Nga njė orientim
tjetėr, njė psikolog shumė i njohur, Delgado, kishte qenė duke u marrė me
kafshėt. Ai ishte befasuar kur kishte mėsuar se nėse minjve i jepet njė vakt
nė ditė, ata jetojnė dy herė mė gjatė, derisa jetėgjatėsia iu ėshtė
shkurtuar minjve tė cilėt kanė marr dy vakte nė ditė. Ai vetė ishte
befasuar: mė pak ushqim dhe jetė mė gjatė; mė shumė ushqim dhe jetė mė e
shkurtėr.
Tani ai ka dalė me
teorinė se njė vakt ėshtė krejtėsisht e mjaftueshme, nė tė kundėrtėn ju e
ngarkoni sistemin e tretjes, dhe qė shkakton shkurtim tė jetėgjatėsisė suaj.
Por ēfarė bėhet me njerėzit qė marrin pesė vakte nė ditė
? Mjekėsia nuk do
tė lejojė qė ata tė vdesin, por nuk do tė lejojė qė ata tė jetojnė tepėr.
Ata thjesht do tė vegjetojnė.
Njeriu duhet ti
rishikojė tė gjitha traditat, tė gjitha burimet e ndryshme, ēdo faktet qė
ėshtė nė dispozicion duhet tė rishqyrtohet. Njė qasje krejtėsisht e re
mjekėsore duhet tė zhvillohet e cila merr parasysh akupunkturėn, e cila merr
parasysh Ayurveda, e cila merr parasysh mjekėsinė greke, e cila merr
parasysh Delgado-n dhe hulumtimet e tij - e cili merr parasysh faktin se
njeriu nuk ėshtė njė makinė. Njeriu ėshtė njė qenie shpirtėrore
shumėdimensionale, dhe ju duhet tė silleni me tė nė tė njėjtėn mėnyrė.
Shėndeti nuk duhet tė
definohet negativisht: ju nuk keni ndonjė sėmundje dhe nė kėtė mėnyrė ju
jeni tė shėndoshė. Unė e kuptoj pse ata nuk kanė qenė nė gjendje tė gjejnė
ndonjė definicion pozitiv pėr shkak se sėmundja ėshtė subjektive, dhe
ndjenja e shėndetit ėshtė subjektive.
Mjekėsia perėndimore
nuk e pranon se ka ndonjė subjekt brenda juve. Ajo e pranon vetėm trupin
tuaj; ajo nuk ju pranon juve.
Njeriu duhet tė jetė i
pranuar me tėrėsinė e tij.
Tė gjitha metodat e
tjera qė janė pėrdorur nė mbarė botėn duhet tė sillen nė njė sintezė, ato
nuk janė kundėr njėra-tjetrės. Tash pėr tash ato janė duke funksionuar si tė
ishin kundėr njėra-tjetrės. Ata duhet tė bihen nė njė sintezė dhe qė do tju
japė njė pamje mė tė mirė tė njeriut dhe njė jetė mė tė mirė pėr qeniet
njerėzore.
Pėr shembull,
akupunktura ėshtė dhe ka qenė e pranuar, sepse shtatė qind pika bio-elektrike
janė zbuluar nga akupunkturistėt para mijėra vjetėsh dhe prapė janė zbuluar
nga fotografitė e Kirlianit. Ai i ka fotografuar ato, dhe ju mund ti
pėrkrahni ata; janė saktė shtatė qind pika. Ju duhet tė vlerėsoni
gjenialitetin e njerėzve tė cilėt nuk kishin kamera, tė cilėt nuk kishin
filma tė ndjeshėm. Ata ende janė nė gjendje tė menaxhojnė shtatė qind pikat.
Kjo tash ėshtė mirė e njohur, sidomos nga neurokirurgėt, qė ēdo gjė e ka
qendrėn nė tru. Nėse dora juaj paralizohet, ėshtė budallallėk tė mjekohet
dora; ju nuk mund ta mjekoni atė. Atėherė vetėm sugjestioni, sugjestioni
mekanik, do tė jetė pėr tė prerė atė dhe pėr tė zėvendėsuar me njė dorė
mekanike e cila tė paktėn do tė jetė nė gjendje tė lėvizė, ju mund tė bėni
diēka me tė. Kjo dorė ėshtė absolutisht e kotė, ajo ka vdekur.
