Pyetja e tetė
A mund tė bėj femra mė
shumė pėr paqen nė botė se mashkulli?
Ajo me siguri mund tė
bėj mė shumė pėr paqen nė botė se burri, sepse tė gjitha luftėrat janė
luftuar nga burrat por janė viktimizuar gratė. Ndonjėrės iu ėshtė vra djali,
ndonjėrės iu ėshtė vra burri, ndonjėrės iu ėshtė vra babai, ndonjėrės iu
ėshtė vra vėllai
burri ka luftuar, por gruaja ėshtė viktimė e vėrtetė.
Ju do tė befasoheni
kur ta mėsoni se sa herė qė njė ushtri pushton njė vend, ata i vrasin burrat
dhe i pėrdhunojnė gratė. Kjo ėshtė shumė e ēuditshme. Edhe atėherė, ka njė
dallim. Ata vrasin burra
Por ata janė plotė me seksualitet, seksualitet tė
shtypur; tė gjithė ushtarėt janė seksualisht tė shtypur. Ushtarėt dhe
murgjit, kėta dy janė seksualisht mė tė shtypurit nė botė.
Gruaja ėshtė viktimė:
ajo ėshtė dhunuar. Dhe pėr mijėra vjet ajo ka qenė nė vazhdim e sipėr.
Femra mund tė bėj mė
shumė nėse asaj i lejohet pjesė e barabartė nė tė gjitha vendimmarrjet qė
kanė tė bėjnė me jetėn, luftėn apo gjithēka tjetėr. Gruaja nuk mund tė jetė
pėr luftė, dhe nuk duhet tė jetė njė lėvizje e grave kundėr luftės - kjo
mund tė jetė lojė e burrave, por pse duhet gratė tė vuajnė pėr kėtė?
Dhe gjysma e
njerėzimit pėrbėhet nga gratė, mos harroni. Nė qoftė se gjysma e njerėzimit
ėshtė kundėr luftės, ėshtė e pamundur pėr tė sjellė njė tjetėr luftė nė
botė. Dhe gruaja mund ti luftojė tė gjitha pėrpjekjet kundėr paqes nė shumė
mėnyra, ēdo grua duhet tė pėrpiqet pėr tė parandaluar luftėn.
Nė kohėt e vjetra
burri ka mėsuar gruan qė kur ai tė shkon nė luftė ajo nuk duhet tė qajė, ajo
nuk duhet tė vajtojė, pėrkundrazi, ajo duhet ta dėrgon burrin e saj me
gėzim, me njė lutje nė zemrėn e saj qė ai tė bėhet njė fitues. Por nga ana
tjetėr, ndonjė grua tjetėr ėshtė duke dėrguar burrin e saj me lutje tė
njėjtė pėr tė njėjtin Zot.
Nėse femrat vendosin:
Ne nuk do tė lejojmė qė bijtė tanė tė shkojnė nė luftė, ne nuk do tė
lejojmė qė burrat tanė tė shkojnė nė luftė, ne nuk do tė lejojmė qė
vėllezėrit tanė tė shkojnė nė luftė, ne do tė luftojmė nė ēdo mėnyrė qė
askush qė ėshtė i lidhur me ne tė mos shkoj nė luftė- nė qoftė se tė gjitha
gratė e vendosin kėtė, atėherė askush nuk mund tė shkoj nė luftė. Kjo ėshtė
njė ide e thjeshtė, ajo vetėm duhet tė jetė e pėrhapur.
Deri tash ju ėshtė
thėnė tė bėni tė kundėrtėn. Nė luftėn e dytė botėrore gratė kishin
pėrgatitur rroba, pulovėr, veshje leshi pėr ushtarėt. E jo vetėm kjo, gratė
madje kanė ofruar trupin e tyre ushtarėve tė panjohur sepse ata luftonin pėr
atdhe dhe kjo ėshtė konsideruar vepėr e virtytshme.
Njeriu ėshtė shumė
dinak.
