Sakras Art Gallery

Sekuenca filmike

RTK

TOP CHANNEL

RTV 21

ALSAT

TV KLAN

KLAN KOSOVA

BOTA.AL

ALBANIAPRESS

ALBINFO

EXPRESS

KOHA DITORE

ZËRI INFO

KOSOVA SOT

INSAJDERI

BOTA SOT

GAZETA METRO

GAZETA SINJALI

ALBANIAN POST

KALLXO COM

LAPSI.AL

ZEMRASHQIPTARE

KOSOVA PRESS

TELEGRAFI

EUROPA E LIRË

ZËRI I AMERIKËS

PSIKOLOGJIA

TRIBUNA SHQIPTARE

SHËNDETI

DITURIA

PRESHEVA.COM

GJUHA SHQIPE

KOSOVARJA

RADIOPROJEKT

Shkruan: Dr. Endru STENVEJ

Përktheu: Hasan HAMËZBALA

MEDICINA ALTERNATIVE (4)

Udhërrëfyes në terapitë natyrore

      Shpesh shpëton pa u vënë re fakti se profesioni mjekësor nuk përfaqëson thesarin e vetëm të diturisë për shëndetin. Këta në Perëndim thjesht janë grupi më i organizuar, më i shkolluar dhe më i zëshëm, i cili ka ndikimin dhe fuqinë më të madhe. Fatkeqësisht, njerëzve do t’u “lejohet” spektri i gjerë i veprimeve mjekësore të shërimit vetëm po qe se profesioni mjekësor mëshirueshëm jep pëlqimin e vet.

QASJA SKAJSHMËRISHT INTELEKTUALE NDAJ SHKENCËS PËRGJITHËSISHT, E NDAJ MJEKËSISË VEÇANËRISHT, NUK JEP REZULTATE

Në tërë këtë më e mira është ajo se të gjithë ne mund të stërvitemi. Pjesa më e madhe jona ka pasur përjetime paranormale dhe ekspertët mund të na stërvitin t’i kemi shumë më shpesh.

Shumicës së lexuesve kjo mund t’u duket e pabesueshme, por në të vërtetë është në kufijtë e mundësive njerëzore. Metju Mening (M. Manning), psikanalist shumë i talentuar i cili sot bashkëpunon me një mori akademikësh eminentë botërorë për të dëshmuar dhe egzaminuar se çka në të vërtetë po ndodh gjatë fenomeneve të ndryshme psikike, e ka përshkruar punën e vet me grupin prej 50 njerëzve në Paris. Grupi është mbledhur për të zhvilluar aftësitë e veta psikike. Në fillim të këtij programi dyditor askush s’ka mundur asgjë të bëjë, e megjithatë në fund të programit 80% e pjesëmarrësve i kanë kryer funksionet e tyre psikike po aq mirë sa edhe vetë Mening. Dhe atë thjesht nga shkaku se kanë ditur si ta bëjnë atë, me çfarë rendi t’i bëjnë gjërat, si të provokojnë parafytyrimet vizuale. Në këtë nuk kanë pasur sukses vetëm njerëzit me të meta në vetëdije. Ata thonë: “Këto gjëra mua nuk më ndodhin” dhe pengojnë veten që ato t’i bëjnë. Prandaj, pjesa më e madhe e mjekësisë jo-orodoksiste punon në nivelin për të cilin s’është e stërvitur. Njerëzit janë të mahnitur me atë se çfarë mund të arrijnë me lavjerrës, për një kohë të shkurtër; rezultatet në hipnozë habisin njerëzit; të tjerët, megjithatë, s’mund të besojnë se shtypja e tyre mund të ngrihet nëse i ndriçon drita e kuqe; e disa, përsëri, janë të hutuar kur mësojnë se duart e tyre kanë forcë shëruese. S’kemi zgjedhje tjetër, përpos që në shekullin e ardhshëm përsëri t’i zgjojmë shqisat tona jofizike, nëse për asgjë tjetër së paku për faktin se kemi kuptuar se qasja skajshmërisht intelektuale ndaj shkencës përgjithësisht, e ndaj mjekësisë posaçërisht, nuk jep rezultate. Shpresoj se po e lëmë periudhën e “individit intelektual” dhe se po hyjmë në nivel shumë më të lartë të “individit super të ndjeshëm”. Kjo nuk do të thotë që domosdoshmërish terapitë alternative të kenë çfarëdo lidhje me Perëndinë apo me religjionin si të tillë; në të vërtetë, disa nga terapitë alternative apo terapitë natyrore duket se janë në kundërshti me pjesën më të madhe të asaj që ofron religjioni – së paku këtu në Perëndim. Kjo po ashtu nuk ka shumë lidhje me spiritualitetin apo me botën e mbinatyrshme, siç e shprehin spiritistët. Përkundrazi, aftësitë për të cilat po flasim janë me të vërtetë njerëzore. Ato nuk janë të mbinatyrshme – ato janë pjesë e natyrës. Shumë terapi natyrore në të vërtetë kërkojnë modesti – gatishmërinë që të pranohet se, more sado që dimë për strukturën e topthit të golfit, kurrë nuk do të arrijmë që vetëm prej tij të kuptojmë rregullat e golfit si lojë, e as që të zbulojmë se pse ai tërheqë aq shumë njerëz, por këso modestie e kemi vështirë të gjejmë në botën tonë teknologjike.