Ajo nuk ka vdekur.
Disa qendra nė kokėn tuaj kontrollojnė kėtė dorė. Dhe kjo qendėr duhet tė
mjekohet. Dora nuk duhet tė preket fare; kjo qendėr nuk funksionon, ka disa
probleme me qendrėn.
Herėt a vonė e gjithė
medicina do tė dominohet nga qendrat e trurit. Kėto qendra kanė mbikėqyrje
tė gjithēkahi nė trup. Kur diēka shkon keq nė qendėr kjo vetėm simbolikisht
shfaqet nga pjesėt e jashtme tė trupit. Ju filloni tė mjekoni pjesėt e
jashtme; ju nuk shkoni shumė thellė.
Mjekėsia moderne
perėndimore ėshtė sipėrfaqėsore, ju duhet tė shkoni tek vetė rrėnja: pse kjo
dorė papritmas u paralizua? Qendra nė tru ka disa probleme, dhe kjo qendėr
mund tė kurohet shumė lehtė. Kjo ėshtė njė qendėr bio-elektrike.
Ju do tė befasoheni
kur tė mėsoni se njė herė, e kjo ka ndodhur nė Suedi me njė grua tė bukur
diēka kishte shkuar keq nė sistemin e brendshėm bio-elektrike tė saj. Ajo
kishte filluar ti grushtojė njerėzit. Ti shkėmbesh grushtat me njė grua ju
nevojitet kurajo e madhe! Burri i saj kishte kėrkuar divorc, sepse tė ēosh
dashuri me tė do tė thotė tė marrėsh njė goditje elektrike tė tillė qė tė
rrėzon nga shtrati. Edhe fėmijėt e saj ėshtė dashur tė mbahen ndaras.
Atė e kontrolluan
mjekėt. Ata nuk patėn sukses ta zbulojnė
ata kurrė nuk kishin dėgjuar pėr
njė sėmundje tė tillė. Kjo nuk ishte sėmundje vetėm disa tela elektrik u
ngatėrruan, diēka shkoi keq nė sistemin e saj elektrik. Kjo grua ka qenė e
para e cila ka dhėnė shembullin se trupi kalon nėpėr bioelektricitet. Ata ia
dhanė njė llambė pesė vat nė dorė dhe llamba filloi tė ndriēonte. Dhe kjo
grua u bė jashtėzakonisht e rėndėsishme nė tė kuptuarit e njeriut.
Ndoshta kur ju nuk
ndiheni mirė, kjo ėshtė vetėm shkaku se bateria juaj po shpenzohet keni
nevojė pėr rimbushje. Nėse dora juaj ėshtė paralizuar, ndoshta qendra e ka
humbur elektricitetin e saj, ajo mund tė rimbushet, nuk duhet asnjė ilaē,
nuk duhet kurrfarė operacioni. Tash ne jem nė pozitė tė shikojmė njeriun nga
njė tjetėr kėndvėshtrim: nė ēmėnyrė shkencat e ndryshme, kulturat e
ndryshme, nė kohėrat e ndryshme e kanė mjekuar njeriun. Dhe nganjėherė nė
qoftė se gjėrat e ēuditshme mund tė funksionojnė, ato duhet tė pranohen nė
vend se tė refuzohen.
Pėr shembull,
shtatėdhjetė pėr qind e sėmundjeve janė vetėm nė mendjen tuaj: ju nuk i keni
ato, ju vetėm mendoni se ju i keni ato. Tash, ėshtė rrezik tju jepen ilaēet
allopathic pėr kėto sėmundje, sepse tė gjitha ilaēet allopathic nė njė formė
apo tjetrėn janė shumė tė lidhura me helmet. Nėse ju keni njė sėmundje,
ilaēi ėshtė i mirė; por nėse nuk keni ndonjė sėmundje por vetėm idenė e
sėmundjes, atėherė homeopatia ėshtė e mirė, sepse ajo nuk dėmton askėnd. Nuk
ka asgjė nė tė, por kjo ėshtė njė ndihmė e madhe pėr njerėzimin. Mijėra
njerėz janė duke u shėruar me homeopati.
