Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

Vegėza

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZĖRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRĖ

ZĖRI I AMERIKĖS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHĖNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Tema tė tjera 2 - Sokrati edhe pas 25 shekujsh prapė do tė helmohej (2)

Bhagwan Shree Rajneesh - OSHO

 Shqipėroi: Valdet FETAHU 

      

SOKRATI EDHE PAS 25 SHEKUJSH PRAPĖ DO TĖ HELMOHEJ (2)

 

Kapitulli i trembėdhjetė i ligjėrimeve tė filozofit tė madh Indian, OSHO (marr nga libri “Sokrati edhe pas 25 shekujsh prapė do tė helmohej”, qė ėshtė nė pėrkthim e sipėr nga V. Fetahu), qė u mbajt nė Greqi prej datės 19/02/86 deri mė 15/04/86

 

 

 

 

            Murgu xhain nuk mund ta prek njė femėr, nė fakt femra nuk duhet t’i afrohet murgut xhain mė tepėr se tetė hapa. Murgu budist nuk guxon ta prekė femrėn. Ka fe tė cilat nuk lejojnė gratė tė hyjnė nė vendet e tyre fetare, apo ata kanė njė pjesė tė ndarė: mashkulli ka pjesėn qendrore, gruaja ka njė cep tė vogėl - por tė ndarė. Burrat nuk mund t’i shohin ato, takim ėshtė i pamundur.

            Shumė religjione, si islami, kanė mbuluar fytyrat e grave tė tyre. Fytyrat e grave tė myslimanėve janė bėrė tė bardha, sepse ato kurrė nuk e shohin dritėn e diellit. I gjithė trupi i tyre ėshtė i mbuluar; fytyra e tyre ėshtė e mbuluar. Nė ēdo mėnyrė tė mundshme… Gruaja nuk ėshtė e arsimuar, sepse arsimimi i jep njerėzve lloje tė ēuditshme tė tė menduarit. Njerėzit fillojnė tė mendojnė, njerėzit fillojnė tė argumentojnė.

            Femrės nuk iu lejua tė ketė asnjė karrierė tė paguar – sepse kjo nėnkupton pavarėsi. Kėshtu qė ajo ėshtė e shkėputur nga ēdo vend dhe kėnd i sigurt: dhe vetėm pėr kėtė arsye tė thjesht qė ju tė jeni tė sigurt se djali juaj me tė vėrtetė ėshtė djali juaj. Ata qė ishin me tė vėrtetė tė pushtetshėm – pėr shembull mbretėrit – kishin nėpunės meshkuj tė kastruar, sepse ata lėviznin nėpėr pallat, punonin, shėrbenin. Ata duhej tė ishin tė kastruar, pėrndryshe, ishte rrezik… Dhe ishte rrezik, sepse ēdo perandor kishte njėmijė gra, shumė prej tyre ai kur s’i kishte parė. Natyrisht ato do tė bien nė dashuri me dikė… por vetėm burrave tė kastruar iu ėshtė lejuar tė hynė nė pallat, kėshtu qė edhe nėse ato janė dashuruar ato nuk kanė mundur tė lindin fėmijė. Kjo ishte gjėja themelore.

            Familja duhet tė zhduket dhe t’i jep vend komunės. Njė komunė do tė thotė se ne kemi grumbulluara tė gjitha energjitė tona, tė gjitha paratė tona, ēdo gjė nė njė pishinė tė vetme - e cilat ka pėr t’u kujdesur pėr tė gjithė njerėzit. Fėmijėt do t'i takojnė komunės, kėshtu qė nuk ka pyetje tė trashėgimisė individuale.

            Dhe ėshtė kaq ekonomike... Unė kam parė nė komunat e mia: pesė mijė vetė ishin aty, qė do tė thotė se do tė duheshin 2500 kuzhina nė qoftė se ata do tė kishin jetuar ndaras dhe 2500 gra do ta kishin shpenzuar jetėn e tyre nė kuzhinė.