Ju lutem, mos mendoni se unë jam ndonjë spiritist sharlatan apo mjek i cili mendon se pacientët “po i trillojnë” sëmundjet e veta. Qoftë larg kjo. Por përvoja e arritur në bisedat e mia njëzetepesëvjeçare me pacientë dhe mjekë më ka mësuar se shumë shpesh, në të keqen tonë, nënçmojmë dimensionin ekstrasensorik të qenieve njerëzore, si në mjekësi, si jashtë saj. E megjithatë, miliona njerëz vërtet besojnë se janë përmbledhje madhështore pjesësh automobilistike dhe presin se çdo gjë mund të ndreqet, vetëm në qoftë se gjendet mekaniku mjaft i mirë. Medet, përvoja me mjekësinë perëndimore është aq shpeshherë analoge me përvojën e mekanikut. Pas dy javësh njerëzit marrin prapë “qerret” e tyre në të cilat pjesët e vëna keq janë ujdisur, me shpenzime si të kishin blerë autotomobil të ri.

Gjakimi pas “mekanikut të përsosur”, thënë me gjuhë të mjekësisë, i shtyn njerëzit për të shkuar nga një specialist tek tjetri, me shpresë se do të gjejnë zgjidhje për sëmundjet kronike të cilat askush nuk mund as t’i shpjegojë, pa le më t’i shërojë. Ashtu-kështu, në shoqërinë perëndimore së tepërmi mbështetemi në mjekët dhe kjo është e meta jonë individuale. Sot nga mjeku familjar presim që ai të jetë mjek i praktikës së përgjithshme, këshilltar bashkëshortor, ekspert, këshilltar psikoseksual, terapeut familjar, mësues, prift si dhe zëvendësim i anëtarit të familjes. Nuk është çudi prandaj që mjekët nuk munden në mënyrë adekuate të përgjigjen në krejt këto kërkesa, kryesisht shkaku se për atë as që kanë qenë të stërvitur dhe se shumë më pak prej tyre kërkohet për fushat për të cilat ata vërtet janë ekspertë. Kjo provokon mungesë të mëtutjeshme besimi ndaj mrekullive teknologjike që ata dhe mjekësia perëndimore mund të ofrojnë dhe e bën pacientin së tepërmi të varur nga mjeku, kurse besimi i verbër i pacientit  gjithnjë e më tepër po i dekurajon vetë mjekët. Besoj se nga arsye të këtilla e të ngjashme mjekësia alternative është aq e popullarizuar në popull. Gjatë njëzet vjetëve të shkuara, njerëzit gjithnjë e më tepër janë dëshpëruar nga mjekësia perëndimore, kështu që sot shumë perëndimorë kanë vërtet mungesë besimi ndaj saj dhe nuk janë të gatshëm që veten apo anëtarët e familjes t’i shërojnë në këtë mënyrë. Në hulumtimin e paradokohshëm të kryer në Vashington, shumica e personave prej të cilëve është kërkuar të zgjedhin ndërmjet barit me rrezik të vogël, i cili ndikon 50 %, të barit me rrezik të lartë (me mundësi edhe kancerogjene) të suksesshëm në 100% të rasteve, apo të barit i cili ndihmon të kontrollohen simptomat, por që nuk shëron, kanë zgjedhur këtë të fundit. Ta zëmë, 81% e të hulumtuarve kanë pohuar se shkaku i tensionit të lartë më me dëshirë do t’i shtroheshin dietës më me pak kripë sesa shërimit me barna.