Nuk ėshtė pyetja se
ėshtė homeopatia ilaē apo jo. Pyetja ėshtė: nėse njerėzit kanė sėmundje jo
reale, juve ju duhet njė sistem shėndetėsor jo real pėr ta. Homeopatia ska
asgjė nė vete, por ka njerėz tė cilėt nuk kanė ndonjė sėmundje, por e
torturojnė veten me idenė se e kanė. Homeopatia do ti ndihmojė ata
menjėherė. Ajo shėron njerėzit, por kurrė nuk dėmton askėnd. Kjo ėshtė
mjekėsi fals - por ēfarė tė bėjmė me njė njerėzim fals?
Mjeku dhe infermierja
indiane nuk kanė asnjė instrument, vegla tė sofistikuara, rrezet X apo
gjėrat e tjera, ata madje nuk kanė as stetoskop. Ata vetėm e kontrollojnė
rrahjen e zemrės suaj dhe kjo ka funksionuar pėrkryeshėm pėr mijėra vjet,
ata do tė pėrpiqen ta harmonizojnė rrahjen e zemrės tuaj. Ilaēet e tyre do
tė ndihmojnė zemrėn tuaj tė ketė rrahje tė harmonizuara, dhe pėrnjėherė
sėmundja do tė zhduket. Ju mendoni se sėmundja ėshtė shėruar por sėmundja
ishte vetėm njė simptomė.
Kjo ėshtė arsyeja pse
nė Ayurveda ata kanė mundur tė heqin dorė plotėsisht nga operacioni: kjo e
kishte reduktuar njeriun nė njė makinė. Kur gjėrat mund tė bėhen shumė mė
lehtė me minerale, me ilaēe bimore, gjėra tė natyrshme, pa helmimin e
organizmit tė njeriut, atėherė pse panevojshėm ti jepen njeriut helmet? -
Tė cilat do tė kenė efektet e tyre anėsore!
Ndoshta kjo ėshtė njė
nga arsyet pse mjekėsia ėshtė rritur dhe evoluar... dhe krah pėr krah
sėmundjes shkon duke u rritur. Ju e mjekoni njė sėmundje, por ju e mjekoni
atė me helm, sėmundja do tė shkojė, por helmi do tė mbetet nė organizėm. Dhe
se helmi do tė vazhdojė tė krijojė vetė efektet e veta. Pra, tė gjitha
ilaēet bimor, tė gjitha mineralet dhe gjėra tė tilla si homeopatia duhet tė
kombinohen.
Ajo duhet tė jetė
vetėm njė shkencė me degė tė ndryshme, dhe mjeku vendos se nė cilat degė
duhet tė dėrgohet ai njeri. E jo tė pėrdoren thėniet e dikujt: Ti nuk je i
sėmurė; kjo fare nuk duhet tė merret parasysh. Ai thjesht do ta ndėrrojė
doktorin, qė ėshtė i vetmi efekt. Ai e kėrkon mjekun i cili i thotė: Ti ke
sėmundje.
E kam shfrytėzuar
njohjen e njė sharlatani. Ai ishte njeri shumė i menēur. Nė momentin kur
keni hyrė nė ordinancėn e tij, para se ta takoni atė, ju ėshtė dashur tė
kaloni nėpėr laboratorin e tij, vetėm pėr tė krijuar njė pėrshtypje tek ju
se ai ka njė laborator tė madh me instrumente tė ēuditshme
dhe ai nuk do
ti pėrdorė gjėrat e zakonshme.
Pėr shembull, ai nuk
do tė pėrdorė stetoskop pėr tė kontrolluar rrahjet e zemrės suaj. Ju do tė
duhet tė shtriheni nė njė tavolinė... ajo nuk ishte asgjė pos dy shishe tė
mėdha me ujė me ngjyra tė ndryshme nė to, dhe uji fillonte tė derdhej poshtė
e lart me rrahjen e zemrės suaj stetoskopi ėshtė i punuar ndryshe. Ju jeni
shumė tė impresionuar se sa vetėm me njė stetoskop tė zakonshėm. Ai shikon,
dhe ju jeni tė shikuar...
