypi duhet të lidhet!

            Teknologjia ka ndryshuar; proverbat zgjasin pak më shumë për t’u ndryshuar në përputhje me teknologjinë. Por mua më pëlqen t’i ndryshoj ato: Nëse i eturi nuk mund të shkoj tek pusi, tash pusi mund të shkoj tek i eturi. E kjo nuk ngjanë vetëm me një udhëtim, dhe nuk ngjanë vetëm për një ditë a dy: unë do të jem në çdo shtet për dy muaj, tre muaj, kështu që unë do të jem në kontakt me njerëzit. E kjo do të jetë në rrjedhën e ngjarjeve.

            Unë do t’i kem disa vende si seli, kështu që kur të jem lodhur do të jem atje, përndryshe do të jem në turne. Në këtë mënyrë njerëzit nuk kanë nevojë të vijnë tek unë, unë do të shkoj tek ata. Kjo duket se është më e thjesht, më ekonomike. Në këtë mënyrë njerëzit të cilët nuk kanë pasur mundësi të vijnë në kontakt me mu do të vijnë në kontakt.

            Unë do të trokas në çdo derë. E as personi më i rëndë nuk do të mund të refuzojë ta hap derën, të paktën vetëm ta shoh se cili është ai person. Dhe kjo është më se e mjaftueshme: para se të mbyllet dera, unë do të jem brenda.

            Por ky nuk është konvertim. Kjo është përhapje më e madhe e dashurisë, lirisë më të madhe, individualitetit më të madh, vetëdijes më të madhe.

            Pyetja e dytë

            “Si po ndiheni këtu në Greqi, në tokën e Sokratit?”

            Osho:

            Sokrati është një prej personave të cilin e dua më së shumti. Dhe kur vij këtu ndjej lumturi të llahtarshme, sepse është ajri i njëjtë të cilin Sokrati e ka frymuar, është toka e njëjtë të cilin ai e ka kaluar, njerëzit e  njëjtë me të cilët ai ka biseduar, ka komunikuar.

            Për mua, Greqia pa Sokratin është asgjë. Me Sokratin, është gjithçka. Atë ditë kur Athina ka zgjedhur ta helmojë Sokrartin, ajo e ka helmuar tërë shpirtin Grek. Ajo më kurrë s’ka qenë në lartësi të njëjtë. Njëzet e pesë shekuj kanë kaluar, por asnjë njeri nuk ka mundur të arrijë lavdinë e njëjtë, dritën e njëjtë, mendjemprehtësi të njëjtë.

            Me vrasjen e Sokratit, Greqia ka bërë vetëvrasje.

            Dhe kjo mund të shihet lehtë. Po ta kishin dëgjuar Sokratin ma mirë sesa që e kanë helmuar, dhe t’i kishin kapërcyer kushtëzimet e tyre, të cilat ai ka kërkuar prej tyre t’i bëjnë, Greqia do të ishte sot në vetë majën botërore të inteligjencës, vetëdijes, dhe të gjurmimit të së vërtetës. Por njerëzit janë injorantë.

            Atyre duhet t’ju falet, por nuk duhet t’ju harrohet. Nëse jua harroni, ju jeni të gatshëm të bëni prapë gabimin e njëjtë. Faljau atyre njerëzve të cilët e helmuan Sokratin, por mos e harro, kështu që kurrë më mos të përsëritet e njëjta.

            Ka pasur njerëz të ndritur në botë, por Sokrati është diçka i veçantë. Ka qenë Gautam Buda, Lao Ce, Çuang Ce – në Greqi vetë Pitagora ka ardhur, Herakliti; në Persi, Zaratrustra…e shumë të tjerë, por asnjëri prej tyre nuk i ka pasur kualitetet specifike të cilat i ka poseduar vetëm Sokrati. Dhe kjo është qasje shkencore në çdo gjë – dhe në këtë ka qenë "krimi" i tij.

            E ju të gjitha të mirat që ekzistojnë nga shkenca në tërë botën i shfrytëzoni, duke mos ditur se Sokrati e ka sakrifikuar vetveten për pyetjet e njëjta shkencore. Ai ka pyetur vetëm një gjë: se asgjë nuk duhet të besohet. Çdo gjë duhet të përjetohet, të eksperimentohet, përpos nëse ekzistojnë dëshmitë, dëshmitë pa shqyrtim, nuk duhen të jenë të pranuara. Madje edhe faktin kur ta pranoni si të vërtetë, pranojeni atë si të vërtetë hipotetike, sepse kush e di? – nesër mund t’i zbuloni faktet e reja, dhe ju do të duhet ta ndryshoni të vërtetën.