            Aty ishte vetėm njė kuzhinė pėr pesė mijė njerėz. Dhe vetėm pesėmbėdhjetė njerėz punonin aty. Dhe mos harroni, ēdo grua nuk ėshtė njė kuzhiniere e mirė! Nė fakt, gjellėbėrėsit mė tė mira janė gjithmonė burrat. Tė gjitha librat mbi gatimin janė shkruar nga burrat, dhe nė tė gjitha hotelet e njohur qė ju do tė gjeni, burrat janė gatuesit mė tė mirė.

            Dy mijė e pesėqind njerėz nuk janė nė gjendje tė bėjnė gatim tė mirė veē e veē, por pesė kuzhinier pėr njėmijė njerėz nė komunė janė nė gjendje tė bėjnė ushqime mė tė mira. Ajo mund t’i lejoj mjekėt pėr tė parė nėse ajo qė ata hanė janė hedhurina apo ushqime - shumica e njerėzve hanė hedhurina.

            Pėr kualitetin e ushqimit duhet tė vendosin mjekėt. Nė komunėn time pesėmbėdhjetė njerėz e pėrgatisnin ushqimin, mjekėt e kontrollonin atė, higjienėn e tij, pastėrtinė dhe vlerėn kalorike tė tij. Ai ėshtė ushqim qė duhet tė vlerėsohej. Salca ėshtė njė gjė e vogėl, qė mund t’i shtohet ēdo lloj tė ushqimit sa pėr shije tė mirė. Ju nuk duhet tė hani hedhurina veē sa pėr shije – dhe nėse hani hedhurina, herėt a vonė ju do tė bėheni hedhurinė. Ka aq shumė hedhurina rreth e pėrqark. Nėse shihni nė kokat e tyre ju do tė gjeni akullore, asgjė tjetėr ... shpageta!

            Ju nevojitet njė sasi proporcionale, bilanc i llogaritur i ushqimit pėr t’u plotėsuar tė gjitha nevojat e juaja plotėsisht, ushqim qė e ndihmon vetėdijen tė rritet, ushqim qė ju bėn mė tė dashur, mė tė qetė, ushqim qė shkatėrron zemėrimin tuaj, urrejtjen tuaj. Ėshtė kimi e juaj se ndryshimi i ushqimit, dhe tė gjitha kėto gjėra - zemėrim, urrejtje, dashuri, dhembshuri - janė tė lidhura me kiminė tuaj. Aty duhet tė jetė njė kimist ta shoh se ēfarė lloj ushqimi ėshtė duke iu dhėnė njerėzve.

            Nėse i grumbulloni tė gjitha energjitė tuaja, tė gjitha paratė tuaja dhe tė gjitha burimet tuaja, ēdo komunė mund tė jetė e pasur dhe ēdo komunė mund tė kėnaqet nė jetė nė mėnyrė tė barabartė.

            Me rritjen e individėve ritet edhe komuna krah pėr krah, shoqėria do tė zhduket, dhe me shoqėri tė gjitha tė kėqijat e shoqėrisė janė krijuar.

 

 

            Unė do t’ju jap njė shembull. Vetėm nė Kinė ishte njė hap revolucionar i jashtėzakonshme i bėrė para dy mijė vjetėsh. Mjeku duhej tė paguhej nga pacienti vetėm nėse shėrohej, nėse pacienti mbetej i sėmurė, atėherė mjeku nuk paguhej. Kjo duket shumė e ēuditshme. Ne e paguajmė mjekun kur jemi tė sėmurė, dhe ai na bėn tė shėndosh pėrsėri.

            Por kjo ėshtė e rrezikshme, pėr shkak se ju jeni duke bėrė mjeku tė varur nga sėmundjet e juaja. Sėmundja bėhet interes i tij: sa mė shumė njerėz qė janė tė sėmurė, aq mė shumė ai mund tė fitojė. Interesi e tij nuk do tė bėhet  shėndetit, por sėmundja. Nėse tė gjithė mbeten tė shėndosh, atėherė mjeku do tė jetė i vetmi qė do tė jetė i sėmurė.