            VENDI I TERAPIVE ALTERNATIVE

Pikërisht terapitë alternative medicinale do të mund të luanin rol të rëndësishëm  në mbrojtjen shëndetësore në Perëndim. Unë nuk pajtohem për mënjanimin e mjekësisë perëndimore. Përkundrazi, vetëm kërkoj të përqendrohet vëmendja në faktin se duke shfrytëzuar anët e mira të terapive alternative dhe duke kombinuar ato me atë çka është më e mira në mjekësinë teknologjike, njerëzit do të mund të kishin mbrojtje shëndetësore në nivel shumë më të lartë – dhe atë shumë më me pak para të harxhuara.

Por, është e nevojshme që të ndodhë edhe kushedi se çfarë që terapitë alternative të zënë vendin e tyre në mbrojtjen shëndetësore.

Së pari, mjekët duhet të kenë më tepër dituri për të qenë në gjendje të analizojnë dhe të kuptojnë esencën e këtyre terapive. Në numër shumë të vogël shkollash medicinale në Perëndim përmendet, për shembull, terapia e lashtë dhe e çmueshme e shërimit me bimë, edhe pse pjesa më e madhe e mjekësisë e cila ushtrohet gjetiu në botë mund të quhet bimëtari. Si në një qesëndisje të hollë, gjenerata e gjenerata mjekësh mësojnë se e vetmja e rëndësishme është “mekanika” dhe se çdo gjë tjetër është me rëndësi të dorës së dytë. Këto qëndrime duhet ndryshuar që mjekësia alternative të mund të luajë rol me rëndësi në shoqërinë tonë.

E dyta, profesioni mjekësor duhet të zbresë nga piedestali i tij dhe të pranojë faktin se nuk mund të përgjigjet në të gjitha pyetjet. E ky ndryshim më së vështiri mund të arrihet, meqë besimi i verbër shumëvjeçar si dhe lajkatimi i popullit kanë bërë që mjekët të besojnë se munden shumë më me sukses t’i shërojnë sëmundjet sesa në të vërtetë janë në gjendje ta bëjnë. Mjekët ka qenë dashur të bëhen shumë më modestë dhe me shpirt të hapur e që më shumë vëmendje t’u kushtojnë shpjegimeve që japin të tjerët, madje edhe në qoftë se – o tmerr mbi tmerre! – ata të tjerët nuk janë mjekë. Fatkeqësisht, duket sikur ende jemi larg nga shpirtgjerësia e nevojshme që ky synim të realizohet, së paku në një masë domethënëse, dhe ndoshta është e nevojshme të lëshojnë shtat edhe dy-tri gjenerata para se kjo të ndodhë.

Megjithatë, gjërat ngadalë po ndryshojnë, çka mund të shihet nga hulumtimi i bërë për Times në Britani të Madhe. Disa nga të dhënat pothuajse befasojnë. P.sh.:

1.           26 % e mjekëve kanë provuar ndonjë formë të mjekësisë alternative në shërimin e sëmundjeve të veta.

2.           57 % e atyre që nuk kanë përdorur më parë ndonjë lloj të terapive alternative kanë thënë se atë me ëndje do ta bënin.

3.           Numër shumë më i madh mjekësh sesa që mendohej më parë, në një mënyrë janë marrë me ndonjë formë të terapive alternative, e një numër edhe më i madh kanë dërguar pacientë tek terapeutët alternativë.

