Kam dėgjuar
Njė ēift nė muajin e
mjaltit kishin shkuar nė bregdet pėr tė qėndruar nė njė hotel pėr pak ditė,
por duket se kishin has ne dia vėshtirėsi. Posa e kishin mbyllur derėn e
dhomės sė tyre, burri i kishte thėnė gruas: Para se tė shkosh nė banjė,
fike dritėn.
Gruaja i kishte thėnė:
Pse?
Burri i kishte thėnė:
Nuk mė pėlqen drita. Ti vetėn fike dritėn, mandej shko nė banjė, ndėrro
rrobat tua dhe kthehu.
Por, i kishte thėnė
ajo: Nuk mund tė vij nėpėr terr. Ėshtė njė dhomė e panjohur; mund tė marrė
nė thua nė ndonjė mobile apo diēka tjetėr. Kėshtu qė nuk mundem.
Burri I tha: Kjo
duket se do tė jetė e vėshtirė. Ti ke pėr ta bėrė kėtė.
Gruaja i tha: Nuk po
e kuptoj kėtė kokėfortėsi. Vetėm pėr pesė minuta nuk po mund tė qėndrosh nė
dritė? Mund ti mbyllėsh sytė.
Burri i tha: Ėshtė mė
mirė tė ta them tė vėrtetėn, sepse herėt a vonė do tė mė duhet tė ta them.
Njėra kėmbė e imja ėshtė artificiale dhe nuk dua ti ta shohėsh. Desha ta lė
atė nėn shtrat sa ėshtė terr.
Gruaja i tha: Kjo
ėshtė e mirė qė mė ke thėnė. Nėse ti je kaq i sinqertė, edhe unė duhet tė
jem shumė e sinqertė. Tash nuk kam nevojė pėr tė shkuar nė banjė. Unė kam
qenė duke shkuar pėr ti hequr tė dy gjinjtė e mi, ato janė artificiale.
Tash ēfarė mendoni ju?
A ka mbetur diēka, apo tė gjitha kanė pėrfunduar? Kur jetoni sė bashku ju
keni pėr tė qenė real ndaj personit tjetėr; ju nuk mund tė fshiheni, ju nuk
mund tė keni sekrete. Dhe neve qė nga fėmijėria na ėshtė dhėnė ideja se nė
mes gruas dhe burrit gjithmonė mbizotėron harmonia, gjithēka, gjithmonė
ėshtė e pėrshtatur, ata gjithmonė janė bashkė, gjithmonė duhen, nuk grindėn.
E tėrė kjo ideologji ėshtė problematike.
Unė do tė doja tjua
them tė vėrtetėn. E vėrteta ėshtė se tė dy personat, kushdo qė ata janė,
janė individė tė ndryshėm. Nė qoftė se doni dikė, ju duhet ta kuptoni atė,
qė ju do ta doni dikė qė nuk ėshtė hija juaj, i cili nuk ėshtė reflektim i
imazhi tuaj nė pasqyrė, i cili e ka individualitetin e tij personal.
Nėse nuk keni njė
zemėr mjaft tė madhe pėr ta akomoduar dikė i cili ėshtė i ndryshėm nga ju, i
cili ka ide tė ndryshme pėr gjėra tė ndryshme, ju nuk duhet tė hyni nė
telashe tė panevojshme. Ėshtė mė mirė tė bėheni murg apo murgeshė. Pėrse
bezdia? Pse tė krijoni ferr edhe pėr vete edhe pėr tė tjerėt? Por ferri
krijohet pėr shkak se ju e prisni parajsėn.
Unė po ju them ta
pranoni kėtė - kjo ėshtė situatė: ku personi do tė jetė i ndryshėm. Ju nuk
jeni mėsues, askush tjetėr nuk ėshtė mėsues, sė bashku thjesht jeni partner
tė cilėt keni pėr tė vendosur, pėrkundėr tė gjitha dallimeve, tė jeni
bashkė. Dhe nė fakt, dallimet i shtojnė erėza dashurisė suaj. Nėse ju mund
tė gjeni njė grua qė ėshtė ashtu si ju, ju nuk do tė gjeni joshje tė madhe
nė tė. Gruaja duhet tė jetė e ndryshme, e largėt, njė mister e cila ju joshė
pėr ta eksploruar, e vėrteta e njėjtė ėshtė edhe pėr burrin.
Por me takimin e dy
mistereve sė bashku, pasi ata ta hedhin idenė se ata do tė pajtohen pėr ēdo
gjė, aty nuk bėhet fjalė pėr kurrfarė grindje (lufte). Lufta lind pėr shkak
se ju kėrkoni pajtueshmėri.