            Ata bėnė njė ide revolucionare, praktike, qė ēdo njeri ta ketė mjekun e tij, dhe ndėrsa ai mbetet i shėndetshėm ai ka pėr tė paguar mjekun ēdo muaj. Ėshtė detyrė e mjekut pėr tė mbajtur atė tė shėndosh - dhe natyrisht ai do ta mbajė atė tė shėndoshė, sepse ai ėshtė duke e paguar atė. Nėse ai bie i sėmurė, ai i humbė paratė. Kur ka epidemi mjeku falimenton.

            Tash pėr tash ajo ėshtė vetėm e kundėrta. Mjeku – kam dėgjuar tregimin – kishte ardhė tek Nasradin Hoxha dhe i kishte thėnė: “Ti nuk ke paguar e unė pėrsėri e pėrsėri po vij pėr ta pėrkujtuar se unė po e shėroj fėmijėn tėnd nga lija, e ti nuk po dėgjon.”

            Nasradini i thotė: “Ti dėgjo mė mirė, pėrndryshe do tė padisė nė gjyq.”

            Mjeku i tha: “Kjo ėshtė e ēuditshme…unė po e shėroj fėmijėn tėnd.”

            Nasradini i tha: “Po, e di kėtė – por kush e pėrhapi epideminė nėpėr tėrė qytetin? Fėmija im – atėherė tė gjitha parat qė i ke fituar duhet t’i ndash me mua.”

            Ai kishte tė drejtė. Fėmija e tij kishte bėrė njė punė tė madhe, dhe qė nga ajo ditė mjeku nuk u kthyen pėrsėri pėr tė kėrkuar tė holla pėr trajtimin qė ia kishte bėrė fėmijės. Kjo ishte e drejtė, dhe argumenti i Nasradinit ishte i saktė. Mjeku kishte fituar mjaft nga epidemia.

            Por ky ėshtė njė sistem shumė i gabuar. Komuna duhet ta paguaj mjekun pėr ta mbajtur komunėn tė shėndosh, dhe nėse dikush sėmuret nė komunė paga e mjekut shkurtohet. Kėshtu shėndeti ėshtė biznes i doktorit, jo sėmundja. Dhe ju mund tė shihni ndryshimin: nė Perėndim biznesi i mjekut quhet medicinė, i cili lidhet me sėmundje. Nė Lindje ajo quhet ayurveda, qė do tė thotė shkencė mbi jetėn – jo mbi sėmundjen.

            Puna kryesore e mjekut duhet tė jetė qė njerėzit t’i bėj tė jetojnė mė gjatė, t’i bėj tė jetojnė tė shėndetshėm, tė tėrė, dhe ai duhet tė paguhet pėr kėtė. Pra, ēdo komunė mund ta pėrballojė shumė lehtė mbajtjen e mjekut, hidraulikut, inxhinierit - ēka ėshtė e nevojshme. Kjo ėshtė pėrgjegjėsi e komunės tė kujdeset pėr ta - dhe njerėzit qė i shėrbejnė komunės duhet tė jenė rotativ kėshtu qė nuk ka pushtet qė lartėsohet pėrsėri.

            Komiteti i komunės duhet tė jetė rotativ, ēdo vit njerėzit e ri vijnė dhe tė vjetrit shkojnė, nė kėtė mėnyrė askush nuk bėhet i droguar pėr pushtet. Pushteti ėshtė droga mė e keqe pėr njerėzit kur iu bėhet varėsi; ajo duhet tė jepet, por nė doza shumė tė vogla dhe jo pėr njė kohė tė gjatė. Le tė jetė rritja individuale dhe le tė rritet komuna – dhe harroni tė gjitha rreth shoqėrisė; mos luftoni me tė. Mos thuani asgjė, “Ne po krijojmė njė shoqėri alternative…”