            Askush nuk ka qenë në shërbim të së vërtetës më shumë se Sokrati. Madje edhe nëse ju e keni zbuluar të vërtetën – sot duket absolutisht e vërtetë, s’ka asnjë të metë, s’ka mundësi që ndonjëherë të jetë e pavërtetë – ende ai thotë se shpirti shkencor do ta pranoj vetëm si diçka hipotetike, për kohën ekzistuese…sepse përjetësia është përpara. Çdo ditë faktet e reja do të zbulohen, dhe këto fakte mund të mos shkojnë me të vërtetën e juaj. Ju ndoshta duhet ta ndryshoni atë, ndoshta ju duhet të krijoni hapësirë për të vërtetat e reja. Kjo është diçka absolutisht unike në gjithë botën.

            E ky burrë nuk e ka proklamuar vetveten si Jezu Krishti që thotë se është i vetmi djalë i Zotit, e as si mesi apo profet. Dhe kjo më bënë të kem respekt shumë të thellë ndaj Sokratit, dhe mosrespekt ndaj të gjithë atyre pretenduesve të cilët kanë folur se janë profetë, shpëtimtar dhe mesi. Sokrati ka qenë shumë më inteligjent se çdonjëri prej tyre, por ende aq i përulur saqë ka mbetur vetëm qenie njerëzore, me papretendim të jetë më i veçantë, më i lartë.

            Para njëzetepesë shekujsh ka qenë edhe më vështirë, sepse në çdo shtet ka pasur mesi, profetë, lajmëtarë të Zotit, djem të Zotit. Në atë mjedis përulja e njeriut me të vërtetë është befasuese dhe e bënë atë një prej qenieve më të respektuare njerëzore i cili ndonjëherë ka ecur mbi tokë.

            Sokrati nuk beson në asnjë Zot, por ai nuk thotë se nuk ka Zot. Ai është shumë racional. Ai thotë: “Sa i përket njohurisë që kam, duket se Zot nuk ka, por kush e di se çfarë do të jenë rezultatet e hulumtimit të mëtejshëm? Le ta marrim si hipotezë se Zoti nuk ekziston, por nëse një ditë e zbuloni Zotin, hipoteza mund të ndryshohet."

            Sokrati nuk thotë se jeta vazhdon pas vdekjes. Ai thotë: “Më duhet të pres dhe ta shoh. Kur të vdes, tek atëherë mund ta shoh se a ekziston jeta pas vdekjes apo jo, sepse askush nuk është kthyer mbrapa nga vdekja për të na treguar se jeta ekziston.”

            Dhe kurrë mos harroni se kjo ka qenë para njëzet e pesë shekujsh. Ky njeri ka pasur guxim të tillë saqë kur ia kanë dhënë helmin, ai i ka tubuar të gjithë nxënësit e vet dhe ju ka thënë: “Ju gjithmonë keni për të pyetur rreth asaj se a ekziston jeta pas vdekjes apo jo. Ky është rast i mirë, shans e madhe! Po të kisha vdekur me vdekje të zakonshme atëherë s’do të kishte pasur as shans. Por tash helmi do të më jepet – e helmi vret shumë ngadalë – kështu do t’ju flas deri në çastin e fundit, derisa gjuha ime mos të mpihet dhe të mos mund të them asgjë.”

            Dhe kur iu është dhënë helmi ai ka vazhduar të flas me sy të mbyllur: “Këmbët e mia deri në gjunjë janë të vdekura. Nuk po i ndjej; madje edhe nëse i preki ato prapë nuk i ndjej. Jeta ka ikur prej tyre. Por një gjë duhet mbajtur mend: unë ende po ndihem si i tërë siç kam qenë gjithmonë. Kështu vdekja e këmbëve nuk e ka dëmtuar vetëdijen time.”

            Mandej vazhdon: “Gjysma e trupit tim, pjesa e poshtme e trupit, është e vdekur, por unë komplet jam i tërë: gjysma e vetëdijes sime nuk ka vdekur.” Mandej thotë: “Duart e mia janë mpirë, sytë më janë varur, dhe unë mund të ndjej se gjuha ime mund të ndalet në çdo çast, kështu kjo është ndoshta deklarata e fundit që e bëj për ju – se jeta ekziston pas vdekjes, sepse po mund ta shoh se vdekja po ngjanë. Pjesët e trupit tim janë të vdekur por unë jam plotësisht i gjallë. Asgjë s’po mungon. Kështu unë jam i sigurt vetëm atëherë kur më ndalet gjuha, sytë më mbyllen dhe zemra më pushon, kjo nuk shkon në thelb. Por mos më besoni, kjo për juve është vetëm hipotezë. Kur ju të vdisni, provojeni.”  Çfarë shpirti shkencor!