Nėse jeni duke jetuar
vetėm si dy miq - ajo i ka idetė e saja, ti i ke idetė tuaja, ajo i
respekton idetė tuaja, ti i respekton idetė e saj, ajo ka rrugėn e saj, ti e
ke rrugėn tėnde, dhe asnjėri nuk ėshtė duke u pėrpjekur ti imponohet dhe ta
indoktrinojė tjetrin - atėherė nuk ka asnjė fjalė pėr luftėn. Dhe atėherė
aty nuk ka asnjė pyetje qė gjėrat nuk janė tė pėrshtatura (harmonizuara)
pėrse ato duhet tė jenė tė pėrshtatura? se aty diēka mungon.
Asgjė nuk mungon, por
ėshtė se ideja juaj pėr harmonin nuk ėshtė mė aty. Harmonia nuk ėshtė diēka
shumė e madhe, ajo ėshtė e mėrzitshme. Ndonjėherė kur, edhe nėse grindeni,
ndonjėherė kur, edhe nėse nxeheni, kjo sdo tė thotė se dashuria ėshtė
zhdukur, kjo thjesht do tė thotė se dashuria ėshtė nė gjendje ti absorboj
edhe mosmarrėveshjet, grindjet, duke i kaluar tė gjitha kėto pengesa. Vetėm
lloje tė vjetra tė ideologjive tė burrit dhe gruas.
Mu kujtua njė tregim
i vjetėr biblik qė nuk ėshtė rrėfyer shumė pėr shkaka se ėshtė shumė i
rrezikshėm. E para, Zoti e bėri njė burrė dhe njė grua. Por siē e dini duke
shikuar nė botė. Zoti duket se nuk qe shumė inteligjent. Kėtu, asgjė nuk
ėshtė e harmonizuar. Ai krijoi burrin dhe gruan, dy persona, dhe iu dha
atyre njė shtrat tė vogėl jo njė shtrat dysh.
Nė vetė natėn e parė
nė fillim tė krijimit tė botės ka qenė nata e njė grindjeje tė
jashtėzakonshme, sepse gruaja donte tė flinte nė shtrat. Burri donte qė ai
tė fle nė shtrat ndėrsa ajo duhet tė fle nė dysheme. Tėrė natėn ata e kanė
kaluar nė grindje, duke e goditur njėri tjetrin me sende tė ndryshme
dhe nė
mėngjes burri i thotė Zotit: Tė kėrkova tė mė japėsh njė mik por nuk e di
se tė kėrkova tė mė japėsh njė armik. Nėse ti mendon se ky ėshtė njė mik
atėherė mė mirė ėshtė tė rri vetėm. Nuk e dua kėtė grua, nuk do tė ketė paqe
kurrė nė mes meje dhe saj.
Tash ishte njė gjė e
thjesht tė kėrkojnė njė shtrat dysh. Unė nuk e kuptoj se ēfarė lloj Zoti ai
ishte, dhe ēfarė kėta idiotė kanė kėrkuar. Ishte pyetje e thjesht pėr njė
shtrat dysh, apo pėr dy shtretėr tė ndarė; nėse gjėrat shkonin aq keq vetėm
pėr dy shtretėr. Mė mirė se qė kishte thėnė: Nuk e dua kėtė grua; ajo po
provon tė jetė e barabartė me mua. Ideja shoviniste mashkullore lindi qė
nga nata e parė.
Dhe Zoti, natyrisht, e
largoi gruan, sepse Zoti gjithashtu ėshtė njė shovinist mashkullor. Ai e
largoi gruan vetėm nė mėnyrė qė ju tė ēmontoni ndonjė mekanizėm. Ai e
shkatėrroi gruan dhe tha: Tash do ta bėj njė tjetėr grua e cila do tė jetė
mė e ulėt se ti dhe e cila kurrė nuk do tė kėrkojė tė jetė e barabartė me
ty. Pastaj ai e bėri gruan e dytė, qė ishte Eva, duke marrė njė brinjė nga
Adami. Dhe prej njė briri Ai bėri grua - kėshtu qė ajo nuk mund tė kėrkon
pėr barazi, ajo nuk ėshtė asgjė tjetėr, veēse njė brinjė.
Por ju nuk mund ti
drejtoni gjėrat nė kėtė mėnyrė. Vetėm njė inteligjencė pak mė e madhe do tė
kishte qenė e mjaftueshme; nė kėtė mėnyrė gjėrat nuk kanė pėr tė ndryshuar.