            Ne nuk kemi tė bėjmė asgjė me shoqėrinė, le tė mbetet shoqėria ashtu siē ėshtė. Nė qoftė se dėshiron tė jetojė do tė duhet ta ndryshojė mėnyrėn e vet, formėn e saj, strukturėn e saj, dhe ajo do tė duhet tė bėhet njė komunė. Nė qoftė se do tė vdesė, le tė vdesė. Nuk ka kurrfarė dėmi. Bota ėshtė e mbi populluar, ajo ka nevojė vetėm pėr njė tė katėrtėn e popullsisė sė saj. Kėshtu qė kokat e vjetra tė kalbura tė cilat nuk mund tė konceptojnė asgjė tė re, tė cilėt janė absolutisht tė verbėr dhe nuk mund tė shohin se atė qė ata bėjnė ėshtė e dėmshme dhe helmuese. Nė qoftė se ata kanė vendosur tė vdesin, atėherė le tė vdesin nė heshtje. Mos i shqetėsoni ata.

            Unė nuk ju mėsoj tė bėheni rebel dhe revolucionarė. Unė dua qė ju tė bėheni shumė tė heshtur, pothuajse transformues nėntokėsorė. Pėr shkak se tė gjitha revolucionet kanė dėshtuar ... tani e vetmja mėnyrė e mundshme ėshtė qė ne tė bėjmė atė nė mėnyrė tė heshtur dhe nė mėnyrė paqėsore se kjo mund tė ndodhė.

            Ka gjėra qė ndodhin vetėm nė heshtje. Pėr shembull, nėse i doni pemėt, ju nuk duhet tė shkulni shkurre trėndafili pėr ēdo ditė pėr t’i parė rrėnjėt e saj, pėrndryshe ju do ta vrisni atė. Ato rrėnjė duhet tė mbeten tė fshehura. Ato heshturazi vazhdojnė ta bėjnė punėn e tyre.

            Njerėzit e mi kanė pėr tė qenė vetėm si rrėnjėt: heshturazi do tė vazhdojnė tė bėjnė punė, duke ndryshuar veten tuaj, do tė ndryshojė ēdokush qė ėshtė i interesuar; duke pėrhapė metoda tė cilat mund t’ju ndryshojnė, krijoni oaza tė vogla, grupe tė vogla, komuna tė vogla dhe komuna tė mėdha kudo qė ka mundėsi pėr to. Por le tė ndodhin tė gjitha kėto gjėra shumė heshtur, pa krijuar ndonjė pėrmbytje.

            Individualiteti mund tė ekzistojė vetėm nėse shoqėria vdes, ata nuk mund tė bashkėjetojnė. Ėshtė koha qė shoqėria tė vdes, dhe ne do tė gjejmė mėnyra tė reja tė bashkėjetesės e cila nuk do tė jetė formale, e cila do tė jetė mė e pėrzemėrt. Familja e pengon kėtė, familjen e vizaton njė vijė kufitare rreth ēdo fėmije. Ai thotė: “Unė jam babai yt, kėshtu qė duhet tė mė duash. Unė jam nėna jote, kėshtu qė duhet tė mė duash. Nėse ka nevojė, sakrifikoje veten tėnde pėr familje.”

            Ideja e njėjtė ėshtė projektuar nė njė shkallė mė tė madhe si komb: “Ky ėshtė populli yt. Nėse ai ka nevojė pėr ty, sakrifikoje veten.”Kjo ėshtė shoqėria, familja, kombi ... ajo ėshtė e njėjta ide qė bėhet e madhe e mė e madhe.

            Pra sulmi im themelor ėshtė nė familje. Familja ėshtė rrėnja e tė gjitha problemeve tona. Varfėria jonė, sėmundja jonė, ēmenduria jonė, zbrazėtia jonė, padashuria jonė - familja ėshtė shkaku. Dhe familja ėshtė shkaku i tė gjitha sjelljeve tona, qė nga fillimi. Ajo fillon ta instrumentalizojė mendjen tuaj: ju jeni ēifut, ju jeni krishterė, ju jeni hindu, ju jeni ky e ju jeni ai - dhe fėmija i shkretė nuk e di se ēfarė tė pakuptimte jeni duke e thėnė.