Ai mund tė quaj ēdo
gjė virtyt sa herė qė ajo i shėrben qėllimeve tė tij, pėrndryshe ky ėshtė
prostitucion e njėjta gjė. Pėr vrasjen e njė njeriu tė vetėm dėnimi ėshtė
me vdekje. Pėr vrasjen e qindra njerėzve
Pėr vrasjen nė Hiroshima,
Nagasaki, presidenti Truman ėshtė dashur tė dėnohem menjėherė me varje
kėshtu qė politikanėt tjerė kurrė tė mos provojnė tė pėrsėrisin njė gjė tė
tillė kaq tė shėmtuar. Dyqind mijė njerėz kanė vdekur brenda pesė minutave -
dhe pėr asnjė arsye tė vetme, vetėm pse Presidenti Truman ka kėrkuar pėr tė
eksperimentuar me bomba atomike. Duke pėrdorur dyqind mijė njerėz si derra
testues ...?
Gruaja ka pėr tė
luftuar vetėm nė familjen e saj. Nėse ēdo grua lufton nė familjen e saj dhe
nuk lejon askėnd nga anėtarėt e familjes tė shkojė nė luftė, tė gjitha
armatat do tė zhduken. Tė detyrohen njerėzit tė kthehen nė shtėpi, tė
pensionohen nga ushtria. Ne nuk duam qė ju tė merrni medalje tė arta, ne
duam qė ju tė jetoni njė jetė njerėzore nė mesin e qenieve njerėzore.
Femra kurrė nuk ka
qenė pėr luftė. E gjithė jeta e saj ėshtė shkatėrruar nga lufta, ajo mund tė
lulėzojė vetėn nė paqe. Vetėdija e grave duhet tė ngritėt. Miliona burra
duhet ti pėrkrahin ato, miliona sannjasin tė mi do tė jenė pėrkrahės dhe
miliona njerėz tjerė qė kanė vetėm pak inteligjencė do tė jenė pėrkrahės.
Vetėm braktisni
politikanėt. Nėse ata dėshirojnė mund tė kenė njė mundje mes vete, njė takim
boksi, le ti bėjnė njėri-tjetrit ēfarėdo qė dėshirojnė. Vriteni
njėri-tjetrin, ne nuk mėrzitemi! Le tė kėnaqet instinkti i tyre pėr luftėn.
Presidenti i Amerikės mund tė boksoj me presidentin e Bashkimit Sovjetik,
dhe e gjithė bota mund ta shikojė nė televizion dhe tė kėnaqet. Ky do tė
ishte njė argėtim i madh. Dhe kush do tė mėrzitej se cili fiton e cili
humbė? Kjo nuk dėmton askėnd.
Ėshtė njė gjė reale se
njerėzit, tė cilėt i krijojnė luftėrat, nuk shkojnė nė luftė, tė gjithė
gjeneralėt e mėdhenj qėndrojnė prapa. Vetėm ushtarėt e shkretė luftojnė dhe
vriten. E kur deklarohet fitorja, atėherė fitorja ėshtė e gjeneralėve
gjenerali Ajzenhauer bėhet fitimtar, apo gjenerali Mekarthur bėhet fitimtar
e kėta janė njerėz tė cilėt nuk ka shkuar pėr tė luftuar fare. Ata kanė
qenė tė fshehur prapa, dhe pas tyre ishin presidentėt dhe kryeministrat e
tyre. Kjo ėshtė njė lojė shumė e ēuditshme. Ju dėshironi tė luftoni dhe, pa
nevojshėm, njerėzit e tjerė qė nuk duan tė luftojnė, dėrgohen pėr tė luftuar
dhe tė shkatėrrojnė njėri-tjetrin.
Vetėdija e botės duhet
tė ngjallet, nė mėnyrė qė ushtarėt - edhe nė qoftė se ato janė USHTARĖ -
duhet tė shkojnė nė luftė vetėm pėr tė patur njė llomotitje me palėn tjetėr
dhe tė kthehen prapa
dhe le tė shohim se ēfarė ndodh. Nuk ka nevojė pėr tė
shtir nė askėnd, nuk ka nevojė pėr tė vrarė askėnd. Ju mund tė luani karta,
ju mund tė bėni ēdo gjė gjatė gjithė ditės dhe tė kthehen nė mbrėmje.
Njeriu duhet tė bėhet
i vetėdijshėm se lufta ėshtė aq e shėmtuar, qė nuk i ka hije inteligjencės
ajo tregon pėr njė mendje tė retarduar; ajo ėshtė shtazarake.