Thuhet se ēdo natė kur Adami ishte kthyer nė shtėpi dhe kur kishte ra nė
gjumė, Eva i kishte numėruar brinjėt e tij sepse ajo gjithmonė kishte qenė
nė frikė se nėse ai e humbė ndonjė brinjė, atėherė do tė thotė se njė grua
tjetėr ėshtė aty diku nė rrethinė.
Nuk ka nevojė pėr mė
shumė se miqėsi. Dashuria duhet tė jetė njė ēėshtje miqėsore nė tė cilėn
askush nuk ėshtė mė i lartė, nė tė cilėn askush nuk do tė vendosė pėr
gjėrat, nė tė cilat tė dytė janė plotėsisht tė vetėdijshėm se ata janė tė
ndryshėm, se qasja e tyre ndaj jetės ėshtė e ndryshme, se ata mendojnė
ndryshe, dhe ende - me tė gjitha kėto dallime - ata e duan njėri-tjetrin.
Atėherė ju nuk do tė
gjeni ndonjė problem.
Problemet janė krijuar
nga ne.
Mos u mundoni pėr tė
krijuar diēka mbinjerėzore. Tė jeni njerėz: tė pranohet njerėzia e personit
tjetėr me tė gjitha dobėsitė tė cilave njeriu iu ėshtė i prirur. Ajo do tė
bėj gabime ashtu sikur ju qė bėni gabime - dhe ju duhet tė mėsoni. Pėr tė
qenė sė bashku ėshtė njė mėsim i madh pėr tė falur, pėr tė harruar, pėr tė
kuptuar se edhe tjetri ėshtė po aq njeri sa jeni edhe ju. Vetėm pak
zemėrbutėsi...
Ėshtė njė fjalė e urtė
e vjetėr: Tė gabosh ėshtė njerėzore dhe tė falėsh ėshtė hyjnore. Unė nuk
pajtohem. Tė gabosh ėshtė njerėzore dhe tė falėsh gjithashtu ėshtė
njerėzore. Tė falėsh ėshtė hyjnore? atėherė ju e keni ngritur atė shumė
lartė, pėrtej mundėsive tė njeriut. Silleni atė brenda mundėsive tė njeriut
dhe mėsojeni tė falė. Mėsojeni tė kėnaqet duke falur, mėsojeni pėr tė
kėrkuar falje; asgjė sdo tė humbni kur ti thoni gruas suaj: Mė vjen keq,
unė isha gabim.
Por asnjė burrė nuk
dėshiron tė thotė: Unė isha gabim. Ai gjithmonė ka tė drejtė. Asnjė grua
nuk dėshiron tė thotė se ajo ėshtė gabim: ajo gjithmonė ka tė drejtė. Burri
pėrpiqet tė dėshmojė me argumente se ai ka tė drejtė, grua pėrpiqet pėrmes
emocioneve tė dėshmojė se ajo ka tė drejtė - ulėrimė, qarje, vajtim, lot.
Dhe ajo FITON
Burri bėhet i frikshėm nga fqinjėt, dhe vetėm pėr ta qetėsuar
atė - sepse fėmijėt mund tė zgjohen ai thotė: qetėsohu, ndoshta ti ke tė
drejtė. Por thellė poshtė ai ende beson se ai ka tė drejtė .
Tė jesh i kuptueshėm
do tė thotė se ju mund tė jeni gabim, gruaja mund tė ketė tė drejtė. Nuk
ėshtė njė garanci se ju si qenie mashkullore qė keni forcė dhe autoritet
keni edhe tė drejtė, e as gruaja nuk ka. Nėse ne jemi pak mė shumė human dhe
pak mė shumė miqėsor, ne do tė mund ti themi njėri tjetrit: Na vjen keq
Dhe ēfarė janė gjėrat pėr tė cilat grindeni? aq tė vogla, aq triviale saqė
nėse dikush ju pyet pėr to, ju do tė ndjeheni tė zėnė ngushtė.
Vetėm hidheni idenė se
ēdo gjė ka pėr tu pėrshtatur, hidheni idenė se do tė bėhet harmonia totale
sepse kėto nuk janė ide tė mira. Nėse ēdo gjė pėrshtatet ju do tė bėheni
monoton njėri tjetrit; nėse ēdo gjė harmonizohet atėherė do ta humbni tėrė
lėngun e marrėdhėnieve. Ėshtė mirė qė gjėrat nuk pėrshtaten. Ėshtė mirė se
aty gjithmonė ka njė mospėrputhje e cila mund tė shqyrtohet, diēka qė mund
tė tejkalohet, disa ura mund tė bėhen. E tėrė jeta mund tė bėhet njė
eksplorim i mrekullueshėm pėr njėri tjetrin, nėse ne i pranojmė dallimet,
veēantin bazike tė ēdo individi, dhe ne mund tė ēojmė dashuri, jo si njė
lloj skllavėrie, por njė miqėsie.