4.           Përkundër këtij interesimi, ende ekziston “shtrirje e gjerë e paditurisë për këto terapi”.

Nuk është çudi që të gjithë mjekët e praktikës së përgjithshme të kenë dëgjuar për akupunkturën apo homeopatinë, por vetëm një e gjashta e tyre ka dëgjuar për refleksologjinë, ndërkaq një e shtata është shërbyer me teknikën e Aleksanderit. Rreth 70% e të anketuarve janë përgjigjur se kanë rekomanduar akupunkturën, 48% homeopatinë, 70% hidroterapinë, kurse 14% edhe kanë shëruar me to. Numër gjithnjë e më i madh mjekësh të praktikës së përgjithshme përcaktohen për këto terapi duke menduar se shërimi me terapitë konvencionale nuk u përgjigjet pacientëve të tyre, apo shkaku se pacientët e tyre mendojnë se ato terapi nuk u përgjigjen.

Krejt kjo në shikim të parë ngjan në lajm të mirë për mjekësinë alternative përgjithësisht dhe gjithsesi kjo ashtu edhe është. Por, personat udhëheqës në këtë lëmë theksojnë se kjo që dikush është mjek nuk do të thotë se pas kursit prej disa ditësh, ta zëmë nga akupunktura, do të bëhej akupunkturolog i mirë. Rreziku qëndron në atë se mjekët që, tek e fundit, janë përgatitur vetëm për një art tejet të veçantë shërimi do të mendonin se pas një stërvitjeje tejet të shkurtër mund të merren me mjekësinë alternative. Natyrisht se krejt është në rregull nëse janë si duhet të stërvitur, kurse stërvitja për shumë terapi zgjat nga disa vite. Kështu, për shembull, në Holandë mjekët të cilët dëshirojnë të merren me terapitë alternative, gjatë stërvitjes, nuk e kanë patjetër të ndjekin vetëm kurset nga shkencat themelore të mjekësisë. Duket sikur kjo është ide shumë e qëlluar në qoftë se nuk dëshirojmë që mjekët krejt me shpejtësi të kyçen në mjekësinë gjithnjë e më të popullarizuar alternative, duke mos e kuptuar atë esencialisht dhe duke mos e ndryshuar përmbajtësisht mënyrën e vet të mendimit, komponentë pa të cilën nuk mund të merren suksesshëm me ndonjërin nga këto arte të shërimit.

Shpesh shpëton pa u vënë re fakti se profesioni mjekësor nuk përfaqëson thesarin e vetëm të diturisë për shëndetin. Këta në Perëndim thjesht janë grupi më i organizuar, më i shkolluar dhe më i zëshëm, i cili ka ndikimin dhe fuqinë më të madhe. Fatkeqësisht, njerëzve do t’u “lejohet” spektri i gjerë i veprimeve mjekësore të shërimit vetëm po qe se profesioni mjekësor mëshirueshëm jep pëlqimin e vet. Opinioni publik do të ndihmojë që në këtë çështje të vihet gjer tek ndryshimi, në të njëjtën mënyrë siç këtë e ka bërë në lëmin e ushqimit të shëndoshë – lëmë të cilin e kanë filluar së pari një numër i “të çuditshmëve” (të cilët thjesht kanë qenë para kohës së vet) – gjë e cila tani ka përfshirë industrinë ushqimore dhe zhvillohet me shpejtësi të pa-marrë me mend. Jam i sigurt se kjo ka për të ndodhur edhe me terapitë alternative.

Nga botimi i parë i këtij libri, terapitë alternative kanë fituar simpatinë e njerëzve anembanë botës perëndimore. Kjo s’është asgjë e papritur në Britani të Madhe, ku ligjet janë liberale kurse profesioni mjekësor mjaft i butë, por terapitë alternative me hov e kanë pushtuar SHBA – në, ku profesioni i mjekut është i fuqishëm dhe i zëshëm.

Në muajin dhjetor të vitit 1983, Instituti për Mjekësi Komplementare në Angli ka bërë anketë për atë sesa zbatohen terapitë alternative. Pyetësori prej gjashtë faqesh u është dërguar personave të cilët merreshin me terapitë alternative (gjithsej 1800); janë përgjigjur në to 411. Të dhënat kryesore janë:

1.     163 praktikantë kanë përmendur akupunkturën si terapi të tyre kryesoren, 99 hiropraktikën, 33 shërimin me bimë, 20 homeoterapinë, 15 natyropatinë dhe 70 osteopatinë.