Sigurisht se femra
mund tė ndihmojė pa masė.
Pyetja e nėntė
Pse shumica e njerėzve
kanė aq shumė frikė nga plakja?
Arsyeja, pse shumica e
njerėzve kanė frikė nga plakja, ėshtė sepse ata kanė pėr ta humbur jetėn.
Kjo nuk ėshtė vdekja
ju nuk mund tė keni frikė nga diēka qė kurrė nuk e
keni takuar, se ju nuk dini asgjė pėr tė. Ju nuk mund tė kenė frikė nga
vdekja, sepse ju nuk mund ta imagjinoni se ēfarė ėshtė vdekja.
Zakonisht mendohet se
njerėzit duke u plakur fillojnė tė frikėsohen - tė frikėsuar pėr shkak tė
vdekjes. Kjo nuk ėshtė e vėrtetė. E vėrtetė ėshtė se njerėzit duke iu afruar
vdekjes, afėr e mė afėr, kuptojnė se ata e kanė humbur jetėn, se ata nuk
kanė jetuar totalisht, se nuk kanė dashuruar plotėsisht, se ata nuk kanė
bėrė asgjė tėrėsisht. Ata gjithmonė kanė qenė ashtu-kėshtu, tė shpėrlarė,
dhe ata gjithmonė kanė qenė nė pritje tė sė nesėrmes se ata do tė bėjnė
diēka me tė vėrtetė tė madhe dhe se e nesėrmja kurrė nuk iu erdhi. Tash mė
nuk ka tė nesėrme, ka vetėm vdekje.
Njerėzit e mi nuk do
tė kenė frikė nga vdekja sepse ata e jetojnė jetė aq plotėsisht sa ėshtė e
mundur, ata kanė djegur pishtarėt e jetės nga tė dyja anėt sė bashku. Dhe
para se tė vij vdekja ata do ta shijojnė ēdo shije tė jetės, ata do ta
arrijnė ēdo thellėsi tė jetės, ata do ta zbulojnė fundin e jetės
ekzistencėn e pėrjetshme. Atėherė kush brengoset pėr vdekjen?
Njėherė kur tė arrini
ta njihni qenien tuaj personale, aty nuk ka mė vdekje.
Vdekja ėshtė njė
gėnjeshtėr.
Ka disa gėnjeshtra tė
mėdha nė botė: Zoti ėshtė njė gėnjeshtėr e madhe askush nuk e ka parė
Zotin por ju duhet dikush qė tju mbrojė. Ju keni marrė baba tė fiksuar,
kėshtu qė ju duhet njė baba nė qiell dhe keni nevojė pėr njė baba pėr ta
pėrfaqėsuar atė nė tokė. Papa ėshtė ati, dhe pastaj ka baballarė mė tė
vegjėl, kryepeshkopėt, peshkopėt dhe priftėrinjtė.
Dy djem tė vegjėl
ishin duke luajtur, njėri ishte ēifut dhe tjetri ishte katolik dhe njė
peshkop katolik kaloi aty. Djaloshi katolik i thotė: Mirėmėngjesi at.
Djaloshi ēifut
qėndronte i heshtur. Kur peshkopi u largua, ai tha: Njė gjė nuk po mund ta
kuptoj
unė jam absolutisht i sigurt se ky njeri ėshtė i pamartuar. Si ka
mund tė bėhet baba?
Askush nuk ėshtė
brengos pėr atė qė ka thėnė ai djali vogėl. Tė gjithė kanė vazhduar ta
thėrrasin atė at, dhe ai fare nuk ka qenė baba. Por djali i vogėl nuk e ka
ditur se ata madje edhe Zotin e quajnė at i cili ka njė djalė, por nuk ka
grua!
Kėto janė gėnjeshtra
tė mėdha.
Vdekja ėshtė,
gjithashtu, njė nga gėnjeshtrat e mėdha, por sa i pėrket vdekjes ka disa
dallime. Gjithkush e ka parė vdekjen - tė paktėn tė gjithė mendojnė kėshtu.