Provojeni miqėsinė,
provojeni mirėdashėsinė; dhe mbajeni mend gjithmonė, aty nuk ka asgjė qė do
tju shqetėsoj. Kur e shihni njė femėr tė bukur, ju ndjeheni joshės; ju
duhet ta kuptoni se kur gruaja juaj e sheh njė mashkull tė bukur, edhe ajo
duhet tė ndjehet joshėse. Nėse ju jeni tė kuptueshėm, ju sė bashku do tė
diskutoni me dashuri, se ēfarė femre e bukur ajo ishte, dhe ēfarė mashkulli
i bukur ai ishte.
Por pikėrisht tash
situata ėshtė se ju me kilometra larg mund ta shihni se njė ēift qė janė
duke ecur a janė tė martuar apo tė pamartuar. Tek ēifti i martuar, burri
ecėn shumė kujdesshėm dhe me maturi tė madhe; ai nuk shikon poshtė e lartė
sikur ka ndonjė problem me qafėn. E gruaja shikon se nga ai po i bartė sytė,
ēka ai ėshtė duke shikuar. Kjo ėshtė e shėmtuar.
Isha duke udhėtuar
isha duke shkuar nė Kashmir dhe nė kupenė time ishte njė grua e bukur.
Burri i saj nė ēdo stacion i blinte akullore me banane dhe mollė. Nė Kashmir
frutat me tė vėrtetė janė shumė me lėng.
E pyeta gruan: Pėr sa
kohė jeni tė martuar?
Ajo tha Shtatė
vjet.
Unė i thashė: Mos mė
gėnje.
Ajo mė tha: Si po
mendoni? Pėr ēfarė duhet tju gėnjej.
I thashė: Pas shtatė
vitesh burri nuk shkon nė ēdo stacion pėr ti blerė tė gjitha ato gjėra. Ai
nuk ėshtė burri yt.
Ajo mė tha: Si ja
arritėt ta mėsoni?
Unė i thashė: Si ia
arrita ta mėsoj? Mund ta shoh kėtė. Po tė kishte qenė ai burri yt, njėherė,
kur tė kish vendos nė kėtė kupe, atėherė vetėm nė stacionin e fundit nėse
kishe me qenė fatlume do tė ishte kthyer pėrsėri; pėrndryshe do tė ishte
zhdukur. Pse duhet qė ai tė vijė tek ti nė ēdo stacion me tė gjitha kėto
gjėra?
Ajo tha: E ēuditshme,
por ju keni tė drejtė. Ai nuk ėshtė burri im, ai ėshtė mik i burrit tim, por
ai mė do mua. Dhe atė qė ju jeni duke e thėnė pėr burrat ėshtė e vėrtetė.
Kjo ka ndodhur midis meje dhe burrit tim. Ne jetojmė sė bashku, por ne jemi
me kilometra larg, kurse unė jam duke menduar pėr divorc prej tij.
I thashė: Mos e bėj
kėtė. Vazhdo tė jetosh me burrin tėnd dhe vazhdo ta duash kėtė njeri, dhe
mos lejo qė ky burrė tė divorcohet nga gruaja e tij. Ajo do ta dashurojė
dikė tjetėr, mos u mėrzit. Ekzistenca kujdeset pėr gjėrat. Por nėse ti
divorcohesh prej burrit tėnd dhe martohesh me kėtė njeri, nuk do tė fitosh
mė akullore dhe tė gjitha kėto fruta dhe kėtė kujdes dhe kėtė dashuri tė
gjitha do tė zhduken.
Nėse ju jeni vetėm
miq, dhe nuk e bėni miqėsinė tuaj lidhje dashurie legale tė burrit dhe
gruas, gjėrat do tė jenė larg mė tė mira sepse ju nuk do tė jeni barrė e
askujt, e as skllav i askujt. Nuk bėhet fjalė pėr pėrshtatjen me njėri
tjetrin. Ju mund ta keni individualitetin tuaj tė plotė dhe tė lirė prej
njėri tjetrit, dhe tė jeni akoma nė dashuri.
Dhe nė tė vėrtetė, te
jesh totalisht i ndryshėm nė individualitet, krijohet mundėsia mė e mirė pėr
dashuri.
Fund i kapitullit tė
shtatėmbėdhjetė
(1)
(2)
(4)
(5)
(6)
|