E kam pyetur: Pse i
bėn tė gjitha kėto marrėzira? Ai e kishte punuar tėrė laboratorin nė mėnyrė
qė pacienti ta vras kohėn derisa ai ta kontrollojė. Ai tha: Vetėm shkaku i
psikologjisė njerėzore. Ata nuk kanė nevojė pėr mjekim.
Ėshtė zbuluar me shumė
eksperimente se Alopatia ėshtė e suksesshme nė shtatėdhjetė pėrqind tė
rasteve; homeopatia gjithashtu ėshtė e suksesshme nė shtatėdhjetė pėrqind tė
rasteve; ayurveda gjithashtu ėshtė e suksesshme nė shtatėdhjetė pėrqind tė
rasteve, edhe akupunktura ėshtė e suksesshme nė mėnyrė tė njėjtė. Kjo ėshtė
e ēuditshme: kjo duket pėr pak njerėz - shtatėdhjetė pėrqind - janė tė
gatshėm tė shėrohet, dhe ēdo lloj i mjekėsisė ndihmon.
Disa njerėz e kanė
humbur vullnetin pėr tė jetuar; atėherė nuk ka ilaē qė mund tė ndihmojė
sepse thelbi i vullnetit pėr tė jetuar nuk ėshtė mė aty. Ata veē kanė
vdekur, ata janė duke e pritur vetėm kohėn e varrimit. Kėta njerėz nuk kanė
nevojė pėr mjekėsi, ata kanė nevojė pėr njė lloj tjetėr tė terapisė qė u jep
atyre vullnet tė jetojė pėrsėri. Ky ėshtė kushti fundamental i tyre - vetėm
atėherė ēdo ilaē tjetėr do tė ndihmojė.
Tė gjitha kėto gjėra
duhet tė jenė tė kombinuara sė bashku nė njė sintezė, njė tėrėsi, dhe njeriu
mund tė ēlirohet plotėsisht nga sėmundjet. Njeriu do tė jetė nė gjendje tė
jetojnė sė paku njėqind vjet, qė ėshtė njė vlerėsim shkencor. Trupi i tij ka
mundėsi pėr tė shkuar nė rinovimin e vetė pėr treqind vjet. Pra, ēfarėdo qė
kemi bėrė nė esencė ėshtė gabim sepse njeriu vdes nė moshėn shtatėdhjetė
vjeēe.
Dhe ka prova...
Nė njė pjesė tė
Kashmirit e cila tani ėshtė pjesė e Pakistanit Pakistani e ka okupuar atė
- njerėzit jetojnė shumė lehtė deri njėqind e pesėdhjetė vjet. Nė Rusi ka
shumė njerėz tė cilėt janė njėqind e pesėdhjetė vjeē, dhe ka njerėz qė kanė
arritur edhe njėqind e tetėdhjetė.
Tani, ushqimet e
kėtyre njerėzve, shprehitė e tyre duhet tė jenė tė studiuar, dhe ato ushqime
dhe ato shprehi duhet tė bėhen tė njohura.
Njė person njėqind e
tetėdhjetė vjeē i Rusisė sovjetike, nė njė pjesė tė veēantė tė Kaukazit,
ende punon nė fushė ashtu si ēdo njeri i ri, ai nuk ėshtė edhe i vjetėr.
Ushqimi i tij, mėnyra e tij e jetesės duhet tė studijohet thellėsisht. Dhe
ka shumė njerėz nė kėtė zonė - vetėm nė atė zonė tė Kaukasit... Kjo zonė ka
prodhuar njerėz vėrtetė tė fortė. Vetė Jozef Stalin ishte nga ajo zonė,
Gjorgj Gurdxhief ishte nga ajo zonė - e jashtėzakonshme e njerėzve tė fortė.
Mjekėsia ka nevojė pėr
njė orientim krejt tė ri. Tash ėshtė e mundur, sepse ēdo gjė ėshtė e njohur
se ēka ka ndodhur rreth botės, ne vetėm thjesht nuk duhet tė paragjykojmė
nga fillimi
Vazhdon...
(1)
(2)
(3)
(4)
(6)
|