            Ndihem pamasë i lumtur që jam këtu.  

            Unë e dua Sokratin më shumë se çdokush tjetër – për përulësinë e tij, për pyetjet  e tij shkencore, për moskrijimin e religjionit, për moskrijimin e teologjisë, për moskrijimin e pasimit, për atë se nuk është bërë profet…e për të cilën ka qenë i aftë, shumë më i aftë se që kanë qenë Jezusi, Moisiu apo Muhamedi. Të gjithë këta njerëz kanë qenë analfabet.

            Sokrati ka qenë shumë më i sofistikuar, më i kulturuar sesa mund ta imagjinoni. Joshja se ka detyruar ta proklamoj veten e ti si zot, dhe nga ky proklamim ai ndoshta do të kishte qenë i adhuruar e jo i helmuar. Njerëzit e njëjtë të cilët e kanë vra do ta kishin adhuruar atë; ata do të kishin ndërtuar kisha, dhe ata edhe më tutje do ta kishin adhuruar.

            Nevojitet trimëri e hatashme kur keni vetëdije të tillë, qartësi të tillë, të mbeteni të përulur dhe njeri i drejtë – duke e ditur në mënyrë të përkryer se kjo rrugë çon në vdekje. Herët e vonë njerëzit e njëjtë do t’ju vrasin, këta njerëz të cilëve përpiqeni t’jua hiqni të gjithë zinxhirët.

            Prapë Sokrati ka zgjedhur të mbetet NJERI. Kjo është ajo përse nuk shihni asnjë religjioni të cilën e ka lënë Sokrati, asnjë kishë, asnjë teologji, asnjë shkrim të Shenjët.

            Por Sokrati ka bërë një shërbim të madh: ai e ka bërë të qartë se profetët tuaj dhe mesit tuaja janë injorant. E ju në atë kurth injoruese keni ra shumë lehtë, sepse ato e forcojnë pozitën tuaj shoqërore, ato ju ndihmojnë të qëndroni në burg. Dhe ata e quajnë burgun tënd me emra të mirë, dhe ju jeni të lumtur.

            Me njeriun si Sokrati ju nuk jeni të lumtur sepse ai saktë ju tregon se çfarë është situata – se ju jeni të burgosur, dhe se ju duhet të dilni prej aty.

            Njerëzit janë përtac; njerëzit nuk dëshirojnë të ndryshojnë.

            Njerëzit dëshirojnë vetëm shpëtim.

            Dikush duhet të vij, sikur nga diku është më i lartë, të vije nga vetë Zoti t’ju thotë atyre, “Ju jeni të përkryer – vetëm vazhdoni të besoni në Zot. Vetëm vazhdoni të luteni për çdo mbrëmje nga dy minuta, dhe çdo gjë është perfektë, në rregull me ty.” Kjo do t’ju kënaqë, sepse ju kursen nga të gjitha vështirësit e ndryshimit. 

            Njerëzit si Sokrati duket të jenë shumë të rrezikshëm sepse ata rënd goditin në shpëtimin tuaj: ata i largojnë të gjitha pozitat tuaja shoqërore, ata e vënë në dukje realitetin tuaj. Puna e tyre është kirurgjike. Kjo dhemb, kjo është e dhembshme, por kjo është mënyrë për të lindur njeriu i ri.

            Atë që ka bërë Sokrati para njëzet e pesë shekujsh, unë po e bëj tash.

            Njëzet e pesë shekuj ka kaluar pa kurrfarë shanse për të ndryshuar sa i përket njerëzimit. Tre herë kanë tentuar të më vrasin…tre atentate në jetën time. Në çdo mënyrë të mundshme të njëjtit njerëz të cilët kam provuar t’i bëj të lirë, kam provuar t’jua heq zinxhirët, e ata janë të gatshëm të më vrasin. Njerëzimi nuk ka ndryshuar. Akoma do ta bënin të njëjtën.

            Por atë, të cilën Sokrati nuk ka qenë i aftë ta bëj, unë jam i aftë ta bëj.

            Ai ka qëndruar në një hapësirë shumë të vogël në Athinë, madje as në tërë Greqinë. Athina ka qenë qytet-shtet, dhe ai ka qëndruar aty gjatë tërë jetës së tij.

            Unë i përkas tërë botës.

            Në vende të vogla ju ndoshta nuk do të gjeni njerëz të guximshëm, por në tërë botën ju duhet të jeni të gatshëm se do të gjeni me mijëra njerëz të cilët kanë kapacitet të bëhen Sokratist. Kështu unë jam në pozitë më të mirë.