            Unė kam dėgjuar pėr njė rabin dhe nje peshkop ...

            Ata banonin pėrballė njėri-tjetrit, dhe natyrisht ata ishin vazhdimisht nė konkurrencė rreth ēdo gjėje. Kjo ishte njė ēėshtje e prestigjit tė fesė sė tyre.

            Njė mėngjes rabini pa peshkopin qė kishte marrė njė automobil tė ri. Ai e pyeti: “Ēfarė po bėn?”

            Peshkopi e spėrkate me ujė automobilin. Ai tha: “Unė po e pagėzoj. Kam njė automobil tė ri – njė Kadillak.”

            Rabinit i plaste zemra. Me sytė e tij e shikonte se si para derės sė tij automobili bėhej i krishterė!

            Tė nesėrmen, kur peshkopi doli jashtė, ai u befasua. Ai e pyeti rabinin: “Ēfarė po bėn?”

            Njė Rolls Rojs i bukur qėndronte aty dhe rabini ia prente gypin e gazit. Ai tha: “Po e bėj synet Rolls Rojsin tim. Tash ai ėshtė ēifut!”

            Kjo ėshtė ajo qė ata janė duke bėrė me ēdo fėmijė. Dhe ēdo fėmijė ėshtė aq i ēiltėr si njė Kadillak dhe njė Rolls Rojs, ai nuk e di se ēfarė ėshtė bėrė me tė.

            Familja ėshtė bazė e tė gjitha sjelljeve, kjo ju jep si trashėgimi tė tėrė tė kaluarėn dhe bartė, barrėn e tė gjitha atyre gjėrave qė janė dėshmuar si tė gabuara pėr qindra vjet. Ju jeni tė ngarkuar me tė gjitha ato gjėra tė gabuar, dhe mendja juaj ėshtė e mbyllur dhe e bllokuar dhe nuk mund tė marrė ndonjė gjė tė re qė shkon kundėr saj. Mendja juaj ėshtė thjesht e mbushur plot me gjėra tė gabuara.

            Nėse fėmijėt janė nė duart e komunės ... Unė kam eksperimentuar me kėtė dhe zbulova jashtėzakonisht suksesshėm. Fėmijėt janė shumė tė lumtur pėr shkak se ata janė shumė mė tė lirė. Nuk ka sjellje tė vulosur mbi ta; ata piqeshin mė herėt, dhe pėr shkak se askush nuk ėshtė duke u pėrpjekur pėr t’i bėrė ata tė varur nė mėnyrė qė ata tė bėhen tė pavarur. Askush nuk po kufizon nga rruga e tyre pėr t’i ndihmuar ata, nė mėnyrė qė ata duhet tė mėsojnė se si ta ndihmojnė veten e tyre.

            Kjo sjell pjekuri, qartėsi, njė forcė tė caktuara. Dhe ata janė tė gjithė nė meditim: meditimi nuk ėshtė njė sjellje, por ėshtė thjesht qėndrim nė heshtje, duke mos bėrė asgjė, vetėm duke gėzuar qetėsinė – qetėsinė e natės, qetėsinė e mėngjesit tė hershėm... dhe ngadalė, ngadalė ju njiheni me heshtjen qė pėrshkon qenien tuaj tė brendshme. Pastaj pėr njė ēast i mbyllni sytė dhe bini nė liqenin e heshtur, i cili ėshtė i pamatshėm. Dhe nga kjo heshtje ju jeni tė rinuar ēdo moment.

            Nga kjo qetėsi buron dashuria juaj, buron bukuria juaj, shfaqet njė thellėsi e veēantė nė sytė tuaj, njė aureolė i veēantė i qenies suaj, njė forcė e individualitetit tuaj, dhe njė vetė-respekt.

 

            Vazhdon...

 

   (1)               (3)     (4)     (5)     (6)