Ju kurrė nuk e keni parė vdekjen, ju keni parė vetėm njė person tė caktuar
qė ishte duke marrė frymė dhe tani ai mė nuk frymon kjo ėshtė e tėra qė
keni parė. Ai ishte duke folur, tani ai nuk flet mė
Kjo thjesht dėshmon se
vdekjes nuk i nevojitet frymėmarrja, pėr kėtė njerėzit e vdekur nuk kanė
mundėsi tė flasin
Si mund tė konkludoni
se ju e keni parė vdekjen? vetėm ai i cili mė nuk frymon ndoshta ka
pėrjetuar se ēfarė ėshtė vdekja. Unė them ndoshta, sepse shumica e njerėzve,
nga frika, bėhen tė pavetėdijshėm para se tė vdesin.
Vetėm disa njerėz tė
cilėt kanė pėrjetuar diēka nga meditimi, diēka nga zgjuarsia, tė cilėt kanė
pėrjetuar njė farė distance nė mes vetes sė tyre dhe trupit tė tyre dhe
mendjes, qėndrojnė vigjilent kur iu vjen vdekja. Ata thjesht qeshin nė vete
tė cilėn ju nuk mund ta dėgjoni, sepse trupi nuk ėshtė mė funksional. Ata
nuk mund tju thonė: Kjo ėshtė vetėm njė shaka e madhe, vdekja nuk do tė
ndodhė. Ajo qė ishte me tė vėrtetė e gjallė mbetet e gjallė.
Trupi ishte i gjallė
vetėm pėr shkak se diēka ishte prezentė pėrbrenda tij, dhe kjo prezencė ka
lėvizur jashtė prej tij. Kjo prezencė, nėse kjo ka vdekur me njė dėshirė do
tė marrė njė tjetėr lindje; nėse ka vdekur pa kurrfarė dėshire do tė
shpėrndahet nė vetėdijen universale, do tė bėhet njė me ekzistencėn.
Nuk bėhet fjalė pėr
frikėn nga vdekja, por frika krijohet vetėm pėr shkak se ju nuk jeni tė
gjallė. Ju doni ta dashuroni njė femėr por ju nuk keni mjaft guxim ti thoni
femrės: Unė tė dua.
Kur kam qenė student,
njė nga studentėt ishte shok i imi i dhomės nė konvikt. Ai ishte shumė nė
mėdyshje, sepse tė gjithė nė universitet flisnin se kush me kė ishte nė
dashuri, dashuritė e mėdha ishin nė vazhdim e sipėr. Ai mėrzitej se atij nuk
i ndodhte asgjė. Unė i thashė: Asgjė nuk po ndodhė tek ty. Ti duhet tė bėsh
diēka.
Ai tha: Ēfarė duhet
tė bėj? Unė kam aq frikė. Kur ndonjė vajzė mė afrohet, unė fillojė tė
dridhem i tėri dhe tė djersitem, ndjehem sikur po vdes.
I thashė: Mos u
brengos. Ato janė qenie njerėzore; ato nuk janė pėrbindėsh apo ndonjė luget.
Pse duhet tė jesh aq nervoz?
Ai tha: Epo, ēfarė
mund tė bėj? Shumė kam provuar, fakti ėshtė se sa mė shumė qė provoj aq mė
nervoz ndjehem.
I thashė: A ke ndonjė
vajzė nė mendje?
Ao tha: Po, e kam njė
vajzė nė mendje, por nuk po di se si tė shkruaj njė letėr dashurie.
I thashė: Ti mos u
mėrzitė. Unė do ta shkruaj letrėn pėr ty. Ti thjesht nėnshkruaje dhe dėrgoje
nė postė, dhe le ta shohim se ēfarė do tė ndodhė.
E kam njohur vajzėn,
ka qenė vajza e kryetarit tė qytetit, njė vajzė me tė vėrtetė e bukur, njė
vajzė Kashmiriane. Ajo ka studiuar filozofinė bashkė me mua.
Unė i thashė vajzės:
Njė letėr do tė vij tek ti ... Mos u bėn e vėshtirė me atė djalė. Ai ėshtė
nė ankth sepse tė gjithė i kanė folur pėr lidhet e tyre tė dashurisė dhe ai
me tė vėrtetė po vuan. Pra, nuk do tė jetė e vėshtirė. Letra e tij do tė
vijė, dhe ti duhet tia kthehesh njė letėr.