            Për këtë ju jeni fakt. Në tërë botën kemi tre deri në katër milion njerëz të cilëve iu rrah zemra me mua. Ky është revolucion i madh. E numri i tyre po shkon duke u rritur kështu unë do të jem në çdo skaj e kënd të botës.

            Ne kemi për ta krijuar fuqinë botërore kundër masës injorante, kështu ata më nuk do ta helmojnë Sokratin, kështu ata më s’do ta kenë guximin ta bëjnë atë. Përndryshe do të shkoni duke ecur në rrethin e njëjtë vicioz: çdo herë Sokrati është aty, ju do ta vritni.

            Në tërë historinë greke nuk ka asnjë emër tjetër që mund të krahasohet me këtë burrë. Askush nuk mund t’i vij as deri tek supet. Ai qëndron lartë si maje e madhe mali. Ndoshta njerëzit bëhen xheloz kur shohin njeri kaq të madh – kaq të përulur, kaq inteligjent, kaq i mprehtë, kaq i bukur. Ndoshta ata fillojnë ta krahasojnë veten e tyre me atë dhe ndjejnë inferioritet të madh, dhe inferioriteti bëhet revanshiste.

            Në Indi ekziston proverbi i cili thotë se deveja nuk dëshiron të shkojë afër malit – asaj i pëlqen të jetojë në shkretëtirë. Këtu, ai është mal. Por afër malit ai ndihet shumë keq – ai bëhet burracak i drejtë.

            Por nëse ne kemi me miliona njerëz në tërë botën, atëherë turma injorante mund të parandalohet, dhe duhet të parandalohet, kështu që më kurrë të mos ketë prapë Sokrata të kryqëzuar, helmuar, vrarë. Ata janë elita jonë e madhe. Ne duhet mësuar artin e tyre të rritjes, transformimit, dhe se si ata e kanë fituar përulësinë e tillë, heshtjen e tillë, qetësinë e tillë, madje ai edhe duke vdekur…

            Vendimi është marrë që saktësisht kur të perëndojë dielli Sokratit t’i jepet helmi. Ai ka shikuar nga dritarja dhe ka thënë: “Dielli ka perënduar! Njeriut, i cili jashtë ka përgatitur helmin, thoni  se po vonon dhe se ai kurrë nuk duhet të vonohet kur është në detyrë.”

            Burri kishte hyrë brenda dhe i kishte thënë: “Ju qenkeni njeri i çuditshëm! Vetëm dashuria ndaj jush më ka shtyrë ta prolongoj procesin për të mundur të jetoni ju edhe pak më gjatë. Unë shumë njerëzve ua kam dhënë helmin – ky është profesioni im – por zemra ime po dridhet, duart e mia po dridhen. Atë që po e bëj nuk është e drejtë. Dëshiroj ta shtyj afatin sa më gjatë që mundem.”

            Sokrati kishte thënë: “Jo, kjo nuk është e drejtë. Ju bëjeni punë tuaj; ndjenjat e juaja personale nuk do të duhej të futen në këtë. Aq më shumë, unë jam shumë kureshtar të shkoj në vdekje sepse kam jetuar jetë të gjatë, dhe i di të gjitha fshehtësitë e saj, por vdekja është aq aventurë e madhe, aq e panjohur. Kështu që mos vono, vetëm bjere helmin.”

            Njerëzit të cilët nuk kanë frikë nga vdekja, ne i vrasim. E këta janë njerëz të cilët e kanë njohur jetën: kjo është arsye përse ata nuk frikohen nga vdekja. Thellë poshtë ata e dinë se ekziston diçka që do të vazhdojë, por ta nuk kanë kurrfarë dëshmie, kurrfarë shënimi. Kjo është arsye përse Sokrati nuk flet për të; ai do të flet vetëm kur dëshmia është aty. Devotshmëri kaq e madhe për shpirtin shkencor! Kjo është arsyeja përse pas tij nuk është krijuar religjioni që e pason atë.  

            Dhe përpjekja ime është që e ardhmja e religjionit të jetë, asgjë tjetër, përpos shkencë. Pikërisht siç ekzistojnë shkencat tjera – ato janë shkenca mbi botën objektive – aty duhet të jetë edhe një shkencë tjetër, e brendshme, mbi botën subjektive. Aty nuk ka hapësirë apo sferë për asnjë religjion në përgjithësi. Shpirti shkencor është i aftë për zbulimin e të vërtetës së objektit dhe është i aftë për zbulimin e të vërtetës së subjektit, brendisë suaj.

            Unë jam pamasë i lumtur që jam këtu shkaku i Sokratit, por pamasë i pikëlluar shkaku i grekëve që e kanë helmuar njeriun.

            Vazhdon...     

  1               3        4      5       6