2.     Më shumë se gjysma e praktikantëve janë marrë edhe me ndonjë terapi tjetër, kurse gjysma e tyre edhe me ndonjë të tretë. Pothuaj të gjithë kanë pasur diploma për terapitë të cilat i kanë ushtruar, por çuditërisht numri më i madh i tyre nuk kanë qenë të evidentuar në asnjë regjistër.

3.     Kur është fjala për terapinë kryesore, 53% e të anketuarve kanë kryer studime të rregullta, 44% kanë studiuar me korrespodencë, kurse 44% kanë kryer kurs përgatitor.

4.     Kanë ekzistuar dallime të dukshme ndërmjet terapive; për shembull: 96% e atyre që janë marrë me hiropraktikë, kanë kryer gjithë studimet e rregullta.

5.     Përkundër kërkesës së madhe sot për këto terapi, vetëm 33% e të anketuarve merret me to gjatë orarit të plotë të punës.

6.     Numri i pacientëve të kontrolluar gjatë një jave është sjellë nga 10 deri në 150, kurse hiropraktikantët dhe osteopatët kanë kontrolluar brenda javës mesatarisht 60 pacientë. Në bazë të përllogaritjes së bërë nga këto dhe shifra  të tjera, në raport sugjerohet se në Britani të Madhe terapeutët që janë marrë me mjekësi alternative në vit kanë kryer afër 4.6 milionë kontrollime.

7.     Këshilli i terapeutëve natyrorë kërkon numër dukshëm më të madh femrash sesa meshkujsh, dhe shumica prej tyre janë të grupmoshave 20 – 39 dhe 40 – 59 vjeç. Homeopatët dhe fitoterapeutët më shumë se të tjerët kontrollojnë fëmijët.

8.     Shumica e pacientëve për terapinë mësojnë përmes dëgjimit. Mjekët e praktikës së përgjithshme kanë udhëzuar vetëm 6% të pacientëve.

9.     Kur është fjala për numrin e konsultimeve të nevojshme, pothuajse gjysma kanë deklaruar se norma është 5 deri në 10.

Krejt kjo dëshmon se terapitë natyrore po arrijnë popullaritet gjithnjë e më të madh në Britani të Madhe dhe s’ka shenja se ky popullaritet po dobësohet – përkundrazi, krejt kjo flet se interesimi i opinionit për këtë lëmë gjithnjë po rritet.

            E treta, terapeutët alternativë duhet të jenë të pranuar dhe duhet t’u lejohet të punojnë e të bëjnë hulumtime. Në Perëndim janë relativisht pak dhe shpesh janë të nënçmuar, të injoruar apo të përqeshur; megjithatë, ata mendojnë se opinioni i kërkon shumë dhe se s’kanë kohë për hulumtime. Ky është dëm i madh, sepse shumicës së terapive alternative më shumë se çfarëdo tjetër u nevojiten provat klinike të kryera si duhet, të cilat të gjithëve do t’u dëshmonin se ato vërtet veprojnë. Ata të cilët me këto terapi merren e dinë se ato veprojnë, por s’e kanë aspak të mundshme që këtë ta dëshmojnë, përpos nëse i rrëfejnë rezultatet në formë anegdotike. Si edhe tek aq shumë gjëra të tjera, çdo gjë sillet rreth parasë. Mjekësia ortodoksiste çdo vit merr miliarda dollarë që të plasojë teori, t’i vërtetojë ato dhe të paraqesë rezultate. Në botën perëndimore pothuajse nuk ndahen të holla për hulumtime në lëmin e mjekësisë alternative, ashtu që hulumtimet as që bëhen. Ky është rrethi magjik: s’ka të holla, s’ka hulumtime, e nëse s’ka hulumtime, do të thotë se jeni pseudomjekë; e pseudomjekëve, natyrisht, se nuk u jepen të holla për hulumtime.

            Vazhdon...

(1)     (2)     (3)              (5)     (6)