Ajo tha: Kjo ėshtė
shumė. Nėse babai im e merr vesh kėtė, do tė mė krijojė probleme tė mėdha.
Unė i thashė: Askush
nuk do ta marr vesh kėtė e as babai yt, derisa ju dy nuk takoheni. Unė jam
i vetmi person qė e di. Ti thjesht vazhdo tė shkruash letėr. Shkruaj letėr
tė bukur, bėje atė tė lumtur.
Dhe pėr tre apo katėr
ditė ai ėshtė aq i frikėsuar. Babai i saj ėshtė kryetar komune, ti mė ke
krijuar probleme. Ai do ta dėrgoj policin dhe do tė mė arrestojnė. Tash kush
do tė paguaj tė mė lirojnė me kusht?
Unė i thashė: Unė do
ti organizoj tė gjitha. Ti mos u mėrzitė. Kur e kam shkruar letrėn pėr ty,
unė do ti bėj tė gjitha.
Madje edhe nė mesnatė
ai u ngritė dhe mė tha: Po ndjehem shumė i frikėsuar.
I thashė: Mund tė
flesh me mua nė shtratin tim. Mos u mėrzitė, nuk ėshtė askush
Ai tha: Sapo i
dėgjova ēizmet. Po mė duket se polici po vjen.
Unė i thashė: Askush
nuk po vjen. Kėta rojtarėt janė gjithmonė aty. Ti veē po bėhesh budalla.
Por kur mbėrriti letra
ju keni mundur ta shihni gėzimin nė fytyrėn e djaloshit. Ai vrapoi pėr tė ma
treguar letrėn. Ai tha: Oh Zot, unė mendova se do tė pėrfundoj nė burg, e
ajo mė dashuron. Tash ēfarė mė duhet tė bėj?
I thashė: Shkruaje
edhe njė letėr, dhe kėtė herė kėrkoja njė fotografi.
Ai tha: Kjo ėshtė ide
shumė e mirė, sepse mė duhet fotografia e saj ta mbaj nė tavolinė. Por
njerėzit mund ta shohin atė.
Unė i thashė: Ti mund
ta fshehėsh nė ndonjė libėr. Por ti duhet, njėherė nė njė kohė, ta mbash
vetėm nė zemėr dhe ta ndjesh dashurinė e madhe.
Por ai tha: Ti duhet
tė shkruash letėr pėrsėri.
Unė i thashė: Tash ti
duhet tė fillosh. Nuk mund tė shkruaj gjithė jetėn time letra pėr ty.
Ai tha: Por unė nuk
di se si. Vetėm edhe njėherė.
Unė e shkrova edhe njė
letėr.
Dhe vajza mė tha:
Tash mos mė thuaj ti shkruaj mė letra sepse ai idiot mė ka shkruar letėr
prapė, dhe kėrkon fotografinė time.
Unė i thashė: Mos u
bė aq zemėrgur. Ēfarė tė keqe ka nėse ia jep njė fotografi me autografin
tėnd mbi tė?
Ajo tha: Edhe
autografin? Nėse babai im e merr vesh
Askush nuk do ta merr
vesh. Ai do ta mbaj tė fshehur nė libėr, dhe do ti them ta mbaj librin nė
valixhe kėshtu qė nuk ka gjasa tė shihet.
Ajo tha: Ti e ke
krijuar tėrė kėtė gjė. Unė nuk e dua atė djalė.
Unė i thashė: Trego
vetėm mėshirė, mirėsi
unė nuk po kėrkoj qė ti ta dashurosh atė. Vetėm
shkruaje njė letėr dashurie. Nė kėtė mėnyrė ti do tė mėsohesh tė shkruash
letra dashurie. Njė ditė ato do tė duhet, dhe ty do tė kujtohem.
Ajo tha: Ke tė
drejtė. Njė ditė edhe mua do tė mė duhet tė shkruaj letra dashurie dhe kjo
ėshtė shans e mirė.
Kėshtu qė ajo shkroi
edhe njė letėr, dhe kėshtu vazhdoi.
Vazhdon...
(1)
(3)
(4)
(5)
(6)
|